Loading...

Your cart (4)

Product thumb

Basic hooded sweatshirt in pink

  • Color: Pink
  • Size: S
$15.00 $31.00
Product thumb

Mid-rise slim cropped fit jeans

  • Size: M
$76.00
Product thumb

Men fashion gray shoes

  • Color: Gray
  • Size: 10.5
$84.00
Subtotal: $198.65
Checkout

នរណាខ្លះអាចប្រឈមនឹងជំងឺពុកឆ្អឹង?

បច្ចុប្បន្នជំងឺពុកឆ្អឹងហាក់មានការកើនឡើងខ្ពស់សមាមាត្រទៅនឹងវ័យ និងអាយុរបស់មនុស្ស ដោយក្នុងនោះ ៣៩ភាគរយមានជំងឺពុកឆ្អឹងជាស្រ្តីដែលមានអាយុចាប់ពី ៦៥ឆ្នាំឡើងទៅ និង៧០ភាគរយចំពោះស្រ្តីក្រោយអាយុ ៨០ឆ្នាំ។ ដោយឡែកមានតែ ១៥ភាគរយតែប៉ុណ្ណោះ ដែលកើតឡើងចំពោះបុរសដែលមានវ័យចាប់ពី ៥០ឆ្នាំឡើង និង៨៥ភាគរយជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងកត្តាតំណពូជ។

ជំងឺពុកឆ្អឹង
ជំងឺពុកឆ្អឹងជាជំងឺទូទៅដែលភាគច្រើនកើតនៅលើគ្រោងឆ្អឹងទាំងមូល ហើយវាមានលក្ខណៈថយចុះទ្រុឌទ្រោមនៃកំហាប់មូលដ្ឋានរបស់ឆ្អឹង និងមានការប្រែប្រួលនៃរចនាសម្ព័ន្ធតូចៗរបស់ឆ្អឹង ដែលជាមូលហេតុចម្បងធ្វើឲ្យគ្រោងឆ្អឹងផុយស្រួយខ្លាំងអាចប្រឈមមុខខ្ពស់នឹងការប្រេះស្រាំ និងបាក់បែកឆ្អឹងផងដែរ។

មូលហេតុចម្បង
មានមូលហេតុចម្បងជាច្រើនដែលបង្កឲ្យមានជំងឺពុកឆ្អឹង តែកត្តាសំខាន់ដែលធ្វើឲ្យមានជំងឺនេះឡើងរួមមាន៖
• កត្តាតំណពូជ
• អ្នកវ័យចំណាស់ដែលមានអាយុចាប់ពី ៦៥ឆ្នាំឡើងទៅ
• មាឌតូចល្អិត (មានរង្វាស់កម្ពស់ធៀបនឹងទម្ងន់ទាប BMI<១៨)
• ក្រមករដូវ
• កង្វះអ័រម៉ូន អឺស្រ្តូហ្សែន (Estrogen)
• ឆាប់អស់រដូវពេក (មុនអាយុ ៤៥ឆ្នាំ)
• អស់រដូវក្រោយមានជំងឺវះកាត់ក្រពេញអូវែចោល
• ជំងឺមហារីកដែលរាលដាលមកកាន់ឆ្អឹង។

កត្តាប្រឈម
ក្រៅពីមូលហេតុបង្កក៏មាននូវកត្តាប្រឈម និងជំរុញឲ្យកើតជំងឺពុកឆ្អឹងដូចជា៖
• ភាពមិនប៉ះពាល់នឹងពន្លឺព្រះអាទិត្យ
• ពិសាបារី ឬស្រាច្រើន
• ពិសាចំណីអាហារដែលមិនមានជាតិកាល់ស្យូម
• ភាពស្រណុកសុខស្រួលពេក ឬមិនសូវធ្វើចលនា។

លើសពីនេះទៀត បុគ្គលដែលងាយប្រឈមមុខខ្ពស់ទៅនឹងជំងឺពុកឆ្អឹងនេះរួមមាន៖
• អ្នកធ្លាប់មានប្រវត្តិបាក់ឆ្អឹង
• បុគ្គលដែលមានប្រវត្តិគ្រួសារបាក់ឆ្អឹងដោយសារជំងឺពុកឆ្អឹង
• ស្រ្តីរាំងរដូវលើសពី ៦ខែ
• បុគ្គលដែលមានជំងឺរុំារ៉ៃដូចជា ជំងឺរលាកពោះវៀនរុំារ៉ៃ ជំងឺរលាកសន្លាក់រុំារ៉ៃ ជំងឺពកក ជំងឺទឹកនោមផ្អែម និងអ្នកជំងឺគ្រាប់ឈាមដែលកំពុងព្យាបាលដោយថ្នាំគីមី
• បុគ្គលដែលព្យាបាល និងប្រើប្រាស់ថ្នាំសរសៃ(Corticosteroids)លើសពី ៣ខែ ប្រើប្រាស់ថ្នាំប្រឆាំងនឹងអាការៈប្រកាច់ (Anticonvulsivante) និងថ្នាំពង្រាវឈាម (Heparine)ជាដើម។

រោគសញ្ញា
ជាទូទៅ ជំងឺពុកឆ្អឹងកម្រនឹងលេចចេញជារោគសញ្ញាសម្គាល់ ឬអាការៈច្បាស់លាស់ណាមួយដែលពិតប្រាកដ។ ភាគច្រើន អាការៈចម្បងគឺការឈឺចាប់ខ្លាំង ហើយត្រឹមអាចលេចឡើងក្រោយពេលបាក់បែកឆ្អឹងតែប៉ុណ្ណោះ។ ដោយឡែក អាការៈដែលបន្ទាប់បន្សំរួមមាន ការឈឺខ្នង ឬចង្កេះរុំារ៉ៃ ប៉ះពាល់ដល់ការធ្វើចលនា និងការងារប្រចាំថ្ងៃ ព្រមទាំងពេលខ្លះមានការថយចុះទាបនៃកម្ពស់រាងកាយ (៤ សង់ទីម៉ែត្រ ឬលើសពីនេះ)។

ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ
ជំងឺពុកឆ្អឹង អាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបានយ៉ាងងាយស្រួលតាមរយៈការប្រើប្រាស់ម៉ាស៊ីនថ្លឹងឆ្អឹងទំនើប BMD (Bone Mineral Density) ដែលមានស្រាប់នៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត។ យ៉ាងណាមិញពេលខ្លះ គេអាចរកឃើញជំងឺនេះដោយចៃដន្យក្រោយពេលថតកាំរស្មីអុិច និងការថតស្កែនចំពោះអ្នកជំងឺមួយចំនួនផងដែរ។

ការព្យាបាល និងផលវិបាក
ការព្យាបាលជំងឺពុកឆ្អឹងធ្វើឡើងតាមយុទ្ធសាស្រ្តធំៗ៣រួមមាន៖
• ជម្រើសដែលល្អប្រសើរបំផុតគឺគ្រប់អ្នកជំងឺពុកឆ្អឹងគប្បីគួរមកពិគ្រោះយោបល់ជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ ដើម្បីធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងស្វែងរកមូលហេតុផ្សេងៗដែលបង្កឲ្យមានជំងឺ
• អាចប្រើប្រាស់ថ្នាំសម្រាប់ព្យាបាលដែលមានដូចជា៖
-  កាល់ស្យូម និងវីតាមីន D3
-  Biphosphonate
-  Denosumab (ចំពោះស្រ្តីក្រោយអស់រដូវ)
• ការព្យាបាលផ្សេងៗទៅតាមមូលហេតុបង្កដូចជា៖
-  ការព្យាបាលជំងឺពកក
-  ជំងឺទឹកនោមផ្អែម
-  ការវះកាត់ក្រោយបាក់បែកឆ្អឹង
-  ការផ្លាស់ប្តូរលំហាត់ប្រាណ។ល។

ជាក់ស្តែង ប្រសិនគ្មានការបង្ការ ឬព្យាបាលនោះ ជំងឺពុកឆ្អឹងអាចវិវឌ្ឍទៅរកសភាពពុកខ្លាំង ពិសេសតួឆ្អឹងងាយស្រួយប្រឈមទៅនឹងការបាក់បែក ហើយជាញឹកញាប់ឆ្អឹងដែលងាយបាក់បែកបំផុតមានដូចជា៖ ឆ្អឹងកភ្លៅ ឆ្អឹងកំភួនដៃ ឆ្អឹងកដៃ ចុងឆ្អឹងផ្នែកខាងលើនៃស្មា ឆ្អឹងត្រគាក ឆ្អឹងជំនីរ និងឆ្អឹងកង (ក ខ្នង និងចង្កេះ) ជាដើម។

វិធីសាស្រ្តការពារ
មានវិធីសាស្រ្តមួយចំនួនដែលអាចអនុវត្តបានសម្រាប់ការពារពីជំងឺពុកឆ្អឹង រួមមាន៖
• ស្រ្តីអស់រដូវ ឬមានអាយុលើស ៥០ឆ្នាំ និងបុរសដែលមានអាយុចាប់ពី ៦៥ឆ្នាំឡើងគួរមកធ្វើតេស្តស្វែងរកមើលជំងឺពុកឆ្អឹងឲ្យបានជាមុន
• ប្រជាពលរដ្ឋគួរអញ្ជើញមកជួបពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញជាមុនសិនដើម្បីអាចប្រើប្រាស់ថ្នាំបង្ការ
• ថ្នាំបង្ការដែលមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់នោះគឺកាល់ស្យូមវីតាមីន D3 និងការធ្វើលំហាត់ប្រាណជាដើម។

ការប្រឹក្សាដើម្បីស្វែងរកវត្តមាន និងមូលហេតុបង្កជំងឺពុកឆ្អឹងពីសំណាក់គ្រូពេទ្យជំនាញជាការប្រសើរបំផុតហើយជាពិសេសចំពោះមនុស្សចាស់ និងស្រ្តីក្រោយអស់រដូវ។

បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត គុជ គីមសួរ ឯកទេសជំងឺទូទៅ និងសន្លាក់ឆ្អឹងនៅមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត

អត្ថបទ៖ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៧៨

©2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ 


Related Articles

View All

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រុមហ៊ុន Herbalife កម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក រួមជាមួយនឹងលោកស្រី Susan Bowerman, នាយិកាជាន់ខ្ពស់ ផ្នែកការអប់រំ និងបណ្តុះបណ្តាលអាហារូបត្ថម្ភទូទាំងពិភពលោកនៅ Herbalife បានរួមគ្នាចែករំលែកពី ការតមអាហារបណ្តោះអាសន្នសម្រាប់អ្នកចាប់ផ្តើមដំបូង និងរបៀបជ្រើសរើសវិធីតមអាហារដែលល្អបំផុត។   ការតមអាហារ គឺជារបបអាហារដ៏ពេញនិយមមួយដែលអ្នកប្រហែលជាធ្លាប់ឮ។ ជារឿយៗ អ្នកតស៊ូមតិនឹងចែករំលែករឿងរ៉ាវអំពីការសម្រកទម្ងន់ សុខភាពប្រសើរជាងមុន និងថាមពលកាន់តែច្រើន ប៉ុន្តែវាជារឿងសំខាន់ដែលត្រូវដឹងពីមូលដ្ឋានមុននឹងសាកល្បងអ្វីថ្មី។   ការតមអាហារ ឬ IF គឺជាគំរូរបបអាហារដែលរយៈពេលនៃការញ៉ាំត្រូវបានជំនួសជាមួយនឹងរយៈពេលនៃការតមអាហារ។ តាមការពិត យើងភាគច្រើនធ្វើបែបនេះជារៀងរាល់ថ្ងៃ - យើងញ៉ាំក្នុងអំឡុងពេលភ្ញាក់ពីគេង ហើយយើងតមពេលយើងកំពុងគេង ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននៃ IF ពាក់ព័ន្ធនឹងការអូសបន្លាយពេលយូរដោយមិនញ៉ាំអាហារ ឬការទទួលទានបរិមាណកាឡូរីដែលមានកម្រិតអំឡុងពេលតមអាហារ។    អត្ថប្រយោជន៍នៃការតមអាហារបណ្តោះអាសន្ន អត្ថបទពិនិត្យឡើងវិញពីសាលាវេជ្ជសាស្ត្រសាកលវិទ្យាល័យ Johns Hopkins អះអាងថា ការតមអាហារមិនទៀងទាត់អាចផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍មួយចំនួន រួមទាំង៖ • បង្កើនការចងចាំ • ធ្វើអោយសម្ពាធឈាម និងចង្វាក់បេះដូងប្រសើរឡើង  • លើកកម្ពស់ការបាត់បង់ជាតិខ្លាញ់ក្នុងខ្លួន ជាពិសេសខ្លាញ់ក្បាលពោះ ដូច្នេះជួយកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺទឹកនោមផ្អែម និងជំងឺធាត់ • កាត់បន្ថយការរលាករ៉ាំរ៉ៃក្នុងរាងកាយ ដែលត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងការវិវត្តនៃជំងឺរ៉ាំរ៉ៃទូទៅជាច្រើន។ ដោយសារយើងភាគច្រើនចំណាយពេលច្រើនម៉ោងនៅក្នុងស្ថានភាពអាហារ (ជាធម្មតា 12 ម៉ោងឬច្រើនជាងនេះ) អ្នកស្រាវជ្រាវខ្លះជឿថាការតមអាហារ អាចបង្កើនអាយុ ដែលសំដៅទៅលើរយៈពេលនៃជីវិតដែលអ្នកមានសុខភាពល្អ។   របៀបចាប់ផ្តើមការតមអាហារបណ្តោះអាសន្ន   ជាទូទៅ មានវិធីសាស្រ្តសំខាន់ពីរក្នុងការតមអាហារ ៖ ការតមអាហារដោយកំណត់ពេលវេលា និងការតមអាហារតាមកាលកំណត់។ ដោយមិនគិតពីវិធីសាស្រ្ត, គុណភាពទាំងមូលនៃរបបអាហារគឺជា គន្លឹះចាំបាច់។ មាន​ន័យ​ថា​រាល់​កាឡូរីទាំងអស់ គឺត្រូវតែមាន​សារធាតុ​ចិញ្ចឹម។ ការបរិភោគដោយកំណត់​ពេល​វេលា (TRE) ចំពោះការបរិភោគដោយកំណត់ពេលវេលា (TRE) ការបរិភោគរបស់អ្នកទាំងអស់ត្រូវបានបង្រួមទៅក្នុងចន្លោះពេលខ្លី ដែលជាធម្មតាប្រហែល 8 ម៉ោង ប៉ុន្តែអ្នកបរិភោគជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ ឧទាហរណ៍ ក្នុងរយៈពេល 24 ម៉ោង ការទទួលទានអាហាររបស់អ្នកនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅចន្លោះម៉ោង 10 ព្រឹកដល់ម៉ោង 6 ល្ងាច។ ការតមអាហារតាមកាលកំណត់ណាមួយ ជាមួយនឹងវិធីសាស្រ្តនៃការតមអាហារតាមកាលកំណត់ណាមួយ ទម្រង់នៃការតមអាហារមួយចំនួនកើតឡើងយ៉ាងហោចណាស់ម្តងក្នុងមួយសប្តាហ៍។ មនុស្សមួយចំនួនតមអាហារទាំងស្រុងម្តង ឬពីរដងក្នុងមួយសប្តាហ៍; អ្នកផ្សេងទៀតអាចតមជារៀងរាល់ថ្ងៃ។  វិធីសាស្រ្តមួយផ្សេងទៀត គឺរបបអាហារដែលមានកាឡូរីទាប ពីរដងក្នុងមួយសប្តាហ៍ជាមួយនឹងការញ៉ាំធម្មតាក្នុងអំឡុងពេលប្រាំថ្ងៃផ្សេងទៀត (តមអាហារ 5:2)។ ជាទូទៅ ចំពោះ 2 ថ្ងៃដែលមានកាឡូរីទាបនោះ មានប្រហែល 500 ទៅ 600 កាឡូរី។ ភាពខុសគ្នាសំខាន់រវាងវិធីសាស្រ្តទាំងពីរនេះគឺភាពទៀងទាត់ដែលអ្នកទទួលទាន។ ជាមួយនឹងការទទួលទានអាហារដោយកំណត់ពេលវេលា អ្នកទទួលទានជាធម្មតា ប៉ុន្តែក្នុងរយៈពេលខ្លីជាង 24 ម៉ោង ហើយអ្នកមិនតមអាហារនៅថ្ងៃណាមួយឡើយ។  ជាមួយនឹងការតមអាហារតាមកាលកំណត់ណាមួយ មានថ្ងៃដែលអ្នកទទួលទានអាហារតិចគួរឱ្យកត់សម្គាល់ (ត្រឹមតែប្រហែល 500 កាឡូរី) សម្រាប់ពីរបីថ្ងៃក្នុងមួយសប្តាហ៍ ឬអាចមានរហូតដល់បីថ្ងៃក្នុងមួយសប្តាហ៍ដែលអ្នករំលងការបរិភោគទាំងស្រុង។   តើមានវិធីតមអាហារមួយប្រសើរជាងវិធីផ្សេងទៀតទេ? មនុស្សភាគច្រើនយល់ឃើញថា TRE ងាយស្រួលក្នុងការធ្វើតាម ដោយសារវាមិនតម្រូវឱ្យមានថ្ងៃនៃការទទួលទានកាឡូរីទាបពេក ឬគ្មានការទទួលទានទាល់តែសោះ។ អត្ថប្រយោជន៍មួយរបស់ TRE គឺថា ជាទូទៅវានាំទៅរកការគ្រប់គ្រងកាឡូរីតិចតួច ដោយមិនចាំបាច់រាប់កាឡូរីទេ ព្រោះមានអ្នកមានពេលតិចសម្រាប់ការបរិភោគ ឧទាហរណ៍ ទាំងនេះនឹងកាត់បន្ថយ អាហារសម្រន់ពេលយប់សម្រាប់មនុស្សជាច្រើន - ដែលអាចបណ្តាលឱ្យមានការសន្សំកាឡូរីយ៉ាងសំខាន់។ ម្យ៉ាងវិញទៀត មនុស្សមួយចំនួនប្រកាន់យកការតមអាហារតាមកាលកំណត់ណាមួយ ពីព្រោះពួកគេយល់ថាវាងាយស្រួលជាងក្នុងការរំលងអាហារទាំងស្រុងពីរបីដងក្នុងមួយសប្តាហ៍។​   ដំបូន្មានសម្រាប់អ្នកចាប់ផ្តើមដំបូង នេះគឺជាគន្លឹះទូទៅដែលមានប្រយោជន៍មួយចំនួន ប្រសិនបើអ្នកកំពុងស្វែងរកសាកល្បង IF ជាលើកដំបូង៖ • កុំកំណត់ថា ដោយសារតែអ្នកកំពុងតមអាហារ អ្នកអាចញ៉ាំអ្វីដែលអ្នកចង់បាន (ក្នុងបរិមាណណាក៏ដោយ) នៅពេលវេលាដែលនៅសល់។ វា​ជា​កំហុស​ធម្មតា ហើយ​វា​នឹង​មិន​ជួយ​អ្នក​ទទួល​បាន​លទ្ធផល​ដែល​អ្នក​បាន​ធ្វើ​នោះ​ទេ។ • មិនថាវិធីសាស្ត្រណាដែលអ្នកជ្រើសរើស ឬអនុវត្តន៍ក៏ដោយ គុណភាពនៃកាឡូរីរបស់អ្នកពិតជាសំខាន់ណាស់។ អ្នក​ត្រូវការបរិភោគសារធាតុចិញ្ចឹម​ទាំងអស់​ដែល​រាងកាយ​អ្នក​ត្រូវការ ប៉ុន្តែ​អ្នកនឹង​មាន​កាឡូរី​តិច​ជាងមុន។ • ជ្រើសរើសអាហារសម្បូរសារធាតុចិញ្ចឹម ដើម្បីប្រាកដថាអ្នកទទួលបានសារធាតុចិញ្ចឹមសំខាន់ៗក្នុងមួយកាឡូរី។ នេះរួមបញ្ចូលទាំងប្រូតេអ៊ីនគ្មានខ្លាញ់ អាហារទឹកដោះគោមានជាតិខ្លាញ់ទាប បន្លែ ផ្លែឈើ គ្រាប់ធញ្ញជាតិ និងសណ្តែក។ ម្សៅប្រូតេអ៊ីនអាចមានប្រយោជន៍ក្នុងការបំពេញតម្រូវការប្រូតេអ៊ីន នៅពេលអ្នកទទួលទានកាឡូរីតិចជាងមុន ហើយអាចត្រូវបានបន្ថែមទៅក្នុងទឹកក្រឡុក ទឹកដោះគោយ៉ាអួ និងស៊ុប។ • នៅថ្ងៃដែលអ្នកដាក់កម្រិតកាឡូរីយ៉ាងខ្លាំង – ឬរំលងការទទួលទានអាហារទាំងមូល – អ្នកអាចមានថាមពលខ្សោយ ឈឺក្បាល ឬ មិនស្រួលក្នុងការរំលាយអាហារមួយចំនួន។ ប្រសិនបើអ្នកជ្រើសរើសរំលងអាហារពេញមួយថ្ងៃ ត្រូវប្រាកដថាអ្នកទទួលទានជាតិទឹកឱ្យបានច្រើន។   • បន្ទាប់ពីការតមអាហារពេញលេញ សូមចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃបន្ទាប់ជាមួយនឹងអាហារ ដែលមានសុខភាពល្អ ប៉ុន្តែងាយរំលាយ (ដូចជា ទឹកដោះគោជូរ ទឹកក្រឡុក ឬស៊ុត) ហើយបន្ទាប់មកសម្រួលតាមវិធីទទួលទានរបបអាហារធម្មតារបស់អ្នកវិញ ហើយត្រូវប្រាកដថាអ្នករក្សាជាតិទឹកបានល្អ។   អំពីក្រុមហ៊ុន Herbalife ក្រុមហ៊ុន Herbalife (NYSE: HLF) គឺជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពឈានមុខគេ និងជាសហគមន៍ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សជាមួយនឹងផលិតផលអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យ និងជាឱកាសអាជីវកម្មសម្រាប់អ្នកសមាជិកឯករាជ្យរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1980។ ក្រុមហ៊ុនផ្តល់ជូននូវផលិតផលដែលគាំទ្រដោយវិទ្យាសាស្រ្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងទីផ្សារជាង90។ តាមរយៈសមាជិកឯករាជ្យដែលផ្តល់ជូននូវការបណ្តុះបណ្តាលមួយទល់មួយ និងផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍ដោយបំផុសគំនិតឱ្យអតិថិជនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរស់នៅដែលមានភាពសកម្ម។

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រុមហ៊ុន Herbalife កម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក រួមជាមួយនឹងលោកស្រី Susan Bowerman, នាយិកាជាន់ខ្ពស់ ផ្នែកការអប់រំ និងបណ្តុះបណ្តាលអាហារូបត្ថម្ភទូទាំងពិភពលោកនៅ Herbalife បានរួមគ្នាចែករំលែកពី មូលហេតុដែលអ្នកត្រូវការប្រូតេអ៊ីន និង របៀបដែលអាស៊ីតអាមីណូដើរតួនាទីក្នុងរាងកាយរបស់អ្នក។ អ្នកដឹងហើយថា វាសំខាន់ក្នុងការបរិភោគប្រូតេអ៊ីនជារៀងរាល់ថ្ងៃ ប៉ុន្តែតើអ្នកពិតជាដឹងថាហេតុអ្វីទេ? តើប្រូតេអ៊ីនជាអ្វី ហើយវាដើរតួនាទីអ្វីសម្រាប់រាងកាយរបស់អ្នក? យើងនឹងពន្យល់នៅខាងក្រោម ៖   ប្រូតេអ៊ីនគឺជាសារជាតិចម្បងក្នុងអាហារមួយដែលសំខាន់ខ្លាំងសម្រាប់អាហារដែលមានសុខភាពល្អ។ តាំងពីកុមារ អ្នកប្រហែលជាស្គាល់ថា ប្រូតេអ៊ីនអាចធ្វើឱ្យអ្នក “រឹងមាំ និងមានកម្លាំង”។ ទោះបីមានការលំបាកក្នុងការស្វែងរក ថាតើនរណាជាអ្នកបង្កើតពាក្យ “protein” (ពាក្យនេះបានបង្ហាញនៅក្នុងឯកសារវិទ្យាសាស្ត្រជាលើកដំបូងនៅឆ្នាំ 1838) ក៏ដោយ មិនមានការជំទាស់នោះទេថា ពាក្យនេះបានចេញពីពាក្យក្រិច "protos" ដែលមានន័យថា “លេខមួយ” ដើម្បីទទួលស្គាល់អំពីសារៈសំខាន់នៃប្រតេអ៊ីនក្នុងជីវិត។   អាស៊ីតអាមីណូគឺជាអ្វី? ហើយវាមានចំនួនប៉ុន្មាន?   ប្រូតេអ៊ីនដែលអ្នកបរិភោគ (និងប្រូតេអ៊ីនដែលមាននៅក្នុងរាងកាយរបស់អ្នក) ទាំងអស់ត្រូវបានបង្កើតឡើងពីអង្គធាតុតូចៗដែលមានឈ្មោះថា អាស៊ីតអាមីណូ។ អ្នកនឹងបានស្គាល់ថា អាស៊ីតអាមីណូត្រូវបានស្គាល់ជារឿយៗថាជា “បណ្តុំដើម្បីសាងសង់” ព្រោះអង្គធាតុតូចៗទាំងនេះត្រូវបានតម្រៀបគ្នាឡើង ដើម្បីបង្កើតប្រូតេអ៊ីន។    អាស៊ីតអាមីណូចំនួន 20 អាចត្រូវបានប្រើដើម្បីបង្កើតប្រូតេអ៊ីន – ទាំងប្រូតេអ៊ីនដែលអ្នកបរិភោគ និងប្រូតេអ៊ីនដែលរាងកាយរបស់អ្នកផលិត។ ហើយដូចជាពាក្យណាមួយមិនប្រាកដថា ប្រើតួអក្សរទាំង 26 ទាំងអស់ដើម្បីបង្កើតពាក្យនីមួយៗទេ ភាគច្រើននៃជាតិសរីរាង្គក៏មិនមានអាស៊ីតអាមីណូទាំង 20 គ្រប់គ្រាន់ដែរ។   ប៉ុន្តែអាស៊ីតអាមីណូក៏អាចត្រូវបានរៀបចំក្នុងលំដាប់ និងប្រវែងផ្សេងៗគ្នា ដើម្បីបង្កើតប្រូតេអ៊ីនផ្សេងៗ។ លំដាប់នៃអាស៊ីតអាមីណូនីមួយៗបញ្ជាក់ន័យនៃប្រូតេអ៊ីននោះ ព្រោះរចនាសម្ព័ន្ធចុងក្រោយនៃសង្វាក់អាស៊ីតអាមីណូកំណត់ថាប្រូតេអ៊ីននោះជាអ្វី ហើយវាដើរតួនាទីអ្វី។   តើមានប្រភេទនៃប្រូតេអ៊ីនអ្វីខ្លះនៅក្នុងអាហារ?   ប្រហែលជាអ្នកមិនដែលគិតអំពីរឿងនេះទេ ប៉ុន្តែមិនមែនប្រូតេអ៊ីននៅក្នុងអាហារទាំងអស់ស្មើគ្នាទេ។ លំដាប់អាស៊ីតអាមីណូដែលបង្កើតផ្នែកសនៃស៊ុត គឺខុសប្លែកពីការរៀបចំអាមីណូអាស៊ីតដែលបង្កើតប្រូតេអ៊ីននៅក្នុងទឹកដោះគោ។   នៅពេលអ្នកបរិភោគអាហារដែលផ្តល់ប្រូតេអ៊ីន វាគួរតែមានន័យថា អាហារខុសៗគ្នាមានប្រូតេអ៊ីនខុសៗគ្នា (និងភាគច្រើនមានច្រើនជាងមួយ) – ទោះបីវាត្រូវបានបង្កើតឡើងពីអាមីណូអាស៊ីតដូចគ្នាក៏ដោយ។   ឧទាហរណ៍៖ · នៅពេលអ្នកផឹកទឹកដោះគោ ឬយ៉ាអួរ អ្នកកំពុងទទួលបានប្រូតេអ៊ីនដែលមានឈ្មោះថា casein និង whey · នៅពេលអ្នកបរិភោគសាច់ ត្រីឬមាន់ អ្នកទទួលបានប្រូតេអ៊ីនដែលមានឈ្មោះថា collagen និង myosin · សណ្តែកមានជាតិសរីរាង្គដែលមានឈ្មោះថា legumins · ស៊ុតមានប្រូតេអ៊ីនច្រើន រួមទាំង avidin និង ovalbumin   ប្រូតេអ៊ីនទាំងនេះមានតែមួយគត់ ព្រោះវាត្រូវបានបង្កើតឡើងពីលំដាប់អាមីណូអាស៊ីតដែលគ្មាននរណាមានដូចពេលដែលប្រូតេអ៊ីនទាំងនេះត្រូវបានរំលាយ និងទទួលបានអាមីណូអាស៊ីត វាអាចត្រូវបានប្រើសម្រាប់ប្រូតេអ៊ីនក្នុងរាងកាយរបស់អ្នក។   ហេតុអ្វីបានជាអ្នកត្រូវការប្រូតេអ៊ីនប្រចាំថ្ងៃ? ការទទួលទានបរិមាណត្រឹមត្រូវ និងប្រភេទប្រូតេអ៊ីនប្រចាំថ្ងៃគឺមានសារៈសំខាន់ ព្រោះប្រសិនបើអ្នកមានការខ្វះខាតប្រូតេអ៊ីនជាប្រចាំនៅក្នុងរបបអាហាររបស់អ្នក រាងកាយរបស់អ្នកនឹងគ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅពីចាប់ផ្តើមបំបែកប្រូតេអ៊ីននៅក្នុងខ្លួនរបស់អ្នក ដើម្បីផ្តល់អាស៊ីតអាមីណូដែលត្រូវការសម្រាប់ផលិតប្រូតេអ៊ីនសំខាន់ៗសម្រាប់រាងកាយ។ ខណៈពេលដែលដំណើរការនៃការបង្កើត និងបំបែកនេះកើតឡើងនៅក្នុងរាងកាយរបស់អ្នកគ្រប់ពេលវេលា ប្រព័ន្ធនេះដំណើរការបាន ដរាបណាមានអាស៊ីតអាមីណូគ្រប់គ្រាន់ដែលបានមកពីរបបអាហារ ដើម្បីរក្សាដំណើរការទាំងពីរឱ្យមានតុល្យភាព។   ប្រូតេអ៊ីនពេញលេញ និងមិនពេញលេញ ប្រភេទប្រូតេអ៊ីនដែលអ្នកញ៉ាំក៏សំខាន់ដែរ ក្នុងចំណោមអាស៊ីតអាមីណូទាំង 20 ដែលរាងកាយរបស់អ្នកប្រើដើម្បីផលិតប្រូតេអ៊ីនរាងកាយ 9 ក្នុងចំណោមពួកវាត្រូវបានគេហៅថា "ចាំបាច់" - ពួកគេត្រូវតែមកពីរបបអាហាររបស់អ្នកព្រោះរាងកាយរបស់អ្នកមិនអាចបង្កើតវាបាន (ទោះបីជាវាអាចផលិតអាស៊ីតអាមីណូ 11 ដែលនៅសល់ក៏ដោយ) ។   ប្រូតេអ៊ីនពេញលេញ ប្រូតេអ៊ីនពីប្រភពសត្វមានអាស៊ីតអាមីណូសំខាន់ៗទាំងអស់ ដូច្នេះពួកវាត្រូវបានគេហៅថា "ពេញលេញ" ។ ទាំងនេះរួមមាន: · សាច់ · ត្រី · ស៊ុត · ផលិតផលទឹកដោះគោ និងទឹកដោះគោ   សណ្តែកសៀង និងអាហារប្រូតេអ៊ីនដែលទទួលបានពីសណ្តែកសៀង ដូចជាតៅហ៊ូ ទឹកដោះគោ សណ្តែកសៀង ឬម្សៅប្រូតេអ៊ីនសណ្តែកសៀង ក៏ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាប្រូតេអ៊ីនពេញលេញផងដែរ។ ប្រូតេអ៊ីនមិនពេញលេញ លើកលែងតែសណ្តែកសៀង ប្រូតេអ៊ីនរុក្ខជាតិខ្វះអាស៊ីតអាមីណូសំខាន់មួយ ឬច្រើន ដូច្នេះពួកវាត្រូវបានចាត់ទុកថា "មិនពេញលេញ" ទាំងនេះរួមមាន៖ · សណ្តែក · គ្រាប់ · គ្រាប់ធញ្ញជាតិ   អ្នកហូបបួសធ្វើការជុំវិញបញ្ហានេះដោយការទទួលទានអាហារជាច្រើនប្រភេទ ដើម្បីធានាថាពួកគេទទួលបានសារធាតុចិញ្ចឹមពេញលេញនៃអាស៊ីតអាមីណូសំខាន់ៗនៅក្នុងរបបអាហាររបស់ពួកគេ។   អំពីក្រុមហ៊ុន Herbalife ក្រុមហ៊ុន Herbalife (NYSE: HLF) គឺជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពឈានមុខគេ និងជាសហគមន៍ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សជាមួយនឹងផលិតផលអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យ និងជាឱកាសអាជីវកម្មសម្រាប់អ្នកសមាជិកឯករាជ្យរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1980។ ក្រុមហ៊ុនផ្តល់ជូននូវផលិតផលដែលគាំទ្រដោយវិទ្យាសាស្រ្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងទីផ្សារជាង90។ តាមរយៈសមាជិកឯករាជ្យដែលផ្តល់ជូននូវការបណ្តុះបណ្តាលមួយទល់មួយ និងផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍ដោយបំផុសគំនិតឱ្យអតិថិជនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរស់នៅដែលមានភាពសកម្ម។​ 

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រុមហ៊ុន Herbalife កម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក បានចែករំលែកពីគន្លឹះរបៀបបង្កើតផែនការលំហាត់ប្រាណប្រចាំសប្តាហ៍ផ្ទាល់ខ្លួន។ សម្រាប់អ្នកខ្លះ ការធ្វើលំហាត់ប្រាណ 30នាទីគឺ ល្អឥតខ្ចោះ រីឯសម្រាប់អ្នកខ្លះទៀត ការហាត់ប្រាណយូរជាងនេះគឺជាការចាំបាច់ ដើម្បីសម្រេចបានគោលដៅធ្វើលំហាត់ប្រាណ។ ដូច្នេះតើអ្នកដឹងថា តើអ្នកពិតជាត្រូវការចំណាយពេលធ្វើលំហាត់ប្រាណប៉ុន្មាន? សូមអានបន្ត ដើម្បីស្វែងយល់ពីរបៀបដែលអ្នកអាចបង្កើតផែនការហាត់ប្រាណផ្ទាល់ខ្លួន។ ទំហំមួយមិនអាចតម្រូវបានគ្រប់គ្នាទេ ចំពោះការហាត់ប្រាណ។ យើងទាំងអស់គ្នាសុទ្ធតែជាបុគ្គលដែលមានចំណូលចិត្តផ្ទាល់ខ្លួន ជាពិសេសនៅពេលនិយាយអំពីរាងកាយសមសួន។ យើងម្នាក់ៗមានប្រភេទរាងកាយតែមួយគត់របស់យើង (លុះត្រាតែអ្នកជាកូនភ្លោះដូចគ្នា) ហើយយើងម្នាក់ៗមានតម្រូវការ និងគោលដៅខុសៗគ្នា។ តើអ្នកត្រូវការលំហាត់ប្រាណប៉ុន្មាន អាស្រ័យលើគោលដៅរួមរបស់អ្នក។ អ្វីដែលអាចជាផែនការលំហាត់ប្រាណប្រចាំសប្តាហ៍ដ៏ល្អសម្រាប់អ្នកប្រហែលជាមិនល្អបំផុតសម្រាប់អ្នកផ្សេងនោះទេ។ អ្នកនឹងត្រូវការផែនការអាហារូបត្ថម្ភ និងការធ្វើលំហាត់ប្រាណដែលដំណើរការល្អបំផុតសម្រាប់កាលវិភាគផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នក និងកម្រិតកាយសម្បទាបច្ចុប្បន្ន។ តើយើងត្រូវការធ្វើលំហាត់ប្រាណរយៈពេលប៉ុន្មាន? មានប្រភពជាច្រើនដែលណែនាំការធ្វើលំហាត់ប្រាណប្រចាំសប្តាហ៍ 150នាទី (ប្រហែល 30 នាទី 5 ដងក្នុងមួយសប្តាហ៍) សម្រាប់ការសម្រកទម្ងន់ និងសុខភាពទូទៅ។ នេះត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ដោយសកម្មភាពរាងកាយកម្រិតមធ្យមទៅខ្លាំង។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ចូរនិយាយថាគោលដៅរបស់អ្នកដូចជាការរត់ម៉ារ៉ាតុង។ ក្នុងករណីនេះ អ្នកនឹងត្រូវហ្វឹកហាត់យូរជាង 30នាទីក្នុងពេលតែមួយ។ ប្រសិនបើគោលដៅរបស់អ្នកគឺសម្រកទម្ងន់ ឬកែលម្អកម្រិតសម្បទាទាំងមូលរបស់អ្នក 30 នាទីអាចជាអ្វីដែលអ្នកត្រូវការ។ ចំណាយពេលវេលាបន្ថែមទៀត ដើម្បីកំណត់ការហាត់ប្រាណរបស់អ្នក ការខិតខំ ដើម្បីសម្រេចបាននូវចំនួនអប្បបរមានៃសកម្មភាពដែលបានណែនាំ គឺមានសារៈសំខាន់សម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា។ នៅពេលអ្នកគិតអំពីវា 30 នាទីគឺជាការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងរយៈពេលខ្លី ហើយវាជាគោលដៅដែលអាចសម្រេចបាន។ ទោះបីជាពេលវេលាហាត់ប្រាណ 30 នាទីគឺគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការសម្រេចបាននូវអត្ថប្រយោជន៍សុខភាពដែលទាក់ទងនឹងការហាត់ប្រាណក៏ដោយ អ្នកគួរតែព្យាយាមកំណត់ពេលហាត់ប្រាណឱ្យបានយូរ។ នេះជាមូលហេតុ៖ • ប្រហែល 50 ទៅ 60 នាទីក្នុងមួយថ្ងៃនឹងអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកមានការផ្តោតអារម្មណ៍បន្ថែមលើខ្លួនអ្នក • ពេលវេលាបន្ថែមនេះអាចត្រូវបានប្រើសម្រាប់ការកម្តៅសាច់ដុំ និងហាត់ប្រាណ • អ្នកនឹងមិនចាំបាច់ពន្លឿនការហាត់ប្រាណរបស់អ្នកទេ។ ដកដង្ហើម រក្សាជាតិទឹក និងបញ្ចូលអាហារូបត្ថម្ភ ទៅក្នុងផែនការលំហាត់ប្រាណរបស់អ្នកតាមតម្រូវការ • អ្នកអាចបង្កើតទម្លាប់នៃការសរសេរនៅក្នុងសៀវភៅលំហាត់ប្រាណ • អ្នកនឹងមានពេលច្រើន ដើម្បីរៀបចំអាហារសម្រន់សុខភាព ក្រោយពេលធ្វើលំហាត់ប្រាណ។ ផែនការលំហាត់ប្រាណប្រចាំសប្តាហ៍របស់អ្នក មិនគួរជាអ្វីដែលធ្វើឱ្យអ្នកតានតឹងនោះទេ។ វាជាការប្រឆាំងដែលអ្នកត្រូវប្រញាប់ប្រញាល់ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីទម្លាប់ហាត់ប្រាណរបស់អ្នក ហើយវាធ្វើឱ្យអារម្មណ៍មិនល្អនៅពេលការធ្វើសកម្មភាពលើរាងកាយរបស់អ្នក។ ដឹងពីដែនកំណត់របស់អ្នក៖ ហេតុអ្វីការធ្វើលំហាត់ប្រាណលើស អាចផ្តល់ផលប៉ះពាល់ត្រលប់ទៅវិញនៅពេលហាត់ប្រាណហួសកម្រិត អាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់បាន។ ការធ្វើលំហាត់ប្រាណរបស់អ្នកខ្លាំងពេកអាចមានគ្រោះថ្នាក់ដូចការមិនធ្វើអ្វីទាំងអស់។ នេះជាហេតុផលមួយចំនួនដែលធ្វើលំហាត់ប្រាណច្រើនពេក តែមិនបានផល៖ ការធ្វើលំហាត់ប្រាណច្រើនពេកអាចប៉ះពាល់គោលដៅសម្រកទម្ងន់របស់អ្នក ការធ្វើលំហាត់ប្រាណរបស់អ្នកឱ្យខ្លាំងបំផុតពិតជាអាចបន្ថយការរំលាយអាហាររបស់អ្នក ហើយនោះក៏ដោយសារតែរាងកាយរបស់អ្នកព្យាយាមរក្សាថាមពល ដែលបណ្តាលឱ្យអ្នកដុតកាឡូរីតិចជាងមុន។ លើសពីនេះ ការបង្កើនកម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេរបស់អ្នកដោយគ្មានការសម្រាកគ្រប់គ្រាន់អាចជំរុញការបញ្ចេញអរម៉ូន cortisol ដែលជាអរម៉ូនស្ត្រេសដែលភ្ជាប់ទៅនឹងការឡើងទម្ងន់។ សាច់ដុំរបស់អ្នកត្រូវការស្តារឡើងវិញ លំហាត់ប្រាណជួយជំរុញឱ្យមានទឹកភ្នែកតូចៗនៅក្នុងសរសៃសាច់ដុំរបស់អ្នក​ហើយនៅពេលដែលជាសះស្បើយ សាច់ដុំរបស់អ្នកនឹងកើនឡើង។ បើគ្មានរយៈពេលព្យាបាលគ្រប់គ្រាន់ និងអាហារូបត្ថម្ភគ្រប់គ្រាន់ទេ សាច់ដុំរបស់អ្នកនឹងមិនអាចបង្កើតឡើងវិញបានត្រឹមត្រូវនោះទេ។ ជំនួសមកវិញ អ្នកគួរមានពេលវេលាសម្រាក និងបំពេញថាមពលវិញ ដូច្នេះអ្នកគួរតែកំណត់ពេលសម្រាក និងបំពេញកម្លាំងឡើងវិញ ដើម្បីឲ្យសាច់ដុំរបស់អ្នកអាចងើបឡើងវិញបានលឿន។ ការធ្វើលំហាត់ប្រាណច្រើនពេកអាចមិនល្អសម្រាប់សុខភាពទូទៅរបស់អ្នក ករណីធ្ងន់ធ្ងរនៃការធ្វើលំហាត់ប្រាណខ្លាំងពេកអាចនាំឱ្យអស់កម្លាំង ខ្សោះជាតិទឹក របួសធ្ងន់ធ្ងរ និងសូម្បីតែ rhabdomyolysis - ស្ថានភាពដែលកើតឡើងនៅពេលដែលជាលិកាសាច់ដុំបំបែក និងសរសៃសាច់ដុំចូលទៅក្នុងចរន្តឈាមរបស់អ្នក ដែលអាចបំផ្លាញថ្លើមរបស់អ្នក។   តើគួរធ្វើលំហាត់ប្រាណច្រើនប៉ុណ្ណា? ការដាក់កំហិតនៃការធ្វើលំហាត់ប្រាណដ៏លំបាករបស់អ្នកត្រឹម 3 ទៅ 4 ថ្ងៃក្នុងមួយសប្តាហ៍ ហើយអនុញ្ញាតឱ្យមានការសម្រាកមួយថ្ងៃ ឬពីរថ្ងៃគឺជាគំនិតដ៏ល្អ។ អ្នកត្រូវប្រាកដថាបានបញ្ចូលគ្នានូវការធ្វើលំហាត់ប្រាណដ៏ខ្លាំងក្លាជាមួយនឹងអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យផងដែរ។ ស្វែងយល់ពីរបៀបដែលប្រូតេអ៊ីន កាបូអ៊ីដ្រាត និងខ្លាញ់មានឥទ្ធិពលលើសកម្មភាពកីឡា។ មានតែអ្នកទេដែលដឹងថារាងកាយរបស់អ្នកល្អបំផុត ដូច្នេះដំបូន្មានដូចរាល់ដង គឺត្រូវយកចិត្តទុកដាក់លើអារម្មណ៍របស់អ្នក ជម្រុញ​ខ្លួន​ឯង​ឲ្យ​បាន​គ្រប់​គ្រាន់ ប៉ុន្តែ​មិន​ដល់​ចំណុច​ហត់​ទេ។   បង្កើតផែនការលំហាត់ប្រាណជាប់លាប់រៀងរាល់សប្តាហ៍ លំហាត់ប្រាណផ្តល់លទ្ធផលល្អបំផុតនៅពេលអ្នកធ្វើតាមទម្លាប់របស់អ្នក។ វាគ្រាន់តែជាផ្នែកនៃយុទ្ធសាស្ត្រសុខភាពទូទៅ ដើម្បីកែលម្អជីវិតរបស់អ្នក។ អ្នកគួរមានភាពសកម្ម កត់ត្រាតាមដានលទ្ធផលរបស់អ្នក យ៉ាងហោចណាស់ មានភាពសកម្មជាអប្បបរមាដែលមានសុខភាពល្អរៀងរាល់សប្តាហ៍។ ប្រសិនបើអ្នកជាអ្នកហាត់ប្រាណខ្លាំង ត្រូវប្រាកដថាអ្នកចំណាយពេលសម្រាកឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់។ នេះជាកាលវិភាគហាត់ប្រាណ/សម្រាក ដើម្បីផ្តល់ឱ្យអ្នកនូវគំនិតអំពីរបៀបដែលរៀបចំផែនការប្រចាំសប្តាហ៍៖ • ថ្ងៃច័ន្ទ៖ ការរត់ និងហាត់ប្រាណ កម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេខ្ពស់ • ថ្ងៃអង្គារ៖ ជិះកង់ និងយូហ្គា កម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេកម្រិតមធ្យម • ថ្ងៃពុធ៖ ការហ្វឹកហាត់ចន្លោះពេលទម្ងន់ខ្លួន កម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេខ្ពស់ • ថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍៖ ជាថ្ងៃសម្រាកសកម្មសម្រាប់ការដើរកម្សាន្ត ឬឡើងភ្នំ កម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេទាប • ថ្ងៃសុក្រ៖ ជិះកង់ និងរត់ កម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេមធ្យម ប៉ុន្តែរយៈពេលវែង • ថ្ងៃសៅរ៍៖ សម្រាកយ៉ាងសកម្មសម្រាប់ការហែលទឹកសប្បាយជាលក្ខណៈគ្រួសារ ជិះទូកលេង កម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេទាប • ថ្ងៃអាទិត្យ៖ សម្រាក   ជាធម្មតាអ្នកគួរកែសម្រួលកម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេ និងរយៈពេលនៃការហាត់ប្រាណរបស់អ្នក ដើម្បីធានាថាការហាត់ប្រាណរបស់អ្នកមិនមានភាពតានតឹង និងរីករាយ។     ##### អំពីក្រុមហ៊ុន Herbalife ក្រុមហ៊ុន Herbalife (NYSE: HLF) គឺជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពឈានមុខគេ និងជាសហគមន៍ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សជាមួយនឹងផលិតផលអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យ និងជាឱកាសអាជីវកម្មសម្រាប់អ្នកសមាជិកឯករាជ្យរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1980។ ក្រុមហ៊ុនផ្តល់ជូននូវផលិតផលដែលគាំទ្រដោយវិទ្យាសាស្រ្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងទីផ្សារជាង90។ តាមរយៈសមាជិកឯករាជ្យដែលផ្តល់ជូននូវការបណ្តុះបណ្តាលមួយទល់មួយ និងផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍ដោយបំផុសគំនិតឱ្យអតិថិជនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរស់នៅដែលមានភាពសកម្ម

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រុមហ៊ុន Herbalife កម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក រួមជាមួយនឹងលោកស្រី Susan Bowerman, នាយិកាជាន់ខ្ពស់ ផ្នែកការអប់រំ និងបណ្តុះបណ្តាលអាហារូបត្ថម្ភទូទាំងពិភពលោកនៅ Herbalife បានរួមគ្នាចែករំលែកពី តើកាបូអ៊ីដ្រាតទាំងអស់សុទ្ធតែមិនល្អឬ?កាបូអ៊ីដ្រាតចម្រាញ់​ និង ​កាបូអ៊ីដ្រាត​មិន​ចម្រាញ់។   កាបូអ៊ីដ្រាតទទួលបានអត្រាមិនល្អក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ភាគច្រើនដោយសារតែមនុស្សភ្ជាប់កាបូអ៊ីដ្រាតជាមួយអាហារដូចជានំបុ័ងស ប៉ាស្តា និងអង្ករ បន្ថែមពីលើទឹកដោះគោជូរ និងទឹកផ្លែឈើដែលមានជាតិផ្អែម។ តាមការពិត មិនមែនកាបូអ៊ីដ្រាតទាំងអស់សុទ្ធតែអាក្រក់នោះទេ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅពេលដែលកាបូអ៊ីដ្រាតត្រូវបានចម្រាញ់ សារធាតុចិញ្ចឹមសំខាន់ៗ និងមានប្រយោជន៍ជាច្រើនអាចត្រូវបានដកចេញ។ ឧទាហរណ៍ យកស្រូវសាលីទាំងមូល នៅពេលដែលចម្រាញ់ទៅជាម្សៅពណ៌ស ម្សៅនៅចំកណ្តាលនៅតែមាន ប៉ុន្តែដំណើរការនេះចម្រាញ់ចេញ bran និង germ ផ្សេងៗទៀត។ ​Bran ជា​ប្រភព​ដ៏​ល្អ​នៃ​ជាតិ​សរសៃ និង​វីតាមីន ខណៈ​ germ ​មាន​វីតាមីន សារធាតុ​រ៉ែ និង​​​ខ្លាញ់​ល្អ។ នេះ​ជា​មូលហេតុ​ដែល​វា​សំខាន់​ក្នុង​ការ​យល់​ពី​ភាព​ខុស​គ្នា​រវាង​កាបូអ៊ីដ្រាត​ចម្រាញ់ និង​មិន​ចម្រាញ់។ តើកាបូអ៊ីដ្រាតល្អគឺជាអ្វី? ជ្រើសរើសកាបូអ៊ីដ្រាតដែលមិនចម្រាញ់ កាបូអ៊ីដ្រាតជួយឱ្យរាងកាយរបស់យើងដំណើរការបានត្រឹមត្រូវដោយបញ្ចូលថាមពលចម្បងសម្រាប់ខួរក្បាល និងកោសិកាឈាមក្រហមរបស់យើង។ កាបូអ៊ីដ្រាតដែលមានសុខភាពល្អបំផុតគឺជាសារធាតុដែលត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងស្ថានភាពដែលមិនចម្រាញ់ និងធម្មជាតិ ដោយគ្មានអ្វីត្រូវបានដកចេញទេ។ ចូរគិតអំពីសារធាតុ "ទាំងមូល" និង "មិនទាន់កែច្នៃ" ។ ប្រភពនៃកាបូអ៊ីដ្រាតល្អទាំងនេះរួមមាន គ្រាប់ធញ្ញជាតិ សណ្តែក ផ្លែឈើ និងបន្លែ ដែលសុទ្ធសឹងជាប្រភពដ៏ល្អនៃជាតិសរសៃ វីតាមីន សារធាតុរ៉ែ និងសារធាតុ Phytonutrients។ អ្នកដែលធ្វើតាមរបបអាហារកាបូអ៊ីដ្រាតទាបខ្លាំង ដូចជារបបអាហារ keto ហានិភ័យនោះគឺមិនទទួលបានសារធាតុចិញ្ចឹមទាំងនេះគ្រប់គ្រាន់ទេ។ វិធីដើម្បីទទួលបានកាបូអ៊ីដ្រាតល្អ ដើម្បីបញ្ចូលកាបូអ៊ីដ្រាតដែលមិនបានចម្រាញ់ទៅក្នុងរបបអាហាររបស់អ្នក សូមរកមើលអាហារនៅក្នុងដែលមិនទាន់កែច្នៃ។ ប្រសិនបើអ្នកកំពុងរៀបចំផ្លែឈើ បន្លែ ឬសូម្បីតែដំឡូងសម្រាប់អាហារ ចូរថែរក្សាសំបកនៅពេលដែលអាចធ្វើទៅបាន។ នៅពេលអ្នកណែនាំម្សៅគ្រាប់ធញ្ញជាតិ និងអង្ករសំរូបទៅក្នុងរបបអាហាររបស់អ្នក អ្នកប្រហែលជាត្រូវកែសម្រួលរសជាតិ និងភាពខុសគ្នាបន្តិច។ ប៉ុន្តែវាមានតម្លៃណាស់៖ បន្ថែមពីលើការផ្តល់សារធាតុចិញ្ចឹមច្រើន អាហារទាំងនេះជាទូទៅត្រូវបានបំពេញច្រើនជាង កាបូអ៊ីដ្រាតដែលត្រូវបានចម្រាញ់ ដោយសារតែជាតិសរសៃបន្ថែម។ វិធីកាត់បន្ថយកាបូអ៊ីដ្រាតកែច្នៃ ដើម្បីរក្សារបបអាហារដែលមានសុខភាពល្អ ចូរកាត់បន្ថយការទទួលទានកាបូអ៊ីដ្រាតចម្រាញ់ និងកែច្នៃរបស់អ្នក៖ នំបុ័ង នៅពេលស្វែងរកជម្រើសនំបុ័ងដែលមានសុខភាពល្អ សូមព្យាយាមជៀសវាងនំបុ័ងពណ៌ស ហើយយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះជម្រើសនំប៉័ងស្រូវសាឡីនៅចំពោះមុខអ្នក។ ក្រុមហ៊ុនផលិតជាច្រើនដាក់ស្លាកនំបុ័ងរបស់ពួកគេថាជា "multigrain" ប៉ុន្តែអ្នកត្រូវមើលបញ្ជីគ្រឿងផ្សំដើម្បីកំណត់ថាតើគ្រាប់ធញ្ញជាតិពិតជាគ្រាប់ធញ្ញជាតិទាំងអស់ហើយមិនចម្រាញ់។ ជាមួយនឹងនំបុ័ងស្រូវសាឡីទាំងមូល រកមើលស្រូវសាឡី 100% នៅខាងមុខ និង 100% នៃម្សៅស្រូវសាឡីទាំងមូលនៅក្នុងគ្រឿងផ្សំ។ ពាក្យ "ទាំងមូល" គឺជាគន្លឹះ - ប្រសិនបើវាគ្រាន់តែនិយាយថាម្សៅស្រូវសាឡីឧទាហរណ៍វាទំនងជាត្រូវបានចម្រាញ់។ ម្សៅ ប៉ាស្តា និងអង្ករ ដូចជានំប៉័ង នៅពេលទិញម្សៅ ប៉ាស្តា ឬអង្ករ វាជាការល្អបំផុតក្នុងការស្វែងរកផលិតផលគ្រាប់ធញ្ញជាតិ ដូចជាម្សៅស្រូវសាលី ប៉ាស្តាគ្រាប់ធញ្ញជាតិ និងអង្ករសំរូប។ បើមិនដូច្នេះទេ ផលិតផលចម្រាញ់នឹងដកចេញ bran និង​ germ ដោយយកសារធាតុចិញ្ចឹមដូចជា ជាតិដែក ហ្វូឡាត និងវីតាមីន B ចេញ។ ទឹកផ្លែឈើ ជាមួយនឹងទឹកផ្លែឈើស្រស់ ឬ ទឹកជ្រលក់ផ្លែឈើ សំបកត្រូវបានដកចេញ ដែលនាំយកជាតិសរសៃធម្មជាតិ និងសារធាតុ Phytonutrients យ៉ាងច្រើនចេញ។ អ្នកអាចទៅរកផ្លែឈើទាំងមូលធៀបនឹងទឹកផ្លែឈើ ឬទឹកផ្លែប៉ោមដែលគ្មានជាតិផ្អែម ប្រសិនបើអ្នកចង់ទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ជាអតិបរមា។ លើសពីនេះ ទឹកផ្លែឈើមានបរិមាណតិចជាងផ្លែឈើទាំងមូល ប៉ុន្តែមានកាឡូរីច្រើនជាងការទទួលទានម្តង។ ទទួលបានច្រើនបំផុតពីកាបូអ៊ីដ្រាតរបស់អ្នក នេះគឺជាតិចនិចមួយចំនួនដើម្បីចាប់ផ្តើមផ្លាស់ប្តូរពីកាបូអ៊ីដ្រាតចម្រាញ់ទៅជាកាបូអ៊ីដ្រាតដែលមិនចម្រាញ់៖ • ព្យាយាមសាកល្បងជាមួយគ្រាប់ធញ្ញជាតិថ្មីទៅក្នុងអាហារប្រចាំថ្ងៃ។ ជំនួសឱ្យអង្ករ ប្តូរវាជាមួយអង្ករសំរូប ឬមី។ • ជំនួសឱ្យនំបុ័ងពណ៌សចម្រាញ់ ធញ្ញជាតិ និងអាហារសម្រន់ សូមសាកល្បងប្រភេទគ្រាប់ធញ្ញជាតិ 100% ជំនួសវិញ។ • នៅពេលធ្វើស៊ុប ឬសម្លដែលមានសាច់ច្រើន ព្យាយាមកាត់បន្ថយបរិមាណប្រូតេអ៊ីនសត្វ ហើយជំនួសវាដោយសណ្តែកកំប៉ុងមួយចំនួន។ • ដើម្បីផ្តាច់ខ្លួនចេញពីទឹកផ្លែឈើ និងរក្សាជាតិទឹក សូមសាកល្បងទទួលទានទឹកដែលមានក្លិនឈ្ងុយ ជាមួយនឹងការបន្ថែមផ្លែឈើ ឬបន្លែទាំងមូល។ អ្នក​នឹង​រៀន​រីករាយ​ជាមួយ​រសជាតិ​នៃ​អាហារ​ស្រស់ៗ​ក្នុង​ភេសជ្ជៈ​មាន​កាឡូរី​ទាប។   អំពីក្រុមហ៊ុន Herbalife ក្រុមហ៊ុន Herbalife (NYSE: HLF) គឺជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពឈានមុខគេ និងជាសហគមន៍ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សជាមួយនឹងផលិតផលអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យ និងជាឱកាសអាជីវកម្មសម្រាប់អ្នកសមាជិកឯករាជ្យរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1980។ ក្រុមហ៊ុនផ្តល់ជូននូវផលិតផលដែលគាំទ្រដោយវិទ្យាសាស្រ្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងទីផ្សារជាង 90 ។ តាមរយៈសមាជិកឯករាជ្យដែលផ្តល់ជូននូវការបណ្តុះបណ្តាលមួយទល់មួយ និងផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍ដោយបំផុសគំនិតឱ្យអតិថិជនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរស់នៅដែលមានភាពសកម្ម និងមានសុខភាពល្អដើម្បីរស់នៅក្នុងជីវិតដ៏ល្អបំផុតរបស់ពួកគេ។

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រុមហ៊ុន Herbalife កម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក រួមជាមួយនឹងលោកស្រី Dana Ryan, ជានាយិកា និងជាគ្រូបង្វឹកផ្នែកអាហារូបត្ថម្ភ នៃការអប់រំទូទាំងពិភពលោកនៅក្រុមហ៊ុន Herbalife បានរួមគ្នាចែករំលែកពី អាហារូបត្ថម្ភបន្ថែម: អ្វីដែលត្រូវទទួលទាន មុន កំឡុងពេល និងក្រោយពេលហាត់ប្រាណ។ ប្រសិនបើ​អ្នក​ចង់​បង្កើន​សមត្ថភាព​កីឡា អ្នក​ប្រហែល​ជា​ត្រូវពិចារណា​ការទទួល​ទាន​អាហារូបត្ថម្ភ។ អាហារូបត្ថម្ភ និងផែនការកាយសម្បទាល្អដើរទន្ទឹមគ្នា ដូច្នេះអាហារូបត្ថម្ភល្អបំផុតគឺល្អដូចជា ទម្លាប់ហ្វឹកហាត់ និងរបបប្រចាំថ្ងៃរបស់អ្នក។ នេះ​ជា​មូលហេតុ​ដែល​វា​សំខាន់​ក្នុង​ការ​ពិចារណា​មិន​ត្រឹមតែ​ថា​ តើអាហារូបត្ថម្ភណា​ដែល​ត្រូវ​ទទួលទាន​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ក៏​ត្រូវ​ប្រើ​នៅពេលណា​ដែរ​។ វិធីដើម្បីទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ច្រើនបំផុតពីការហាត់ប្រាណ នៅពេលគិតអំពីអាហារូបត្ថម្ភដែលមានប្រសិទ្ធិភាពបំផុតដើម្បីធ្វើការហាត់ប្រាណ វាមានប្រយោជន៍ក្នុងការគិតអំពីពួកវាជា 3ដំណាក់កាល៖ មុន អំឡុងពេល និងក្រោយពេលហាត់ប្រាណ។ នេះ​ជា​ការណែនាំ​រហ័ស​សម្រាប់​ការ​បញ្ចូល​ថាមពល​អាហារូបត្ថម្ភ​ការ​ហាត់ប្រាណ​របស់អ្នក៖   មុនពេលហាត់ប្រាណ នៅពេលដែលអ្នកមានការប្រកួតធំ ឬវគ្គហាត់ប្រាណដ៏លំបាក វាជារឿងសំខាន់ក្នុងការរៀបចំ និងរៀបចំផែនការជាមុន។ អ្នក​ត្រូវ​ផ្តល់​កម្លាំង​ចិត្ត​ដល់​ខ្លួន​អ្នក​ ដោយ​ការ​ទទួល​ទាន​អាហារូបត្ថម្ភ ​មុន​ពេល​ហាត់​ប្រាណ​ជាមួយ​នឹង​ជាតិ​កាហ្វេអ៊ីន។ ជាតិកាហ្វេអ៊ីនជួយជំរុញដល់ការរំលាយអាហារក្នុងរាងកាយរបស់អ្នក ដែលមានប្រសិទ្ធិភាព ជួយរក្សាការផ្តោតអារម្មណ៍ និងកាត់បន្ថយភាពអស់កម្លាំង។ ស្រដៀងគ្នានេះដែរ អាហារូបត្ថម្ភ មុនពេលហាត់ប្រាណជាមួយនឹងសារធាតុនីទ្រីកអុកស៊ីដ ជួយឱ្យលំហូរឈាមមានសុខភាពល្អ។ សរសៃឈាមកាន់តែធំទូលាយជួយដល់ការបញ្ជូនសារធាតុចិញ្ចឹម និងអុកស៊ីហ្សែនទៅកាន់សាច់ដុំដែលកំពុងធ្វើការ អំឡុងពេលហាត់ប្រាណ ដែលបន្ទាប់មកជួយរក្សាការធ្វើសកម្មភាព។   កំឡុងពេលហាត់ប្រាណ ពេលហាត់ប្រាណ អ្នកនឹងចង់រក្សាជាតិទឹក និងថាមពល ដូច្នេះសូមរកមើលភេសជ្ជៈកីឡាដែលមានបរិមាណកាបូអ៊ីដ្រាត និងអេឡិចត្រូលីតល្អ! អេឡិចត្រូលីតអាចជំនួសសារធាតុចិញ្ចឹមដ៏មានតម្លៃដូចជា សូដ្យូម ប៉ូតាស្យូម ម៉ាញ៉េស្យូម និងកាល់ស្យូម ដែលបាត់បង់នៅពេលអ្នកបែកញើស។ ការរួមបញ្ចូលគ្នានៃកាបូអ៊ីដ្រាត និងអេឡិចត្រូលីតនឹងមិនត្រឹមតែជំនួសសារធាតុចិញ្ចឹមដ៏មានតម្លៃទាំងនោះប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏នឹងបន្តផ្គត់ផ្គង់សាច់ដុំរបស់អ្នកជាមួយនឹងជាតិគ្លុយកូសដែលត្រូវការដើម្បីរក្សាដំណើរការរបស់អ្នក។ ការហាត់ប្រាណកាន់តែយូរនិងកាន់តែខ្លាំង អ្នកត្រូវការកាន់តែច្រើន!   ក្រោយពេលហាត់ប្រាណ អាហារូបត្ថម្ភក្រោយពេលហាត់ប្រាណរបស់អ្នកមានគោលបំណង 2៖ 1. បំពេញអ្វីដែលបានបាត់បង់ 2. ត្រៀមសម្រាប់លំហាត់ប្រាណបន្ទាប់អ្នក នេះជាមូលហេតុដែលអ្នកចង់ផ្តោតលើប្រូតេអ៊ីន និងកាបូអ៊ីដ្រាតគុណភាពខ្ពស់។ ប្រូតេអ៊ីនជួសជុល និងបង្កើតសាច់ដុំឡើងវិញ ដែលល្អសម្រាប់ការបង្កើនម៉ាសសាច់ដុំគ្មានខ្លាញ់។ ប្រភេទនៃការហាត់ប្រាណដែលអ្នកធ្វើនឹង កំណត់សមាមាត្រនៃកាបូអ៊ីដ្រាតទៅនឹងប្រូតេអ៊ីនដែលអ្នកនឹងត្រូវការ។ • សម្រាប់ការហាត់ប្រាណខ្លាំងជាងមុន អ្នកនឹងត្រូវការកាបូអ៊ីដ្រាតបន្ថែមទៀត ហើយត្រូវរក្សាសមាមាត្រ 3ភាគ1 ជាមួយប្រូតេអ៊ីន។ ដោយសារតែអ្នកទំនងជាត្រូវការប្រូតេអ៊ីនយ៉ាងហោចណាស់20ក្រាម បន្ទាប់ពីការហាត់ប្រាណរបស់អ្នក អ្នកនឹងត្រូវការកាបូអ៊ីដ្រាតយ៉ាងតិច 60ក្រាមសម្រាប់ការហាត់ប្រាណ។ • សម្រាប់ការហាត់ប្រាណដោយផ្អែកលើកម្លាំង អ្នកនឹងមិនត្រូវការកាបូអ៊ីដ្រាតច្រើនទេ ដូច្នេះសូមព្យាយាមឱ្យសមាមាត្រ 1ភាគ1 មានន័យថាអ្នកត្រូវការកាបូអ៊ីដ្រាតប្រហែល 20ក្រាម ជាមួយនឹងប្រូតេអ៊ីន 20ក្រាម។ ប្រូតេអ៊ីនអាចមកពីអាហារទាំងមូលដូចជាសាច់មាន់ ឬត្រី។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ មនុស្សជាច្រើនមិនចូលចិត្តញ៉ាំភ្លាមៗ បន្ទាប់ពីការហាត់ប្រាណខ្លាំងនោះទេ ហើយវាមិនងាយស្រួលក្នុងការគណនាការទទួលទានប្រូតេអ៊ីនរបស់អ្នកពីអាហារនោះទេ។ អាហារក្រឡុកប្រូតេអ៊ីនគឺជាដំណោះស្រាយដ៏ល្អ និងងាយស្រួលបន្ទាប់ពីការហាត់ប្រាណ។ មិនថាការហាត់ប្រាណដែលអ្នកកំពុងធ្វើជាប្រភេទអ្វីនោះទេ អ្នកនឹងចង់ធ្វើឱ្យប្រាកដថាអ្នកទទួលបានអាហារក្រឡុកប្រូតេអ៊ីនក្រោយការហាត់ប្រាណភ្លាមៗបន្ទាប់ពីការហ្វឹកហាត់របស់អ្នក! អាហារក្រឡុកក្រោយពេលហាត់ប្រាណអាចមកពីប្រូតេអ៊ីនទឹកដោះគោ (whey ឬ casein) ឬពីប្រភពរុក្ខជាតិដូចជាសណ្តែក។ អ្វីដែលត្រូវរកមើលនៅក្នុងអាហារូបត្ថម្ភកីឡា និងកាយសម្បទា ការអានស្លាកសញ្ញាអាហារូបត្ថម្ភនៃផលិតផលរបបអាហារណាមួយគឺជាជំហានដំបូង ដែលធានាថាអ្នកកំពុងទទួលបានអ្វីដែលអ្នកត្រូវការ ដើម្បីបង្កើនលទ្ធផល។ អ្នកចង់ដឹងថាតើសារធាតុ macronutrients ប៉ុន្មានដែលអ្នកកំពុងប្រើ ព្រមទាំងមានអ្វីបន្ថែមទៀត។ នោះអាចនិយាយថា ខណៈពេលដែលការទទួលបានសារធាតុចិញ្ចឹមត្រឹមត្រូវគឺមានសារៈសំខាន់មិនគួរឱ្យជឿនៅពេលហាត់ប្រាណ វាជារឿងសំខាន់ដែលអាហារូបត្ថម្ភរបស់អ្នកល្អ។ ការស្វែងរកវិញ្ញាបនប័ត្រដូចជា NSF Certified for Sport® ផ្តល់ឱ្យអ្នកនូវទំនុកចិត្តថាផលិតផលរបស់អ្នកត្រូវបានសាកល្បងសម្រាប់សារធាតុហាមឃាត់ប្រឆាំងនឹងបញ្ជីសារធាតុហាមឃាត់របស់សមាគមប្រឆាំងសារធាតុញៀនពិភពលោក។ សរុបមក នៅពេលគិតអំពីការបន្ថែមទៅលើការហាត់ប្រាណ ចូរផ្តោតលើអាហារូបត្ថម្ភ និងបង្កើតទម្លាប់ដែលនឹងជួយអ្នក មុន កំឡុងពេល និងក្រោយវគ្គបណ្តុះបណ្តាលនីមួយៗ។ វានឹងជួយអ្នកឱ្យសម្រេចគោលដៅរបស់អ្នកបានយ៉ាងវែងឆ្ងាយ!   អំពីក្រុមហ៊ុន Herbalife ក្រុមហ៊ុន Herbalife (NYSE: HLF) គឺជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពឈានមុខគេ និងជាសហគមន៍ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សជាមួយនឹងផលិតផលអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យ និងជាឱកាសអាជីវកម្មសម្រាប់សមាជិកឯករាជ្យរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1980។ ក្រុមហ៊ុនផ្តល់​ជូននូវផលិតផលដែលគាំទ្រដោយវិទ្យាសាស្រ្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងទីផ្សារជាង 90។ តាមរយៈសមាជិកឯករាជ្យដែលផ្តល់ជូននូវការ​បណ្តុះ​បណ្តាលមួយទល់មួយ និងផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍ដោយបំផុសគំនិតឱ្យអតិថិជនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរស់នៅដែលមានភាពសកម្ម និងមានសុខភាពល្អដើម្បីរស់នៅក្នុងជីវិតដ៏ល្អបំផុតរបស់ពួកគេ។

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រុមហ៊ុន Herbalife កម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក រួមជាមួយនឹងលោកស្រី Susan Bowerman, នាយិកាជាន់ខ្ពស់ ផ្នែកការអប់រំ និងបណ្តុះបណ្តាលអាហារូបត្ថម្ភទូទាំងពិភពលោកនៅ Herbalife បានរួមគ្នាចែករំលែកពី ប្រភេទខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អ ៖ ការលើកឧទាហរណ៍ចំពោះខ្លាញ់ឆ្អែត និង ខ្លាញ់មិនឆ្អែត។ តើប្រភេទខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អមានអ្វីខ្លះ? វាអាចស្តាប់ទៅដូចជាភាពផ្ទុយគ្នា ប៉ុន្តែមានខ្លាញ់ដែលមិនត្រឹមតែល្អសម្រាប់អ្នកប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែចាំបាច់សម្រាប់របបអាហារពេញលេញ និងជីវជាតិ។ ខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អក៏អាចជួយលើកកម្ពស់សុខភាពបេះដូងបានដែរ ដូច្នេះគ្មានហេតុផលដើម្បីជៀសវាងខ្លាញ់ទាំងអស់ក្នុងរបបអាហាររបស់អ្នកឡើយ។ គន្លឹះសំខាន់គឺការដឹងពីភាពខុសគ្នារវាងខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អ និងខ្លាញ់មិនល្អ ហើយសំខាន់ជាងនេះទៅទៀតគឺការដឹងពីប្រភពដ៏ល្អបំផុតនៃខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អ។ ចូរស្វែងយល់ឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅអំពីអាហារប្រភេទណាដែលពួកវាមាន និងមួយណាដែលស័ក្តិសមនឹងអ្នក។ ខ្លាញ់ឆ្អែត និង ខ្លាញ់មិនឆ្អែត៖ តើមួយណាល្អជាង? ខ្លាញ់ដែលអ្នកញ៉ាំអាចបែងចែកជាពីរប្រភេទធំៗ៖ ខ្លាញ់ឆ្អែត (មិនមានសុខភាពល្អ) និងខ្លាញ់មិនឆ្អែត (មានសុខភាពល្អ)។ • ខ្លាញ់មិនឆ្អែតត្រូវបានចាត់ទុកថាល្អសម្រាប់អ្នក ដោយសារពួកវាមានប្រភពមកពីអាហាររុក្ខជាតិ។ លើសពីនេះទៅទៀត ពួកគេអាចជួយរក្សាកម្រិតកូឡេស្តេរ៉ុលក្នុងឈាមរបស់អ្នកឱ្យស្ថិតក្នុងកម្រិតធម្មតា។ • ម្យ៉ាងវិញទៀត របបអាហារដែលមានជាតិខ្លាញ់ឆ្អែតច្រើន ដែលត្រូវបានរកឃើញជាចម្បងនៅក្នុងផលិតផលចម្រាញ់ចេញពីសត្វ ដូចជា ប៊ឺ ឈីស ទឹកដោះគោ និងសាច់ អាចរួមចំណែកដល់ការកើនឡើងកម្រិតកូឡេស្តេរ៉ុលក្នុងឈាម។ ខ្លាញ់មិនឆ្អែត Monounsaturated និង ខ្លាញ់ឆ្អែត Polyunsaturated ខ្លាញ់មិនឆ្អែតអាចត្រូវបានបំបែកជាពីរប្រភេទទៀតគឺ ខ្លាញ់មិនឆ្អែត monounsaturated និងខ្លាញ់ឆ្អែត polyunsaturated។ • អ្នកនឹងរកឃើញខ្លាញ់មិនឆ្អែត monounsaturated នៅក្នុងគ្រាប់ធញ្ញជាតិ ប្រេងអូលីវ និងផ្លែបឺរ។ ពួកគេត្រូវបានចាត់ទុកថាមានសុខភាពល្អចំពោះបេះដូងនៅពេលទទួលទានក្នុងបរិមាណមធ្យម - និងជំនួសឱ្យខ្លាញ់ឆ្អែតដែលមិនសូវមានសុខភាពល្អ។   • ខ្លាញ់ឆ្អែត Polyunsaturated អាចត្រូវបានចាត់ថ្នាក់បន្ថែមទៀតជាខ្លាញ់ omega-3 ឬ omega-6។ ខណៈពេលដែលរាងកាយរបស់អ្នកត្រូវការទាំងពីរប្រភេទ អ្នកត្រូវការវានៅក្នុងតុល្យភាពត្រឹមត្រូវដើម្បីលើកកម្ពស់សុខភាព។ បញ្ហាសម្រាប់យើងភាគច្រើនគឺការទទួលទានខ្លាញ់អូមេហ្គា-៦ ច្រើនពេក (ភាគច្រើនមកពីអាហារចៀន អាហារសម្រន់ និងនំផ្អែមៗ) និងអូមេហ្គា-៣មិនបានគ្រប់គ្រាន់ (ផ្តល់ដោយត្រី គ្រាប់ គ្រាប់ធញ្ញជាតិ និងបន្លែបៃតង)។ ខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អ និងការសម្រកទម្ងន់៖ រក្សាកាឡូរីរបស់អ្នកក្នុងការត្រួតពិនិត្យ រឿងមួយដែលត្រូវចងចាំ - ខ្លាញ់បន្ថែមអាចបន្ថែមកាឡូរីទៅក្នុងរបបអាហាររបស់អ្នក។ ឧទាហរណ៍ប្រេងទាំងអស់ ដោយមិនគិតពីប្រភពរបស់វា មានប្រហែល 120 កាឡូរីក្នុងមួយស្លាបព្រា។ ដោយសារតែប្រេងអូលីវគឺជាខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អ មិនមែនមានន័យថាអ្នកគួរចាក់វាពេញអាហាររបស់អ្នកនោះទេ។ បរិមាណខ្លាញ់តិចតួចអាចបន្ថែមរសជាតិច្រើនដល់អាហារ ដូច្នេះត្រូវប្រើវាឱ្យតិច ហើយផ្តោតលើអាហារដែលមានសុខភាពល្អ។   បញ្ជីកំពូលរបស់ខ្ញុំនៃអាហារដែលមានជាតិខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អ អាហារដែលមានជាតិខ្លាញ់ដែលផ្តល់ផលល្អដល់សុខភាពបេះដូងរួមមាន គ្រាប់ពូជ និងគ្រាប់ធញ្ញជាតិ ប្រេងអូលីវ អាហារសមុទ្រ និងផ្លែបឺរ។ នេះគឺជាវិធីមួយចំនួនដើម្បីធ្វើការបន្ថែមទៀតនៅក្នុងថ្ងៃរបស់អ្នក។ គ្រាប់ពូជ និងគ្រាប់ធញ្ញជាតិ គ្រាប់អាល់ម៉ុន ភីស្តាឈីអូ វ៉ាល់ណាត់ និងផ្លែប៉ែកានត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជា "គ្រាប់ធញ្ញជាតិ " ដែលមានអូមេហ្គា 3 ជំនួយសុខភាពបេះដូងច្រើនជាងសណ្តែកដី ។ ប្រេងអូលីវ ប្រេងអូលីវក៏ជាប្រភពដ៏ល្អបំផុតមួយនៃជាតិខ្លាញ់ monounsaturated សម្រាប់សុខភាពបេះដូងផងដែរ។ ប្រសិនបើរសជាតិនៃប្រេងអូលីវបន្ថែមកម្រិតជាតិប្រេងខ្លាំងពេកសម្រាប់អ្នក សូមរកមើលប្រេងអូលីវ "ស្រាល" ដែលមានកាឡូរីដូចគ្នានឹងប្រេងអូលីវធម្មតា ប៉ុន្តែមានរសជាតិស្រាលជាង។   អាហារសមុទ្រ ខ្លាញ់ត្រីធម្មជាតិមានផ្ទុកអូមេហ្គា 3 ដែលផ្តល់ផលល្អដល់សុខភាពបេះដូង ប៉ុន្តែយើងភាគច្រើនមិនញ៉ាំវាញឹកញាប់ទេ អាចពីរឬបីដងក្នុងមួយសប្តាហ៍។   ផ្លែបឺរ ផ្លែបឺរ គឺជាផ្លែឈើមួយប្រភេទដែលមានលក្ខណៈពិសេស និងជាប្រភពដ៏ល្អនៃប្រភេទខ្លាញ់មិនឆ្អែត monounsaturated ។ អ្នកអាចទទួលបានជាតិខ្លាញ់ក្នុងរបបអាហារដែលមានសុខភាពល្អ ប្រសិនអ្នកទទួលទានបានត្រឹមត្រូវ។ ខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អពីអាហារដូចជាត្រី គ្រាប់ធញ្ញជាតិ គ្រាប់អូលីវ និងប្រេងអូលីវ និងផ្លែបឺរ អាចជួយផ្តល់អាហារូបត្ថម្ភសំខាន់ៗដល់រាងកាយរបស់អ្នក ប៉ុន្តែកុំភ្លេចពិនិត្យមើលកាឡូរីទាំងនោះ។ ទោះបីជាពួកវាមានជាតិខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អក៏ដោយ ក៏កាឡូរីអាចបន្ថែមបានដែរ។   អំពីក្រុមហ៊ុន Herbalife ក្រុមហ៊ុន Herbalife (NYSE: HLF) គឺជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពឈានមុខគេ និងជាសហគមន៍ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សជាមួយនឹងផលិតផលអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យ និងជាឱកាសអាជីវកម្មសម្រាប់អ្នកសមាជិកឯករាជ្យរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1980។ ក្រុមហ៊ុនផ្តល់ជូននូវផលិតផលដែលគាំទ្រដោយវិទ្យាសាស្រ្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងទីផ្សារជាង90។ តាមរយៈសមាជិកឯករាជ្យដែលផ្តល់ជូននូវការបណ្តុះបណ្តាលមួយទល់មួយ និងផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍ដោយបំផុសគំនិតឱ្យអតិថិជនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរស់នៅដែលមានភាពសកម្ម។

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រុមហ៊ុន Herbalife កម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក រួមជាមួយនឹងលោកស្រី Susan Bowerman, នាយិកាជាន់ខ្ពស់ ផ្នែកការអប់រំ និងបណ្តុះបណ្តាលអាហារូបត្ថម្ភទូទាំងពិភពលោកនៅ Herbalife បានរួមគ្នាចែករំលែកពី ការតមអាហារបណ្តោះអាសន្នសម្រាប់អ្នកចាប់ផ្តើមដំបូង និងរបៀបជ្រើសរើសវិធីតមអាហារដែលល្អបំផុត។   ការតមអាហារ គឺជារបបអាហារដ៏ពេញនិយមមួយដែលអ្នកប្រហែលជាធ្លាប់ឮ។ ជារឿយៗ អ្នកតស៊ូមតិនឹងចែករំលែករឿងរ៉ាវអំពីការសម្រកទម្ងន់ សុខភាពប្រសើរជាងមុន និងថាមពលកាន់តែច្រើន ប៉ុន្តែវាជារឿងសំខាន់ដែលត្រូវដឹងពីមូលដ្ឋានមុននឹងសាកល្បងអ្វីថ្មី។   ការតមអាហារ ឬ IF គឺជាគំរូរបបអាហារដែលរយៈពេលនៃការញ៉ាំត្រូវបានជំនួសជាមួយនឹងរយៈពេលនៃការតមអាហារ។ តាមការពិត យើងភាគច្រើនធ្វើបែបនេះជារៀងរាល់ថ្ងៃ - យើងញ៉ាំក្នុងអំឡុងពេលភ្ញាក់ពីគេង ហើយយើងតមពេលយើងកំពុងគេង ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននៃ IF ពាក់ព័ន្ធនឹងការអូសបន្លាយពេលយូរដោយមិនញ៉ាំអាហារ ឬការទទួលទានបរិមាណកាឡូរីដែលមានកម្រិតអំឡុងពេលតមអាហារ។    អត្ថប្រយោជន៍នៃការតមអាហារបណ្តោះអាសន្ន អត្ថបទពិនិត្យឡើងវិញពីសាលាវេជ្ជសាស្ត្រសាកលវិទ្យាល័យ Johns Hopkins អះអាងថា ការតមអាហារមិនទៀងទាត់អាចផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍មួយចំនួន រួមទាំង៖ • បង្កើនការចងចាំ • ធ្វើអោយសម្ពាធឈាម និងចង្វាក់បេះដូងប្រសើរឡើង  • លើកកម្ពស់ការបាត់បង់ជាតិខ្លាញ់ក្នុងខ្លួន ជាពិសេសខ្លាញ់ក្បាលពោះ ដូច្នេះជួយកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺទឹកនោមផ្អែម និងជំងឺធាត់ • កាត់បន្ថយការរលាករ៉ាំរ៉ៃក្នុងរាងកាយ ដែលត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងការវិវត្តនៃជំងឺរ៉ាំរ៉ៃទូទៅជាច្រើន។ ដោយសារយើងភាគច្រើនចំណាយពេលច្រើនម៉ោងនៅក្នុងស្ថានភាពអាហារ (ជាធម្មតា 12 ម៉ោងឬច្រើនជាងនេះ) អ្នកស្រាវជ្រាវខ្លះជឿថាការតមអាហារ អាចបង្កើនអាយុ ដែលសំដៅទៅលើរយៈពេលនៃជីវិតដែលអ្នកមានសុខភាពល្អ។   របៀបចាប់ផ្តើមការតមអាហារបណ្តោះអាសន្ន   ជាទូទៅ មានវិធីសាស្រ្តសំខាន់ពីរក្នុងការតមអាហារ ៖ ការតមអាហារដោយកំណត់ពេលវេលា និងការតមអាហារតាមកាលកំណត់។ ដោយមិនគិតពីវិធីសាស្រ្ត, គុណភាពទាំងមូលនៃរបបអាហារគឺជា គន្លឹះចាំបាច់។ មាន​ន័យ​ថា​រាល់​កាឡូរីទាំងអស់ គឺត្រូវតែមាន​សារធាតុ​ចិញ្ចឹម។ ការបរិភោគដោយកំណត់​ពេល​វេលា (TRE) ចំពោះការបរិភោគដោយកំណត់ពេលវេលា (TRE) ការបរិភោគរបស់អ្នកទាំងអស់ត្រូវបានបង្រួមទៅក្នុងចន្លោះពេលខ្លី ដែលជាធម្មតាប្រហែល 8 ម៉ោង ប៉ុន្តែអ្នកបរិភោគជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ ឧទាហរណ៍ ក្នុងរយៈពេល 24 ម៉ោង ការទទួលទានអាហាររបស់អ្នកនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅចន្លោះម៉ោង 10 ព្រឹកដល់ម៉ោង 6 ល្ងាច។ ការតមអាហារតាមកាលកំណត់ណាមួយ ជាមួយនឹងវិធីសាស្រ្តនៃការតមអាហារតាមកាលកំណត់ណាមួយ ទម្រង់នៃការតមអាហារមួយចំនួនកើតឡើងយ៉ាងហោចណាស់ម្តងក្នុងមួយសប្តាហ៍។ មនុស្សមួយចំនួនតមអាហារទាំងស្រុងម្តង ឬពីរដងក្នុងមួយសប្តាហ៍; អ្នកផ្សេងទៀតអាចតមជារៀងរាល់ថ្ងៃ។  វិធីសាស្រ្តមួយផ្សេងទៀត គឺរបបអាហារដែលមានកាឡូរីទាប ពីរដងក្នុងមួយសប្តាហ៍ជាមួយនឹងការញ៉ាំធម្មតាក្នុងអំឡុងពេលប្រាំថ្ងៃផ្សេងទៀត (តមអាហារ 5:2)។ ជាទូទៅ ចំពោះ 2 ថ្ងៃដែលមានកាឡូរីទាបនោះ មានប្រហែល 500 ទៅ 600 កាឡូរី។ ភាពខុសគ្នាសំខាន់រវាងវិធីសាស្រ្តទាំងពីរនេះគឺភាពទៀងទាត់ដែលអ្នកទទួលទាន។ ជាមួយនឹងការទទួលទានអាហារដោយកំណត់ពេលវេលា អ្នកទទួលទានជាធម្មតា ប៉ុន្តែក្នុងរយៈពេលខ្លីជាង 24 ម៉ោង ហើយអ្នកមិនតមអាហារនៅថ្ងៃណាមួយឡើយ។  ជាមួយនឹងការតមអាហារតាមកាលកំណត់ណាមួយ មានថ្ងៃដែលអ្នកទទួលទានអាហារតិចគួរឱ្យកត់សម្គាល់ (ត្រឹមតែប្រហែល 500 កាឡូរី) សម្រាប់ពីរបីថ្ងៃក្នុងមួយសប្តាហ៍ ឬអាចមានរហូតដល់បីថ្ងៃក្នុងមួយសប្តាហ៍ដែលអ្នករំលងការបរិភោគទាំងស្រុង។   តើមានវិធីតមអាហារមួយប្រសើរជាងវិធីផ្សេងទៀតទេ? មនុស្សភាគច្រើនយល់ឃើញថា TRE ងាយស្រួលក្នុងការធ្វើតាម ដោយសារវាមិនតម្រូវឱ្យមានថ្ងៃនៃការទទួលទានកាឡូរីទាបពេក ឬគ្មានការទទួលទានទាល់តែសោះ។ អត្ថប្រយោជន៍មួយរបស់ TRE គឺថា ជាទូទៅវានាំទៅរកការគ្រប់គ្រងកាឡូរីតិចតួច ដោយមិនចាំបាច់រាប់កាឡូរីទេ ព្រោះមានអ្នកមានពេលតិចសម្រាប់ការបរិភោគ ឧទាហរណ៍ ទាំងនេះនឹងកាត់បន្ថយ អាហារសម្រន់ពេលយប់សម្រាប់មនុស្សជាច្រើន - ដែលអាចបណ្តាលឱ្យមានការសន្សំកាឡូរីយ៉ាងសំខាន់។ ម្យ៉ាងវិញទៀត មនុស្សមួយចំនួនប្រកាន់យកការតមអាហារតាមកាលកំណត់ណាមួយ ពីព្រោះពួកគេយល់ថាវាងាយស្រួលជាងក្នុងការរំលងអាហារទាំងស្រុងពីរបីដងក្នុងមួយសប្តាហ៍។​   ដំបូន្មានសម្រាប់អ្នកចាប់ផ្តើមដំបូង នេះគឺជាគន្លឹះទូទៅដែលមានប្រយោជន៍មួយចំនួន ប្រសិនបើអ្នកកំពុងស្វែងរកសាកល្បង IF ជាលើកដំបូង៖ • កុំកំណត់ថា ដោយសារតែអ្នកកំពុងតមអាហារ អ្នកអាចញ៉ាំអ្វីដែលអ្នកចង់បាន (ក្នុងបរិមាណណាក៏ដោយ) នៅពេលវេលាដែលនៅសល់។ វា​ជា​កំហុស​ធម្មតា ហើយ​វា​នឹង​មិន​ជួយ​អ្នក​ទទួល​បាន​លទ្ធផល​ដែល​អ្នក​បាន​ធ្វើ​នោះ​ទេ។ • មិនថាវិធីសាស្ត្រណាដែលអ្នកជ្រើសរើស ឬអនុវត្តន៍ក៏ដោយ គុណភាពនៃកាឡូរីរបស់អ្នកពិតជាសំខាន់ណាស់។ អ្នក​ត្រូវការបរិភោគសារធាតុចិញ្ចឹម​ទាំងអស់​ដែល​រាងកាយ​អ្នក​ត្រូវការ ប៉ុន្តែ​អ្នកនឹង​មាន​កាឡូរី​តិច​ជាងមុន។ • ជ្រើសរើសអាហារសម្បូរសារធាតុចិញ្ចឹម ដើម្បីប្រាកដថាអ្នកទទួលបានសារធាតុចិញ្ចឹមសំខាន់ៗក្នុងមួយកាឡូរី។ នេះរួមបញ្ចូលទាំងប្រូតេអ៊ីនគ្មានខ្លាញ់ អាហារទឹកដោះគោមានជាតិខ្លាញ់ទាប បន្លែ ផ្លែឈើ គ្រាប់ធញ្ញជាតិ និងសណ្តែក។ ម្សៅប្រូតេអ៊ីនអាចមានប្រយោជន៍ក្នុងការបំពេញតម្រូវការប្រូតេអ៊ីន នៅពេលអ្នកទទួលទានកាឡូរីតិចជាងមុន ហើយអាចត្រូវបានបន្ថែមទៅក្នុងទឹកក្រឡុក ទឹកដោះគោយ៉ាអួ និងស៊ុប។ • នៅថ្ងៃដែលអ្នកដាក់កម្រិតកាឡូរីយ៉ាងខ្លាំង – ឬរំលងការទទួលទានអាហារទាំងមូល – អ្នកអាចមានថាមពលខ្សោយ ឈឺក្បាល ឬ មិនស្រួលក្នុងការរំលាយអាហារមួយចំនួន។ ប្រសិនបើអ្នកជ្រើសរើសរំលងអាហារពេញមួយថ្ងៃ ត្រូវប្រាកដថាអ្នកទទួលទានជាតិទឹកឱ្យបានច្រើន។   • បន្ទាប់ពីការតមអាហារពេញលេញ សូមចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃបន្ទាប់ជាមួយនឹងអាហារ ដែលមានសុខភាពល្អ ប៉ុន្តែងាយរំលាយ (ដូចជា ទឹកដោះគោជូរ ទឹកក្រឡុក ឬស៊ុត) ហើយបន្ទាប់មកសម្រួលតាមវិធីទទួលទានរបបអាហារធម្មតារបស់អ្នកវិញ ហើយត្រូវប្រាកដថាអ្នករក្សាជាតិទឹកបានល្អ។   អំពីក្រុមហ៊ុន Herbalife ក្រុមហ៊ុន Herbalife (NYSE: HLF) គឺជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពឈានមុខគេ និងជាសហគមន៍ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សជាមួយនឹងផលិតផលអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យ និងជាឱកាសអាជីវកម្មសម្រាប់អ្នកសមាជិកឯករាជ្យរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1980។ ក្រុមហ៊ុនផ្តល់ជូននូវផលិតផលដែលគាំទ្រដោយវិទ្យាសាស្រ្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងទីផ្សារជាង90។ តាមរយៈសមាជិកឯករាជ្យដែលផ្តល់ជូននូវការបណ្តុះបណ្តាលមួយទល់មួយ និងផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍ដោយបំផុសគំនិតឱ្យអតិថិជនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរស់នៅដែលមានភាពសកម្ម។

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រុមហ៊ុន Herbalife កម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក រួមជាមួយនឹងលោកស្រី Susan Bowerman, នាយិកាជាន់ខ្ពស់ ផ្នែកការអប់រំ និងបណ្តុះបណ្តាលអាហារូបត្ថម្ភទូទាំងពិភពលោកនៅ Herbalife បានរួមគ្នាចែករំលែកពី មូលហេតុដែលអ្នកត្រូវការប្រូតេអ៊ីន និង របៀបដែលអាស៊ីតអាមីណូដើរតួនាទីក្នុងរាងកាយរបស់អ្នក។ អ្នកដឹងហើយថា វាសំខាន់ក្នុងការបរិភោគប្រូតេអ៊ីនជារៀងរាល់ថ្ងៃ ប៉ុន្តែតើអ្នកពិតជាដឹងថាហេតុអ្វីទេ? តើប្រូតេអ៊ីនជាអ្វី ហើយវាដើរតួនាទីអ្វីសម្រាប់រាងកាយរបស់អ្នក? យើងនឹងពន្យល់នៅខាងក្រោម ៖   ប្រូតេអ៊ីនគឺជាសារជាតិចម្បងក្នុងអាហារមួយដែលសំខាន់ខ្លាំងសម្រាប់អាហារដែលមានសុខភាពល្អ។ តាំងពីកុមារ អ្នកប្រហែលជាស្គាល់ថា ប្រូតេអ៊ីនអាចធ្វើឱ្យអ្នក “រឹងមាំ និងមានកម្លាំង”។ ទោះបីមានការលំបាកក្នុងការស្វែងរក ថាតើនរណាជាអ្នកបង្កើតពាក្យ “protein” (ពាក្យនេះបានបង្ហាញនៅក្នុងឯកសារវិទ្យាសាស្ត្រជាលើកដំបូងនៅឆ្នាំ 1838) ក៏ដោយ មិនមានការជំទាស់នោះទេថា ពាក្យនេះបានចេញពីពាក្យក្រិច "protos" ដែលមានន័យថា “លេខមួយ” ដើម្បីទទួលស្គាល់អំពីសារៈសំខាន់នៃប្រតេអ៊ីនក្នុងជីវិត។   អាស៊ីតអាមីណូគឺជាអ្វី? ហើយវាមានចំនួនប៉ុន្មាន?   ប្រូតេអ៊ីនដែលអ្នកបរិភោគ (និងប្រូតេអ៊ីនដែលមាននៅក្នុងរាងកាយរបស់អ្នក) ទាំងអស់ត្រូវបានបង្កើតឡើងពីអង្គធាតុតូចៗដែលមានឈ្មោះថា អាស៊ីតអាមីណូ។ អ្នកនឹងបានស្គាល់ថា អាស៊ីតអាមីណូត្រូវបានស្គាល់ជារឿយៗថាជា “បណ្តុំដើម្បីសាងសង់” ព្រោះអង្គធាតុតូចៗទាំងនេះត្រូវបានតម្រៀបគ្នាឡើង ដើម្បីបង្កើតប្រូតេអ៊ីន។    អាស៊ីតអាមីណូចំនួន 20 អាចត្រូវបានប្រើដើម្បីបង្កើតប្រូតេអ៊ីន – ទាំងប្រូតេអ៊ីនដែលអ្នកបរិភោគ និងប្រូតេអ៊ីនដែលរាងកាយរបស់អ្នកផលិត។ ហើយដូចជាពាក្យណាមួយមិនប្រាកដថា ប្រើតួអក្សរទាំង 26 ទាំងអស់ដើម្បីបង្កើតពាក្យនីមួយៗទេ ភាគច្រើននៃជាតិសរីរាង្គក៏មិនមានអាស៊ីតអាមីណូទាំង 20 គ្រប់គ្រាន់ដែរ។   ប៉ុន្តែអាស៊ីតអាមីណូក៏អាចត្រូវបានរៀបចំក្នុងលំដាប់ និងប្រវែងផ្សេងៗគ្នា ដើម្បីបង្កើតប្រូតេអ៊ីនផ្សេងៗ។ លំដាប់នៃអាស៊ីតអាមីណូនីមួយៗបញ្ជាក់ន័យនៃប្រូតេអ៊ីននោះ ព្រោះរចនាសម្ព័ន្ធចុងក្រោយនៃសង្វាក់អាស៊ីតអាមីណូកំណត់ថាប្រូតេអ៊ីននោះជាអ្វី ហើយវាដើរតួនាទីអ្វី។   តើមានប្រភេទនៃប្រូតេអ៊ីនអ្វីខ្លះនៅក្នុងអាហារ?   ប្រហែលជាអ្នកមិនដែលគិតអំពីរឿងនេះទេ ប៉ុន្តែមិនមែនប្រូតេអ៊ីននៅក្នុងអាហារទាំងអស់ស្មើគ្នាទេ។ លំដាប់អាស៊ីតអាមីណូដែលបង្កើតផ្នែកសនៃស៊ុត គឺខុសប្លែកពីការរៀបចំអាមីណូអាស៊ីតដែលបង្កើតប្រូតេអ៊ីននៅក្នុងទឹកដោះគោ។   នៅពេលអ្នកបរិភោគអាហារដែលផ្តល់ប្រូតេអ៊ីន វាគួរតែមានន័យថា អាហារខុសៗគ្នាមានប្រូតេអ៊ីនខុសៗគ្នា (និងភាគច្រើនមានច្រើនជាងមួយ) – ទោះបីវាត្រូវបានបង្កើតឡើងពីអាមីណូអាស៊ីតដូចគ្នាក៏ដោយ។   ឧទាហរណ៍៖ · នៅពេលអ្នកផឹកទឹកដោះគោ ឬយ៉ាអួរ អ្នកកំពុងទទួលបានប្រូតេអ៊ីនដែលមានឈ្មោះថា casein និង whey · នៅពេលអ្នកបរិភោគសាច់ ត្រីឬមាន់ អ្នកទទួលបានប្រូតេអ៊ីនដែលមានឈ្មោះថា collagen និង myosin · សណ្តែកមានជាតិសរីរាង្គដែលមានឈ្មោះថា legumins · ស៊ុតមានប្រូតេអ៊ីនច្រើន រួមទាំង avidin និង ovalbumin   ប្រូតេអ៊ីនទាំងនេះមានតែមួយគត់ ព្រោះវាត្រូវបានបង្កើតឡើងពីលំដាប់អាមីណូអាស៊ីតដែលគ្មាននរណាមានដូចពេលដែលប្រូតេអ៊ីនទាំងនេះត្រូវបានរំលាយ និងទទួលបានអាមីណូអាស៊ីត វាអាចត្រូវបានប្រើសម្រាប់ប្រូតេអ៊ីនក្នុងរាងកាយរបស់អ្នក។   ហេតុអ្វីបានជាអ្នកត្រូវការប្រូតេអ៊ីនប្រចាំថ្ងៃ? ការទទួលទានបរិមាណត្រឹមត្រូវ និងប្រភេទប្រូតេអ៊ីនប្រចាំថ្ងៃគឺមានសារៈសំខាន់ ព្រោះប្រសិនបើអ្នកមានការខ្វះខាតប្រូតេអ៊ីនជាប្រចាំនៅក្នុងរបបអាហាររបស់អ្នក រាងកាយរបស់អ្នកនឹងគ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅពីចាប់ផ្តើមបំបែកប្រូតេអ៊ីននៅក្នុងខ្លួនរបស់អ្នក ដើម្បីផ្តល់អាស៊ីតអាមីណូដែលត្រូវការសម្រាប់ផលិតប្រូតេអ៊ីនសំខាន់ៗសម្រាប់រាងកាយ។ ខណៈពេលដែលដំណើរការនៃការបង្កើត និងបំបែកនេះកើតឡើងនៅក្នុងរាងកាយរបស់អ្នកគ្រប់ពេលវេលា ប្រព័ន្ធនេះដំណើរការបាន ដរាបណាមានអាស៊ីតអាមីណូគ្រប់គ្រាន់ដែលបានមកពីរបបអាហារ ដើម្បីរក្សាដំណើរការទាំងពីរឱ្យមានតុល្យភាព។   ប្រូតេអ៊ីនពេញលេញ និងមិនពេញលេញ ប្រភេទប្រូតេអ៊ីនដែលអ្នកញ៉ាំក៏សំខាន់ដែរ ក្នុងចំណោមអាស៊ីតអាមីណូទាំង 20 ដែលរាងកាយរបស់អ្នកប្រើដើម្បីផលិតប្រូតេអ៊ីនរាងកាយ 9 ក្នុងចំណោមពួកវាត្រូវបានគេហៅថា "ចាំបាច់" - ពួកគេត្រូវតែមកពីរបបអាហាររបស់អ្នកព្រោះរាងកាយរបស់អ្នកមិនអាចបង្កើតវាបាន (ទោះបីជាវាអាចផលិតអាស៊ីតអាមីណូ 11 ដែលនៅសល់ក៏ដោយ) ។   ប្រូតេអ៊ីនពេញលេញ ប្រូតេអ៊ីនពីប្រភពសត្វមានអាស៊ីតអាមីណូសំខាន់ៗទាំងអស់ ដូច្នេះពួកវាត្រូវបានគេហៅថា "ពេញលេញ" ។ ទាំងនេះរួមមាន: · សាច់ · ត្រី · ស៊ុត · ផលិតផលទឹកដោះគោ និងទឹកដោះគោ   សណ្តែកសៀង និងអាហារប្រូតេអ៊ីនដែលទទួលបានពីសណ្តែកសៀង ដូចជាតៅហ៊ូ ទឹកដោះគោ សណ្តែកសៀង ឬម្សៅប្រូតេអ៊ីនសណ្តែកសៀង ក៏ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាប្រូតេអ៊ីនពេញលេញផងដែរ។ ប្រូតេអ៊ីនមិនពេញលេញ លើកលែងតែសណ្តែកសៀង ប្រូតេអ៊ីនរុក្ខជាតិខ្វះអាស៊ីតអាមីណូសំខាន់មួយ ឬច្រើន ដូច្នេះពួកវាត្រូវបានចាត់ទុកថា "មិនពេញលេញ" ទាំងនេះរួមមាន៖ · សណ្តែក · គ្រាប់ · គ្រាប់ធញ្ញជាតិ   អ្នកហូបបួសធ្វើការជុំវិញបញ្ហានេះដោយការទទួលទានអាហារជាច្រើនប្រភេទ ដើម្បីធានាថាពួកគេទទួលបានសារធាតុចិញ្ចឹមពេញលេញនៃអាស៊ីតអាមីណូសំខាន់ៗនៅក្នុងរបបអាហាររបស់ពួកគេ។   អំពីក្រុមហ៊ុន Herbalife ក្រុមហ៊ុន Herbalife (NYSE: HLF) គឺជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពឈានមុខគេ និងជាសហគមន៍ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សជាមួយនឹងផលិតផលអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យ និងជាឱកាសអាជីវកម្មសម្រាប់អ្នកសមាជិកឯករាជ្យរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1980។ ក្រុមហ៊ុនផ្តល់ជូននូវផលិតផលដែលគាំទ្រដោយវិទ្យាសាស្រ្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងទីផ្សារជាង90។ តាមរយៈសមាជិកឯករាជ្យដែលផ្តល់ជូននូវការបណ្តុះបណ្តាលមួយទល់មួយ និងផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍ដោយបំផុសគំនិតឱ្យអតិថិជនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរស់នៅដែលមានភាពសកម្ម។​ 

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រុមហ៊ុន Herbalife កម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក បានចែករំលែកពីគន្លឹះរបៀបបង្កើតផែនការលំហាត់ប្រាណប្រចាំសប្តាហ៍ផ្ទាល់ខ្លួន។ សម្រាប់អ្នកខ្លះ ការធ្វើលំហាត់ប្រាណ 30នាទីគឺ ល្អឥតខ្ចោះ រីឯសម្រាប់អ្នកខ្លះទៀត ការហាត់ប្រាណយូរជាងនេះគឺជាការចាំបាច់ ដើម្បីសម្រេចបានគោលដៅធ្វើលំហាត់ប្រាណ។ ដូច្នេះតើអ្នកដឹងថា តើអ្នកពិតជាត្រូវការចំណាយពេលធ្វើលំហាត់ប្រាណប៉ុន្មាន? សូមអានបន្ត ដើម្បីស្វែងយល់ពីរបៀបដែលអ្នកអាចបង្កើតផែនការហាត់ប្រាណផ្ទាល់ខ្លួន។ ទំហំមួយមិនអាចតម្រូវបានគ្រប់គ្នាទេ ចំពោះការហាត់ប្រាណ។ យើងទាំងអស់គ្នាសុទ្ធតែជាបុគ្គលដែលមានចំណូលចិត្តផ្ទាល់ខ្លួន ជាពិសេសនៅពេលនិយាយអំពីរាងកាយសមសួន។ យើងម្នាក់ៗមានប្រភេទរាងកាយតែមួយគត់របស់យើង (លុះត្រាតែអ្នកជាកូនភ្លោះដូចគ្នា) ហើយយើងម្នាក់ៗមានតម្រូវការ និងគោលដៅខុសៗគ្នា។ តើអ្នកត្រូវការលំហាត់ប្រាណប៉ុន្មាន អាស្រ័យលើគោលដៅរួមរបស់អ្នក។ អ្វីដែលអាចជាផែនការលំហាត់ប្រាណប្រចាំសប្តាហ៍ដ៏ល្អសម្រាប់អ្នកប្រហែលជាមិនល្អបំផុតសម្រាប់អ្នកផ្សេងនោះទេ។ អ្នកនឹងត្រូវការផែនការអាហារូបត្ថម្ភ និងការធ្វើលំហាត់ប្រាណដែលដំណើរការល្អបំផុតសម្រាប់កាលវិភាគផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នក និងកម្រិតកាយសម្បទាបច្ចុប្បន្ន។ តើយើងត្រូវការធ្វើលំហាត់ប្រាណរយៈពេលប៉ុន្មាន? មានប្រភពជាច្រើនដែលណែនាំការធ្វើលំហាត់ប្រាណប្រចាំសប្តាហ៍ 150នាទី (ប្រហែល 30 នាទី 5 ដងក្នុងមួយសប្តាហ៍) សម្រាប់ការសម្រកទម្ងន់ និងសុខភាពទូទៅ។ នេះត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ដោយសកម្មភាពរាងកាយកម្រិតមធ្យមទៅខ្លាំង។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ចូរនិយាយថាគោលដៅរបស់អ្នកដូចជាការរត់ម៉ារ៉ាតុង។ ក្នុងករណីនេះ អ្នកនឹងត្រូវហ្វឹកហាត់យូរជាង 30នាទីក្នុងពេលតែមួយ។ ប្រសិនបើគោលដៅរបស់អ្នកគឺសម្រកទម្ងន់ ឬកែលម្អកម្រិតសម្បទាទាំងមូលរបស់អ្នក 30 នាទីអាចជាអ្វីដែលអ្នកត្រូវការ។ ចំណាយពេលវេលាបន្ថែមទៀត ដើម្បីកំណត់ការហាត់ប្រាណរបស់អ្នក ការខិតខំ ដើម្បីសម្រេចបាននូវចំនួនអប្បបរមានៃសកម្មភាពដែលបានណែនាំ គឺមានសារៈសំខាន់សម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា។ នៅពេលអ្នកគិតអំពីវា 30 នាទីគឺជាការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងរយៈពេលខ្លី ហើយវាជាគោលដៅដែលអាចសម្រេចបាន។ ទោះបីជាពេលវេលាហាត់ប្រាណ 30 នាទីគឺគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការសម្រេចបាននូវអត្ថប្រយោជន៍សុខភាពដែលទាក់ទងនឹងការហាត់ប្រាណក៏ដោយ អ្នកគួរតែព្យាយាមកំណត់ពេលហាត់ប្រាណឱ្យបានយូរ។ នេះជាមូលហេតុ៖ • ប្រហែល 50 ទៅ 60 នាទីក្នុងមួយថ្ងៃនឹងអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកមានការផ្តោតអារម្មណ៍បន្ថែមលើខ្លួនអ្នក • ពេលវេលាបន្ថែមនេះអាចត្រូវបានប្រើសម្រាប់ការកម្តៅសាច់ដុំ និងហាត់ប្រាណ • អ្នកនឹងមិនចាំបាច់ពន្លឿនការហាត់ប្រាណរបស់អ្នកទេ។ ដកដង្ហើម រក្សាជាតិទឹក និងបញ្ចូលអាហារូបត្ថម្ភ ទៅក្នុងផែនការលំហាត់ប្រាណរបស់អ្នកតាមតម្រូវការ • អ្នកអាចបង្កើតទម្លាប់នៃការសរសេរនៅក្នុងសៀវភៅលំហាត់ប្រាណ • អ្នកនឹងមានពេលច្រើន ដើម្បីរៀបចំអាហារសម្រន់សុខភាព ក្រោយពេលធ្វើលំហាត់ប្រាណ។ ផែនការលំហាត់ប្រាណប្រចាំសប្តាហ៍របស់អ្នក មិនគួរជាអ្វីដែលធ្វើឱ្យអ្នកតានតឹងនោះទេ។ វាជាការប្រឆាំងដែលអ្នកត្រូវប្រញាប់ប្រញាល់ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីទម្លាប់ហាត់ប្រាណរបស់អ្នក ហើយវាធ្វើឱ្យអារម្មណ៍មិនល្អនៅពេលការធ្វើសកម្មភាពលើរាងកាយរបស់អ្នក។ ដឹងពីដែនកំណត់របស់អ្នក៖ ហេតុអ្វីការធ្វើលំហាត់ប្រាណលើស អាចផ្តល់ផលប៉ះពាល់ត្រលប់ទៅវិញនៅពេលហាត់ប្រាណហួសកម្រិត អាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់បាន។ ការធ្វើលំហាត់ប្រាណរបស់អ្នកខ្លាំងពេកអាចមានគ្រោះថ្នាក់ដូចការមិនធ្វើអ្វីទាំងអស់។ នេះជាហេតុផលមួយចំនួនដែលធ្វើលំហាត់ប្រាណច្រើនពេក តែមិនបានផល៖ ការធ្វើលំហាត់ប្រាណច្រើនពេកអាចប៉ះពាល់គោលដៅសម្រកទម្ងន់របស់អ្នក ការធ្វើលំហាត់ប្រាណរបស់អ្នកឱ្យខ្លាំងបំផុតពិតជាអាចបន្ថយការរំលាយអាហាររបស់អ្នក ហើយនោះក៏ដោយសារតែរាងកាយរបស់អ្នកព្យាយាមរក្សាថាមពល ដែលបណ្តាលឱ្យអ្នកដុតកាឡូរីតិចជាងមុន។ លើសពីនេះ ការបង្កើនកម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេរបស់អ្នកដោយគ្មានការសម្រាកគ្រប់គ្រាន់អាចជំរុញការបញ្ចេញអរម៉ូន cortisol ដែលជាអរម៉ូនស្ត្រេសដែលភ្ជាប់ទៅនឹងការឡើងទម្ងន់។ សាច់ដុំរបស់អ្នកត្រូវការស្តារឡើងវិញ លំហាត់ប្រាណជួយជំរុញឱ្យមានទឹកភ្នែកតូចៗនៅក្នុងសរសៃសាច់ដុំរបស់អ្នក​ហើយនៅពេលដែលជាសះស្បើយ សាច់ដុំរបស់អ្នកនឹងកើនឡើង។ បើគ្មានរយៈពេលព្យាបាលគ្រប់គ្រាន់ និងអាហារូបត្ថម្ភគ្រប់គ្រាន់ទេ សាច់ដុំរបស់អ្នកនឹងមិនអាចបង្កើតឡើងវិញបានត្រឹមត្រូវនោះទេ។ ជំនួសមកវិញ អ្នកគួរមានពេលវេលាសម្រាក និងបំពេញថាមពលវិញ ដូច្នេះអ្នកគួរតែកំណត់ពេលសម្រាក និងបំពេញកម្លាំងឡើងវិញ ដើម្បីឲ្យសាច់ដុំរបស់អ្នកអាចងើបឡើងវិញបានលឿន។ ការធ្វើលំហាត់ប្រាណច្រើនពេកអាចមិនល្អសម្រាប់សុខភាពទូទៅរបស់អ្នក ករណីធ្ងន់ធ្ងរនៃការធ្វើលំហាត់ប្រាណខ្លាំងពេកអាចនាំឱ្យអស់កម្លាំង ខ្សោះជាតិទឹក របួសធ្ងន់ធ្ងរ និងសូម្បីតែ rhabdomyolysis - ស្ថានភាពដែលកើតឡើងនៅពេលដែលជាលិកាសាច់ដុំបំបែក និងសរសៃសាច់ដុំចូលទៅក្នុងចរន្តឈាមរបស់អ្នក ដែលអាចបំផ្លាញថ្លើមរបស់អ្នក។   តើគួរធ្វើលំហាត់ប្រាណច្រើនប៉ុណ្ណា? ការដាក់កំហិតនៃការធ្វើលំហាត់ប្រាណដ៏លំបាករបស់អ្នកត្រឹម 3 ទៅ 4 ថ្ងៃក្នុងមួយសប្តាហ៍ ហើយអនុញ្ញាតឱ្យមានការសម្រាកមួយថ្ងៃ ឬពីរថ្ងៃគឺជាគំនិតដ៏ល្អ។ អ្នកត្រូវប្រាកដថាបានបញ្ចូលគ្នានូវការធ្វើលំហាត់ប្រាណដ៏ខ្លាំងក្លាជាមួយនឹងអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យផងដែរ។ ស្វែងយល់ពីរបៀបដែលប្រូតេអ៊ីន កាបូអ៊ីដ្រាត និងខ្លាញ់មានឥទ្ធិពលលើសកម្មភាពកីឡា។ មានតែអ្នកទេដែលដឹងថារាងកាយរបស់អ្នកល្អបំផុត ដូច្នេះដំបូន្មានដូចរាល់ដង គឺត្រូវយកចិត្តទុកដាក់លើអារម្មណ៍របស់អ្នក ជម្រុញ​ខ្លួន​ឯង​ឲ្យ​បាន​គ្រប់​គ្រាន់ ប៉ុន្តែ​មិន​ដល់​ចំណុច​ហត់​ទេ។   បង្កើតផែនការលំហាត់ប្រាណជាប់លាប់រៀងរាល់សប្តាហ៍ លំហាត់ប្រាណផ្តល់លទ្ធផលល្អបំផុតនៅពេលអ្នកធ្វើតាមទម្លាប់របស់អ្នក។ វាគ្រាន់តែជាផ្នែកនៃយុទ្ធសាស្ត្រសុខភាពទូទៅ ដើម្បីកែលម្អជីវិតរបស់អ្នក។ អ្នកគួរមានភាពសកម្ម កត់ត្រាតាមដានលទ្ធផលរបស់អ្នក យ៉ាងហោចណាស់ មានភាពសកម្មជាអប្បបរមាដែលមានសុខភាពល្អរៀងរាល់សប្តាហ៍។ ប្រសិនបើអ្នកជាអ្នកហាត់ប្រាណខ្លាំង ត្រូវប្រាកដថាអ្នកចំណាយពេលសម្រាកឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់។ នេះជាកាលវិភាគហាត់ប្រាណ/សម្រាក ដើម្បីផ្តល់ឱ្យអ្នកនូវគំនិតអំពីរបៀបដែលរៀបចំផែនការប្រចាំសប្តាហ៍៖ • ថ្ងៃច័ន្ទ៖ ការរត់ និងហាត់ប្រាណ កម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេខ្ពស់ • ថ្ងៃអង្គារ៖ ជិះកង់ និងយូហ្គា កម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេកម្រិតមធ្យម • ថ្ងៃពុធ៖ ការហ្វឹកហាត់ចន្លោះពេលទម្ងន់ខ្លួន កម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេខ្ពស់ • ថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍៖ ជាថ្ងៃសម្រាកសកម្មសម្រាប់ការដើរកម្សាន្ត ឬឡើងភ្នំ កម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេទាប • ថ្ងៃសុក្រ៖ ជិះកង់ និងរត់ កម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេមធ្យម ប៉ុន្តែរយៈពេលវែង • ថ្ងៃសៅរ៍៖ សម្រាកយ៉ាងសកម្មសម្រាប់ការហែលទឹកសប្បាយជាលក្ខណៈគ្រួសារ ជិះទូកលេង កម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេទាប • ថ្ងៃអាទិត្យ៖ សម្រាក   ជាធម្មតាអ្នកគួរកែសម្រួលកម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេ និងរយៈពេលនៃការហាត់ប្រាណរបស់អ្នក ដើម្បីធានាថាការហាត់ប្រាណរបស់អ្នកមិនមានភាពតានតឹង និងរីករាយ។     ##### អំពីក្រុមហ៊ុន Herbalife ក្រុមហ៊ុន Herbalife (NYSE: HLF) គឺជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពឈានមុខគេ និងជាសហគមន៍ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សជាមួយនឹងផលិតផលអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យ និងជាឱកាសអាជីវកម្មសម្រាប់អ្នកសមាជិកឯករាជ្យរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1980។ ក្រុមហ៊ុនផ្តល់ជូននូវផលិតផលដែលគាំទ្រដោយវិទ្យាសាស្រ្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងទីផ្សារជាង90។ តាមរយៈសមាជិកឯករាជ្យដែលផ្តល់ជូននូវការបណ្តុះបណ្តាលមួយទល់មួយ និងផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍ដោយបំផុសគំនិតឱ្យអតិថិជនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរស់នៅដែលមានភាពសកម្ម

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រុមហ៊ុន Herbalife កម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក រួមជាមួយនឹងលោកស្រី Susan Bowerman, នាយិកាជាន់ខ្ពស់ ផ្នែកការអប់រំ និងបណ្តុះបណ្តាលអាហារូបត្ថម្ភទូទាំងពិភពលោកនៅ Herbalife បានរួមគ្នាចែករំលែកពី តើកាបូអ៊ីដ្រាតទាំងអស់សុទ្ធតែមិនល្អឬ?កាបូអ៊ីដ្រាតចម្រាញ់​ និង ​កាបូអ៊ីដ្រាត​មិន​ចម្រាញ់។   កាបូអ៊ីដ្រាតទទួលបានអត្រាមិនល្អក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ភាគច្រើនដោយសារតែមនុស្សភ្ជាប់កាបូអ៊ីដ្រាតជាមួយអាហារដូចជានំបុ័ងស ប៉ាស្តា និងអង្ករ បន្ថែមពីលើទឹកដោះគោជូរ និងទឹកផ្លែឈើដែលមានជាតិផ្អែម។ តាមការពិត មិនមែនកាបូអ៊ីដ្រាតទាំងអស់សុទ្ធតែអាក្រក់នោះទេ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅពេលដែលកាបូអ៊ីដ្រាតត្រូវបានចម្រាញ់ សារធាតុចិញ្ចឹមសំខាន់ៗ និងមានប្រយោជន៍ជាច្រើនអាចត្រូវបានដកចេញ។ ឧទាហរណ៍ យកស្រូវសាលីទាំងមូល នៅពេលដែលចម្រាញ់ទៅជាម្សៅពណ៌ស ម្សៅនៅចំកណ្តាលនៅតែមាន ប៉ុន្តែដំណើរការនេះចម្រាញ់ចេញ bran និង germ ផ្សេងៗទៀត។ ​Bran ជា​ប្រភព​ដ៏​ល្អ​នៃ​ជាតិ​សរសៃ និង​វីតាមីន ខណៈ​ germ ​មាន​វីតាមីន សារធាតុ​រ៉ែ និង​​​ខ្លាញ់​ល្អ។ នេះ​ជា​មូលហេតុ​ដែល​វា​សំខាន់​ក្នុង​ការ​យល់​ពី​ភាព​ខុស​គ្នា​រវាង​កាបូអ៊ីដ្រាត​ចម្រាញ់ និង​មិន​ចម្រាញ់។ តើកាបូអ៊ីដ្រាតល្អគឺជាអ្វី? ជ្រើសរើសកាបូអ៊ីដ្រាតដែលមិនចម្រាញ់ កាបូអ៊ីដ្រាតជួយឱ្យរាងកាយរបស់យើងដំណើរការបានត្រឹមត្រូវដោយបញ្ចូលថាមពលចម្បងសម្រាប់ខួរក្បាល និងកោសិកាឈាមក្រហមរបស់យើង។ កាបូអ៊ីដ្រាតដែលមានសុខភាពល្អបំផុតគឺជាសារធាតុដែលត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងស្ថានភាពដែលមិនចម្រាញ់ និងធម្មជាតិ ដោយគ្មានអ្វីត្រូវបានដកចេញទេ។ ចូរគិតអំពីសារធាតុ "ទាំងមូល" និង "មិនទាន់កែច្នៃ" ។ ប្រភពនៃកាបូអ៊ីដ្រាតល្អទាំងនេះរួមមាន គ្រាប់ធញ្ញជាតិ សណ្តែក ផ្លែឈើ និងបន្លែ ដែលសុទ្ធសឹងជាប្រភពដ៏ល្អនៃជាតិសរសៃ វីតាមីន សារធាតុរ៉ែ និងសារធាតុ Phytonutrients។ អ្នកដែលធ្វើតាមរបបអាហារកាបូអ៊ីដ្រាតទាបខ្លាំង ដូចជារបបអាហារ keto ហានិភ័យនោះគឺមិនទទួលបានសារធាតុចិញ្ចឹមទាំងនេះគ្រប់គ្រាន់ទេ។ វិធីដើម្បីទទួលបានកាបូអ៊ីដ្រាតល្អ ដើម្បីបញ្ចូលកាបូអ៊ីដ្រាតដែលមិនបានចម្រាញ់ទៅក្នុងរបបអាហាររបស់អ្នក សូមរកមើលអាហារនៅក្នុងដែលមិនទាន់កែច្នៃ។ ប្រសិនបើអ្នកកំពុងរៀបចំផ្លែឈើ បន្លែ ឬសូម្បីតែដំឡូងសម្រាប់អាហារ ចូរថែរក្សាសំបកនៅពេលដែលអាចធ្វើទៅបាន។ នៅពេលអ្នកណែនាំម្សៅគ្រាប់ធញ្ញជាតិ និងអង្ករសំរូបទៅក្នុងរបបអាហាររបស់អ្នក អ្នកប្រហែលជាត្រូវកែសម្រួលរសជាតិ និងភាពខុសគ្នាបន្តិច។ ប៉ុន្តែវាមានតម្លៃណាស់៖ បន្ថែមពីលើការផ្តល់សារធាតុចិញ្ចឹមច្រើន អាហារទាំងនេះជាទូទៅត្រូវបានបំពេញច្រើនជាង កាបូអ៊ីដ្រាតដែលត្រូវបានចម្រាញ់ ដោយសារតែជាតិសរសៃបន្ថែម។ វិធីកាត់បន្ថយកាបូអ៊ីដ្រាតកែច្នៃ ដើម្បីរក្សារបបអាហារដែលមានសុខភាពល្អ ចូរកាត់បន្ថយការទទួលទានកាបូអ៊ីដ្រាតចម្រាញ់ និងកែច្នៃរបស់អ្នក៖ នំបុ័ង នៅពេលស្វែងរកជម្រើសនំបុ័ងដែលមានសុខភាពល្អ សូមព្យាយាមជៀសវាងនំបុ័ងពណ៌ស ហើយយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះជម្រើសនំប៉័ងស្រូវសាឡីនៅចំពោះមុខអ្នក។ ក្រុមហ៊ុនផលិតជាច្រើនដាក់ស្លាកនំបុ័ងរបស់ពួកគេថាជា "multigrain" ប៉ុន្តែអ្នកត្រូវមើលបញ្ជីគ្រឿងផ្សំដើម្បីកំណត់ថាតើគ្រាប់ធញ្ញជាតិពិតជាគ្រាប់ធញ្ញជាតិទាំងអស់ហើយមិនចម្រាញ់។ ជាមួយនឹងនំបុ័ងស្រូវសាឡីទាំងមូល រកមើលស្រូវសាឡី 100% នៅខាងមុខ និង 100% នៃម្សៅស្រូវសាឡីទាំងមូលនៅក្នុងគ្រឿងផ្សំ។ ពាក្យ "ទាំងមូល" គឺជាគន្លឹះ - ប្រសិនបើវាគ្រាន់តែនិយាយថាម្សៅស្រូវសាឡីឧទាហរណ៍វាទំនងជាត្រូវបានចម្រាញ់។ ម្សៅ ប៉ាស្តា និងអង្ករ ដូចជានំប៉័ង នៅពេលទិញម្សៅ ប៉ាស្តា ឬអង្ករ វាជាការល្អបំផុតក្នុងការស្វែងរកផលិតផលគ្រាប់ធញ្ញជាតិ ដូចជាម្សៅស្រូវសាលី ប៉ាស្តាគ្រាប់ធញ្ញជាតិ និងអង្ករសំរូប។ បើមិនដូច្នេះទេ ផលិតផលចម្រាញ់នឹងដកចេញ bran និង​ germ ដោយយកសារធាតុចិញ្ចឹមដូចជា ជាតិដែក ហ្វូឡាត និងវីតាមីន B ចេញ។ ទឹកផ្លែឈើ ជាមួយនឹងទឹកផ្លែឈើស្រស់ ឬ ទឹកជ្រលក់ផ្លែឈើ សំបកត្រូវបានដកចេញ ដែលនាំយកជាតិសរសៃធម្មជាតិ និងសារធាតុ Phytonutrients យ៉ាងច្រើនចេញ។ អ្នកអាចទៅរកផ្លែឈើទាំងមូលធៀបនឹងទឹកផ្លែឈើ ឬទឹកផ្លែប៉ោមដែលគ្មានជាតិផ្អែម ប្រសិនបើអ្នកចង់ទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ជាអតិបរមា។ លើសពីនេះ ទឹកផ្លែឈើមានបរិមាណតិចជាងផ្លែឈើទាំងមូល ប៉ុន្តែមានកាឡូរីច្រើនជាងការទទួលទានម្តង។ ទទួលបានច្រើនបំផុតពីកាបូអ៊ីដ្រាតរបស់អ្នក នេះគឺជាតិចនិចមួយចំនួនដើម្បីចាប់ផ្តើមផ្លាស់ប្តូរពីកាបូអ៊ីដ្រាតចម្រាញ់ទៅជាកាបូអ៊ីដ្រាតដែលមិនចម្រាញ់៖ • ព្យាយាមសាកល្បងជាមួយគ្រាប់ធញ្ញជាតិថ្មីទៅក្នុងអាហារប្រចាំថ្ងៃ។ ជំនួសឱ្យអង្ករ ប្តូរវាជាមួយអង្ករសំរូប ឬមី។ • ជំនួសឱ្យនំបុ័ងពណ៌សចម្រាញ់ ធញ្ញជាតិ និងអាហារសម្រន់ សូមសាកល្បងប្រភេទគ្រាប់ធញ្ញជាតិ 100% ជំនួសវិញ។ • នៅពេលធ្វើស៊ុប ឬសម្លដែលមានសាច់ច្រើន ព្យាយាមកាត់បន្ថយបរិមាណប្រូតេអ៊ីនសត្វ ហើយជំនួសវាដោយសណ្តែកកំប៉ុងមួយចំនួន។ • ដើម្បីផ្តាច់ខ្លួនចេញពីទឹកផ្លែឈើ និងរក្សាជាតិទឹក សូមសាកល្បងទទួលទានទឹកដែលមានក្លិនឈ្ងុយ ជាមួយនឹងការបន្ថែមផ្លែឈើ ឬបន្លែទាំងមូល។ អ្នក​នឹង​រៀន​រីករាយ​ជាមួយ​រសជាតិ​នៃ​អាហារ​ស្រស់ៗ​ក្នុង​ភេសជ្ជៈ​មាន​កាឡូរី​ទាប។   អំពីក្រុមហ៊ុន Herbalife ក្រុមហ៊ុន Herbalife (NYSE: HLF) គឺជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពឈានមុខគេ និងជាសហគមន៍ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សជាមួយនឹងផលិតផលអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យ និងជាឱកាសអាជីវកម្មសម្រាប់អ្នកសមាជិកឯករាជ្យរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1980។ ក្រុមហ៊ុនផ្តល់ជូននូវផលិតផលដែលគាំទ្រដោយវិទ្យាសាស្រ្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងទីផ្សារជាង 90 ។ តាមរយៈសមាជិកឯករាជ្យដែលផ្តល់ជូននូវការបណ្តុះបណ្តាលមួយទល់មួយ និងផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍ដោយបំផុសគំនិតឱ្យអតិថិជនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរស់នៅដែលមានភាពសកម្ម និងមានសុខភាពល្អដើម្បីរស់នៅក្នុងជីវិតដ៏ល្អបំផុតរបស់ពួកគេ។

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រុមហ៊ុន Herbalife កម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក រួមជាមួយនឹងលោកស្រី Dana Ryan, ជានាយិកា និងជាគ្រូបង្វឹកផ្នែកអាហារូបត្ថម្ភ នៃការអប់រំទូទាំងពិភពលោកនៅក្រុមហ៊ុន Herbalife បានរួមគ្នាចែករំលែកពី អាហារូបត្ថម្ភបន្ថែម: អ្វីដែលត្រូវទទួលទាន មុន កំឡុងពេល និងក្រោយពេលហាត់ប្រាណ។ ប្រសិនបើ​អ្នក​ចង់​បង្កើន​សមត្ថភាព​កីឡា អ្នក​ប្រហែល​ជា​ត្រូវពិចារណា​ការទទួល​ទាន​អាហារូបត្ថម្ភ។ អាហារូបត្ថម្ភ និងផែនការកាយសម្បទាល្អដើរទន្ទឹមគ្នា ដូច្នេះអាហារូបត្ថម្ភល្អបំផុតគឺល្អដូចជា ទម្លាប់ហ្វឹកហាត់ និងរបបប្រចាំថ្ងៃរបស់អ្នក។ នេះ​ជា​មូលហេតុ​ដែល​វា​សំខាន់​ក្នុង​ការ​ពិចារណា​មិន​ត្រឹមតែ​ថា​ តើអាហារូបត្ថម្ភណា​ដែល​ត្រូវ​ទទួលទាន​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ក៏​ត្រូវ​ប្រើ​នៅពេលណា​ដែរ​។ វិធីដើម្បីទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ច្រើនបំផុតពីការហាត់ប្រាណ នៅពេលគិតអំពីអាហារូបត្ថម្ភដែលមានប្រសិទ្ធិភាពបំផុតដើម្បីធ្វើការហាត់ប្រាណ វាមានប្រយោជន៍ក្នុងការគិតអំពីពួកវាជា 3ដំណាក់កាល៖ មុន អំឡុងពេល និងក្រោយពេលហាត់ប្រាណ។ នេះ​ជា​ការណែនាំ​រហ័ស​សម្រាប់​ការ​បញ្ចូល​ថាមពល​អាហារូបត្ថម្ភ​ការ​ហាត់ប្រាណ​របស់អ្នក៖   មុនពេលហាត់ប្រាណ នៅពេលដែលអ្នកមានការប្រកួតធំ ឬវគ្គហាត់ប្រាណដ៏លំបាក វាជារឿងសំខាន់ក្នុងការរៀបចំ និងរៀបចំផែនការជាមុន។ អ្នក​ត្រូវ​ផ្តល់​កម្លាំង​ចិត្ត​ដល់​ខ្លួន​អ្នក​ ដោយ​ការ​ទទួល​ទាន​អាហារូបត្ថម្ភ ​មុន​ពេល​ហាត់​ប្រាណ​ជាមួយ​នឹង​ជាតិ​កាហ្វេអ៊ីន។ ជាតិកាហ្វេអ៊ីនជួយជំរុញដល់ការរំលាយអាហារក្នុងរាងកាយរបស់អ្នក ដែលមានប្រសិទ្ធិភាព ជួយរក្សាការផ្តោតអារម្មណ៍ និងកាត់បន្ថយភាពអស់កម្លាំង។ ស្រដៀងគ្នានេះដែរ អាហារូបត្ថម្ភ មុនពេលហាត់ប្រាណជាមួយនឹងសារធាតុនីទ្រីកអុកស៊ីដ ជួយឱ្យលំហូរឈាមមានសុខភាពល្អ។ សរសៃឈាមកាន់តែធំទូលាយជួយដល់ការបញ្ជូនសារធាតុចិញ្ចឹម និងអុកស៊ីហ្សែនទៅកាន់សាច់ដុំដែលកំពុងធ្វើការ អំឡុងពេលហាត់ប្រាណ ដែលបន្ទាប់មកជួយរក្សាការធ្វើសកម្មភាព។   កំឡុងពេលហាត់ប្រាណ ពេលហាត់ប្រាណ អ្នកនឹងចង់រក្សាជាតិទឹក និងថាមពល ដូច្នេះសូមរកមើលភេសជ្ជៈកីឡាដែលមានបរិមាណកាបូអ៊ីដ្រាត និងអេឡិចត្រូលីតល្អ! អេឡិចត្រូលីតអាចជំនួសសារធាតុចិញ្ចឹមដ៏មានតម្លៃដូចជា សូដ្យូម ប៉ូតាស្យូម ម៉ាញ៉េស្យូម និងកាល់ស្យូម ដែលបាត់បង់នៅពេលអ្នកបែកញើស។ ការរួមបញ្ចូលគ្នានៃកាបូអ៊ីដ្រាត និងអេឡិចត្រូលីតនឹងមិនត្រឹមតែជំនួសសារធាតុចិញ្ចឹមដ៏មានតម្លៃទាំងនោះប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏នឹងបន្តផ្គត់ផ្គង់សាច់ដុំរបស់អ្នកជាមួយនឹងជាតិគ្លុយកូសដែលត្រូវការដើម្បីរក្សាដំណើរការរបស់អ្នក។ ការហាត់ប្រាណកាន់តែយូរនិងកាន់តែខ្លាំង អ្នកត្រូវការកាន់តែច្រើន!   ក្រោយពេលហាត់ប្រាណ អាហារូបត្ថម្ភក្រោយពេលហាត់ប្រាណរបស់អ្នកមានគោលបំណង 2៖ 1. បំពេញអ្វីដែលបានបាត់បង់ 2. ត្រៀមសម្រាប់លំហាត់ប្រាណបន្ទាប់អ្នក នេះជាមូលហេតុដែលអ្នកចង់ផ្តោតលើប្រូតេអ៊ីន និងកាបូអ៊ីដ្រាតគុណភាពខ្ពស់។ ប្រូតេអ៊ីនជួសជុល និងបង្កើតសាច់ដុំឡើងវិញ ដែលល្អសម្រាប់ការបង្កើនម៉ាសសាច់ដុំគ្មានខ្លាញ់។ ប្រភេទនៃការហាត់ប្រាណដែលអ្នកធ្វើនឹង កំណត់សមាមាត្រនៃកាបូអ៊ីដ្រាតទៅនឹងប្រូតេអ៊ីនដែលអ្នកនឹងត្រូវការ។ • សម្រាប់ការហាត់ប្រាណខ្លាំងជាងមុន អ្នកនឹងត្រូវការកាបូអ៊ីដ្រាតបន្ថែមទៀត ហើយត្រូវរក្សាសមាមាត្រ 3ភាគ1 ជាមួយប្រូតេអ៊ីន។ ដោយសារតែអ្នកទំនងជាត្រូវការប្រូតេអ៊ីនយ៉ាងហោចណាស់20ក្រាម បន្ទាប់ពីការហាត់ប្រាណរបស់អ្នក អ្នកនឹងត្រូវការកាបូអ៊ីដ្រាតយ៉ាងតិច 60ក្រាមសម្រាប់ការហាត់ប្រាណ។ • សម្រាប់ការហាត់ប្រាណដោយផ្អែកលើកម្លាំង អ្នកនឹងមិនត្រូវការកាបូអ៊ីដ្រាតច្រើនទេ ដូច្នេះសូមព្យាយាមឱ្យសមាមាត្រ 1ភាគ1 មានន័យថាអ្នកត្រូវការកាបូអ៊ីដ្រាតប្រហែល 20ក្រាម ជាមួយនឹងប្រូតេអ៊ីន 20ក្រាម។ ប្រូតេអ៊ីនអាចមកពីអាហារទាំងមូលដូចជាសាច់មាន់ ឬត្រី។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ មនុស្សជាច្រើនមិនចូលចិត្តញ៉ាំភ្លាមៗ បន្ទាប់ពីការហាត់ប្រាណខ្លាំងនោះទេ ហើយវាមិនងាយស្រួលក្នុងការគណនាការទទួលទានប្រូតេអ៊ីនរបស់អ្នកពីអាហារនោះទេ។ អាហារក្រឡុកប្រូតេអ៊ីនគឺជាដំណោះស្រាយដ៏ល្អ និងងាយស្រួលបន្ទាប់ពីការហាត់ប្រាណ។ មិនថាការហាត់ប្រាណដែលអ្នកកំពុងធ្វើជាប្រភេទអ្វីនោះទេ អ្នកនឹងចង់ធ្វើឱ្យប្រាកដថាអ្នកទទួលបានអាហារក្រឡុកប្រូតេអ៊ីនក្រោយការហាត់ប្រាណភ្លាមៗបន្ទាប់ពីការហ្វឹកហាត់របស់អ្នក! អាហារក្រឡុកក្រោយពេលហាត់ប្រាណអាចមកពីប្រូតេអ៊ីនទឹកដោះគោ (whey ឬ casein) ឬពីប្រភពរុក្ខជាតិដូចជាសណ្តែក។ អ្វីដែលត្រូវរកមើលនៅក្នុងអាហារូបត្ថម្ភកីឡា និងកាយសម្បទា ការអានស្លាកសញ្ញាអាហារូបត្ថម្ភនៃផលិតផលរបបអាហារណាមួយគឺជាជំហានដំបូង ដែលធានាថាអ្នកកំពុងទទួលបានអ្វីដែលអ្នកត្រូវការ ដើម្បីបង្កើនលទ្ធផល។ អ្នកចង់ដឹងថាតើសារធាតុ macronutrients ប៉ុន្មានដែលអ្នកកំពុងប្រើ ព្រមទាំងមានអ្វីបន្ថែមទៀត។ នោះអាចនិយាយថា ខណៈពេលដែលការទទួលបានសារធាតុចិញ្ចឹមត្រឹមត្រូវគឺមានសារៈសំខាន់មិនគួរឱ្យជឿនៅពេលហាត់ប្រាណ វាជារឿងសំខាន់ដែលអាហារូបត្ថម្ភរបស់អ្នកល្អ។ ការស្វែងរកវិញ្ញាបនប័ត្រដូចជា NSF Certified for Sport® ផ្តល់ឱ្យអ្នកនូវទំនុកចិត្តថាផលិតផលរបស់អ្នកត្រូវបានសាកល្បងសម្រាប់សារធាតុហាមឃាត់ប្រឆាំងនឹងបញ្ជីសារធាតុហាមឃាត់របស់សមាគមប្រឆាំងសារធាតុញៀនពិភពលោក។ សរុបមក នៅពេលគិតអំពីការបន្ថែមទៅលើការហាត់ប្រាណ ចូរផ្តោតលើអាហារូបត្ថម្ភ និងបង្កើតទម្លាប់ដែលនឹងជួយអ្នក មុន កំឡុងពេល និងក្រោយវគ្គបណ្តុះបណ្តាលនីមួយៗ។ វានឹងជួយអ្នកឱ្យសម្រេចគោលដៅរបស់អ្នកបានយ៉ាងវែងឆ្ងាយ!   អំពីក្រុមហ៊ុន Herbalife ក្រុមហ៊ុន Herbalife (NYSE: HLF) គឺជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពឈានមុខគេ និងជាសហគមន៍ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សជាមួយនឹងផលិតផលអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យ និងជាឱកាសអាជីវកម្មសម្រាប់សមាជិកឯករាជ្យរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1980។ ក្រុមហ៊ុនផ្តល់​ជូននូវផលិតផលដែលគាំទ្រដោយវិទ្យាសាស្រ្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងទីផ្សារជាង 90។ តាមរយៈសមាជិកឯករាជ្យដែលផ្តល់ជូននូវការ​បណ្តុះ​បណ្តាលមួយទល់មួយ និងផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍ដោយបំផុសគំនិតឱ្យអតិថិជនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរស់នៅដែលមានភាពសកម្ម និងមានសុខភាពល្អដើម្បីរស់នៅក្នុងជីវិតដ៏ល្អបំផុតរបស់ពួកគេ។

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រុមហ៊ុន Herbalife កម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក រួមជាមួយនឹងលោកស្រី Susan Bowerman, នាយិកាជាន់ខ្ពស់ ផ្នែកការអប់រំ និងបណ្តុះបណ្តាលអាហារូបត្ថម្ភទូទាំងពិភពលោកនៅ Herbalife បានរួមគ្នាចែករំលែកពី ប្រភេទខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អ ៖ ការលើកឧទាហរណ៍ចំពោះខ្លាញ់ឆ្អែត និង ខ្លាញ់មិនឆ្អែត។ តើប្រភេទខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អមានអ្វីខ្លះ? វាអាចស្តាប់ទៅដូចជាភាពផ្ទុយគ្នា ប៉ុន្តែមានខ្លាញ់ដែលមិនត្រឹមតែល្អសម្រាប់អ្នកប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែចាំបាច់សម្រាប់របបអាហារពេញលេញ និងជីវជាតិ។ ខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អក៏អាចជួយលើកកម្ពស់សុខភាពបេះដូងបានដែរ ដូច្នេះគ្មានហេតុផលដើម្បីជៀសវាងខ្លាញ់ទាំងអស់ក្នុងរបបអាហាររបស់អ្នកឡើយ។ គន្លឹះសំខាន់គឺការដឹងពីភាពខុសគ្នារវាងខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អ និងខ្លាញ់មិនល្អ ហើយសំខាន់ជាងនេះទៅទៀតគឺការដឹងពីប្រភពដ៏ល្អបំផុតនៃខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អ។ ចូរស្វែងយល់ឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅអំពីអាហារប្រភេទណាដែលពួកវាមាន និងមួយណាដែលស័ក្តិសមនឹងអ្នក។ ខ្លាញ់ឆ្អែត និង ខ្លាញ់មិនឆ្អែត៖ តើមួយណាល្អជាង? ខ្លាញ់ដែលអ្នកញ៉ាំអាចបែងចែកជាពីរប្រភេទធំៗ៖ ខ្លាញ់ឆ្អែត (មិនមានសុខភាពល្អ) និងខ្លាញ់មិនឆ្អែត (មានសុខភាពល្អ)។ • ខ្លាញ់មិនឆ្អែតត្រូវបានចាត់ទុកថាល្អសម្រាប់អ្នក ដោយសារពួកវាមានប្រភពមកពីអាហាររុក្ខជាតិ។ លើសពីនេះទៅទៀត ពួកគេអាចជួយរក្សាកម្រិតកូឡេស្តេរ៉ុលក្នុងឈាមរបស់អ្នកឱ្យស្ថិតក្នុងកម្រិតធម្មតា។ • ម្យ៉ាងវិញទៀត របបអាហារដែលមានជាតិខ្លាញ់ឆ្អែតច្រើន ដែលត្រូវបានរកឃើញជាចម្បងនៅក្នុងផលិតផលចម្រាញ់ចេញពីសត្វ ដូចជា ប៊ឺ ឈីស ទឹកដោះគោ និងសាច់ អាចរួមចំណែកដល់ការកើនឡើងកម្រិតកូឡេស្តេរ៉ុលក្នុងឈាម។ ខ្លាញ់មិនឆ្អែត Monounsaturated និង ខ្លាញ់ឆ្អែត Polyunsaturated ខ្លាញ់មិនឆ្អែតអាចត្រូវបានបំបែកជាពីរប្រភេទទៀតគឺ ខ្លាញ់មិនឆ្អែត monounsaturated និងខ្លាញ់ឆ្អែត polyunsaturated។ • អ្នកនឹងរកឃើញខ្លាញ់មិនឆ្អែត monounsaturated នៅក្នុងគ្រាប់ធញ្ញជាតិ ប្រេងអូលីវ និងផ្លែបឺរ។ ពួកគេត្រូវបានចាត់ទុកថាមានសុខភាពល្អចំពោះបេះដូងនៅពេលទទួលទានក្នុងបរិមាណមធ្យម - និងជំនួសឱ្យខ្លាញ់ឆ្អែតដែលមិនសូវមានសុខភាពល្អ។   • ខ្លាញ់ឆ្អែត Polyunsaturated អាចត្រូវបានចាត់ថ្នាក់បន្ថែមទៀតជាខ្លាញ់ omega-3 ឬ omega-6។ ខណៈពេលដែលរាងកាយរបស់អ្នកត្រូវការទាំងពីរប្រភេទ អ្នកត្រូវការវានៅក្នុងតុល្យភាពត្រឹមត្រូវដើម្បីលើកកម្ពស់សុខភាព។ បញ្ហាសម្រាប់យើងភាគច្រើនគឺការទទួលទានខ្លាញ់អូមេហ្គា-៦ ច្រើនពេក (ភាគច្រើនមកពីអាហារចៀន អាហារសម្រន់ និងនំផ្អែមៗ) និងអូមេហ្គា-៣មិនបានគ្រប់គ្រាន់ (ផ្តល់ដោយត្រី គ្រាប់ គ្រាប់ធញ្ញជាតិ និងបន្លែបៃតង)។ ខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អ និងការសម្រកទម្ងន់៖ រក្សាកាឡូរីរបស់អ្នកក្នុងការត្រួតពិនិត្យ រឿងមួយដែលត្រូវចងចាំ - ខ្លាញ់បន្ថែមអាចបន្ថែមកាឡូរីទៅក្នុងរបបអាហាររបស់អ្នក។ ឧទាហរណ៍ប្រេងទាំងអស់ ដោយមិនគិតពីប្រភពរបស់វា មានប្រហែល 120 កាឡូរីក្នុងមួយស្លាបព្រា។ ដោយសារតែប្រេងអូលីវគឺជាខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អ មិនមែនមានន័យថាអ្នកគួរចាក់វាពេញអាហាររបស់អ្នកនោះទេ។ បរិមាណខ្លាញ់តិចតួចអាចបន្ថែមរសជាតិច្រើនដល់អាហារ ដូច្នេះត្រូវប្រើវាឱ្យតិច ហើយផ្តោតលើអាហារដែលមានសុខភាពល្អ។   បញ្ជីកំពូលរបស់ខ្ញុំនៃអាហារដែលមានជាតិខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អ អាហារដែលមានជាតិខ្លាញ់ដែលផ្តល់ផលល្អដល់សុខភាពបេះដូងរួមមាន គ្រាប់ពូជ និងគ្រាប់ធញ្ញជាតិ ប្រេងអូលីវ អាហារសមុទ្រ និងផ្លែបឺរ។ នេះគឺជាវិធីមួយចំនួនដើម្បីធ្វើការបន្ថែមទៀតនៅក្នុងថ្ងៃរបស់អ្នក។ គ្រាប់ពូជ និងគ្រាប់ធញ្ញជាតិ គ្រាប់អាល់ម៉ុន ភីស្តាឈីអូ វ៉ាល់ណាត់ និងផ្លែប៉ែកានត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជា "គ្រាប់ធញ្ញជាតិ " ដែលមានអូមេហ្គា 3 ជំនួយសុខភាពបេះដូងច្រើនជាងសណ្តែកដី ។ ប្រេងអូលីវ ប្រេងអូលីវក៏ជាប្រភពដ៏ល្អបំផុតមួយនៃជាតិខ្លាញ់ monounsaturated សម្រាប់សុខភាពបេះដូងផងដែរ។ ប្រសិនបើរសជាតិនៃប្រេងអូលីវបន្ថែមកម្រិតជាតិប្រេងខ្លាំងពេកសម្រាប់អ្នក សូមរកមើលប្រេងអូលីវ "ស្រាល" ដែលមានកាឡូរីដូចគ្នានឹងប្រេងអូលីវធម្មតា ប៉ុន្តែមានរសជាតិស្រាលជាង។   អាហារសមុទ្រ ខ្លាញ់ត្រីធម្មជាតិមានផ្ទុកអូមេហ្គា 3 ដែលផ្តល់ផលល្អដល់សុខភាពបេះដូង ប៉ុន្តែយើងភាគច្រើនមិនញ៉ាំវាញឹកញាប់ទេ អាចពីរឬបីដងក្នុងមួយសប្តាហ៍។   ផ្លែបឺរ ផ្លែបឺរ គឺជាផ្លែឈើមួយប្រភេទដែលមានលក្ខណៈពិសេស និងជាប្រភពដ៏ល្អនៃប្រភេទខ្លាញ់មិនឆ្អែត monounsaturated ។ អ្នកអាចទទួលបានជាតិខ្លាញ់ក្នុងរបបអាហារដែលមានសុខភាពល្អ ប្រសិនអ្នកទទួលទានបានត្រឹមត្រូវ។ ខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អពីអាហារដូចជាត្រី គ្រាប់ធញ្ញជាតិ គ្រាប់អូលីវ និងប្រេងអូលីវ និងផ្លែបឺរ អាចជួយផ្តល់អាហារូបត្ថម្ភសំខាន់ៗដល់រាងកាយរបស់អ្នក ប៉ុន្តែកុំភ្លេចពិនិត្យមើលកាឡូរីទាំងនោះ។ ទោះបីជាពួកវាមានជាតិខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អក៏ដោយ ក៏កាឡូរីអាចបន្ថែមបានដែរ។   អំពីក្រុមហ៊ុន Herbalife ក្រុមហ៊ុន Herbalife (NYSE: HLF) គឺជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពឈានមុខគេ និងជាសហគមន៍ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សជាមួយនឹងផលិតផលអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យ និងជាឱកាសអាជីវកម្មសម្រាប់អ្នកសមាជិកឯករាជ្យរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1980។ ក្រុមហ៊ុនផ្តល់ជូននូវផលិតផលដែលគាំទ្រដោយវិទ្យាសាស្រ្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងទីផ្សារជាង90។ តាមរយៈសមាជិកឯករាជ្យដែលផ្តល់ជូននូវការបណ្តុះបណ្តាលមួយទល់មួយ និងផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍ដោយបំផុសគំនិតឱ្យអតិថិជនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរស់នៅដែលមានភាពសកម្ម។

នាពេលបច្ចុប្បន្នជំងឺសើស្បែកដែលបង្កដោយប៉ារ៉ាស៊ីត អាចចោទជាបញ្ហាមួយចំនួនហើយបញ្ហាទាំងនោះមានច្រើនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជាប្រទេសនៅតំបន់ត្រូពិច (Southern Asia) អាមេរិក និងប្រទេសអាហ្វ្រិកផងដែរ។ ជំងឺ Cutaneous Larva migrans ភាគច្រើនកើតឡើងលើកុមារជាងមនុស្សពេញវ័យពីព្រោះកុមារចូលចិត្តលេងដីខ្សាច់ និងដេកលើដីខ្សាច់ជាដើម។ និយមន័យ ជំងឺសើស្បែកដែលបង្កដោយប៉ារ៉ាស៊ីត ឬពាក្យបច្ចេកទេសហៅថា Cutaneous Larva migrans គឺជាជំងឺមួយដែលបង្កឡើងដោយពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតម្យ៉ាងដែលជាពពួកព្រូន Hookworm មានលក្ខណៈជាព្រូនដែលរស់នៅក្រោមស្បែក។ មូលហេតុចម្បង និងកត្តាប្រឈម មានមូលហេតុចម្បងជាច្រើនដែលបង្កឲ្យមានជំងឺសើស្បែកពីពពួកប៉ារ៉ាស៊ីត តែកត្តាសំខាន់ដែលបណ្តាលឲ្យមានជំងឺនេះគឺពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតដែលរស់នៅក្នុងពោះវៀនសត្វឆ្កែ ឆ្មា សត្វព្រៃ ហើយពងរបស់វានឹងវិវឌ្ឍទៅជាដង្កូវដែលរស់នៅក្នុងដីក្តៅ ឬដីខ្សាច់សើម។ ដោយឡែកការចម្លងនេះកើតឡើងនៅពេលដែលស្បែកប៉ះផ្ទាល់ទៅនឹងដីខ្សាច់ និងដង្កូវចូលទៅក្នុងស្បែកដែលមិនបានការពារជាធម្មតាមានដូចជាជើងប្រអប់ជើង គូទ ឬខ្នងជាដើម។ ក្រៅពីមូលហេតុចម្បងខាងលើ ក៏មានកត្តាជំរុញ ឬប្រឈមមួយចំនួនទៀតដែលធ្វើឲ្យមានបញ្ហានេះកើតឡើងរួមមាន៖ • ចំណង់ចំណូលចិត្ត និងមុខរបរដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការទំនាក់ទំនងជាមួយដីខ្សាច់ក្តៅ ឬដីខ្សាច់សើម • កុមារដែលចូលចិត្តលេងដីខ្សាច់ ឬអ្នកដើរលេងតាមឆ្នេរខ្សាច់ • ការធ្វើដំណើរទៅតំបន់ត្រូពិចជាដើម។ល។ រោគសញ្ញា និងរោគវិនិច្ឆ័យ ជាទូទៅ ជំងឺ Cutaneous Larva migrans នេះអាចលេចចេញជារោគសញ្ញាសម្គាល់ខុសពីធម្មតាដូចជា៖ រមាស់ និងកន្ទួលក្រហមដោយមានរាងដូចពស់។ ដោយឡែកចំពោះជំងឺសើស្បែកបង្កដោយពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតនេះអាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបានតាមរយៈការពិនិត្យទៅលើរោគសញ្ញាគ្លីនិក។ ម៉្យាងវិញទៀតយើងអាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបានតាមរយៈការពិនិត្យឈាម និងលាមក [Stool examination and Complete blood count (CBC)] ដើម្បីដឹងបន្ថែម និងឲ្យកាន់តែច្បាស់ថាពិតជាបង្កឡើងពីពពួកប៉ារ៉ាស៊ីត។ ការព្យាបាល និងផលវិបាក ជាទូទៅ ប្រសិនបើលោក លោកស្រី ឬអាណាព្យាបាលកុមារដែលមានបញ្ហាដូចបានរៀបរាប់ខាងលើត្រូវប្រញាប់មកពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យឯកទេសសើស្បែក ឬគ្រូពេទ្យជំនាញដើម្បីមកព្យាបាលឲ្យបានចំចំណុច និងត្រឹមត្រូវ។ លើសពីនេះ យើងក៏អាចព្យាបាលបញ្ហានេះបានដោយការប្រើប្រាស់ថ្នាំ Albendazole បានផងដែរ។ ប្រសិនបើមិនបានទទួលការព្យាបាលទាន់ពេលវេលា និងមិនត្រឹមត្រូវនោះទេវានឹងផ្តល់ផលវិបាកអាចឲ្យមានការបង្ករោគនៅលើស្បែក និងរលាកសួតដោយកម្រ (Loeffler’s syndrome)។ វិធីសាស្រ្តការពារ ដោយហេតុថានាពេលបច្ចុប្បន្ន បញ្ហានេះកើតឡើងនៅប្រទេសកម្ពុជាច្រើន អ្នកគួរតែការពារខ្លួន ក៏ដូចជាកុមារដូចពាក្យស្លោកមួយបានពោលថា "ការពារគឺប្រសើរជាងព្យាបាល"។ វិធីល្អបំផុតដើម្បីការពារមិនឲ្យមានបញ្ហាស្បែកដែលបង្កដោយប៉ារ៉ាស៊ីត (ព្រូនក្រោមស្បែក) រួមមាន៖ • ចៀសវាងនៅជិតគ្នាដោយផ្ទាល់រវាងស្បែកទទេនឹងដី នៅកន្លែងដែលមានហានិភ័យនៃការឆ្លង • គេង ឬអង្គុយនៅលើឆ្នេរខ្សាច់ ត្រូវប្រើកន្សែង ឬកម្រាលមកក្រាលជាមុនសិន • ត្រូវពាក់ស្បែកជើងពេលអ្នកដើរលើឆ្នេរខ្សាច់ ឬនៅកន្លែងដែលអ្នកសង្ស័យថាមានលាមកសត្វ។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ចាន់ សេង ឯកទេសសើស្បែក និងកាមរោគនៃ មន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិនព្រះកុសុមៈ អត្ថបទ៖ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨៣ 2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ការរលាកទងសួត គឺជាប្រភេទជំងឺឆ្លងកើតមានឡើងញឹកញាប់ចំពោះក្មេងតូច និងទារក ដោយសារមានការរលាក និងស្ទះក្នុងទងសួត (Bronchiole) ដែលភាគច្រើនបង្កឡើងពីវីរុស។ ជាធម្មតារយៈពេលនៃជំងឺរលាកទងសួត គឺនៅអំឡុងខែត្រជាក់។ ជំងឺរលាកទងសួត ចាប់ផ្តើមជាមួយនឹងរោគសញ្ញាប្រហាក់ប្រហែលទៅនឹងជំងឺផ្តាសាយ ប៉ុន្តែវាអាចវិវឌ្ឍទៅជាក្អក ឮសំឡេងពេលដកដង្ហើម និងពេលខ្លះពិបាកដកដង្ហើម។  សញ្ញានៃការរលាកទងសួតអាចស្ថិតនៅពីច្រើនថ្ងៃទៅច្រើនសប្តាហ៍ ឬរហូតដល់មួយខែ។ កុមារភាគច្រើនបានធូរស្រាលដោយការសម្រាកព្យាបាលនៅផ្ទះ និងមានភាគរយតិចបំផុតដែលទាមទារឲ្យមានការព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យ។ លក្ខណៈនៃជំងឺ ការរលាកដែលប៉ះពាល់ផ្នែកនៃសួតត្រង់ bronchioles ត្រូវបានហៅថាជាជំងឺរលាកទងសួត។ Bronchioles មានលក្ខណៈតូច បំពង់មែកធាងដែលដឹកនាំខ្យល់ចេញចូលពីសួត។ នៅពេលបំពង់នេះ ត្រូវបានឆ្លងមេរោគ វាឡើងហើម និងពេញដោយស្លេស្ម ដែលធ្វើឲ្យពិបាកក្នុងការដកដង្ហើម។ ជំងឺរលាកទងសួតជាធម្មតាប៉ះពាល់ដល់ក្មេងអាយុក្រោម ២ឆ្នាំ ដែលអាចជាដោយខ្លួនឯងចំពោះក្មេងភាគច្រើន ប៉ុន្តែកុមារខ្លះដែលមានជំងឺនេះត្រូវការជួបប្រឹក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជាចាំបាច់។   ការចម្លងរោគ មូលហេតុចម្បងនៃការរលាកទងសួតគឺបណ្ដាលមកពីវីរុសមានឈ្មោះថា respiratory syncytial virus ឬ RSV។ វីរុសប្រភេទនេះរស់នៅក្នុងដំណក់ទឹកល្អិតៗ ដែលមាននៅក្នុងខ្យល់ពេលអ្នកជំងឺក្អក ឬកណ្តាស់ដែលអាចសាយភាយបានយ៉ាងងាយស្រួលពីមនុស្សម្នាក់ ទៅកាន់មនុស្សម្នាក់ទៀត។ រោគសញ្ញា ជាទូទៅ ការរលាកទងសួត ចាប់ផ្តើមដូចជាជំងឺផ្តាសាយដែរ ដែលកុមារតែងលេចឡើងនូវអាការៈដូចខាងក្រោម៖ • តឹងច្រមុះ ឬហៀរសម្បោរ • ក្អកដែលមានលក្ខណៈស្រាល • ក្តៅខ្លួនលើសពី៣៨ អង្សាសេ • ថយចុះចំណង់អាហារ។ នៅពេលការរលាកទងសួតកាន់តែវិវឌ្ឍធ្ងន់ធ្ងរ កុមារអាចលេចឡើងនូវសញ្ញាបន្ថែមរួមមាន៖ • ដកដង្ហើមញាប់ ឬមានបញ្ហាដង្ហើម៖ ចំពោះទារក សញ្ញាដំបូងអាចជាការផ្អាកដង្ហើមក្នុងរយៈពេលពី ១៥វិនាទី ឬ២០វិនាទី • ឮសំឡេងពេលដកដង្ហើម (ជាធម្មតាមានរយៈពេល៧ថ្ងៃ) • ក្អកធ្ងន់ធ្ងរ (រហូតដល់១៤ថ្ងៃ ឬយូរជាងនេះ) • មានបញ្ហាក្នុងការញ៉ាំ និងផឹក (ដោយសារសញ្ញាផ្សេងៗ)។ ការព្យាបាល ការព្យាបាលសំខាន់បំផុតនៃជំងឺរលាកទងសួត គឺត្រូវប្រាកដថាទារក ឬកូនរបស់អ្នកទទួលបានអុកស៊ីសែនគ្រប់គ្រាន់ ដោយគ្រូពេទ្យ ឬគិលានុបដ្ឋាកត្រូវបឺតស្លេស្មចេញពីច្រមុះកូនអ្នក ឬផ្តល់ខ្យល់មានសំណើម ឬអុកស៊ីសែនសម្រាប់ការដកដង្ហើម។ គួរបញ្ជាក់ថាគ្រូពេទ្យនឹងមិនផ្តល់ថ្នាំអង់ទីប៊ីយ៉ូទិកទេ ព្រោះការរលាកទងសួតបង្កឡើងពីវីរុស ហើយអង់ទីប៊ីយ៉ូទិកមិនមានប្រសិទ្ធភាពសម្លាប់វីរុសបានឡើយ។ ការថែទាំទារក ជាការពិតណាស់ គន្លឹះមួយចំនួនដែលឪពុកម្តាយគួរអនុវត្តដើម្បីជួយដល់កូនៗពីជំងឺរលាកទងសួតនេះរួមមាន៖ • ត្រូវប្រាកដថាកូនអ្នកទទួលបានជាតិទឹកគ្រប់គ្រាន់ • ប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ផ្តល់សំណើមក្នុងបន្ទប់គេងរបស់កូនអ្នក • បើកូនអ្នកមិនស្រួលដោយសារក្តៅខ្លួន អ្នកអាចព្យាបាលដោយប្រើប៉ារ៉ាសេតាម៉ុល ឬ Ibuprofen • ចៀសវាងការប្រើ Aspirin ចំពោះក្មេងអាយុតិចជាង ១៨ឆ្នាំ • សម្អាតច្រមុះកូនអ្នកជាមួយសូលុយស្យុងសេរ៉ូមប្រៃ • បើកូនអ្នកមានអាយុលើសពី១ឆ្នាំ អាចផ្តល់អាហារក្តៅឧណ្ហៗ សារធាតុរាវថ្លាដើម្បីសម្រួលបំពង់ក និងជួយកាត់បន្ថយស្លេស្ម • ឲ្យកូនអ្នកគេងកើយខ្នើយបើពួកគេអាយុលើសពីមួយឆ្នាំ (មិនត្រូវប្រើខ្នើយទេបើកូនអ្នកអាយុក្រោម ១ឆ្នាំ) • គួរគេងក្នុងបន្ទប់ជាមួយកូនអ្នក ដូច្នេះ អ្នកនឹងអាចដឹងភ្លាមៗប្រសិនពួកគេពិបាកដកដង្ហើម • មិនអនុញ្ញាតឲ្យមាននរណាម្នាក់ជក់បារីនៅក្បែរកូនអ្នកឡើយ។ ការការពារ អ្នកអាចកាត់បន្ថយឱកាសដែលកូនអ្នកនឹងកើតជំងឺរលាកទងសួតដោយ៖ • លាងសម្អាតដៃអ្នក និងដៃកូនរបស់អ្នកឲ្យបានញឹកញាប់ជាមួយសាប៊ូដុំ និងទឹក ឬប្រើអាល់កុលជូតដៃ • នៅឲ្យឆ្ងាយពីមនុស្សពេញវ័យ ឬក្មេងដែលឈឺ • ចាក់វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺផ្តាសាយជាប្រចាំចំពោះអ្នក និងកូនតូចរបស់អ្នក។ ជំងឺរលាកទងសួតអាចលាប់ឡើងវិញ ហើយការបង្ករោគអាចកើតឡើងលើសពីម្តងអំឡុងពេលជាមួយគ្នាក្នុងរដូវកាលនៃជំងឺផ្លូវដង្ហើម ហើយអ្នកជំងឺខ្លះអាចមានការបង្ករោគពីវីរុសពីរផ្សេងគ្នាក្នុងពេលតែមួយ។ បន្ថែមពីនោះ គ្រប់អ្នកជំងឺរលាកទងសួតត្រូវរក្សាគម្លាតឲ្យនៅដាច់ដោយឡែកពីអ្នកជំងឺផ្សេងទៀតដែលមាន និងគ្មានជំងឺរលាកទងសួត។ ប្រសិនបើចាំបាច់ អ្នកជំងឺដែលបង្កពីវីរុសដូចគ្នាអាចនៅបន្ទប់ជាមួយគ្នា ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយបម្រុងប្រយ័ត្នគួរតែត្រូវបានអនុវត្តជានិច្ច។ ការវិវឌ្ឍ គួរបញ្ជាក់ដែរថា កុមារដែលធ្លាប់មានជំងឺរលាកទងសួតអាចនឹងពិបាកដកដង្ហើម ឬដកដង្ហើមឮម្តងទៀតក្នុងកម្រិតតែ៥០% ប៉ុណ្ណោះ។ ម៉្យាងទៀតគេនៅមិនទាន់ច្បាស់ថា តើវីរុសអាចបង្កឲ្យមានជំងឺហឺតបន្ថែមទៀត ឬកុមារដែលមានជំងឺហឺតអាចប្រឈមខ្ពស់ទៅនឹងជំងឺរលាកទងសួតឬយ៉ាងណា។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត វ៉ាន សុខជា ឯកទេសរោគកុមារ សញ្ញាបត្រពីប្រទេសបារំាងនិងអូស្ត្រាលី បម្រើការនៅមន្ទីរពេទ្យកុមារជាតិ និងជាប្រធានមន្ទីរសំរាកព្យាបាលរោគកុមារ ម៉ាក់ស៊ីឃែរ អត្ថបទ៖ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨៣ 2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ជំងឺខ្សោយក្រលៀន (តម្រងនោម) គឺជាបញ្ហាចោទមួយធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ។ ជាក់ស្តែង ប្រទេសកម្ពុជា ជំងឺខ្សោយក្រលៀនជាប្រធានបទក្តៅគគុកមួយដែលប្រជាជនកំពុងតែចាប់អារម្មណ៍ ហើយក៏មានការភ័យខ្លាចថែមទៀតផង។ តើអ្វីជាបញ្ហាខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវ? បញ្ហាខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវគឺជាការថយចុះភ្លាមៗនូវមុខងារនៃការច្រោះទឹកនោម ( La baisse brutale du debit de filtration glomerulaire) បណ្តាលឲ្យមានការចាល់នូវសារធាតុពុលក្នុងរាងកាយ (Hyperuricémie, Hypercréatininémie…)។ អ្វីជាមូលហេតុចម្បង និងកត្តាជំរុញនៃបញ្ហាខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវ? • ការខ្សោយក្រលៀនស្រួចស្រាវដោយការស្ទះផ្លូវបង្ហួរនោម (IRA Obstructive) ក្រួសក្នុងប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹកនោម។ ក្នុងនោះក៏មានករណីពិសេសមួយចំនួនផងដែរ ដូចជាក្រួសស្ទះបង្ហូរទឹកនោមនៃបុគ្គលដែលមានតម្រងនោមតែម្ខាងពីកំណើត(Rein Unique)។ មួយវិញទៀតគឺក្រួសស្ទះក្នុងផ្លូវបង្ហូរទឹកនោមទាំងសងខាងតែម្តង (Lithiases Urinaires Obstructives Bilaterales) • ការខ្សោយក្រលៀនស្រួចស្រាវនៃមុខងារ (IRA Fonctionnelle) ការបាត់បង់ជាតិទឹកខាងក្រៅកោសិកាក្នុងករណីនេះមានដូចជា៖ បាត់បង់ជាតិទឹកតាមរយៈការក្អួត រាកខ្លាំង ការរលាកខ្លាំង ការនោមច្រើននៃអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម ឬការនោមច្រើនក្រោយពេលវះកាត់ក្រួសក្នុងប្រព័ន្ធផ្លូវបង្ហូរទឹកនោម (Syndrome de leve d’ostacle) ការថយចុះនៃបរិមាណឈាម ទឹកនោមប្រៃធ្ងន់ធ្ងរ ក្រិនថ្លើមធ្ងន់ធ្ងរ ការចុះសម្ពាធឈាម និងការព្យាបាលដោយថ្នាំបញ្ចុះទឹកនោមហួសកម្រិត ឬមិនបានទៅពិនិត្យតាមដានជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត • ការខូចខាតទៅលើសាច់តម្រងនោមតែម្តង (IRA Organique)។ ក្រៅពីមូលហេតុចម្បងខាងលើ ក៏មានកត្តាជំរុញផ្សេងទៀតផងដែររួមមាន៖ ជំងឺដុំសាច់ប្រូស្តាត ដុំសាច់ប្លោកនោម មហារីកមាត់ស្បូន ឬដៃស្បូនដែលមានការរីករាលដាលស៊ីដល់ផ្លូវបង្ហូរទឹកនោម ឬអាចសង្កត់ទៅលើផ្លូវបង្ហូរទឹកនោម ព្រមទាំងមានការរលាកសាច់តម្រងនោមរុំារ៉ៃនិងការចុះខ្សោយក្រពេញលើតម្រងនោម (Insuffisance Surrénale)។ ក្នុងនេះផងដែរ គេសង្កេតឃើញថា បុគ្គលដែលងាយប្រឈមនឹងជំងឺនេះមានដូចជា៖ • ធ្លាប់មានប្រវត្តិកើតក្រួសក្នុងប្រព័ន្ធតម្រងនោម • លើសជាតិអាស៊ីតអ៊ុយរិច (+/- Calcul acideuique) • អ្នកជំងឺក្រិនថ្លើមធ្ងន់ធ្ងរ • តំណពូជជាដើម។ល។ តើបញ្ហាខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវនេះមានសញ្ញាសម្គាល់អ្វីខ្លះ? យើងអាចកត់សម្គាល់នូវរោគសញ្ញាខាងក្រោមដើម្បីជាគន្លឹះដែលអាចសង្ស័យថាជាការខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវ ដែលសញ្ញាទាំងនោះមានដូចជា៖ • ប្រវត្តិធ្លាប់មានក្រួសប្រព័ន្ធតម្រងនោម៖ ឈឺចុកចង្កេះដែលមានការរាលចាក់ទៅអវៈយវៈភេទខាងក្រៅដែលគេហៅថាចុកតម្រងនោម(Colique Néphrétique) • អ្នកជំងឺអាចមានអាការៈលើសសម្ពាធឈាមឈឺក្បាល មិនឃ្លានបាយ ហត់ ក្អួតចង្អោរ ស្រវាំងភ្នែក ប្រកាច់ សន្លប់ ថយចុះនូវបរិមាណទឹកនោម (Oligurie

បើយោងតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវដែលបានចុះផ្សាយក្នុងវេបសាយវិទ្យាស្ថានសុខភាពជាតិអាមេរិក (PubMed) បានបង្ហាញថា ជំងឺឆ្លងនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោម (UTIs) នៅតែជាបញ្ហាសុខភាពសារធាណៈដ៏គួរឲ្យព្រួយបារម្ភដោយអត្រានៃការឆ្លងជំងឺនេះប្រចាំឆ្នាំមានប្រមាណជា ១៥០លាននាក់ដែលភាគច្រើននៃការបង្ករោគបណ្តាលមកពីបាក់តេរីកាចសាហាវមួយចំនួនដូចជា Escherichia coli (80%), Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis, Enterococcus faecalis និងStaphylococcus saprophyticus។ ដូចដែរមិត្តអ្នកអានបានជ្រាបខ្លះៗហើយថា ប្រព័ន្ធតម្រងនោមជាបណ្តុំសរីរាង្គផ្នែកខាងក្រោមនៃរាងកាយដែលមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការបញ្ចេញជាតិពុល ត្រួតពិនិត្យសម្ពាធឈាមធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពអេឡិចត្រូលីត្រ និងជាកត្តារួមចំណែកដ៏សំខាន់ក្នុងការផលិតគ្រាប់ឈាមក្រហមផងដែរ។ ប្រព័ន្ធតម្រងនោមរួមបញ្ចូលនូវសរីរាង្គតម្រងនោម ឬក្រលៀនចំនួន២ បង្ហួរនោមខាងលើ២ ប្លោកនោម១ និងបង្ហួរនោមខាងក្រោម១ សម្រាប់មនុស្សស្រី ដោយឡែកសម្រាប់មនុស្សប្រុស ប្រូស្តាតជាសរីរាង្គសម្គាល់១ បន្ថែមទៀតដែលស្ថិតនៅក្រោមប្លោកនោម។ និយមន័យ ការបង្ករោគលើប្រព័ន្ធតម្រងនោមគឺសំដៅលើការឈ្លានពានរបស់បាក់តេរីចំពោះសរីរាង្គណាមួយនៃប្រព័ន្ធតម្រងនោម ដែលជាទូទៅវាអាចបណ្តាលឲ្យមានការរលាក និងការបង្ករោគចំពោះសរីរាង្គទាំងនោះ។ ការបង្ករោគលើប្រព័ន្ធតម្រងនោមត្រូវបានបែងចែកជា ២ប្រភេទគឺ៖ • Infection Urinaire Haute ឬ Pyélonephrite/Pyelonephritis៖ ជាការបង្ករោគនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោមផ្នែកខាងលើដែលមានដូចជាតម្រងនោម ឬក្រលៀន និងបង្ហួរនោមផ្នែកខាងលើ។ ក្នុងនោះដែរ វាត្រូវបានបែងចែកជា ២ប្រភេទបន្ថែមទៀតគឺ Pyélonephrite obstructive ដែលបង្កឲ្យមានការស្ទះទឹកនោម (ជួនកាលអាចបណ្តាលមកពីក្រួស ឬដុំមហារីក) និង Pyélonephrite non obstructive ដែលមូលហេតុចម្បងគឺបណ្តាលមកពីការបង្ករោគតាមឈាម (Hématogène) ជាពិសេសក្នុងករណីអ្នកជំងឺដែលមានប្រព័ន្ធការពាររាងកាយខ្សោយដូចជាអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម អ្នកប្រើថ្នាំបន្ថយប្រព័ន្ធការពាររាងកាយ (Corticoide, Immunodépresseur) ស្រ្ដីមានផ្ទៃពោះ អ្នកជំងឺខ្សោយតម្រងនោម... ជាកត្តាធ្វើឲ្យមេរោគមានឱកាសឈ្លានពានបាន។ Infection Urinaire Haute តែងបណ្តាលឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរដល់អាយុជីវិត។ • Infection Urinaire Basse៖ ជាការបង្ករោគនៅតម្រងនោមផ្នែកខាងក្រោម ដែលរាប់ចាប់ពីប្លោកនោម ប្រូស្តាត (សម្រាប់បុរស) និងបង្ហួរនោមខាងក្រោម។ ជាទូទៅ វាមិនបង្កជាគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរដល់អាយុជីវិតភ្លាមៗដូច InfectionUrinaire Haute ឡើយ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា រហូតមកដល់ពេលនេះ អត្រានៃការបង្ករោគលើប្រព័ន្ធតម្រងនោមនៅតែមានចំនួនច្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់ដដែល ហើយអ្វីដែលជាកង្វល់បន្ថែមទៀតនោះគឺភាពស៊ាំនៃមេរោគបង្កទៅនឹងថ្នាំអង់ទីប៊ីយ៉ូទិក ឬថ្នាំផ្សះកាន់តែមានចំនួនច្រើនឡើងៗ។ មូលហេតុ និងបុគ្គលប្រឈម បាក់តេរីជាមូលហេតុចម្បងដែលតែងបង្កឲ្យមានការរលាកតម្រងនោម និងបង្ករោគនៅសរីរាង្គទាំងឡាយនៃប្រព័ន្ធតម្រងនោម។ ក្នុងនោះដែរគេសង្កេតឃើញថា បុគ្គលដែលងាយប្រឈមនឹងជំងឺនេះមានដូចជា៖ • បុគ្គលដែលមានការរួមភេទញឹកញាប់ • វ័យចាស់ដែលអាចចាប់ពីអាយុ ៦០ឆ្នាំឡើង • អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម អ្នកជំងឺដែលមានប្រព័ន្ធការពាររាងកាយទ្រុឌទ្រោមដែលអាចជាអ្នកជំងឺHIV ឬអ្នកកំពុងប្រើប្រាស់ថ្នាំបន្ថយប្រព័ន្ធការពាររាងកាយ • អ្នកជំងឺខ្សោយតម្រងនោម • ស្រ្ដីមានផ្ទៃពោះ • បុគ្គលដែលមានបញ្ហាស្ទះទឹកនោម ដែលអាចបណ្តាលមកពីក្រួសក្នុងតម្រងនោម ដុំមហារីក ឬការរីកនៃក្រពេញប្រូស្តាតជាដើម។  គួរកត់សម្គាល់ដែរថា ស្ត្រីមានឱកាសប្រឈមនឹងការកើតជំងឺឆ្លងនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោមជាងបុរស ដោយហេតុថា ជាលក្ខណៈធម្មជាតិស្ត្រីមានប្រវែងបង្ហួរនោមផ្នែកខាងក្រោមខ្លីជាងបុរស ដែលលក្ខខណ្ឌបែបនេះពិតជាអាចបង្កភាពងាយស្រួលដល់ការជ្រៀតចូលរបស់មេរោគ។ រោគសញ្ញា អ្នកអាចកត់សម្គាល់នូវសញ្ញាងាយៗខាងក្រោមដើម្បីជាគន្លឹះដែលអាចសង្ស័យថា ជាការបង្ករោគនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោម ដែលសញ្ញាទាំងនោះមានដូចជា៖ • ចំនួនដងនៃការបត់ជើងតូចខុសប្រក្រតី (អាចញឹកញាប់ជាងមុន ឬមិនបត់ជើងសោះ) • ក្រហាយ ពិបាកបត់ជើងតូច ឬអាចឈឺបត់ជើងភ្លាម ទឹកនោមបញ្ចេញមកភ្លាមៗ  • ទឹកនោមមានក្លិនអាក្រក់ សភាពល្អក់ ខ្ទុះ ឬមានឈាមមកលាយឡំជាមួយ។ ករណីមានឈាមបែបនេះគឺជាសញ្ញាដ៏គួរឲ្យព្រួយបារម្ភដែលអាចទាក់ទងនឹងការរលាកធ្ងន់ធ្ងរ ក្រួសតម្រងនោម ឬមហារីកជាដើម • បន្ថែមពីនេះ អ្នកជំងឺអាចស្តែងចេញជាអាការៈក្តៅខ្លួន ស្រៀវស្រាញ ដែលជាសញ្ញាសម្គាល់នៃការបង្ករោគនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោមផ្នែកខាងលើ (Infection Urinaire Haute)។ យន្តការនៃការបង្ករោគ ករណីដែលតែងកើតមានឡើងជាញឹកញាប់ចំពោះការបង្ករោគនៅតម្រងនោមនោះគឺការជ្រៀតចូលរបស់បាក់តេរីទៅក្នុងរាងកាយតាមរយៈបង្ហួរនោមផ្នែកខាងក្រោម។ បន្ទាប់មកបាក់តេរីចាប់ផ្តើមធ្វើការបែងចែកខ្លួនដើម្បីបង្កើនចំនួន ព្រមទាំងធ្វើដំណើរទៅកាន់តម្រងនោម ក្រលៀនដែលជាទីកន្លែងរស់នៅ និងបង្ករោគដ៏ល្អបំផុត។ រាល់ពេលមានបាក់តេរីចូលក្នុងរាងកាយខ្លួនរបស់យើងតែងធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងតបតដែលមានស្តែងជាអាការៈ និងសញ្ញាផ្សេងៗ។ ម៉្យាងក្រៅពីការចម្លងរោគតាមផ្លូវខាងក្រោមបាក់តេរីដែលស្ថិតនៅទីតាំងផ្សេងទៀតនៃរាងកាយក៏អាចបន្លាស់ទីតាមចរន្តឈាម ហើយមានសមត្ថភាពឈ្លានពាន និងបង្ករោគនៅតម្រងនោមបានដែរ។ ប៉ុន្តែករណីបែបនេះជាករណីដែលកម្រនឹងអាចកើតមានឡើងណាស់។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ដើម្បីបញ្ជាក់ច្បាស់អំពីមូលហេតុពិតប្រាកដដែលបណ្តាលឲ្យមានការបង្ករោគនៅតម្រងនោម ក្រុមគ្រូពេទ្យឯកទេសនឹងធ្វើការ៖ • ប្រមូលទឹកនោម និងវិភាគទឹកនោមរបស់អ្នកជំងឺតាមរយៈតេស្តម៉្យាងដែលមានឈ្មោះថា ECBU (Examine Cytobacteriologique des Urines)៖ ជាប្រភេទតេស្តដែលអាចពិនិត្យបានទាំងលក្ខណៈខាងក្រៅនៃទឹកនោមដោយផ្ទាល់ព្រមទាំងការបណ្តុះមេរោគជាមួយការធ្វើតេស្តថ្នាំផ្សះដែលអាចសម្លាប់មេរោគបានទៀតផង។ វិធីសាស្រ្តវិភាគទឹកនោមគឺជាវិធីសាស្ត្រដ៏ចាំបាច់ និងមិនអាចខានបាន ក្នុងការកំណត់រកអត្តសញ្ញាណពិតប្រាកដនៃមេរោគបង្កព្រមទាំងជាជំនួយក្នុងការព្យាបាលផងដែរ។ ក្រៅពីនេះ ក្រុមគ្រូពេទ្យក៏អាចពិនិត្យបន្ថែមតាមរយៈការធ្វើអេកូសាស្ត្រ ថតវិទ្យុសាស្ត្រ (ASP) ឬ Scanner ក្នុងករណីការធ្វើអេកូសាស្ត្រ និងថតវិទ្យុសាស្ត្រ(ASP) រករោគវិនិច្ឆ័យមិនឃើញ។ វិធីសាស្រ្តព្យាបាល ជាទូទៅ ការព្យាបាលត្រូវបានចែកចេញជា ២៖ ១ ការរលាកតម្រងនោមផ្នែកខាងក្រោម៖ • ពិនិត្យទឹកនោម(ECBU)  មុនឲ្យប្រើថ្នាំផ្សះ។ • ការជ្រើសរើសថ្នាំផ្សះ ដែលមានសមត្ថភាពប្រឆាំងនឹងបាក់តេរីបានច្រើនប្រភេទ (Antibiotique Larges Spectres) បន្ទាប់ពីយកទឹកនោមរួច។លទ្ធផល ECBU អាចបាននៅថ្ងៃទី ៣ ទៅ៥។ ក្រោយចេញលទ្ធផលបណ្តុះមេរោគ និងតេស្តភាពស៊ាំនៃថ្នាំផ្សះ អ្នកជំងឺប្រហែលជាអាចតម្រូវឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរប្រភេទថ្នាំផ្សះ ឬរក្សានូវការប្រើប្រភេទថ្នាំដដែល ទៅតាមលទ្ធផលបណ្តុះមេរោគ (Antibiogramme) បូករួមជាមួយការណែនាំអំពីការប្រើប្រាស់ថ្នាំផ្សះឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងគ្រប់ចំនួន។ • រុករក និងព្យាបាលមូលហេតុ៖ ប្រូស្តាតរីកប៉ោងក្រួសស្ទះបង្ហួរខាងក្រោមត្បៀតបង្ហួរខាងក្រោមមានដុំសាច់បង្ហួរខាងក្រោម….។ ២ ការរលាកតម្រងនោមផ្នែកខាងលើ (អ្នកជំងឺត្រូវសម្រាកពេទ្យ) • Pyélonephrite aigue obstructive៖ បង្ហូរទឹកនោមដែលស្ទះជាបន្ទាន់ Drainage en urgence (Sonde JJ ឬ Néphrostomie) បញ្ចៀសការប្រមូលផ្តុំនៃមេរោគ (Choc septique) ពិនិត្យទឹកនោម(ECBU) មុនឲ្យប្រើថ្នាំផ្សះ (Antibiotique larges Spectres) បន្ទាប់មកទៀតរុករកនិងព្យាបាលមូលហេតុ ក្រួសស្ទះបង្ហួរខាងលើ មហារីកសរីរាង្គនៅក្បែរដូចជាមហារីកមាត់ស្បូន ពោះវៀនធំ… ដែលសង្កត់លើបង្ហួរនោម • Pyélonephrite aigue non obstructive៖ ពិនិត្យទឹកនោម(ECBU) បណ្តុះមេរោគក្នុងឈាម (Culture du sang)  មុនឲ្យប្រើថ្នាំផ្សះ(Antibiotique Larges Spectres) រុករក និងព្យាបាល មូលហេតុអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម អ្នកជំងឺដែលមានប្រព័ន្ធការពាររាងកាយទ្រុឌទ្រោម ដែលអាចជាអ្នកជំងឺ HIV ឬអ្នកកំពុងប្រើប្រាស់ថ្នាំបន្ថយប្រព័ន្ធការពាររាងកាយ។ ផលវិបាក ប្រសិនបើអ្នកជំងឺមិនបានទទួលការព្យាបាលត្រឹមត្រូវទេនោះ អ្នកជំងឺអាចប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់ចំពោះសុខភាពដ៏គួរឲ្យព្រួយបារម្ភ៖ • ជាក់ស្តែង អ្នកជំងឺអាចនឹងបាត់បង់អាយុជីវិតដោយសារការឆ្លងមេរោគចូលក្នុងចរន្តឈាម (Septicémie) ដែលបង្កឲ្យមាន Choc Septique (ធ្លាក់សម្ពាធឈាមធ្ងន់ធ្ងរ) ក្នុងករណី Pyélonéphrite។ • ក្រៅពីនេះ មេរោគអាចនឹងមានភាពស៊ាំថ្នាំ (Résistances des antibiotiques) ចំពោះការមិនបានយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការព្យាបាលឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ ម៉្យាង កត្តានេះ ក៏អាចបណ្តាលឲ្យការព្យាបាលបន្ទាប់ជួបឧបសគ្គ ដោយហេតុថាការវិភាគ និងបណ្តុះមេរោគមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅបាន (មេរោគបណ្តុះមិនដុះ)។ • ទាក់ទងនឹងការបង្ករោគនៅផ្នែកតម្រងនោមខាងក្រោម អ្នកជំងឺនឹងទទួលរងនូវការឈឺចាប់ ផលរំខានចំពោះសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃ ព្រមទាំងអាចវិវឌ្ឍជាការហូរឈាម (Cystite hémorragique) ជាពិសេសបន្តការឆ្លងរាលដាលទៅផ្នែកខាងលើដែលហៅថា Pyélonephrite។ វិធីសាស្រ្តការពារ តាមពិត ទម្លាប់ងាយៗប្រចាំថ្ងៃបានចូលរួមចំណែកកាត់បន្ថយអត្រានៃការឆ្លងរោគនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោមយ៉ាងច្រើន។ សកម្មភាពទាំងនោះមានដូចជា៖ • ទម្លាប់ពិសាទឹកឲ្យបានច្រើន(៣លីត្រ ក្នុង២៤ម៉ោង) • ហាមទប់នោម ក្នុងរយៈពេលយូរ • រាល់ពេលបន្ទោបង់រួច ត្រូវលាងសម្អាតពីមុខទៅក្រោយ ដោយហេតុថា ទ្វារធំសម្បូរទៅដោយបាក់តេរីគ្រោះថ្នាក់ចំពោះតម្រងនោម • ត្រូវទៅបត់ជើងតូច រាល់ក្រោយពេលរួមភេទ (ទាំងប្រុស ទាំងស្រី) • រក្សាអនាម័យប្រដាប់ភេទឲ្យបានត្រឹមត្រូវ • ថែរក្សាសុខភាពឲ្យបានល្អ និងរឹងមាំ ចំពោះអ្នកមានប្រព័ន្ធការពាររាងកាយខ្សោយ (HIV, Immunosuppresseur) អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម...។ រាល់ពេលមានសញ្ញាណណាមួយទាក់ទងភាពមិនប្រក្រតីនៃសុខភាពតម្រងនោមដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើសូមប្រញាប់អញ្ជើញទៅពិគ្រោះជាមួយក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញដោយចៀសវាងការប្រើប្រាស់ថ្នាំផ្សះដោយខ្លួនឯងមិនត្រឹមត្រូវ និងមិនគ្រប់កម្រិតដែលផ្តល់ជាផលលំបាកធ្ងន់ធ្ងរទៅនឹងការស៊ាំថ្នាំផ្សះ នាំឲ្យមានការចំណាយថវិកា ពេលវេលាកាន់តែច្រើន ហើយអាចបណ្តាលឲ្យបាត់បង់ជីវិតទៀតផង។ បន្ថែមពីនេះ អនាម័យប្រដាប់ភេទ និងការថែរក្សាសុខភាពប្រចាំថ្ងៃនៅតែជាកត្តាសំខាន់ដែលមិនគួរមើលរំលង។  បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ឈុន សុខា ឯកទេសតម្រងនោម និងជាអនុប្រធានផ្នែកតម្រងនោមនៃមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត អត្ថបទ៖ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨១ 2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ការរលាកនៃក្រពេញភេទបុរស ឬក្រពេញប្រូស្តាត (Prostatitis) គឺជាជំងឺស្រួចស្រាវទាមទារនូវការព្យាបាលឲ្យបានទាន់ពេលវេលា។ បច្ចុប្បន្នជំងឺនេះហាក់មានការកើនឡើងច្រើននៅប្រទេសកម្ពុជា និងត្រូវបានរកឃើញជាញឹកញាប់ក្នុងចំណោមយុវវ័យពិសេសអ្នកមានដៃគូរួមភេទតែវាមិនត្រូវបានចាត់ចូលជាជំងឺតពូជឡើយ។ អ្វីជាមូលហេតុនៃការរលាកក្រពេញប្រូស្តាត? ជាទូទៅ ជំងឺរលាកក្រពេញប្រូស្តាតបង្កដោយមេរោគប្រភេទបាក់តេរី ដែលភាគច្រើនគឺ E.coli និងចំនួនតិចតួចផ្សេងទៀតរួមមាន Chlamydia ជាដើម។ បាក់តេរីបង្កទាំងនេះអាចឆ្លងពីមនុស្សម្នាក់ទៅកាន់មនុស្សម្នាក់ទៀតតាមរយៈការរួមភេទដោយមិនបានការពារសម្រាប់អ្នកមានដៃគូរួមភេទច្រើន។ ចំណែកកត្តារួមផ្សំផ្សេងទៀតធ្វើឲ្យងាយកើតជំងឺនេះគឺដោយសារអ្នកជំងឺមានការរលាកពងស្វាស។ តើការរលាកនេះមានសញ្ញាសម្គាល់អ្វីខ្លះ? ក្នុងរយៈពេលពី ១សប្តាហ៍ ទៅ១០ថ្ងៃក្រោយបន្ទាប់ពីការឆ្លងមេរោគ ឬបន្ទាប់ពីរួមភេទដោយមិនបានការពារជាមួយអ្នកមានដៃគូរួមភេទច្រើន នោះអ្នកជំងឺអាចមានសញ្ញាក្តៅខ្លួន រងាញាក់ នោមញឹក-ក្តៅ-ក្រហាយ ទឹកនោមមានក្លិនស្អុយ ពណ៌ល្អក់ ពេលខ្លះ មានហូរខ្ទុះនៅចុងប្រដាប់ភេទ និងខ្លះទៀតមានឈាមនៅក្នុងទឹកកាម (ទឹកមេជីវិត) ដែលអ្នកជំងឺអាចសម្គាល់ឃើញនៅពេលរួមភេទ។ តើត្រូវធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យរបៀបណា? បន្ទាប់ពីលេចចេញនូវរោគសញ្ញាមិនប្រក្រតីអ្នកជំងឺត្រូវធ្វើការណាត់ជួបជាមួយគ្រូពេទ្យជាបន្ទាន់។ ករណីនេះដែរអ្នកជំងឺនឹងតម្រូវឲ្យធ្វើការត្រួតពិនិត្យតាម ២របៀបរួមមាន៖ • ការពិនិត្យគ្លីនិក៖ គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការសិក្សាលើរោគសញ្ញារបស់អ្នកជំងឺដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ និងពិនិត្យបន្ថែមដោយលូកស្ទាបក្រពេញប្រូស្តាតតាមទ្វារលាមកដើម្បីរកសញ្ញាណនៃការក្តៅ រីក និងឈឺចាប់។ • ការពិនិត្យអមគ្លីនិក៖ គ្រូពេទ្យនឹងយកទឹកនោមរបស់អ្នកជំងឺទៅពិនិត្យ ដើម្បីរកឲ្យឃើញថាមានមេរោគអ្វីខ្លះ បន្ទាប់មកយកទឹកនោមទៅបណ្តុះរកប្រភេទមេរោគបង្កជាក់លាក់ដើម្បីអាចប្រើប្រាស់ថ្នាំផ្សះឲ្យត្រូវនឹងប្រភេទមេរោគនោះ។ ម៉្យាងវិញទៀតអ្នកជំងឺអាចនឹងតម្រូវឲ្យថតអេកូសាស្ត្រករណីអ្នកជំងឺមានការបង្ករោគរហូតអាប់សែ ឬការកកខ្ទុះរួចទៅហើយ។ រលាកក្រពេញប្រូស្តាតត្រូវព្យាបាលដូចម្តេច? នៅពេលអ្នកជំងឺបានធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យរកឃើញថាមានការរលាកក្រពេញប្រូស្តាត ឬក្រពេញភេទនេះ គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការព្យាបាលដោយផ្អែកលើស្ថានភាពដោយឡែកៗនៃអ្នកជំងឺនៅពេលជួបពេទ្យ៖ • ករណីគ្មានអាប់សែ៖ អ្នកជំងឺនឹងត្រូវព្យាបាលដោយប្រើថ្នាំចាក់ ៤៨ទៅ៧២ម៉ោង រួចបន្តប្រើថ្នាំផ្សះដោយលេបពី ២ទៅ៣សប្តាហ៍ ដោយមិនតម្រូវឲ្យសម្រាកពេទ្យនោះទេ។ • ករណីមានអាប់សែ៖ អ្នកជំងឺអាចនឹងត្រូវវះកាត់បង្ហូរខ្ទុះចេញ និងលាងសម្អាតឲ្យស្អាត រួមជាមួយការប្រើថ្នាំផ្សះក្នុងរយៈពេល ២ទៅ៣សប្តាហ៍ដោយឲ្យអ្នកជំងឺសម្រាកពេទ្យ។ គួរបញ្ជាក់ថា ការព្យាបាលនេះអាចនឹងតម្រូវឲ្យព្យាបាលទាំងអ្នកជំងឺ និងដៃគូរួមភេទរបស់អ្នកជំងឺផងដែរ ដើម្បីធានានូវការព្យាបាលឲ្យបានជាសះស្បើយ។ ករណីមិនបានព្យាបាលឲ្យទាន់ពេលវេលា អ្នកជំងឺនឹងបង្កជាការមានមេរោគក្នុងឈាមដែលបង្កើនការប្រឈមនឹងការរលាកខ្លាំងពេញខ្លួន និងប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិត។ តើអាចការពារពីការរលាកក្រពេញប្រូស្តាតបានដែរទេ? ជាការពិតណាស់ ដោយសារការរលាកក្រពេញប្រូស្តាតឆ្លងដោយសារការរួមភេទ ដូច្នេះអ្នកក៏អាចការពារខ្លួនបាន ដោយត្រូវការពារពីមូលហេតុនៃការឆ្លង៖ • ការពារបើមានដៃគូរួមភេទច្រើន ឬគួរមានដៃគូរួមភេទតែមួយ • ចៀសវាងការរួមភេទប្រសិនស្ត្រីធ្លាក់ស ឬមានបញ្ហារោគស្ត្រីផ្សេងទៀត។ ប្រសិនអ្នកមាននូវអាការៈមិនស្រួលលើបញ្ហាប្រព័ន្ធទឹកនោម ដូចជានោមញឹក ឈឺ ក្រហាយ មានខ្ទុះ ឬសញ្ញាសង្ស័យណាមួយ អ្នកត្រូវប្រឹក្សា និងពិនិត្យជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញដើម្បីទទួលបានការព្យាបាលមួយត្រឹមត្រូវ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងជាសះស្បើយ។ ចំពោះគ្រូពេទ្យ ឬអ្នកប្រកបវិជ្ជាជីវសុខាភិបាលគួរធ្វើការព្យាបាលស្របតាមបច្ចេកទេស និងការប្រើថ្នាំឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ចាន់ ប៊ុនថា ឯកទេសផ្នែកវះកាត់ប្រព័ន្ធទឹកមូត្រ នៃមន្ទីរពេទ្យព្រះកុសុមៈ និងជាប្រធានមន្ទីរសម្រាកព្យាបាលអុិនដ្រា អត្ថបទ៖​ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨១ ©2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ 

Urinary Incontinence គឺជារោគសញ្ញានៃការចេញទឹកនោមដោយមិនដឹងខ្លួន ឬមិនអាចគ្រប់គ្រងការបត់ជើងតូចបាន។ យោងតាមទិន្នន័យនៅប្រទេសអភិវឌ្ឍមួយចំនួនបានបង្ហាញថា បញ្ហានេះតែងកើតលើស្ត្ រី២ដងច្រើនជាងបុរស។ ក្នុងស្ថិតិនោះ ២៥%-៣០%ជាស្ត្រីអាយុចន្លោះពី ៥០ឆ្នាំ-៦៥ឆ្នាំ ១០%ជាស្ត្រីមិនធ្លាប់បានសម្រាលកូន ឬមិនធ្លាប់មានផ្ទៃពោះ ១៥-២០%ជាស្ត្រីសម្រាលដោយការវះកាត់ និង២០-៣០%ជាស្ត្រីធ្លាប់ឆ្លងទន្លេ ឬមានកូនច្រើន។ មូលហេតុ និងកត្តាជំរុញ អាស្រ័យដោយទម្រង់រូបរាងនៃប្រព័ន្ធតម្រងនោមរបស់បុរស និងស្ត្រីមានលក្ខណៈខុសគ្នា ដូច្នេះវាអាចមានមូលហេតុផ្សេងគ្នា៖ • ស្ត្រី៖ ភាគច្រើនបណ្តាលមកពីការថយចុះនៃមុខងារ ឬដំណើរការសាច់ដុំបាតផ្នែកខាងក្រោមដែលភ្ជាប់ពីឆ្អឹងខាងលើមកឆ្អឹងកញ្ចូញគូទមានតួនាទីទប់ទឹកនោម-លាមក មិនឲ្យហូរចេញផ្តេសផ្តាស និងបញ្ហាប្លោកនោមលៀនចេញមកក្រៅ • បុរស៖ កើតមានជាពិសេសចំពោះអ្នកដែលទើបតែវះកាត់ ឬកោសក្រពេញប្រូស្តាត។  ក្រៅពីនេះ លក្ខខណ្ឌខ្លះអាចជាកត្តាជំរុញផងដែរដូចជាអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម ស្លាប់មួយចំហៀងខ្លួន ឬពិការជើងទាំងពីរកម្រើកមិនរួច អ្នកជំងឺរលាកខួរឆ្អឹងខ្នង អ្នកជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ត ស្ត្រីអស់រដូវ ស្ត្រីមានកូនច្រើន អ្នកមានកម្រិតអ័រម៉ូនអឺស្ត្រូហ្សែនថយចុះ អ្នកលើសទម្ងន់ ក្អករ៉ាំរ៉ៃ ករណីជនពិការដែលពិបាកក្នុងការដើរអ្នកឧស្សាហ៍ទល់លាមក អ្នកញៀនស្រា ឬញៀនបារី អ្នកប្រើថ្នាំមួយចំនួន (ថ្នាំបំបាត់ការធ្លាក់ទឹកចិត្ត ថ្នាំបន្ថយការកន្ត្រាក់សាច់ដុំ ថ្នាំសរសៃប្រសាទ)។ សញ្ញាសម្គាល់ អ្នកជំងឺអាចដឹងដោយខ្លួនឯងថាមិនអាចគ្រប់គ្រងការបត់ជើងតូចបាន ឬទឹកនោមចេញមកដោយឯងៗអាស្រ័យនឹងប្រភេទនៃ Urinary Incontinence ខាងក្រោម៖ • Stress Incontinence៖ ការចេញទឹកនោមដោយឯងៗនៅពេលមានចលនាដូចជាសើច ក្អក កណ្តាស់ ហាត់កីឡា ឬធ្វើការងារធ្ងន់ៗដោយសារមានការកើនឡើងនូវសម្ពាធក្នុងពោះ សង្កត់ និងរុញទឹកនោមឲ្យចេញមកដោយខ្លួនឯង • Urge Incontinence៖ ការចេញទឹកនោមបន្ទាន់ដោយមិនដឹងខ្លួន ដែលតែងកើតមានឡើងនៅពេលយប់ • Mixed Incontinence៖ ការចេញទឹកនោមទាំង ២ប្រភេទខាងលើកើតរួមគ្នាដោយអ្នកជំងឺស្រាប់តែឈឺបត់ជើងតូចភ្លាមៗ ហើយគាត់ក្អក ឬកណ្តាស់ក្នុងពេលនោះ ធ្វើឲ្យទឹកនោមចេញមកភ្លាមៗ។ ការវិនិច្ឆ័យបញ្ជាក់ ដំបូងគ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការសាកសួរយ៉ាងលម្អិត និងក្បោះក្បាយអំពីប្រវត្តិរបស់អ្នកជំងឺ លើការមានផ្ទៃពោះការអស់រដូវ។ បើជាបុរសគ្រូពេទ្យនឹងសួរអំពីប្រវត្តិនៃការវះកាត់ក្រពេញប្រូស្តាត ឬការធ្លាប់មានរងរបួសផ្សេងៗ។ ក្រៅពីនេះ អ្នកជំងឺអាចនឹងត្រូវពិនិត្យគ្លីនិកបន្ថែមទៀតតាមរយៈ៖ • ការពិនិត្យដោយឈរ៖ អ្នកជំងឺតម្រូវឲ្យញ៉ាំទឹកដើម្បីមានទឹកនោមច្រើនបន្ទាប់មកឲ្យគាត់ប្រឹងក្អក ពេលនោះអ្នកជំងឺនឹងលេចចេញទឹកនោមមកជាមួយដែរ។ • ការពិនិត្យដោយគេង៖ ដំបូងគ្រូពេទ្យនឹងបាញ់ទឹកចូលក្នុងប្លោកនោមពី២៥០ ទៅ៣០០សេសេ រួចដកចេញមកវិញដោយឲ្យអ្នកជំងឺប្រឹងទប់ ឬប្រឹងខ្ជឹប។ តេស្តពិសេសចំពោះស្ត្រីមួយគឺ ប្រើម្រាមដៃ ២លើកបង្ហួរនោម (បន្ទាប់ពីបាញ់ទឹកចូល ៣០០សេសេ)។ ករណីខ្លះអ្នកជំងឺអាចនឹងតម្រូវឲ្យធ្វើតេស្តបន្ថែមទៀតដោយយកសំឡីត្បារត្រចៀករុកចូលក្នុងបង្ហួរនោម និងតេស្តបញ្ជាក់ពីភាពខ្សោយ ដោយដាក់ម្រាមដៃ ២ចូលក្នុងទ្វារមាសហើយឲ្យអ្នកជំងឺខ្ជឹប។ លើសពីនេះអ្នកជំងឺនឹងតម្រូវឲ្យធ្វើតេស្តរកមើលការបង្ករោគនៅក្នុងទឹកនោម ការពិនិត្យអេកូសាស្ត្រដើម្បីរកសញ្ញាណមិនប្រក្រតីផ្សេងទៀតនិងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យពិសេសមួយទៀតហៅថា Balance urodynamics។ ម៉្យាងទៀត អ្នកជំងឺនឹងត្រូវបានណែនាំឲ្យកត់ត្រាបន្ថែមនូវពេលវេលា បរិមាណ ចំនួនដងក្នុងមួយថ្ងៃ និងលក្ខខណ្ឌណាមួយនៃការចេញទឹកនោមឯងៗរបស់គាត់ ដើម្បីអាចវាយតម្លៃការព្យាបាលនៅពេលអនាគត។ ការព្យាបាលសមស្រប ភាគច្រើននៃអ្នកជំងឺអាចទទួលបានការព្យាបាលជាសះស្បើយរហូតដល់ ៧០-៨០% ដែលការព្យាបាលត្រូវបានបែងចែកតាមកម្រិតរួមមាន៖ • ការព្យាបាលដោយមិនប្រើថ្នាំ ឬមិនវះ៖ អ្នកជំងឺនឹងត្រូវបានណែនាំឲ្យទទួលទានទឹកឲ្យបានច្រើន ២-៣លីត្រក្នុងមួយថ្ងៃ នៅពេលព្រឹក និងពេលថ្ងៃ ចៀសវាងការទទួលទានស្រា ឬគ្រឿងស្រវឹង និងហាមជក់បារី។ ករណីអ្នកជំងឺមាននូវកត្តាហានិភ័យរួមផ្សំណាមួយដូចខាងលើ គាត់ត្រូវធ្វើការព្យាបាល ឬកាត់បន្ថយកត្តាទាំងនោះដាច់ខាត។ • ការព្យាបាលដោយធ្វើឲ្យសាច់ដុំកម្រើកឡើងវិញ៖ អ្នកជំងឺត្រូវធ្វើលំហាត់ប្រាណ ឬយោគៈ និងអនុវត្តតិកនិក Rééducation vésicale រាល់ថ្ងៃ ដោយត្រូវគេងសន្ធឹងលើគ្រែ ដកដង្ហើមធម្មតាហើយប្រឹងខ្ជឹបសាច់ដុំដូចទប់បត់ជើងតូច និងបត់ជើងធំក្នុងរយៈពេល១០វិនាទី រួចរលាវិញ ១០វិនាទីទើបចាប់ផ្តើមខ្ជឹបម្តងទៀត រហូតបាន ១៥ដងក្នុង ១វគ្គ (១ថ្ងៃ៣វគ្គ ព្រឹក ថ្ងៃ និងល្ងាច)។ • ការព្យាបាលដោយប្រើថ្នាំ៖ ធ្វើឡើងក្នុងករណីវិធីសាស្ត្រខាងលើបរាជ័យដើម្បីកុំឲ្យប្លោកនោមកន្ត្រាក់ខ្លាំង ដោយប្រើថ្នាំប្រភេទ Anticholinergics តាមការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យអាស្រ័យលើស្ថានភាពជាក់ស្តែងរបស់អ្នកជំងឺ។ តិកនិកទំនើបមួយទៀតក្នុងប្រទេសជឿនលឿន គឺការចាក់ឆ្អឹងខ្នងដើម្បីឲ្យសាច់ដុំកន្ត្រាក់ឡើងវិញ។ • ដំណាក់កាលចុងក្រោយអ្នកជំងឺនឹងត្រូវធ្វើការវះកាត់ ប្រសិនបើការព្យាបាលខាងលើមិនទទួលបានជោគជ័យ ឬបរាជ័យ ដោយប្រើតិកនិក TVT (Tension-free Vaginal Tape), TOT (Transobturator Tape) និងSphincter artificial។ ផលវិបាក និងការការពារ ករណីអ្នកជំងឺមិនធ្វើការព្យាបាលទេនោះ ផលវិបាកដែលអាចកើតមានដូចជា រំខានរហូតទៅជាស្ត្រេស មិនហ៊ានចេញក្រៅ ឬចូលរួមក្នុងសង្គម ប៉ះពាល់ដល់ការងារ និងសកម្មភាពផ្លូវភេទរបស់គាត់។ បន្ថែមពីនេះ អ្នកជំងឺអាចមានការរលាក ឡើងក្រហម ដំបៅ រហូតមានការបង្ករោគពីបាក់តេរី និងអាចវិវឌ្ឍរហូតមានមេរោគក្នុងឈាមដែលប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិតទៀតផង។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ Urinary Incontinence អាចចៀសវាងដោយលុបបំបាត់កត្តាហានិភ័យទាំងឡាយដូចជា លើសទម្ងន់ ទល់លាមក ធ្វើការងារ ឬហាត់កីឡាធ្ងន់ៗ ពិសាបារី ទទួលទានកាហ្វេ ស្ត្រេស និងហាត់តិកនិក Rééducation vesical ករណីសង្ស័យ។ រោគសញ្ញានៃការមិនអាចគ្រប់គ្រងការបត់ជើងតូចផ្តល់នូវរំខានខ្លាំង ដូច្នេះអ្នកជំងឺគួរជួបប្រឹក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យឯកទេសផ្នែកតម្រងនោមដើម្បីការពារនូវផលវិបាកនាពេលអនាគតដែលអាចនឹងកើតមាន។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ទូច រ៉ាណូ ឯកទេសផ្នែកមូត្រសាស្រ្តនៅមន្ទីរពេទ្យព្រះកុសុមៈ និងមន្ទីរសម្រាកព្យាបាលតម្រងនោមភ្នំពេញ អត្ថបទ៖​ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨១ ©2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

នាពេលបច្ចុប្បន្នជំងឺសើស្បែកដែលបង្កដោយប៉ារ៉ាស៊ីត អាចចោទជាបញ្ហាមួយចំនួនហើយបញ្ហាទាំងនោះមានច្រើនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជាប្រទេសនៅតំបន់ត្រូពិច (Southern Asia) អាមេរិក និងប្រទេសអាហ្វ្រិកផងដែរ។ ជំងឺ Cutaneous Larva migrans ភាគច្រើនកើតឡើងលើកុមារជាងមនុស្សពេញវ័យពីព្រោះកុមារចូលចិត្តលេងដីខ្សាច់ និងដេកលើដីខ្សាច់ជាដើម។ និយមន័យ ជំងឺសើស្បែកដែលបង្កដោយប៉ារ៉ាស៊ីត ឬពាក្យបច្ចេកទេសហៅថា Cutaneous Larva migrans គឺជាជំងឺមួយដែលបង្កឡើងដោយពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតម្យ៉ាងដែលជាពពួកព្រូន Hookworm មានលក្ខណៈជាព្រូនដែលរស់នៅក្រោមស្បែក។ មូលហេតុចម្បង និងកត្តាប្រឈម មានមូលហេតុចម្បងជាច្រើនដែលបង្កឲ្យមានជំងឺសើស្បែកពីពពួកប៉ារ៉ាស៊ីត តែកត្តាសំខាន់ដែលបណ្តាលឲ្យមានជំងឺនេះគឺពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតដែលរស់នៅក្នុងពោះវៀនសត្វឆ្កែ ឆ្មា សត្វព្រៃ ហើយពងរបស់វានឹងវិវឌ្ឍទៅជាដង្កូវដែលរស់នៅក្នុងដីក្តៅ ឬដីខ្សាច់សើម។ ដោយឡែកការចម្លងនេះកើតឡើងនៅពេលដែលស្បែកប៉ះផ្ទាល់ទៅនឹងដីខ្សាច់ និងដង្កូវចូលទៅក្នុងស្បែកដែលមិនបានការពារជាធម្មតាមានដូចជាជើងប្រអប់ជើង គូទ ឬខ្នងជាដើម។ ក្រៅពីមូលហេតុចម្បងខាងលើ ក៏មានកត្តាជំរុញ ឬប្រឈមមួយចំនួនទៀតដែលធ្វើឲ្យមានបញ្ហានេះកើតឡើងរួមមាន៖ • ចំណង់ចំណូលចិត្ត និងមុខរបរដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការទំនាក់ទំនងជាមួយដីខ្សាច់ក្តៅ ឬដីខ្សាច់សើម • កុមារដែលចូលចិត្តលេងដីខ្សាច់ ឬអ្នកដើរលេងតាមឆ្នេរខ្សាច់ • ការធ្វើដំណើរទៅតំបន់ត្រូពិចជាដើម។ល។ រោគសញ្ញា និងរោគវិនិច្ឆ័យ ជាទូទៅ ជំងឺ Cutaneous Larva migrans នេះអាចលេចចេញជារោគសញ្ញាសម្គាល់ខុសពីធម្មតាដូចជា៖ រមាស់ និងកន្ទួលក្រហមដោយមានរាងដូចពស់។ ដោយឡែកចំពោះជំងឺសើស្បែកបង្កដោយពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតនេះអាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបានតាមរយៈការពិនិត្យទៅលើរោគសញ្ញាគ្លីនិក។ ម៉្យាងវិញទៀតយើងអាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបានតាមរយៈការពិនិត្យឈាម និងលាមក [Stool examination and Complete blood count (CBC)] ដើម្បីដឹងបន្ថែម និងឲ្យកាន់តែច្បាស់ថាពិតជាបង្កឡើងពីពពួកប៉ារ៉ាស៊ីត។ ការព្យាបាល និងផលវិបាក ជាទូទៅ ប្រសិនបើលោក លោកស្រី ឬអាណាព្យាបាលកុមារដែលមានបញ្ហាដូចបានរៀបរាប់ខាងលើត្រូវប្រញាប់មកពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យឯកទេសសើស្បែក ឬគ្រូពេទ្យជំនាញដើម្បីមកព្យាបាលឲ្យបានចំចំណុច និងត្រឹមត្រូវ។ លើសពីនេះ យើងក៏អាចព្យាបាលបញ្ហានេះបានដោយការប្រើប្រាស់ថ្នាំ Albendazole បានផងដែរ។ ប្រសិនបើមិនបានទទួលការព្យាបាលទាន់ពេលវេលា និងមិនត្រឹមត្រូវនោះទេវានឹងផ្តល់ផលវិបាកអាចឲ្យមានការបង្ករោគនៅលើស្បែក និងរលាកសួតដោយកម្រ (Loeffler’s syndrome)។ វិធីសាស្រ្តការពារ ដោយហេតុថានាពេលបច្ចុប្បន្ន បញ្ហានេះកើតឡើងនៅប្រទេសកម្ពុជាច្រើន អ្នកគួរតែការពារខ្លួន ក៏ដូចជាកុមារដូចពាក្យស្លោកមួយបានពោលថា "ការពារគឺប្រសើរជាងព្យាបាល"។ វិធីល្អបំផុតដើម្បីការពារមិនឲ្យមានបញ្ហាស្បែកដែលបង្កដោយប៉ារ៉ាស៊ីត (ព្រូនក្រោមស្បែក) រួមមាន៖ • ចៀសវាងនៅជិតគ្នាដោយផ្ទាល់រវាងស្បែកទទេនឹងដី នៅកន្លែងដែលមានហានិភ័យនៃការឆ្លង • គេង ឬអង្គុយនៅលើឆ្នេរខ្សាច់ ត្រូវប្រើកន្សែង ឬកម្រាលមកក្រាលជាមុនសិន • ត្រូវពាក់ស្បែកជើងពេលអ្នកដើរលើឆ្នេរខ្សាច់ ឬនៅកន្លែងដែលអ្នកសង្ស័យថាមានលាមកសត្វ។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ចាន់ សេង ឯកទេសសើស្បែក និងកាមរោគនៃ មន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិនព្រះកុសុមៈ អត្ថបទ៖ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨៣ 2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ការរលាកទងសួត គឺជាប្រភេទជំងឺឆ្លងកើតមានឡើងញឹកញាប់ចំពោះក្មេងតូច និងទារក ដោយសារមានការរលាក និងស្ទះក្នុងទងសួត (Bronchiole) ដែលភាគច្រើនបង្កឡើងពីវីរុស។ ជាធម្មតារយៈពេលនៃជំងឺរលាកទងសួត គឺនៅអំឡុងខែត្រជាក់។ ជំងឺរលាកទងសួត ចាប់ផ្តើមជាមួយនឹងរោគសញ្ញាប្រហាក់ប្រហែលទៅនឹងជំងឺផ្តាសាយ ប៉ុន្តែវាអាចវិវឌ្ឍទៅជាក្អក ឮសំឡេងពេលដកដង្ហើម និងពេលខ្លះពិបាកដកដង្ហើម។  សញ្ញានៃការរលាកទងសួតអាចស្ថិតនៅពីច្រើនថ្ងៃទៅច្រើនសប្តាហ៍ ឬរហូតដល់មួយខែ។ កុមារភាគច្រើនបានធូរស្រាលដោយការសម្រាកព្យាបាលនៅផ្ទះ និងមានភាគរយតិចបំផុតដែលទាមទារឲ្យមានការព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យ។ លក្ខណៈនៃជំងឺ ការរលាកដែលប៉ះពាល់ផ្នែកនៃសួតត្រង់ bronchioles ត្រូវបានហៅថាជាជំងឺរលាកទងសួត។ Bronchioles មានលក្ខណៈតូច បំពង់មែកធាងដែលដឹកនាំខ្យល់ចេញចូលពីសួត។ នៅពេលបំពង់នេះ ត្រូវបានឆ្លងមេរោគ វាឡើងហើម និងពេញដោយស្លេស្ម ដែលធ្វើឲ្យពិបាកក្នុងការដកដង្ហើម។ ជំងឺរលាកទងសួតជាធម្មតាប៉ះពាល់ដល់ក្មេងអាយុក្រោម ២ឆ្នាំ ដែលអាចជាដោយខ្លួនឯងចំពោះក្មេងភាគច្រើន ប៉ុន្តែកុមារខ្លះដែលមានជំងឺនេះត្រូវការជួបប្រឹក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជាចាំបាច់។   ការចម្លងរោគ មូលហេតុចម្បងនៃការរលាកទងសួតគឺបណ្ដាលមកពីវីរុសមានឈ្មោះថា respiratory syncytial virus ឬ RSV។ វីរុសប្រភេទនេះរស់នៅក្នុងដំណក់ទឹកល្អិតៗ ដែលមាននៅក្នុងខ្យល់ពេលអ្នកជំងឺក្អក ឬកណ្តាស់ដែលអាចសាយភាយបានយ៉ាងងាយស្រួលពីមនុស្សម្នាក់ ទៅកាន់មនុស្សម្នាក់ទៀត។ រោគសញ្ញា ជាទូទៅ ការរលាកទងសួត ចាប់ផ្តើមដូចជាជំងឺផ្តាសាយដែរ ដែលកុមារតែងលេចឡើងនូវអាការៈដូចខាងក្រោម៖ • តឹងច្រមុះ ឬហៀរសម្បោរ • ក្អកដែលមានលក្ខណៈស្រាល • ក្តៅខ្លួនលើសពី៣៨ អង្សាសេ • ថយចុះចំណង់អាហារ។ នៅពេលការរលាកទងសួតកាន់តែវិវឌ្ឍធ្ងន់ធ្ងរ កុមារអាចលេចឡើងនូវសញ្ញាបន្ថែមរួមមាន៖ • ដកដង្ហើមញាប់ ឬមានបញ្ហាដង្ហើម៖ ចំពោះទារក សញ្ញាដំបូងអាចជាការផ្អាកដង្ហើមក្នុងរយៈពេលពី ១៥វិនាទី ឬ២០វិនាទី • ឮសំឡេងពេលដកដង្ហើម (ជាធម្មតាមានរយៈពេល៧ថ្ងៃ) • ក្អកធ្ងន់ធ្ងរ (រហូតដល់១៤ថ្ងៃ ឬយូរជាងនេះ) • មានបញ្ហាក្នុងការញ៉ាំ និងផឹក (ដោយសារសញ្ញាផ្សេងៗ)។ ការព្យាបាល ការព្យាបាលសំខាន់បំផុតនៃជំងឺរលាកទងសួត គឺត្រូវប្រាកដថាទារក ឬកូនរបស់អ្នកទទួលបានអុកស៊ីសែនគ្រប់គ្រាន់ ដោយគ្រូពេទ្យ ឬគិលានុបដ្ឋាកត្រូវបឺតស្លេស្មចេញពីច្រមុះកូនអ្នក ឬផ្តល់ខ្យល់មានសំណើម ឬអុកស៊ីសែនសម្រាប់ការដកដង្ហើម។ គួរបញ្ជាក់ថាគ្រូពេទ្យនឹងមិនផ្តល់ថ្នាំអង់ទីប៊ីយ៉ូទិកទេ ព្រោះការរលាកទងសួតបង្កឡើងពីវីរុស ហើយអង់ទីប៊ីយ៉ូទិកមិនមានប្រសិទ្ធភាពសម្លាប់វីរុសបានឡើយ។ ការថែទាំទារក ជាការពិតណាស់ គន្លឹះមួយចំនួនដែលឪពុកម្តាយគួរអនុវត្តដើម្បីជួយដល់កូនៗពីជំងឺរលាកទងសួតនេះរួមមាន៖ • ត្រូវប្រាកដថាកូនអ្នកទទួលបានជាតិទឹកគ្រប់គ្រាន់ • ប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ផ្តល់សំណើមក្នុងបន្ទប់គេងរបស់កូនអ្នក • បើកូនអ្នកមិនស្រួលដោយសារក្តៅខ្លួន អ្នកអាចព្យាបាលដោយប្រើប៉ារ៉ាសេតាម៉ុល ឬ Ibuprofen • ចៀសវាងការប្រើ Aspirin ចំពោះក្មេងអាយុតិចជាង ១៨ឆ្នាំ • សម្អាតច្រមុះកូនអ្នកជាមួយសូលុយស្យុងសេរ៉ូមប្រៃ • បើកូនអ្នកមានអាយុលើសពី១ឆ្នាំ អាចផ្តល់អាហារក្តៅឧណ្ហៗ សារធាតុរាវថ្លាដើម្បីសម្រួលបំពង់ក និងជួយកាត់បន្ថយស្លេស្ម • ឲ្យកូនអ្នកគេងកើយខ្នើយបើពួកគេអាយុលើសពីមួយឆ្នាំ (មិនត្រូវប្រើខ្នើយទេបើកូនអ្នកអាយុក្រោម ១ឆ្នាំ) • គួរគេងក្នុងបន្ទប់ជាមួយកូនអ្នក ដូច្នេះ អ្នកនឹងអាចដឹងភ្លាមៗប្រសិនពួកគេពិបាកដកដង្ហើម • មិនអនុញ្ញាតឲ្យមាននរណាម្នាក់ជក់បារីនៅក្បែរកូនអ្នកឡើយ។ ការការពារ អ្នកអាចកាត់បន្ថយឱកាសដែលកូនអ្នកនឹងកើតជំងឺរលាកទងសួតដោយ៖ • លាងសម្អាតដៃអ្នក និងដៃកូនរបស់អ្នកឲ្យបានញឹកញាប់ជាមួយសាប៊ូដុំ និងទឹក ឬប្រើអាល់កុលជូតដៃ • នៅឲ្យឆ្ងាយពីមនុស្សពេញវ័យ ឬក្មេងដែលឈឺ • ចាក់វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺផ្តាសាយជាប្រចាំចំពោះអ្នក និងកូនតូចរបស់អ្នក។ ជំងឺរលាកទងសួតអាចលាប់ឡើងវិញ ហើយការបង្ករោគអាចកើតឡើងលើសពីម្តងអំឡុងពេលជាមួយគ្នាក្នុងរដូវកាលនៃជំងឺផ្លូវដង្ហើម ហើយអ្នកជំងឺខ្លះអាចមានការបង្ករោគពីវីរុសពីរផ្សេងគ្នាក្នុងពេលតែមួយ។ បន្ថែមពីនោះ គ្រប់អ្នកជំងឺរលាកទងសួតត្រូវរក្សាគម្លាតឲ្យនៅដាច់ដោយឡែកពីអ្នកជំងឺផ្សេងទៀតដែលមាន និងគ្មានជំងឺរលាកទងសួត។ ប្រសិនបើចាំបាច់ អ្នកជំងឺដែលបង្កពីវីរុសដូចគ្នាអាចនៅបន្ទប់ជាមួយគ្នា ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយបម្រុងប្រយ័ត្នគួរតែត្រូវបានអនុវត្តជានិច្ច។ ការវិវឌ្ឍ គួរបញ្ជាក់ដែរថា កុមារដែលធ្លាប់មានជំងឺរលាកទងសួតអាចនឹងពិបាកដកដង្ហើម ឬដកដង្ហើមឮម្តងទៀតក្នុងកម្រិតតែ៥០% ប៉ុណ្ណោះ។ ម៉្យាងទៀតគេនៅមិនទាន់ច្បាស់ថា តើវីរុសអាចបង្កឲ្យមានជំងឺហឺតបន្ថែមទៀត ឬកុមារដែលមានជំងឺហឺតអាចប្រឈមខ្ពស់ទៅនឹងជំងឺរលាកទងសួតឬយ៉ាងណា។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត វ៉ាន សុខជា ឯកទេសរោគកុមារ សញ្ញាបត្រពីប្រទេសបារំាងនិងអូស្ត្រាលី បម្រើការនៅមន្ទីរពេទ្យកុមារជាតិ និងជាប្រធានមន្ទីរសំរាកព្យាបាលរោគកុមារ ម៉ាក់ស៊ីឃែរ អត្ថបទ៖ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨៣ 2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ជំងឺខ្សោយក្រលៀន (តម្រងនោម) គឺជាបញ្ហាចោទមួយធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ។ ជាក់ស្តែង ប្រទេសកម្ពុជា ជំងឺខ្សោយក្រលៀនជាប្រធានបទក្តៅគគុកមួយដែលប្រជាជនកំពុងតែចាប់អារម្មណ៍ ហើយក៏មានការភ័យខ្លាចថែមទៀតផង។ តើអ្វីជាបញ្ហាខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវ? បញ្ហាខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវគឺជាការថយចុះភ្លាមៗនូវមុខងារនៃការច្រោះទឹកនោម ( La baisse brutale du debit de filtration glomerulaire) បណ្តាលឲ្យមានការចាល់នូវសារធាតុពុលក្នុងរាងកាយ (Hyperuricémie, Hypercréatininémie…)។ អ្វីជាមូលហេតុចម្បង និងកត្តាជំរុញនៃបញ្ហាខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវ? • ការខ្សោយក្រលៀនស្រួចស្រាវដោយការស្ទះផ្លូវបង្ហួរនោម (IRA Obstructive) ក្រួសក្នុងប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹកនោម។ ក្នុងនោះក៏មានករណីពិសេសមួយចំនួនផងដែរ ដូចជាក្រួសស្ទះបង្ហូរទឹកនោមនៃបុគ្គលដែលមានតម្រងនោមតែម្ខាងពីកំណើត(Rein Unique)។ មួយវិញទៀតគឺក្រួសស្ទះក្នុងផ្លូវបង្ហូរទឹកនោមទាំងសងខាងតែម្តង (Lithiases Urinaires Obstructives Bilaterales) • ការខ្សោយក្រលៀនស្រួចស្រាវនៃមុខងារ (IRA Fonctionnelle) ការបាត់បង់ជាតិទឹកខាងក្រៅកោសិកាក្នុងករណីនេះមានដូចជា៖ បាត់បង់ជាតិទឹកតាមរយៈការក្អួត រាកខ្លាំង ការរលាកខ្លាំង ការនោមច្រើននៃអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម ឬការនោមច្រើនក្រោយពេលវះកាត់ក្រួសក្នុងប្រព័ន្ធផ្លូវបង្ហូរទឹកនោម (Syndrome de leve d’ostacle) ការថយចុះនៃបរិមាណឈាម ទឹកនោមប្រៃធ្ងន់ធ្ងរ ក្រិនថ្លើមធ្ងន់ធ្ងរ ការចុះសម្ពាធឈាម និងការព្យាបាលដោយថ្នាំបញ្ចុះទឹកនោមហួសកម្រិត ឬមិនបានទៅពិនិត្យតាមដានជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត • ការខូចខាតទៅលើសាច់តម្រងនោមតែម្តង (IRA Organique)។ ក្រៅពីមូលហេតុចម្បងខាងលើ ក៏មានកត្តាជំរុញផ្សេងទៀតផងដែររួមមាន៖ ជំងឺដុំសាច់ប្រូស្តាត ដុំសាច់ប្លោកនោម មហារីកមាត់ស្បូន ឬដៃស្បូនដែលមានការរីករាលដាលស៊ីដល់ផ្លូវបង្ហូរទឹកនោម ឬអាចសង្កត់ទៅលើផ្លូវបង្ហូរទឹកនោម ព្រមទាំងមានការរលាកសាច់តម្រងនោមរុំារ៉ៃនិងការចុះខ្សោយក្រពេញលើតម្រងនោម (Insuffisance Surrénale)។ ក្នុងនេះផងដែរ គេសង្កេតឃើញថា បុគ្គលដែលងាយប្រឈមនឹងជំងឺនេះមានដូចជា៖ • ធ្លាប់មានប្រវត្តិកើតក្រួសក្នុងប្រព័ន្ធតម្រងនោម • លើសជាតិអាស៊ីតអ៊ុយរិច (+/- Calcul acideuique) • អ្នកជំងឺក្រិនថ្លើមធ្ងន់ធ្ងរ • តំណពូជជាដើម។ល។ តើបញ្ហាខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវនេះមានសញ្ញាសម្គាល់អ្វីខ្លះ? យើងអាចកត់សម្គាល់នូវរោគសញ្ញាខាងក្រោមដើម្បីជាគន្លឹះដែលអាចសង្ស័យថាជាការខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវ ដែលសញ្ញាទាំងនោះមានដូចជា៖ • ប្រវត្តិធ្លាប់មានក្រួសប្រព័ន្ធតម្រងនោម៖ ឈឺចុកចង្កេះដែលមានការរាលចាក់ទៅអវៈយវៈភេទខាងក្រៅដែលគេហៅថាចុកតម្រងនោម(Colique Néphrétique) • អ្នកជំងឺអាចមានអាការៈលើសសម្ពាធឈាមឈឺក្បាល មិនឃ្លានបាយ ហត់ ក្អួតចង្អោរ ស្រវាំងភ្នែក ប្រកាច់ សន្លប់ ថយចុះនូវបរិមាណទឹកនោម (Oligurie

បើយោងតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវដែលបានចុះផ្សាយក្នុងវេបសាយវិទ្យាស្ថានសុខភាពជាតិអាមេរិក (PubMed) បានបង្ហាញថា ជំងឺឆ្លងនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោម (UTIs) នៅតែជាបញ្ហាសុខភាពសារធាណៈដ៏គួរឲ្យព្រួយបារម្ភដោយអត្រានៃការឆ្លងជំងឺនេះប្រចាំឆ្នាំមានប្រមាណជា ១៥០លាននាក់ដែលភាគច្រើននៃការបង្ករោគបណ្តាលមកពីបាក់តេរីកាចសាហាវមួយចំនួនដូចជា Escherichia coli (80%), Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis, Enterococcus faecalis និងStaphylococcus saprophyticus។ ដូចដែរមិត្តអ្នកអានបានជ្រាបខ្លះៗហើយថា ប្រព័ន្ធតម្រងនោមជាបណ្តុំសរីរាង្គផ្នែកខាងក្រោមនៃរាងកាយដែលមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការបញ្ចេញជាតិពុល ត្រួតពិនិត្យសម្ពាធឈាមធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពអេឡិចត្រូលីត្រ និងជាកត្តារួមចំណែកដ៏សំខាន់ក្នុងការផលិតគ្រាប់ឈាមក្រហមផងដែរ។ ប្រព័ន្ធតម្រងនោមរួមបញ្ចូលនូវសរីរាង្គតម្រងនោម ឬក្រលៀនចំនួន២ បង្ហួរនោមខាងលើ២ ប្លោកនោម១ និងបង្ហួរនោមខាងក្រោម១ សម្រាប់មនុស្សស្រី ដោយឡែកសម្រាប់មនុស្សប្រុស ប្រូស្តាតជាសរីរាង្គសម្គាល់១ បន្ថែមទៀតដែលស្ថិតនៅក្រោមប្លោកនោម។ និយមន័យ ការបង្ករោគលើប្រព័ន្ធតម្រងនោមគឺសំដៅលើការឈ្លានពានរបស់បាក់តេរីចំពោះសរីរាង្គណាមួយនៃប្រព័ន្ធតម្រងនោម ដែលជាទូទៅវាអាចបណ្តាលឲ្យមានការរលាក និងការបង្ករោគចំពោះសរីរាង្គទាំងនោះ។ ការបង្ករោគលើប្រព័ន្ធតម្រងនោមត្រូវបានបែងចែកជា ២ប្រភេទគឺ៖ • Infection Urinaire Haute ឬ Pyélonephrite/Pyelonephritis៖ ជាការបង្ករោគនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោមផ្នែកខាងលើដែលមានដូចជាតម្រងនោម ឬក្រលៀន និងបង្ហួរនោមផ្នែកខាងលើ។ ក្នុងនោះដែរ វាត្រូវបានបែងចែកជា ២ប្រភេទបន្ថែមទៀតគឺ Pyélonephrite obstructive ដែលបង្កឲ្យមានការស្ទះទឹកនោម (ជួនកាលអាចបណ្តាលមកពីក្រួស ឬដុំមហារីក) និង Pyélonephrite non obstructive ដែលមូលហេតុចម្បងគឺបណ្តាលមកពីការបង្ករោគតាមឈាម (Hématogène) ជាពិសេសក្នុងករណីអ្នកជំងឺដែលមានប្រព័ន្ធការពាររាងកាយខ្សោយដូចជាអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម អ្នកប្រើថ្នាំបន្ថយប្រព័ន្ធការពាររាងកាយ (Corticoide, Immunodépresseur) ស្រ្ដីមានផ្ទៃពោះ អ្នកជំងឺខ្សោយតម្រងនោម... ជាកត្តាធ្វើឲ្យមេរោគមានឱកាសឈ្លានពានបាន។ Infection Urinaire Haute តែងបណ្តាលឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរដល់អាយុជីវិត។ • Infection Urinaire Basse៖ ជាការបង្ករោគនៅតម្រងនោមផ្នែកខាងក្រោម ដែលរាប់ចាប់ពីប្លោកនោម ប្រូស្តាត (សម្រាប់បុរស) និងបង្ហួរនោមខាងក្រោម។ ជាទូទៅ វាមិនបង្កជាគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរដល់អាយុជីវិតភ្លាមៗដូច InfectionUrinaire Haute ឡើយ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា រហូតមកដល់ពេលនេះ អត្រានៃការបង្ករោគលើប្រព័ន្ធតម្រងនោមនៅតែមានចំនួនច្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់ដដែល ហើយអ្វីដែលជាកង្វល់បន្ថែមទៀតនោះគឺភាពស៊ាំនៃមេរោគបង្កទៅនឹងថ្នាំអង់ទីប៊ីយ៉ូទិក ឬថ្នាំផ្សះកាន់តែមានចំនួនច្រើនឡើងៗ។ មូលហេតុ និងបុគ្គលប្រឈម បាក់តេរីជាមូលហេតុចម្បងដែលតែងបង្កឲ្យមានការរលាកតម្រងនោម និងបង្ករោគនៅសរីរាង្គទាំងឡាយនៃប្រព័ន្ធតម្រងនោម។ ក្នុងនោះដែរគេសង្កេតឃើញថា បុគ្គលដែលងាយប្រឈមនឹងជំងឺនេះមានដូចជា៖ • បុគ្គលដែលមានការរួមភេទញឹកញាប់ • វ័យចាស់ដែលអាចចាប់ពីអាយុ ៦០ឆ្នាំឡើង • អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម អ្នកជំងឺដែលមានប្រព័ន្ធការពាររាងកាយទ្រុឌទ្រោមដែលអាចជាអ្នកជំងឺHIV ឬអ្នកកំពុងប្រើប្រាស់ថ្នាំបន្ថយប្រព័ន្ធការពាររាងកាយ • អ្នកជំងឺខ្សោយតម្រងនោម • ស្រ្ដីមានផ្ទៃពោះ • បុគ្គលដែលមានបញ្ហាស្ទះទឹកនោម ដែលអាចបណ្តាលមកពីក្រួសក្នុងតម្រងនោម ដុំមហារីក ឬការរីកនៃក្រពេញប្រូស្តាតជាដើម។  គួរកត់សម្គាល់ដែរថា ស្ត្រីមានឱកាសប្រឈមនឹងការកើតជំងឺឆ្លងនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោមជាងបុរស ដោយហេតុថា ជាលក្ខណៈធម្មជាតិស្ត្រីមានប្រវែងបង្ហួរនោមផ្នែកខាងក្រោមខ្លីជាងបុរស ដែលលក្ខខណ្ឌបែបនេះពិតជាអាចបង្កភាពងាយស្រួលដល់ការជ្រៀតចូលរបស់មេរោគ។ រោគសញ្ញា អ្នកអាចកត់សម្គាល់នូវសញ្ញាងាយៗខាងក្រោមដើម្បីជាគន្លឹះដែលអាចសង្ស័យថា ជាការបង្ករោគនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោម ដែលសញ្ញាទាំងនោះមានដូចជា៖ • ចំនួនដងនៃការបត់ជើងតូចខុសប្រក្រតី (អាចញឹកញាប់ជាងមុន ឬមិនបត់ជើងសោះ) • ក្រហាយ ពិបាកបត់ជើងតូច ឬអាចឈឺបត់ជើងភ្លាម ទឹកនោមបញ្ចេញមកភ្លាមៗ  • ទឹកនោមមានក្លិនអាក្រក់ សភាពល្អក់ ខ្ទុះ ឬមានឈាមមកលាយឡំជាមួយ។ ករណីមានឈាមបែបនេះគឺជាសញ្ញាដ៏គួរឲ្យព្រួយបារម្ភដែលអាចទាក់ទងនឹងការរលាកធ្ងន់ធ្ងរ ក្រួសតម្រងនោម ឬមហារីកជាដើម • បន្ថែមពីនេះ អ្នកជំងឺអាចស្តែងចេញជាអាការៈក្តៅខ្លួន ស្រៀវស្រាញ ដែលជាសញ្ញាសម្គាល់នៃការបង្ករោគនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោមផ្នែកខាងលើ (Infection Urinaire Haute)។ យន្តការនៃការបង្ករោគ ករណីដែលតែងកើតមានឡើងជាញឹកញាប់ចំពោះការបង្ករោគនៅតម្រងនោមនោះគឺការជ្រៀតចូលរបស់បាក់តេរីទៅក្នុងរាងកាយតាមរយៈបង្ហួរនោមផ្នែកខាងក្រោម។ បន្ទាប់មកបាក់តេរីចាប់ផ្តើមធ្វើការបែងចែកខ្លួនដើម្បីបង្កើនចំនួន ព្រមទាំងធ្វើដំណើរទៅកាន់តម្រងនោម ក្រលៀនដែលជាទីកន្លែងរស់នៅ និងបង្ករោគដ៏ល្អបំផុត។ រាល់ពេលមានបាក់តេរីចូលក្នុងរាងកាយខ្លួនរបស់យើងតែងធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងតបតដែលមានស្តែងជាអាការៈ និងសញ្ញាផ្សេងៗ។ ម៉្យាងក្រៅពីការចម្លងរោគតាមផ្លូវខាងក្រោមបាក់តេរីដែលស្ថិតនៅទីតាំងផ្សេងទៀតនៃរាងកាយក៏អាចបន្លាស់ទីតាមចរន្តឈាម ហើយមានសមត្ថភាពឈ្លានពាន និងបង្ករោគនៅតម្រងនោមបានដែរ។ ប៉ុន្តែករណីបែបនេះជាករណីដែលកម្រនឹងអាចកើតមានឡើងណាស់។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ដើម្បីបញ្ជាក់ច្បាស់អំពីមូលហេតុពិតប្រាកដដែលបណ្តាលឲ្យមានការបង្ករោគនៅតម្រងនោម ក្រុមគ្រូពេទ្យឯកទេសនឹងធ្វើការ៖ • ប្រមូលទឹកនោម និងវិភាគទឹកនោមរបស់អ្នកជំងឺតាមរយៈតេស្តម៉្យាងដែលមានឈ្មោះថា ECBU (Examine Cytobacteriologique des Urines)៖ ជាប្រភេទតេស្តដែលអាចពិនិត្យបានទាំងលក្ខណៈខាងក្រៅនៃទឹកនោមដោយផ្ទាល់ព្រមទាំងការបណ្តុះមេរោគជាមួយការធ្វើតេស្តថ្នាំផ្សះដែលអាចសម្លាប់មេរោគបានទៀតផង។ វិធីសាស្រ្តវិភាគទឹកនោមគឺជាវិធីសាស្ត្រដ៏ចាំបាច់ និងមិនអាចខានបាន ក្នុងការកំណត់រកអត្តសញ្ញាណពិតប្រាកដនៃមេរោគបង្កព្រមទាំងជាជំនួយក្នុងការព្យាបាលផងដែរ។ ក្រៅពីនេះ ក្រុមគ្រូពេទ្យក៏អាចពិនិត្យបន្ថែមតាមរយៈការធ្វើអេកូសាស្ត្រ ថតវិទ្យុសាស្ត្រ (ASP) ឬ Scanner ក្នុងករណីការធ្វើអេកូសាស្ត្រ និងថតវិទ្យុសាស្ត្រ(ASP) រករោគវិនិច្ឆ័យមិនឃើញ។ វិធីសាស្រ្តព្យាបាល ជាទូទៅ ការព្យាបាលត្រូវបានចែកចេញជា ២៖ ១ ការរលាកតម្រងនោមផ្នែកខាងក្រោម៖ • ពិនិត្យទឹកនោម(ECBU)  មុនឲ្យប្រើថ្នាំផ្សះ។ • ការជ្រើសរើសថ្នាំផ្សះ ដែលមានសមត្ថភាពប្រឆាំងនឹងបាក់តេរីបានច្រើនប្រភេទ (Antibiotique Larges Spectres) បន្ទាប់ពីយកទឹកនោមរួច។លទ្ធផល ECBU អាចបាននៅថ្ងៃទី ៣ ទៅ៥។ ក្រោយចេញលទ្ធផលបណ្តុះមេរោគ និងតេស្តភាពស៊ាំនៃថ្នាំផ្សះ អ្នកជំងឺប្រហែលជាអាចតម្រូវឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរប្រភេទថ្នាំផ្សះ ឬរក្សានូវការប្រើប្រភេទថ្នាំដដែល ទៅតាមលទ្ធផលបណ្តុះមេរោគ (Antibiogramme) បូករួមជាមួយការណែនាំអំពីការប្រើប្រាស់ថ្នាំផ្សះឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងគ្រប់ចំនួន។ • រុករក និងព្យាបាលមូលហេតុ៖ ប្រូស្តាតរីកប៉ោងក្រួសស្ទះបង្ហួរខាងក្រោមត្បៀតបង្ហួរខាងក្រោមមានដុំសាច់បង្ហួរខាងក្រោម….។ ២ ការរលាកតម្រងនោមផ្នែកខាងលើ (អ្នកជំងឺត្រូវសម្រាកពេទ្យ) • Pyélonephrite aigue obstructive៖ បង្ហូរទឹកនោមដែលស្ទះជាបន្ទាន់ Drainage en urgence (Sonde JJ ឬ Néphrostomie) បញ្ចៀសការប្រមូលផ្តុំនៃមេរោគ (Choc septique) ពិនិត្យទឹកនោម(ECBU) មុនឲ្យប្រើថ្នាំផ្សះ (Antibiotique larges Spectres) បន្ទាប់មកទៀតរុករកនិងព្យាបាលមូលហេតុ ក្រួសស្ទះបង្ហួរខាងលើ មហារីកសរីរាង្គនៅក្បែរដូចជាមហារីកមាត់ស្បូន ពោះវៀនធំ… ដែលសង្កត់លើបង្ហួរនោម • Pyélonephrite aigue non obstructive៖ ពិនិត្យទឹកនោម(ECBU) បណ្តុះមេរោគក្នុងឈាម (Culture du sang)  មុនឲ្យប្រើថ្នាំផ្សះ(Antibiotique Larges Spectres) រុករក និងព្យាបាល មូលហេតុអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម អ្នកជំងឺដែលមានប្រព័ន្ធការពាររាងកាយទ្រុឌទ្រោម ដែលអាចជាអ្នកជំងឺ HIV ឬអ្នកកំពុងប្រើប្រាស់ថ្នាំបន្ថយប្រព័ន្ធការពាររាងកាយ។ ផលវិបាក ប្រសិនបើអ្នកជំងឺមិនបានទទួលការព្យាបាលត្រឹមត្រូវទេនោះ អ្នកជំងឺអាចប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់ចំពោះសុខភាពដ៏គួរឲ្យព្រួយបារម្ភ៖ • ជាក់ស្តែង អ្នកជំងឺអាចនឹងបាត់បង់អាយុជីវិតដោយសារការឆ្លងមេរោគចូលក្នុងចរន្តឈាម (Septicémie) ដែលបង្កឲ្យមាន Choc Septique (ធ្លាក់សម្ពាធឈាមធ្ងន់ធ្ងរ) ក្នុងករណី Pyélonéphrite។ • ក្រៅពីនេះ មេរោគអាចនឹងមានភាពស៊ាំថ្នាំ (Résistances des antibiotiques) ចំពោះការមិនបានយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការព្យាបាលឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ ម៉្យាង កត្តានេះ ក៏អាចបណ្តាលឲ្យការព្យាបាលបន្ទាប់ជួបឧបសគ្គ ដោយហេតុថាការវិភាគ និងបណ្តុះមេរោគមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅបាន (មេរោគបណ្តុះមិនដុះ)។ • ទាក់ទងនឹងការបង្ករោគនៅផ្នែកតម្រងនោមខាងក្រោម អ្នកជំងឺនឹងទទួលរងនូវការឈឺចាប់ ផលរំខានចំពោះសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃ ព្រមទាំងអាចវិវឌ្ឍជាការហូរឈាម (Cystite hémorragique) ជាពិសេសបន្តការឆ្លងរាលដាលទៅផ្នែកខាងលើដែលហៅថា Pyélonephrite។ វិធីសាស្រ្តការពារ តាមពិត ទម្លាប់ងាយៗប្រចាំថ្ងៃបានចូលរួមចំណែកកាត់បន្ថយអត្រានៃការឆ្លងរោគនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោមយ៉ាងច្រើន។ សកម្មភាពទាំងនោះមានដូចជា៖ • ទម្លាប់ពិសាទឹកឲ្យបានច្រើន(៣លីត្រ ក្នុង២៤ម៉ោង) • ហាមទប់នោម ក្នុងរយៈពេលយូរ • រាល់ពេលបន្ទោបង់រួច ត្រូវលាងសម្អាតពីមុខទៅក្រោយ ដោយហេតុថា ទ្វារធំសម្បូរទៅដោយបាក់តេរីគ្រោះថ្នាក់ចំពោះតម្រងនោម • ត្រូវទៅបត់ជើងតូច រាល់ក្រោយពេលរួមភេទ (ទាំងប្រុស ទាំងស្រី) • រក្សាអនាម័យប្រដាប់ភេទឲ្យបានត្រឹមត្រូវ • ថែរក្សាសុខភាពឲ្យបានល្អ និងរឹងមាំ ចំពោះអ្នកមានប្រព័ន្ធការពាររាងកាយខ្សោយ (HIV, Immunosuppresseur) អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម...។ រាល់ពេលមានសញ្ញាណណាមួយទាក់ទងភាពមិនប្រក្រតីនៃសុខភាពតម្រងនោមដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើសូមប្រញាប់អញ្ជើញទៅពិគ្រោះជាមួយក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញដោយចៀសវាងការប្រើប្រាស់ថ្នាំផ្សះដោយខ្លួនឯងមិនត្រឹមត្រូវ និងមិនគ្រប់កម្រិតដែលផ្តល់ជាផលលំបាកធ្ងន់ធ្ងរទៅនឹងការស៊ាំថ្នាំផ្សះ នាំឲ្យមានការចំណាយថវិកា ពេលវេលាកាន់តែច្រើន ហើយអាចបណ្តាលឲ្យបាត់បង់ជីវិតទៀតផង។ បន្ថែមពីនេះ អនាម័យប្រដាប់ភេទ និងការថែរក្សាសុខភាពប្រចាំថ្ងៃនៅតែជាកត្តាសំខាន់ដែលមិនគួរមើលរំលង។  បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ឈុន សុខា ឯកទេសតម្រងនោម និងជាអនុប្រធានផ្នែកតម្រងនោមនៃមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត អត្ថបទ៖ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨១ 2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ការរលាកនៃក្រពេញភេទបុរស ឬក្រពេញប្រូស្តាត (Prostatitis) គឺជាជំងឺស្រួចស្រាវទាមទារនូវការព្យាបាលឲ្យបានទាន់ពេលវេលា។ បច្ចុប្បន្នជំងឺនេះហាក់មានការកើនឡើងច្រើននៅប្រទេសកម្ពុជា និងត្រូវបានរកឃើញជាញឹកញាប់ក្នុងចំណោមយុវវ័យពិសេសអ្នកមានដៃគូរួមភេទតែវាមិនត្រូវបានចាត់ចូលជាជំងឺតពូជឡើយ។ អ្វីជាមូលហេតុនៃការរលាកក្រពេញប្រូស្តាត? ជាទូទៅ ជំងឺរលាកក្រពេញប្រូស្តាតបង្កដោយមេរោគប្រភេទបាក់តេរី ដែលភាគច្រើនគឺ E.coli និងចំនួនតិចតួចផ្សេងទៀតរួមមាន Chlamydia ជាដើម។ បាក់តេរីបង្កទាំងនេះអាចឆ្លងពីមនុស្សម្នាក់ទៅកាន់មនុស្សម្នាក់ទៀតតាមរយៈការរួមភេទដោយមិនបានការពារសម្រាប់អ្នកមានដៃគូរួមភេទច្រើន។ ចំណែកកត្តារួមផ្សំផ្សេងទៀតធ្វើឲ្យងាយកើតជំងឺនេះគឺដោយសារអ្នកជំងឺមានការរលាកពងស្វាស។ តើការរលាកនេះមានសញ្ញាសម្គាល់អ្វីខ្លះ? ក្នុងរយៈពេលពី ១សប្តាហ៍ ទៅ១០ថ្ងៃក្រោយបន្ទាប់ពីការឆ្លងមេរោគ ឬបន្ទាប់ពីរួមភេទដោយមិនបានការពារជាមួយអ្នកមានដៃគូរួមភេទច្រើន នោះអ្នកជំងឺអាចមានសញ្ញាក្តៅខ្លួន រងាញាក់ នោមញឹក-ក្តៅ-ក្រហាយ ទឹកនោមមានក្លិនស្អុយ ពណ៌ល្អក់ ពេលខ្លះ មានហូរខ្ទុះនៅចុងប្រដាប់ភេទ និងខ្លះទៀតមានឈាមនៅក្នុងទឹកកាម (ទឹកមេជីវិត) ដែលអ្នកជំងឺអាចសម្គាល់ឃើញនៅពេលរួមភេទ។ តើត្រូវធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យរបៀបណា? បន្ទាប់ពីលេចចេញនូវរោគសញ្ញាមិនប្រក្រតីអ្នកជំងឺត្រូវធ្វើការណាត់ជួបជាមួយគ្រូពេទ្យជាបន្ទាន់។ ករណីនេះដែរអ្នកជំងឺនឹងតម្រូវឲ្យធ្វើការត្រួតពិនិត្យតាម ២របៀបរួមមាន៖ • ការពិនិត្យគ្លីនិក៖ គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការសិក្សាលើរោគសញ្ញារបស់អ្នកជំងឺដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ និងពិនិត្យបន្ថែមដោយលូកស្ទាបក្រពេញប្រូស្តាតតាមទ្វារលាមកដើម្បីរកសញ្ញាណនៃការក្តៅ រីក និងឈឺចាប់។ • ការពិនិត្យអមគ្លីនិក៖ គ្រូពេទ្យនឹងយកទឹកនោមរបស់អ្នកជំងឺទៅពិនិត្យ ដើម្បីរកឲ្យឃើញថាមានមេរោគអ្វីខ្លះ បន្ទាប់មកយកទឹកនោមទៅបណ្តុះរកប្រភេទមេរោគបង្កជាក់លាក់ដើម្បីអាចប្រើប្រាស់ថ្នាំផ្សះឲ្យត្រូវនឹងប្រភេទមេរោគនោះ។ ម៉្យាងវិញទៀតអ្នកជំងឺអាចនឹងតម្រូវឲ្យថតអេកូសាស្ត្រករណីអ្នកជំងឺមានការបង្ករោគរហូតអាប់សែ ឬការកកខ្ទុះរួចទៅហើយ។ រលាកក្រពេញប្រូស្តាតត្រូវព្យាបាលដូចម្តេច? នៅពេលអ្នកជំងឺបានធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យរកឃើញថាមានការរលាកក្រពេញប្រូស្តាត ឬក្រពេញភេទនេះ គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការព្យាបាលដោយផ្អែកលើស្ថានភាពដោយឡែកៗនៃអ្នកជំងឺនៅពេលជួបពេទ្យ៖ • ករណីគ្មានអាប់សែ៖ អ្នកជំងឺនឹងត្រូវព្យាបាលដោយប្រើថ្នាំចាក់ ៤៨ទៅ៧២ម៉ោង រួចបន្តប្រើថ្នាំផ្សះដោយលេបពី ២ទៅ៣សប្តាហ៍ ដោយមិនតម្រូវឲ្យសម្រាកពេទ្យនោះទេ។ • ករណីមានអាប់សែ៖ អ្នកជំងឺអាចនឹងត្រូវវះកាត់បង្ហូរខ្ទុះចេញ និងលាងសម្អាតឲ្យស្អាត រួមជាមួយការប្រើថ្នាំផ្សះក្នុងរយៈពេល ២ទៅ៣សប្តាហ៍ដោយឲ្យអ្នកជំងឺសម្រាកពេទ្យ។ គួរបញ្ជាក់ថា ការព្យាបាលនេះអាចនឹងតម្រូវឲ្យព្យាបាលទាំងអ្នកជំងឺ និងដៃគូរួមភេទរបស់អ្នកជំងឺផងដែរ ដើម្បីធានានូវការព្យាបាលឲ្យបានជាសះស្បើយ។ ករណីមិនបានព្យាបាលឲ្យទាន់ពេលវេលា អ្នកជំងឺនឹងបង្កជាការមានមេរោគក្នុងឈាមដែលបង្កើនការប្រឈមនឹងការរលាកខ្លាំងពេញខ្លួន និងប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិត។ តើអាចការពារពីការរលាកក្រពេញប្រូស្តាតបានដែរទេ? ជាការពិតណាស់ ដោយសារការរលាកក្រពេញប្រូស្តាតឆ្លងដោយសារការរួមភេទ ដូច្នេះអ្នកក៏អាចការពារខ្លួនបាន ដោយត្រូវការពារពីមូលហេតុនៃការឆ្លង៖ • ការពារបើមានដៃគូរួមភេទច្រើន ឬគួរមានដៃគូរួមភេទតែមួយ • ចៀសវាងការរួមភេទប្រសិនស្ត្រីធ្លាក់ស ឬមានបញ្ហារោគស្ត្រីផ្សេងទៀត។ ប្រសិនអ្នកមាននូវអាការៈមិនស្រួលលើបញ្ហាប្រព័ន្ធទឹកនោម ដូចជានោមញឹក ឈឺ ក្រហាយ មានខ្ទុះ ឬសញ្ញាសង្ស័យណាមួយ អ្នកត្រូវប្រឹក្សា និងពិនិត្យជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញដើម្បីទទួលបានការព្យាបាលមួយត្រឹមត្រូវ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងជាសះស្បើយ។ ចំពោះគ្រូពេទ្យ ឬអ្នកប្រកបវិជ្ជាជីវសុខាភិបាលគួរធ្វើការព្យាបាលស្របតាមបច្ចេកទេស និងការប្រើថ្នាំឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ចាន់ ប៊ុនថា ឯកទេសផ្នែកវះកាត់ប្រព័ន្ធទឹកមូត្រ នៃមន្ទីរពេទ្យព្រះកុសុមៈ និងជាប្រធានមន្ទីរសម្រាកព្យាបាលអុិនដ្រា អត្ថបទ៖​ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨១ ©2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ 

Urinary Incontinence គឺជារោគសញ្ញានៃការចេញទឹកនោមដោយមិនដឹងខ្លួន ឬមិនអាចគ្រប់គ្រងការបត់ជើងតូចបាន។ យោងតាមទិន្នន័យនៅប្រទេសអភិវឌ្ឍមួយចំនួនបានបង្ហាញថា បញ្ហានេះតែងកើតលើស្ត្ រី២ដងច្រើនជាងបុរស។ ក្នុងស្ថិតិនោះ ២៥%-៣០%ជាស្ត្រីអាយុចន្លោះពី ៥០ឆ្នាំ-៦៥ឆ្នាំ ១០%ជាស្ត្រីមិនធ្លាប់បានសម្រាលកូន ឬមិនធ្លាប់មានផ្ទៃពោះ ១៥-២០%ជាស្ត្រីសម្រាលដោយការវះកាត់ និង២០-៣០%ជាស្ត្រីធ្លាប់ឆ្លងទន្លេ ឬមានកូនច្រើន។ មូលហេតុ និងកត្តាជំរុញ អាស្រ័យដោយទម្រង់រូបរាងនៃប្រព័ន្ធតម្រងនោមរបស់បុរស និងស្ត្រីមានលក្ខណៈខុសគ្នា ដូច្នេះវាអាចមានមូលហេតុផ្សេងគ្នា៖ • ស្ត្រី៖ ភាគច្រើនបណ្តាលមកពីការថយចុះនៃមុខងារ ឬដំណើរការសាច់ដុំបាតផ្នែកខាងក្រោមដែលភ្ជាប់ពីឆ្អឹងខាងលើមកឆ្អឹងកញ្ចូញគូទមានតួនាទីទប់ទឹកនោម-លាមក មិនឲ្យហូរចេញផ្តេសផ្តាស និងបញ្ហាប្លោកនោមលៀនចេញមកក្រៅ • បុរស៖ កើតមានជាពិសេសចំពោះអ្នកដែលទើបតែវះកាត់ ឬកោសក្រពេញប្រូស្តាត។  ក្រៅពីនេះ លក្ខខណ្ឌខ្លះអាចជាកត្តាជំរុញផងដែរដូចជាអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម ស្លាប់មួយចំហៀងខ្លួន ឬពិការជើងទាំងពីរកម្រើកមិនរួច អ្នកជំងឺរលាកខួរឆ្អឹងខ្នង អ្នកជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ត ស្ត្រីអស់រដូវ ស្ត្រីមានកូនច្រើន អ្នកមានកម្រិតអ័រម៉ូនអឺស្ត្រូហ្សែនថយចុះ អ្នកលើសទម្ងន់ ក្អករ៉ាំរ៉ៃ ករណីជនពិការដែលពិបាកក្នុងការដើរអ្នកឧស្សាហ៍ទល់លាមក អ្នកញៀនស្រា ឬញៀនបារី អ្នកប្រើថ្នាំមួយចំនួន (ថ្នាំបំបាត់ការធ្លាក់ទឹកចិត្ត ថ្នាំបន្ថយការកន្ត្រាក់សាច់ដុំ ថ្នាំសរសៃប្រសាទ)។ សញ្ញាសម្គាល់ អ្នកជំងឺអាចដឹងដោយខ្លួនឯងថាមិនអាចគ្រប់គ្រងការបត់ជើងតូចបាន ឬទឹកនោមចេញមកដោយឯងៗអាស្រ័យនឹងប្រភេទនៃ Urinary Incontinence ខាងក្រោម៖ • Stress Incontinence៖ ការចេញទឹកនោមដោយឯងៗនៅពេលមានចលនាដូចជាសើច ក្អក កណ្តាស់ ហាត់កីឡា ឬធ្វើការងារធ្ងន់ៗដោយសារមានការកើនឡើងនូវសម្ពាធក្នុងពោះ សង្កត់ និងរុញទឹកនោមឲ្យចេញមកដោយខ្លួនឯង • Urge Incontinence៖ ការចេញទឹកនោមបន្ទាន់ដោយមិនដឹងខ្លួន ដែលតែងកើតមានឡើងនៅពេលយប់ • Mixed Incontinence៖ ការចេញទឹកនោមទាំង ២ប្រភេទខាងលើកើតរួមគ្នាដោយអ្នកជំងឺស្រាប់តែឈឺបត់ជើងតូចភ្លាមៗ ហើយគាត់ក្អក ឬកណ្តាស់ក្នុងពេលនោះ ធ្វើឲ្យទឹកនោមចេញមកភ្លាមៗ។ ការវិនិច្ឆ័យបញ្ជាក់ ដំបូងគ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការសាកសួរយ៉ាងលម្អិត និងក្បោះក្បាយអំពីប្រវត្តិរបស់អ្នកជំងឺ លើការមានផ្ទៃពោះការអស់រដូវ។ បើជាបុរសគ្រូពេទ្យនឹងសួរអំពីប្រវត្តិនៃការវះកាត់ក្រពេញប្រូស្តាត ឬការធ្លាប់មានរងរបួសផ្សេងៗ។ ក្រៅពីនេះ អ្នកជំងឺអាចនឹងត្រូវពិនិត្យគ្លីនិកបន្ថែមទៀតតាមរយៈ៖ • ការពិនិត្យដោយឈរ៖ អ្នកជំងឺតម្រូវឲ្យញ៉ាំទឹកដើម្បីមានទឹកនោមច្រើនបន្ទាប់មកឲ្យគាត់ប្រឹងក្អក ពេលនោះអ្នកជំងឺនឹងលេចចេញទឹកនោមមកជាមួយដែរ។ • ការពិនិត្យដោយគេង៖ ដំបូងគ្រូពេទ្យនឹងបាញ់ទឹកចូលក្នុងប្លោកនោមពី២៥០ ទៅ៣០០សេសេ រួចដកចេញមកវិញដោយឲ្យអ្នកជំងឺប្រឹងទប់ ឬប្រឹងខ្ជឹប។ តេស្តពិសេសចំពោះស្ត្រីមួយគឺ ប្រើម្រាមដៃ ២លើកបង្ហួរនោម (បន្ទាប់ពីបាញ់ទឹកចូល ៣០០សេសេ)។ ករណីខ្លះអ្នកជំងឺអាចនឹងតម្រូវឲ្យធ្វើតេស្តបន្ថែមទៀតដោយយកសំឡីត្បារត្រចៀករុកចូលក្នុងបង្ហួរនោម និងតេស្តបញ្ជាក់ពីភាពខ្សោយ ដោយដាក់ម្រាមដៃ ២ចូលក្នុងទ្វារមាសហើយឲ្យអ្នកជំងឺខ្ជឹប។ លើសពីនេះអ្នកជំងឺនឹងតម្រូវឲ្យធ្វើតេស្តរកមើលការបង្ករោគនៅក្នុងទឹកនោម ការពិនិត្យអេកូសាស្ត្រដើម្បីរកសញ្ញាណមិនប្រក្រតីផ្សេងទៀតនិងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យពិសេសមួយទៀតហៅថា Balance urodynamics។ ម៉្យាងទៀត អ្នកជំងឺនឹងត្រូវបានណែនាំឲ្យកត់ត្រាបន្ថែមនូវពេលវេលា បរិមាណ ចំនួនដងក្នុងមួយថ្ងៃ និងលក្ខខណ្ឌណាមួយនៃការចេញទឹកនោមឯងៗរបស់គាត់ ដើម្បីអាចវាយតម្លៃការព្យាបាលនៅពេលអនាគត។ ការព្យាបាលសមស្រប ភាគច្រើននៃអ្នកជំងឺអាចទទួលបានការព្យាបាលជាសះស្បើយរហូតដល់ ៧០-៨០% ដែលការព្យាបាលត្រូវបានបែងចែកតាមកម្រិតរួមមាន៖ • ការព្យាបាលដោយមិនប្រើថ្នាំ ឬមិនវះ៖ អ្នកជំងឺនឹងត្រូវបានណែនាំឲ្យទទួលទានទឹកឲ្យបានច្រើន ២-៣លីត្រក្នុងមួយថ្ងៃ នៅពេលព្រឹក និងពេលថ្ងៃ ចៀសវាងការទទួលទានស្រា ឬគ្រឿងស្រវឹង និងហាមជក់បារី។ ករណីអ្នកជំងឺមាននូវកត្តាហានិភ័យរួមផ្សំណាមួយដូចខាងលើ គាត់ត្រូវធ្វើការព្យាបាល ឬកាត់បន្ថយកត្តាទាំងនោះដាច់ខាត។ • ការព្យាបាលដោយធ្វើឲ្យសាច់ដុំកម្រើកឡើងវិញ៖ អ្នកជំងឺត្រូវធ្វើលំហាត់ប្រាណ ឬយោគៈ និងអនុវត្តតិកនិក Rééducation vésicale រាល់ថ្ងៃ ដោយត្រូវគេងសន្ធឹងលើគ្រែ ដកដង្ហើមធម្មតាហើយប្រឹងខ្ជឹបសាច់ដុំដូចទប់បត់ជើងតូច និងបត់ជើងធំក្នុងរយៈពេល១០វិនាទី រួចរលាវិញ ១០វិនាទីទើបចាប់ផ្តើមខ្ជឹបម្តងទៀត រហូតបាន ១៥ដងក្នុង ១វគ្គ (១ថ្ងៃ៣វគ្គ ព្រឹក ថ្ងៃ និងល្ងាច)។ • ការព្យាបាលដោយប្រើថ្នាំ៖ ធ្វើឡើងក្នុងករណីវិធីសាស្ត្រខាងលើបរាជ័យដើម្បីកុំឲ្យប្លោកនោមកន្ត្រាក់ខ្លាំង ដោយប្រើថ្នាំប្រភេទ Anticholinergics តាមការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យអាស្រ័យលើស្ថានភាពជាក់ស្តែងរបស់អ្នកជំងឺ។ តិកនិកទំនើបមួយទៀតក្នុងប្រទេសជឿនលឿន គឺការចាក់ឆ្អឹងខ្នងដើម្បីឲ្យសាច់ដុំកន្ត្រាក់ឡើងវិញ។ • ដំណាក់កាលចុងក្រោយអ្នកជំងឺនឹងត្រូវធ្វើការវះកាត់ ប្រសិនបើការព្យាបាលខាងលើមិនទទួលបានជោគជ័យ ឬបរាជ័យ ដោយប្រើតិកនិក TVT (Tension-free Vaginal Tape), TOT (Transobturator Tape) និងSphincter artificial។ ផលវិបាក និងការការពារ ករណីអ្នកជំងឺមិនធ្វើការព្យាបាលទេនោះ ផលវិបាកដែលអាចកើតមានដូចជា រំខានរហូតទៅជាស្ត្រេស មិនហ៊ានចេញក្រៅ ឬចូលរួមក្នុងសង្គម ប៉ះពាល់ដល់ការងារ និងសកម្មភាពផ្លូវភេទរបស់គាត់។ បន្ថែមពីនេះ អ្នកជំងឺអាចមានការរលាក ឡើងក្រហម ដំបៅ រហូតមានការបង្ករោគពីបាក់តេរី និងអាចវិវឌ្ឍរហូតមានមេរោគក្នុងឈាមដែលប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិតទៀតផង។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ Urinary Incontinence អាចចៀសវាងដោយលុបបំបាត់កត្តាហានិភ័យទាំងឡាយដូចជា លើសទម្ងន់ ទល់លាមក ធ្វើការងារ ឬហាត់កីឡាធ្ងន់ៗ ពិសាបារី ទទួលទានកាហ្វេ ស្ត្រេស និងហាត់តិកនិក Rééducation vesical ករណីសង្ស័យ។ រោគសញ្ញានៃការមិនអាចគ្រប់គ្រងការបត់ជើងតូចផ្តល់នូវរំខានខ្លាំង ដូច្នេះអ្នកជំងឺគួរជួបប្រឹក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យឯកទេសផ្នែកតម្រងនោមដើម្បីការពារនូវផលវិបាកនាពេលអនាគតដែលអាចនឹងកើតមាន។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ទូច រ៉ាណូ ឯកទេសផ្នែកមូត្រសាស្រ្តនៅមន្ទីរពេទ្យព្រះកុសុមៈ និងមន្ទីរសម្រាកព្យាបាលតម្រងនោមភ្នំពេញ អត្ថបទ៖​ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨១ ©2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

នាពេលបច្ចុប្បន្នជំងឺសើស្បែកដែលបង្កដោយប៉ារ៉ាស៊ីត អាចចោទជាបញ្ហាមួយចំនួនហើយបញ្ហាទាំងនោះមានច្រើនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជាប្រទេសនៅតំបន់ត្រូពិច (Southern Asia) អាមេរិក និងប្រទេសអាហ្វ្រិកផងដែរ។ ជំងឺ Cutaneous Larva migrans ភាគច្រើនកើតឡើងលើកុមារជាងមនុស្សពេញវ័យពីព្រោះកុមារចូលចិត្តលេងដីខ្សាច់ និងដេកលើដីខ្សាច់ជាដើម។ និយមន័យ ជំងឺសើស្បែកដែលបង្កដោយប៉ារ៉ាស៊ីត ឬពាក្យបច្ចេកទេសហៅថា Cutaneous Larva migrans គឺជាជំងឺមួយដែលបង្កឡើងដោយពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតម្យ៉ាងដែលជាពពួកព្រូន Hookworm មានលក្ខណៈជាព្រូនដែលរស់នៅក្រោមស្បែក។ មូលហេតុចម្បង និងកត្តាប្រឈម មានមូលហេតុចម្បងជាច្រើនដែលបង្កឲ្យមានជំងឺសើស្បែកពីពពួកប៉ារ៉ាស៊ីត តែកត្តាសំខាន់ដែលបណ្តាលឲ្យមានជំងឺនេះគឺពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតដែលរស់នៅក្នុងពោះវៀនសត្វឆ្កែ ឆ្មា សត្វព្រៃ ហើយពងរបស់វានឹងវិវឌ្ឍទៅជាដង្កូវដែលរស់នៅក្នុងដីក្តៅ ឬដីខ្សាច់សើម។ ដោយឡែកការចម្លងនេះកើតឡើងនៅពេលដែលស្បែកប៉ះផ្ទាល់ទៅនឹងដីខ្សាច់ និងដង្កូវចូលទៅក្នុងស្បែកដែលមិនបានការពារជាធម្មតាមានដូចជាជើងប្រអប់ជើង គូទ ឬខ្នងជាដើម។ ក្រៅពីមូលហេតុចម្បងខាងលើ ក៏មានកត្តាជំរុញ ឬប្រឈមមួយចំនួនទៀតដែលធ្វើឲ្យមានបញ្ហានេះកើតឡើងរួមមាន៖ • ចំណង់ចំណូលចិត្ត និងមុខរបរដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការទំនាក់ទំនងជាមួយដីខ្សាច់ក្តៅ ឬដីខ្សាច់សើម • កុមារដែលចូលចិត្តលេងដីខ្សាច់ ឬអ្នកដើរលេងតាមឆ្នេរខ្សាច់ • ការធ្វើដំណើរទៅតំបន់ត្រូពិចជាដើម។ល។ រោគសញ្ញា និងរោគវិនិច្ឆ័យ ជាទូទៅ ជំងឺ Cutaneous Larva migrans នេះអាចលេចចេញជារោគសញ្ញាសម្គាល់ខុសពីធម្មតាដូចជា៖ រមាស់ និងកន្ទួលក្រហមដោយមានរាងដូចពស់។ ដោយឡែកចំពោះជំងឺសើស្បែកបង្កដោយពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតនេះអាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបានតាមរយៈការពិនិត្យទៅលើរោគសញ្ញាគ្លីនិក។ ម៉្យាងវិញទៀតយើងអាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបានតាមរយៈការពិនិត្យឈាម និងលាមក [Stool examination and Complete blood count (CBC)] ដើម្បីដឹងបន្ថែម និងឲ្យកាន់តែច្បាស់ថាពិតជាបង្កឡើងពីពពួកប៉ារ៉ាស៊ីត។ ការព្យាបាល និងផលវិបាក ជាទូទៅ ប្រសិនបើលោក លោកស្រី ឬអាណាព្យាបាលកុមារដែលមានបញ្ហាដូចបានរៀបរាប់ខាងលើត្រូវប្រញាប់មកពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យឯកទេសសើស្បែក ឬគ្រូពេទ្យជំនាញដើម្បីមកព្យាបាលឲ្យបានចំចំណុច និងត្រឹមត្រូវ។ លើសពីនេះ យើងក៏អាចព្យាបាលបញ្ហានេះបានដោយការប្រើប្រាស់ថ្នាំ Albendazole បានផងដែរ។ ប្រសិនបើមិនបានទទួលការព្យាបាលទាន់ពេលវេលា និងមិនត្រឹមត្រូវនោះទេវានឹងផ្តល់ផលវិបាកអាចឲ្យមានការបង្ករោគនៅលើស្បែក និងរលាកសួតដោយកម្រ (Loeffler’s syndrome)។ វិធីសាស្រ្តការពារ ដោយហេតុថានាពេលបច្ចុប្បន្ន បញ្ហានេះកើតឡើងនៅប្រទេសកម្ពុជាច្រើន អ្នកគួរតែការពារខ្លួន ក៏ដូចជាកុមារដូចពាក្យស្លោកមួយបានពោលថា "ការពារគឺប្រសើរជាងព្យាបាល"។ វិធីល្អបំផុតដើម្បីការពារមិនឲ្យមានបញ្ហាស្បែកដែលបង្កដោយប៉ារ៉ាស៊ីត (ព្រូនក្រោមស្បែក) រួមមាន៖ • ចៀសវាងនៅជិតគ្នាដោយផ្ទាល់រវាងស្បែកទទេនឹងដី នៅកន្លែងដែលមានហានិភ័យនៃការឆ្លង • គេង ឬអង្គុយនៅលើឆ្នេរខ្សាច់ ត្រូវប្រើកន្សែង ឬកម្រាលមកក្រាលជាមុនសិន • ត្រូវពាក់ស្បែកជើងពេលអ្នកដើរលើឆ្នេរខ្សាច់ ឬនៅកន្លែងដែលអ្នកសង្ស័យថាមានលាមកសត្វ។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ចាន់ សេង ឯកទេសសើស្បែក និងកាមរោគនៃ មន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិនព្រះកុសុមៈ អត្ថបទ៖ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨៣ 2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ការរលាកទងសួត គឺជាប្រភេទជំងឺឆ្លងកើតមានឡើងញឹកញាប់ចំពោះក្មេងតូច និងទារក ដោយសារមានការរលាក និងស្ទះក្នុងទងសួត (Bronchiole) ដែលភាគច្រើនបង្កឡើងពីវីរុស។ ជាធម្មតារយៈពេលនៃជំងឺរលាកទងសួត គឺនៅអំឡុងខែត្រជាក់។ ជំងឺរលាកទងសួត ចាប់ផ្តើមជាមួយនឹងរោគសញ្ញាប្រហាក់ប្រហែលទៅនឹងជំងឺផ្តាសាយ ប៉ុន្តែវាអាចវិវឌ្ឍទៅជាក្អក ឮសំឡេងពេលដកដង្ហើម និងពេលខ្លះពិបាកដកដង្ហើម។  សញ្ញានៃការរលាកទងសួតអាចស្ថិតនៅពីច្រើនថ្ងៃទៅច្រើនសប្តាហ៍ ឬរហូតដល់មួយខែ។ កុមារភាគច្រើនបានធូរស្រាលដោយការសម្រាកព្យាបាលនៅផ្ទះ និងមានភាគរយតិចបំផុតដែលទាមទារឲ្យមានការព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យ។ លក្ខណៈនៃជំងឺ ការរលាកដែលប៉ះពាល់ផ្នែកនៃសួតត្រង់ bronchioles ត្រូវបានហៅថាជាជំងឺរលាកទងសួត។ Bronchioles មានលក្ខណៈតូច បំពង់មែកធាងដែលដឹកនាំខ្យល់ចេញចូលពីសួត។ នៅពេលបំពង់នេះ ត្រូវបានឆ្លងមេរោគ វាឡើងហើម និងពេញដោយស្លេស្ម ដែលធ្វើឲ្យពិបាកក្នុងការដកដង្ហើម។ ជំងឺរលាកទងសួតជាធម្មតាប៉ះពាល់ដល់ក្មេងអាយុក្រោម ២ឆ្នាំ ដែលអាចជាដោយខ្លួនឯងចំពោះក្មេងភាគច្រើន ប៉ុន្តែកុមារខ្លះដែលមានជំងឺនេះត្រូវការជួបប្រឹក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជាចាំបាច់។   ការចម្លងរោគ មូលហេតុចម្បងនៃការរលាកទងសួតគឺបណ្ដាលមកពីវីរុសមានឈ្មោះថា respiratory syncytial virus ឬ RSV។ វីរុសប្រភេទនេះរស់នៅក្នុងដំណក់ទឹកល្អិតៗ ដែលមាននៅក្នុងខ្យល់ពេលអ្នកជំងឺក្អក ឬកណ្តាស់ដែលអាចសាយភាយបានយ៉ាងងាយស្រួលពីមនុស្សម្នាក់ ទៅកាន់មនុស្សម្នាក់ទៀត។ រោគសញ្ញា ជាទូទៅ ការរលាកទងសួត ចាប់ផ្តើមដូចជាជំងឺផ្តាសាយដែរ ដែលកុមារតែងលេចឡើងនូវអាការៈដូចខាងក្រោម៖ • តឹងច្រមុះ ឬហៀរសម្បោរ • ក្អកដែលមានលក្ខណៈស្រាល • ក្តៅខ្លួនលើសពី៣៨ អង្សាសេ • ថយចុះចំណង់អាហារ។ នៅពេលការរលាកទងសួតកាន់តែវិវឌ្ឍធ្ងន់ធ្ងរ កុមារអាចលេចឡើងនូវសញ្ញាបន្ថែមរួមមាន៖ • ដកដង្ហើមញាប់ ឬមានបញ្ហាដង្ហើម៖ ចំពោះទារក សញ្ញាដំបូងអាចជាការផ្អាកដង្ហើមក្នុងរយៈពេលពី ១៥វិនាទី ឬ២០វិនាទី • ឮសំឡេងពេលដកដង្ហើម (ជាធម្មតាមានរយៈពេល៧ថ្ងៃ) • ក្អកធ្ងន់ធ្ងរ (រហូតដល់១៤ថ្ងៃ ឬយូរជាងនេះ) • មានបញ្ហាក្នុងការញ៉ាំ និងផឹក (ដោយសារសញ្ញាផ្សេងៗ)។ ការព្យាបាល ការព្យាបាលសំខាន់បំផុតនៃជំងឺរលាកទងសួត គឺត្រូវប្រាកដថាទារក ឬកូនរបស់អ្នកទទួលបានអុកស៊ីសែនគ្រប់គ្រាន់ ដោយគ្រូពេទ្យ ឬគិលានុបដ្ឋាកត្រូវបឺតស្លេស្មចេញពីច្រមុះកូនអ្នក ឬផ្តល់ខ្យល់មានសំណើម ឬអុកស៊ីសែនសម្រាប់ការដកដង្ហើម។ គួរបញ្ជាក់ថាគ្រូពេទ្យនឹងមិនផ្តល់ថ្នាំអង់ទីប៊ីយ៉ូទិកទេ ព្រោះការរលាកទងសួតបង្កឡើងពីវីរុស ហើយអង់ទីប៊ីយ៉ូទិកមិនមានប្រសិទ្ធភាពសម្លាប់វីរុសបានឡើយ។ ការថែទាំទារក ជាការពិតណាស់ គន្លឹះមួយចំនួនដែលឪពុកម្តាយគួរអនុវត្តដើម្បីជួយដល់កូនៗពីជំងឺរលាកទងសួតនេះរួមមាន៖ • ត្រូវប្រាកដថាកូនអ្នកទទួលបានជាតិទឹកគ្រប់គ្រាន់ • ប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ផ្តល់សំណើមក្នុងបន្ទប់គេងរបស់កូនអ្នក • បើកូនអ្នកមិនស្រួលដោយសារក្តៅខ្លួន អ្នកអាចព្យាបាលដោយប្រើប៉ារ៉ាសេតាម៉ុល ឬ Ibuprofen • ចៀសវាងការប្រើ Aspirin ចំពោះក្មេងអាយុតិចជាង ១៨ឆ្នាំ • សម្អាតច្រមុះកូនអ្នកជាមួយសូលុយស្យុងសេរ៉ូមប្រៃ • បើកូនអ្នកមានអាយុលើសពី១ឆ្នាំ អាចផ្តល់អាហារក្តៅឧណ្ហៗ សារធាតុរាវថ្លាដើម្បីសម្រួលបំពង់ក និងជួយកាត់បន្ថយស្លេស្ម • ឲ្យកូនអ្នកគេងកើយខ្នើយបើពួកគេអាយុលើសពីមួយឆ្នាំ (មិនត្រូវប្រើខ្នើយទេបើកូនអ្នកអាយុក្រោម ១ឆ្នាំ) • គួរគេងក្នុងបន្ទប់ជាមួយកូនអ្នក ដូច្នេះ អ្នកនឹងអាចដឹងភ្លាមៗប្រសិនពួកគេពិបាកដកដង្ហើម • មិនអនុញ្ញាតឲ្យមាននរណាម្នាក់ជក់បារីនៅក្បែរកូនអ្នកឡើយ។ ការការពារ អ្នកអាចកាត់បន្ថយឱកាសដែលកូនអ្នកនឹងកើតជំងឺរលាកទងសួតដោយ៖ • លាងសម្អាតដៃអ្នក និងដៃកូនរបស់អ្នកឲ្យបានញឹកញាប់ជាមួយសាប៊ូដុំ និងទឹក ឬប្រើអាល់កុលជូតដៃ • នៅឲ្យឆ្ងាយពីមនុស្សពេញវ័យ ឬក្មេងដែលឈឺ • ចាក់វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺផ្តាសាយជាប្រចាំចំពោះអ្នក និងកូនតូចរបស់អ្នក។ ជំងឺរលាកទងសួតអាចលាប់ឡើងវិញ ហើយការបង្ករោគអាចកើតឡើងលើសពីម្តងអំឡុងពេលជាមួយគ្នាក្នុងរដូវកាលនៃជំងឺផ្លូវដង្ហើម ហើយអ្នកជំងឺខ្លះអាចមានការបង្ករោគពីវីរុសពីរផ្សេងគ្នាក្នុងពេលតែមួយ។ បន្ថែមពីនោះ គ្រប់អ្នកជំងឺរលាកទងសួតត្រូវរក្សាគម្លាតឲ្យនៅដាច់ដោយឡែកពីអ្នកជំងឺផ្សេងទៀតដែលមាន និងគ្មានជំងឺរលាកទងសួត។ ប្រសិនបើចាំបាច់ អ្នកជំងឺដែលបង្កពីវីរុសដូចគ្នាអាចនៅបន្ទប់ជាមួយគ្នា ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយបម្រុងប្រយ័ត្នគួរតែត្រូវបានអនុវត្តជានិច្ច។ ការវិវឌ្ឍ គួរបញ្ជាក់ដែរថា កុមារដែលធ្លាប់មានជំងឺរលាកទងសួតអាចនឹងពិបាកដកដង្ហើម ឬដកដង្ហើមឮម្តងទៀតក្នុងកម្រិតតែ៥០% ប៉ុណ្ណោះ។ ម៉្យាងទៀតគេនៅមិនទាន់ច្បាស់ថា តើវីរុសអាចបង្កឲ្យមានជំងឺហឺតបន្ថែមទៀត ឬកុមារដែលមានជំងឺហឺតអាចប្រឈមខ្ពស់ទៅនឹងជំងឺរលាកទងសួតឬយ៉ាងណា។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត វ៉ាន សុខជា ឯកទេសរោគកុមារ សញ្ញាបត្រពីប្រទេសបារំាងនិងអូស្ត្រាលី បម្រើការនៅមន្ទីរពេទ្យកុមារជាតិ និងជាប្រធានមន្ទីរសំរាកព្យាបាលរោគកុមារ ម៉ាក់ស៊ីឃែរ អត្ថបទ៖ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨៣ 2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ជំងឺខ្សោយក្រលៀន (តម្រងនោម) គឺជាបញ្ហាចោទមួយធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ។ ជាក់ស្តែង ប្រទេសកម្ពុជា ជំងឺខ្សោយក្រលៀនជាប្រធានបទក្តៅគគុកមួយដែលប្រជាជនកំពុងតែចាប់អារម្មណ៍ ហើយក៏មានការភ័យខ្លាចថែមទៀតផង។ តើអ្វីជាបញ្ហាខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវ? បញ្ហាខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវគឺជាការថយចុះភ្លាមៗនូវមុខងារនៃការច្រោះទឹកនោម ( La baisse brutale du debit de filtration glomerulaire) បណ្តាលឲ្យមានការចាល់នូវសារធាតុពុលក្នុងរាងកាយ (Hyperuricémie, Hypercréatininémie…)។ អ្វីជាមូលហេតុចម្បង និងកត្តាជំរុញនៃបញ្ហាខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវ? • ការខ្សោយក្រលៀនស្រួចស្រាវដោយការស្ទះផ្លូវបង្ហួរនោម (IRA Obstructive) ក្រួសក្នុងប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹកនោម។ ក្នុងនោះក៏មានករណីពិសេសមួយចំនួនផងដែរ ដូចជាក្រួសស្ទះបង្ហូរទឹកនោមនៃបុគ្គលដែលមានតម្រងនោមតែម្ខាងពីកំណើត(Rein Unique)។ មួយវិញទៀតគឺក្រួសស្ទះក្នុងផ្លូវបង្ហូរទឹកនោមទាំងសងខាងតែម្តង (Lithiases Urinaires Obstructives Bilaterales) • ការខ្សោយក្រលៀនស្រួចស្រាវនៃមុខងារ (IRA Fonctionnelle) ការបាត់បង់ជាតិទឹកខាងក្រៅកោសិកាក្នុងករណីនេះមានដូចជា៖ បាត់បង់ជាតិទឹកតាមរយៈការក្អួត រាកខ្លាំង ការរលាកខ្លាំង ការនោមច្រើននៃអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម ឬការនោមច្រើនក្រោយពេលវះកាត់ក្រួសក្នុងប្រព័ន្ធផ្លូវបង្ហូរទឹកនោម (Syndrome de leve d’ostacle) ការថយចុះនៃបរិមាណឈាម ទឹកនោមប្រៃធ្ងន់ធ្ងរ ក្រិនថ្លើមធ្ងន់ធ្ងរ ការចុះសម្ពាធឈាម និងការព្យាបាលដោយថ្នាំបញ្ចុះទឹកនោមហួសកម្រិត ឬមិនបានទៅពិនិត្យតាមដានជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត • ការខូចខាតទៅលើសាច់តម្រងនោមតែម្តង (IRA Organique)។ ក្រៅពីមូលហេតុចម្បងខាងលើ ក៏មានកត្តាជំរុញផ្សេងទៀតផងដែររួមមាន៖ ជំងឺដុំសាច់ប្រូស្តាត ដុំសាច់ប្លោកនោម មហារីកមាត់ស្បូន ឬដៃស្បូនដែលមានការរីករាលដាលស៊ីដល់ផ្លូវបង្ហូរទឹកនោម ឬអាចសង្កត់ទៅលើផ្លូវបង្ហូរទឹកនោម ព្រមទាំងមានការរលាកសាច់តម្រងនោមរុំារ៉ៃនិងការចុះខ្សោយក្រពេញលើតម្រងនោម (Insuffisance Surrénale)។ ក្នុងនេះផងដែរ គេសង្កេតឃើញថា បុគ្គលដែលងាយប្រឈមនឹងជំងឺនេះមានដូចជា៖ • ធ្លាប់មានប្រវត្តិកើតក្រួសក្នុងប្រព័ន្ធតម្រងនោម • លើសជាតិអាស៊ីតអ៊ុយរិច (+/- Calcul acideuique) • អ្នកជំងឺក្រិនថ្លើមធ្ងន់ធ្ងរ • តំណពូជជាដើម។ល។ តើបញ្ហាខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវនេះមានសញ្ញាសម្គាល់អ្វីខ្លះ? យើងអាចកត់សម្គាល់នូវរោគសញ្ញាខាងក្រោមដើម្បីជាគន្លឹះដែលអាចសង្ស័យថាជាការខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវ ដែលសញ្ញាទាំងនោះមានដូចជា៖ • ប្រវត្តិធ្លាប់មានក្រួសប្រព័ន្ធតម្រងនោម៖ ឈឺចុកចង្កេះដែលមានការរាលចាក់ទៅអវៈយវៈភេទខាងក្រៅដែលគេហៅថាចុកតម្រងនោម(Colique Néphrétique) • អ្នកជំងឺអាចមានអាការៈលើសសម្ពាធឈាមឈឺក្បាល មិនឃ្លានបាយ ហត់ ក្អួតចង្អោរ ស្រវាំងភ្នែក ប្រកាច់ សន្លប់ ថយចុះនូវបរិមាណទឹកនោម (Oligurie

បើយោងតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវដែលបានចុះផ្សាយក្នុងវេបសាយវិទ្យាស្ថានសុខភាពជាតិអាមេរិក (PubMed) បានបង្ហាញថា ជំងឺឆ្លងនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោម (UTIs) នៅតែជាបញ្ហាសុខភាពសារធាណៈដ៏គួរឲ្យព្រួយបារម្ភដោយអត្រានៃការឆ្លងជំងឺនេះប្រចាំឆ្នាំមានប្រមាណជា ១៥០លាននាក់ដែលភាគច្រើននៃការបង្ករោគបណ្តាលមកពីបាក់តេរីកាចសាហាវមួយចំនួនដូចជា Escherichia coli (80%), Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis, Enterococcus faecalis និងStaphylococcus saprophyticus។ ដូចដែរមិត្តអ្នកអានបានជ្រាបខ្លះៗហើយថា ប្រព័ន្ធតម្រងនោមជាបណ្តុំសរីរាង្គផ្នែកខាងក្រោមនៃរាងកាយដែលមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការបញ្ចេញជាតិពុល ត្រួតពិនិត្យសម្ពាធឈាមធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពអេឡិចត្រូលីត្រ និងជាកត្តារួមចំណែកដ៏សំខាន់ក្នុងការផលិតគ្រាប់ឈាមក្រហមផងដែរ។ ប្រព័ន្ធតម្រងនោមរួមបញ្ចូលនូវសរីរាង្គតម្រងនោម ឬក្រលៀនចំនួន២ បង្ហួរនោមខាងលើ២ ប្លោកនោម១ និងបង្ហួរនោមខាងក្រោម១ សម្រាប់មនុស្សស្រី ដោយឡែកសម្រាប់មនុស្សប្រុស ប្រូស្តាតជាសរីរាង្គសម្គាល់១ បន្ថែមទៀតដែលស្ថិតនៅក្រោមប្លោកនោម។ និយមន័យ ការបង្ករោគលើប្រព័ន្ធតម្រងនោមគឺសំដៅលើការឈ្លានពានរបស់បាក់តេរីចំពោះសរីរាង្គណាមួយនៃប្រព័ន្ធតម្រងនោម ដែលជាទូទៅវាអាចបណ្តាលឲ្យមានការរលាក និងការបង្ករោគចំពោះសរីរាង្គទាំងនោះ។ ការបង្ករោគលើប្រព័ន្ធតម្រងនោមត្រូវបានបែងចែកជា ២ប្រភេទគឺ៖ • Infection Urinaire Haute ឬ Pyélonephrite/Pyelonephritis៖ ជាការបង្ករោគនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោមផ្នែកខាងលើដែលមានដូចជាតម្រងនោម ឬក្រលៀន និងបង្ហួរនោមផ្នែកខាងលើ។ ក្នុងនោះដែរ វាត្រូវបានបែងចែកជា ២ប្រភេទបន្ថែមទៀតគឺ Pyélonephrite obstructive ដែលបង្កឲ្យមានការស្ទះទឹកនោម (ជួនកាលអាចបណ្តាលមកពីក្រួស ឬដុំមហារីក) និង Pyélonephrite non obstructive ដែលមូលហេតុចម្បងគឺបណ្តាលមកពីការបង្ករោគតាមឈាម (Hématogène) ជាពិសេសក្នុងករណីអ្នកជំងឺដែលមានប្រព័ន្ធការពាររាងកាយខ្សោយដូចជាអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម អ្នកប្រើថ្នាំបន្ថយប្រព័ន្ធការពាររាងកាយ (Corticoide, Immunodépresseur) ស្រ្ដីមានផ្ទៃពោះ អ្នកជំងឺខ្សោយតម្រងនោម... ជាកត្តាធ្វើឲ្យមេរោគមានឱកាសឈ្លានពានបាន។ Infection Urinaire Haute តែងបណ្តាលឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរដល់អាយុជីវិត។ • Infection Urinaire Basse៖ ជាការបង្ករោគនៅតម្រងនោមផ្នែកខាងក្រោម ដែលរាប់ចាប់ពីប្លោកនោម ប្រូស្តាត (សម្រាប់បុរស) និងបង្ហួរនោមខាងក្រោម។ ជាទូទៅ វាមិនបង្កជាគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរដល់អាយុជីវិតភ្លាមៗដូច InfectionUrinaire Haute ឡើយ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា រហូតមកដល់ពេលនេះ អត្រានៃការបង្ករោគលើប្រព័ន្ធតម្រងនោមនៅតែមានចំនួនច្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់ដដែល ហើយអ្វីដែលជាកង្វល់បន្ថែមទៀតនោះគឺភាពស៊ាំនៃមេរោគបង្កទៅនឹងថ្នាំអង់ទីប៊ីយ៉ូទិក ឬថ្នាំផ្សះកាន់តែមានចំនួនច្រើនឡើងៗ។ មូលហេតុ និងបុគ្គលប្រឈម បាក់តេរីជាមូលហេតុចម្បងដែលតែងបង្កឲ្យមានការរលាកតម្រងនោម និងបង្ករោគនៅសរីរាង្គទាំងឡាយនៃប្រព័ន្ធតម្រងនោម។ ក្នុងនោះដែរគេសង្កេតឃើញថា បុគ្គលដែលងាយប្រឈមនឹងជំងឺនេះមានដូចជា៖ • បុគ្គលដែលមានការរួមភេទញឹកញាប់ • វ័យចាស់ដែលអាចចាប់ពីអាយុ ៦០ឆ្នាំឡើង • អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម អ្នកជំងឺដែលមានប្រព័ន្ធការពាររាងកាយទ្រុឌទ្រោមដែលអាចជាអ្នកជំងឺHIV ឬអ្នកកំពុងប្រើប្រាស់ថ្នាំបន្ថយប្រព័ន្ធការពាររាងកាយ • អ្នកជំងឺខ្សោយតម្រងនោម • ស្រ្ដីមានផ្ទៃពោះ • បុគ្គលដែលមានបញ្ហាស្ទះទឹកនោម ដែលអាចបណ្តាលមកពីក្រួសក្នុងតម្រងនោម ដុំមហារីក ឬការរីកនៃក្រពេញប្រូស្តាតជាដើម។  គួរកត់សម្គាល់ដែរថា ស្ត្រីមានឱកាសប្រឈមនឹងការកើតជំងឺឆ្លងនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោមជាងបុរស ដោយហេតុថា ជាលក្ខណៈធម្មជាតិស្ត្រីមានប្រវែងបង្ហួរនោមផ្នែកខាងក្រោមខ្លីជាងបុរស ដែលលក្ខខណ្ឌបែបនេះពិតជាអាចបង្កភាពងាយស្រួលដល់ការជ្រៀតចូលរបស់មេរោគ។ រោគសញ្ញា អ្នកអាចកត់សម្គាល់នូវសញ្ញាងាយៗខាងក្រោមដើម្បីជាគន្លឹះដែលអាចសង្ស័យថា ជាការបង្ករោគនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោម ដែលសញ្ញាទាំងនោះមានដូចជា៖ • ចំនួនដងនៃការបត់ជើងតូចខុសប្រក្រតី (អាចញឹកញាប់ជាងមុន ឬមិនបត់ជើងសោះ) • ក្រហាយ ពិបាកបត់ជើងតូច ឬអាចឈឺបត់ជើងភ្លាម ទឹកនោមបញ្ចេញមកភ្លាមៗ  • ទឹកនោមមានក្លិនអាក្រក់ សភាពល្អក់ ខ្ទុះ ឬមានឈាមមកលាយឡំជាមួយ។ ករណីមានឈាមបែបនេះគឺជាសញ្ញាដ៏គួរឲ្យព្រួយបារម្ភដែលអាចទាក់ទងនឹងការរលាកធ្ងន់ធ្ងរ ក្រួសតម្រងនោម ឬមហារីកជាដើម • បន្ថែមពីនេះ អ្នកជំងឺអាចស្តែងចេញជាអាការៈក្តៅខ្លួន ស្រៀវស្រាញ ដែលជាសញ្ញាសម្គាល់នៃការបង្ករោគនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោមផ្នែកខាងលើ (Infection Urinaire Haute)។ យន្តការនៃការបង្ករោគ ករណីដែលតែងកើតមានឡើងជាញឹកញាប់ចំពោះការបង្ករោគនៅតម្រងនោមនោះគឺការជ្រៀតចូលរបស់បាក់តេរីទៅក្នុងរាងកាយតាមរយៈបង្ហួរនោមផ្នែកខាងក្រោម។ បន្ទាប់មកបាក់តេរីចាប់ផ្តើមធ្វើការបែងចែកខ្លួនដើម្បីបង្កើនចំនួន ព្រមទាំងធ្វើដំណើរទៅកាន់តម្រងនោម ក្រលៀនដែលជាទីកន្លែងរស់នៅ និងបង្ករោគដ៏ល្អបំផុត។ រាល់ពេលមានបាក់តេរីចូលក្នុងរាងកាយខ្លួនរបស់យើងតែងធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងតបតដែលមានស្តែងជាអាការៈ និងសញ្ញាផ្សេងៗ។ ម៉្យាងក្រៅពីការចម្លងរោគតាមផ្លូវខាងក្រោមបាក់តេរីដែលស្ថិតនៅទីតាំងផ្សេងទៀតនៃរាងកាយក៏អាចបន្លាស់ទីតាមចរន្តឈាម ហើយមានសមត្ថភាពឈ្លានពាន និងបង្ករោគនៅតម្រងនោមបានដែរ។ ប៉ុន្តែករណីបែបនេះជាករណីដែលកម្រនឹងអាចកើតមានឡើងណាស់។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ដើម្បីបញ្ជាក់ច្បាស់អំពីមូលហេតុពិតប្រាកដដែលបណ្តាលឲ្យមានការបង្ករោគនៅតម្រងនោម ក្រុមគ្រូពេទ្យឯកទេសនឹងធ្វើការ៖ • ប្រមូលទឹកនោម និងវិភាគទឹកនោមរបស់អ្នកជំងឺតាមរយៈតេស្តម៉្យាងដែលមានឈ្មោះថា ECBU (Examine Cytobacteriologique des Urines)៖ ជាប្រភេទតេស្តដែលអាចពិនិត្យបានទាំងលក្ខណៈខាងក្រៅនៃទឹកនោមដោយផ្ទាល់ព្រមទាំងការបណ្តុះមេរោគជាមួយការធ្វើតេស្តថ្នាំផ្សះដែលអាចសម្លាប់មេរោគបានទៀតផង។ វិធីសាស្រ្តវិភាគទឹកនោមគឺជាវិធីសាស្ត្រដ៏ចាំបាច់ និងមិនអាចខានបាន ក្នុងការកំណត់រកអត្តសញ្ញាណពិតប្រាកដនៃមេរោគបង្កព្រមទាំងជាជំនួយក្នុងការព្យាបាលផងដែរ។ ក្រៅពីនេះ ក្រុមគ្រូពេទ្យក៏អាចពិនិត្យបន្ថែមតាមរយៈការធ្វើអេកូសាស្ត្រ ថតវិទ្យុសាស្ត្រ (ASP) ឬ Scanner ក្នុងករណីការធ្វើអេកូសាស្ត្រ និងថតវិទ្យុសាស្ត្រ(ASP) រករោគវិនិច្ឆ័យមិនឃើញ។ វិធីសាស្រ្តព្យាបាល ជាទូទៅ ការព្យាបាលត្រូវបានចែកចេញជា ២៖ ១ ការរលាកតម្រងនោមផ្នែកខាងក្រោម៖ • ពិនិត្យទឹកនោម(ECBU)  មុនឲ្យប្រើថ្នាំផ្សះ។ • ការជ្រើសរើសថ្នាំផ្សះ ដែលមានសមត្ថភាពប្រឆាំងនឹងបាក់តេរីបានច្រើនប្រភេទ (Antibiotique Larges Spectres) បន្ទាប់ពីយកទឹកនោមរួច។លទ្ធផល ECBU អាចបាននៅថ្ងៃទី ៣ ទៅ៥។ ក្រោយចេញលទ្ធផលបណ្តុះមេរោគ និងតេស្តភាពស៊ាំនៃថ្នាំផ្សះ អ្នកជំងឺប្រហែលជាអាចតម្រូវឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរប្រភេទថ្នាំផ្សះ ឬរក្សានូវការប្រើប្រភេទថ្នាំដដែល ទៅតាមលទ្ធផលបណ្តុះមេរោគ (Antibiogramme) បូករួមជាមួយការណែនាំអំពីការប្រើប្រាស់ថ្នាំផ្សះឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងគ្រប់ចំនួន។ • រុករក និងព្យាបាលមូលហេតុ៖ ប្រូស្តាតរីកប៉ោងក្រួសស្ទះបង្ហួរខាងក្រោមត្បៀតបង្ហួរខាងក្រោមមានដុំសាច់បង្ហួរខាងក្រោម….។ ២ ការរលាកតម្រងនោមផ្នែកខាងលើ (អ្នកជំងឺត្រូវសម្រាកពេទ្យ) • Pyélonephrite aigue obstructive៖ បង្ហូរទឹកនោមដែលស្ទះជាបន្ទាន់ Drainage en urgence (Sonde JJ ឬ Néphrostomie) បញ្ចៀសការប្រមូលផ្តុំនៃមេរោគ (Choc septique) ពិនិត្យទឹកនោម(ECBU) មុនឲ្យប្រើថ្នាំផ្សះ (Antibiotique larges Spectres) បន្ទាប់មកទៀតរុករកនិងព្យាបាលមូលហេតុ ក្រួសស្ទះបង្ហួរខាងលើ មហារីកសរីរាង្គនៅក្បែរដូចជាមហារីកមាត់ស្បូន ពោះវៀនធំ… ដែលសង្កត់លើបង្ហួរនោម • Pyélonephrite aigue non obstructive៖ ពិនិត្យទឹកនោម(ECBU) បណ្តុះមេរោគក្នុងឈាម (Culture du sang)  មុនឲ្យប្រើថ្នាំផ្សះ(Antibiotique Larges Spectres) រុករក និងព្យាបាល មូលហេតុអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម អ្នកជំងឺដែលមានប្រព័ន្ធការពាររាងកាយទ្រុឌទ្រោម ដែលអាចជាអ្នកជំងឺ HIV ឬអ្នកកំពុងប្រើប្រាស់ថ្នាំបន្ថយប្រព័ន្ធការពាររាងកាយ។ ផលវិបាក ប្រសិនបើអ្នកជំងឺមិនបានទទួលការព្យាបាលត្រឹមត្រូវទេនោះ អ្នកជំងឺអាចប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់ចំពោះសុខភាពដ៏គួរឲ្យព្រួយបារម្ភ៖ • ជាក់ស្តែង អ្នកជំងឺអាចនឹងបាត់បង់អាយុជីវិតដោយសារការឆ្លងមេរោគចូលក្នុងចរន្តឈាម (Septicémie) ដែលបង្កឲ្យមាន Choc Septique (ធ្លាក់សម្ពាធឈាមធ្ងន់ធ្ងរ) ក្នុងករណី Pyélonéphrite។ • ក្រៅពីនេះ មេរោគអាចនឹងមានភាពស៊ាំថ្នាំ (Résistances des antibiotiques) ចំពោះការមិនបានយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការព្យាបាលឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ ម៉្យាង កត្តានេះ ក៏អាចបណ្តាលឲ្យការព្យាបាលបន្ទាប់ជួបឧបសគ្គ ដោយហេតុថាការវិភាគ និងបណ្តុះមេរោគមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅបាន (មេរោគបណ្តុះមិនដុះ)។ • ទាក់ទងនឹងការបង្ករោគនៅផ្នែកតម្រងនោមខាងក្រោម អ្នកជំងឺនឹងទទួលរងនូវការឈឺចាប់ ផលរំខានចំពោះសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃ ព្រមទាំងអាចវិវឌ្ឍជាការហូរឈាម (Cystite hémorragique) ជាពិសេសបន្តការឆ្លងរាលដាលទៅផ្នែកខាងលើដែលហៅថា Pyélonephrite។ វិធីសាស្រ្តការពារ តាមពិត ទម្លាប់ងាយៗប្រចាំថ្ងៃបានចូលរួមចំណែកកាត់បន្ថយអត្រានៃការឆ្លងរោគនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោមយ៉ាងច្រើន។ សកម្មភាពទាំងនោះមានដូចជា៖ • ទម្លាប់ពិសាទឹកឲ្យបានច្រើន(៣លីត្រ ក្នុង២៤ម៉ោង) • ហាមទប់នោម ក្នុងរយៈពេលយូរ • រាល់ពេលបន្ទោបង់រួច ត្រូវលាងសម្អាតពីមុខទៅក្រោយ ដោយហេតុថា ទ្វារធំសម្បូរទៅដោយបាក់តេរីគ្រោះថ្នាក់ចំពោះតម្រងនោម • ត្រូវទៅបត់ជើងតូច រាល់ក្រោយពេលរួមភេទ (ទាំងប្រុស ទាំងស្រី) • រក្សាអនាម័យប្រដាប់ភេទឲ្យបានត្រឹមត្រូវ • ថែរក្សាសុខភាពឲ្យបានល្អ និងរឹងមាំ ចំពោះអ្នកមានប្រព័ន្ធការពាររាងកាយខ្សោយ (HIV, Immunosuppresseur) អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម...។ រាល់ពេលមានសញ្ញាណណាមួយទាក់ទងភាពមិនប្រក្រតីនៃសុខភាពតម្រងនោមដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើសូមប្រញាប់អញ្ជើញទៅពិគ្រោះជាមួយក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញដោយចៀសវាងការប្រើប្រាស់ថ្នាំផ្សះដោយខ្លួនឯងមិនត្រឹមត្រូវ និងមិនគ្រប់កម្រិតដែលផ្តល់ជាផលលំបាកធ្ងន់ធ្ងរទៅនឹងការស៊ាំថ្នាំផ្សះ នាំឲ្យមានការចំណាយថវិកា ពេលវេលាកាន់តែច្រើន ហើយអាចបណ្តាលឲ្យបាត់បង់ជីវិតទៀតផង។ បន្ថែមពីនេះ អនាម័យប្រដាប់ភេទ និងការថែរក្សាសុខភាពប្រចាំថ្ងៃនៅតែជាកត្តាសំខាន់ដែលមិនគួរមើលរំលង។  បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ឈុន សុខា ឯកទេសតម្រងនោម និងជាអនុប្រធានផ្នែកតម្រងនោមនៃមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត អត្ថបទ៖ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨១ 2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ការរលាកនៃក្រពេញភេទបុរស ឬក្រពេញប្រូស្តាត (Prostatitis) គឺជាជំងឺស្រួចស្រាវទាមទារនូវការព្យាបាលឲ្យបានទាន់ពេលវេលា។ បច្ចុប្បន្នជំងឺនេះហាក់មានការកើនឡើងច្រើននៅប្រទេសកម្ពុជា និងត្រូវបានរកឃើញជាញឹកញាប់ក្នុងចំណោមយុវវ័យពិសេសអ្នកមានដៃគូរួមភេទតែវាមិនត្រូវបានចាត់ចូលជាជំងឺតពូជឡើយ។ អ្វីជាមូលហេតុនៃការរលាកក្រពេញប្រូស្តាត? ជាទូទៅ ជំងឺរលាកក្រពេញប្រូស្តាតបង្កដោយមេរោគប្រភេទបាក់តេរី ដែលភាគច្រើនគឺ E.coli និងចំនួនតិចតួចផ្សេងទៀតរួមមាន Chlamydia ជាដើម។ បាក់តេរីបង្កទាំងនេះអាចឆ្លងពីមនុស្សម្នាក់ទៅកាន់មនុស្សម្នាក់ទៀតតាមរយៈការរួមភេទដោយមិនបានការពារសម្រាប់អ្នកមានដៃគូរួមភេទច្រើន។ ចំណែកកត្តារួមផ្សំផ្សេងទៀតធ្វើឲ្យងាយកើតជំងឺនេះគឺដោយសារអ្នកជំងឺមានការរលាកពងស្វាស។ តើការរលាកនេះមានសញ្ញាសម្គាល់អ្វីខ្លះ? ក្នុងរយៈពេលពី ១សប្តាហ៍ ទៅ១០ថ្ងៃក្រោយបន្ទាប់ពីការឆ្លងមេរោគ ឬបន្ទាប់ពីរួមភេទដោយមិនបានការពារជាមួយអ្នកមានដៃគូរួមភេទច្រើន នោះអ្នកជំងឺអាចមានសញ្ញាក្តៅខ្លួន រងាញាក់ នោមញឹក-ក្តៅ-ក្រហាយ ទឹកនោមមានក្លិនស្អុយ ពណ៌ល្អក់ ពេលខ្លះ មានហូរខ្ទុះនៅចុងប្រដាប់ភេទ និងខ្លះទៀតមានឈាមនៅក្នុងទឹកកាម (ទឹកមេជីវិត) ដែលអ្នកជំងឺអាចសម្គាល់ឃើញនៅពេលរួមភេទ។ តើត្រូវធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យរបៀបណា? បន្ទាប់ពីលេចចេញនូវរោគសញ្ញាមិនប្រក្រតីអ្នកជំងឺត្រូវធ្វើការណាត់ជួបជាមួយគ្រូពេទ្យជាបន្ទាន់។ ករណីនេះដែរអ្នកជំងឺនឹងតម្រូវឲ្យធ្វើការត្រួតពិនិត្យតាម ២របៀបរួមមាន៖ • ការពិនិត្យគ្លីនិក៖ គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការសិក្សាលើរោគសញ្ញារបស់អ្នកជំងឺដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ និងពិនិត្យបន្ថែមដោយលូកស្ទាបក្រពេញប្រូស្តាតតាមទ្វារលាមកដើម្បីរកសញ្ញាណនៃការក្តៅ រីក និងឈឺចាប់។ • ការពិនិត្យអមគ្លីនិក៖ គ្រូពេទ្យនឹងយកទឹកនោមរបស់អ្នកជំងឺទៅពិនិត្យ ដើម្បីរកឲ្យឃើញថាមានមេរោគអ្វីខ្លះ បន្ទាប់មកយកទឹកនោមទៅបណ្តុះរកប្រភេទមេរោគបង្កជាក់លាក់ដើម្បីអាចប្រើប្រាស់ថ្នាំផ្សះឲ្យត្រូវនឹងប្រភេទមេរោគនោះ។ ម៉្យាងវិញទៀតអ្នកជំងឺអាចនឹងតម្រូវឲ្យថតអេកូសាស្ត្រករណីអ្នកជំងឺមានការបង្ករោគរហូតអាប់សែ ឬការកកខ្ទុះរួចទៅហើយ។ រលាកក្រពេញប្រូស្តាតត្រូវព្យាបាលដូចម្តេច? នៅពេលអ្នកជំងឺបានធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យរកឃើញថាមានការរលាកក្រពេញប្រូស្តាត ឬក្រពេញភេទនេះ គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការព្យាបាលដោយផ្អែកលើស្ថានភាពដោយឡែកៗនៃអ្នកជំងឺនៅពេលជួបពេទ្យ៖ • ករណីគ្មានអាប់សែ៖ អ្នកជំងឺនឹងត្រូវព្យាបាលដោយប្រើថ្នាំចាក់ ៤៨ទៅ៧២ម៉ោង រួចបន្តប្រើថ្នាំផ្សះដោយលេបពី ២ទៅ៣សប្តាហ៍ ដោយមិនតម្រូវឲ្យសម្រាកពេទ្យនោះទេ។ • ករណីមានអាប់សែ៖ អ្នកជំងឺអាចនឹងត្រូវវះកាត់បង្ហូរខ្ទុះចេញ និងលាងសម្អាតឲ្យស្អាត រួមជាមួយការប្រើថ្នាំផ្សះក្នុងរយៈពេល ២ទៅ៣សប្តាហ៍ដោយឲ្យអ្នកជំងឺសម្រាកពេទ្យ។ គួរបញ្ជាក់ថា ការព្យាបាលនេះអាចនឹងតម្រូវឲ្យព្យាបាលទាំងអ្នកជំងឺ និងដៃគូរួមភេទរបស់អ្នកជំងឺផងដែរ ដើម្បីធានានូវការព្យាបាលឲ្យបានជាសះស្បើយ។ ករណីមិនបានព្យាបាលឲ្យទាន់ពេលវេលា អ្នកជំងឺនឹងបង្កជាការមានមេរោគក្នុងឈាមដែលបង្កើនការប្រឈមនឹងការរលាកខ្លាំងពេញខ្លួន និងប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិត។ តើអាចការពារពីការរលាកក្រពេញប្រូស្តាតបានដែរទេ? ជាការពិតណាស់ ដោយសារការរលាកក្រពេញប្រូស្តាតឆ្លងដោយសារការរួមភេទ ដូច្នេះអ្នកក៏អាចការពារខ្លួនបាន ដោយត្រូវការពារពីមូលហេតុនៃការឆ្លង៖ • ការពារបើមានដៃគូរួមភេទច្រើន ឬគួរមានដៃគូរួមភេទតែមួយ • ចៀសវាងការរួមភេទប្រសិនស្ត្រីធ្លាក់ស ឬមានបញ្ហារោគស្ត្រីផ្សេងទៀត។ ប្រសិនអ្នកមាននូវអាការៈមិនស្រួលលើបញ្ហាប្រព័ន្ធទឹកនោម ដូចជានោមញឹក ឈឺ ក្រហាយ មានខ្ទុះ ឬសញ្ញាសង្ស័យណាមួយ អ្នកត្រូវប្រឹក្សា និងពិនិត្យជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញដើម្បីទទួលបានការព្យាបាលមួយត្រឹមត្រូវ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងជាសះស្បើយ។ ចំពោះគ្រូពេទ្យ ឬអ្នកប្រកបវិជ្ជាជីវសុខាភិបាលគួរធ្វើការព្យាបាលស្របតាមបច្ចេកទេស និងការប្រើថ្នាំឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ចាន់ ប៊ុនថា ឯកទេសផ្នែកវះកាត់ប្រព័ន្ធទឹកមូត្រ នៃមន្ទីរពេទ្យព្រះកុសុមៈ និងជាប្រធានមន្ទីរសម្រាកព្យាបាលអុិនដ្រា អត្ថបទ៖​ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨១ ©2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ 

Urinary Incontinence គឺជារោគសញ្ញានៃការចេញទឹកនោមដោយមិនដឹងខ្លួន ឬមិនអាចគ្រប់គ្រងការបត់ជើងតូចបាន។ យោងតាមទិន្នន័យនៅប្រទេសអភិវឌ្ឍមួយចំនួនបានបង្ហាញថា បញ្ហានេះតែងកើតលើស្ត្ រី២ដងច្រើនជាងបុរស។ ក្នុងស្ថិតិនោះ ២៥%-៣០%ជាស្ត្រីអាយុចន្លោះពី ៥០ឆ្នាំ-៦៥ឆ្នាំ ១០%ជាស្ត្រីមិនធ្លាប់បានសម្រាលកូន ឬមិនធ្លាប់មានផ្ទៃពោះ ១៥-២០%ជាស្ត្រីសម្រាលដោយការវះកាត់ និង២០-៣០%ជាស្ត្រីធ្លាប់ឆ្លងទន្លេ ឬមានកូនច្រើន។ មូលហេតុ និងកត្តាជំរុញ អាស្រ័យដោយទម្រង់រូបរាងនៃប្រព័ន្ធតម្រងនោមរបស់បុរស និងស្ត្រីមានលក្ខណៈខុសគ្នា ដូច្នេះវាអាចមានមូលហេតុផ្សេងគ្នា៖ • ស្ត្រី៖ ភាគច្រើនបណ្តាលមកពីការថយចុះនៃមុខងារ ឬដំណើរការសាច់ដុំបាតផ្នែកខាងក្រោមដែលភ្ជាប់ពីឆ្អឹងខាងលើមកឆ្អឹងកញ្ចូញគូទមានតួនាទីទប់ទឹកនោម-លាមក មិនឲ្យហូរចេញផ្តេសផ្តាស និងបញ្ហាប្លោកនោមលៀនចេញមកក្រៅ • បុរស៖ កើតមានជាពិសេសចំពោះអ្នកដែលទើបតែវះកាត់ ឬកោសក្រពេញប្រូស្តាត។  ក្រៅពីនេះ លក្ខខណ្ឌខ្លះអាចជាកត្តាជំរុញផងដែរដូចជាអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម ស្លាប់មួយចំហៀងខ្លួន ឬពិការជើងទាំងពីរកម្រើកមិនរួច អ្នកជំងឺរលាកខួរឆ្អឹងខ្នង អ្នកជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ត ស្ត្រីអស់រដូវ ស្ត្រីមានកូនច្រើន អ្នកមានកម្រិតអ័រម៉ូនអឺស្ត្រូហ្សែនថយចុះ អ្នកលើសទម្ងន់ ក្អករ៉ាំរ៉ៃ ករណីជនពិការដែលពិបាកក្នុងការដើរអ្នកឧស្សាហ៍ទល់លាមក អ្នកញៀនស្រា ឬញៀនបារី អ្នកប្រើថ្នាំមួយចំនួន (ថ្នាំបំបាត់ការធ្លាក់ទឹកចិត្ត ថ្នាំបន្ថយការកន្ត្រាក់សាច់ដុំ ថ្នាំសរសៃប្រសាទ)។ សញ្ញាសម្គាល់ អ្នកជំងឺអាចដឹងដោយខ្លួនឯងថាមិនអាចគ្រប់គ្រងការបត់ជើងតូចបាន ឬទឹកនោមចេញមកដោយឯងៗអាស្រ័យនឹងប្រភេទនៃ Urinary Incontinence ខាងក្រោម៖ • Stress Incontinence៖ ការចេញទឹកនោមដោយឯងៗនៅពេលមានចលនាដូចជាសើច ក្អក កណ្តាស់ ហាត់កីឡា ឬធ្វើការងារធ្ងន់ៗដោយសារមានការកើនឡើងនូវសម្ពាធក្នុងពោះ សង្កត់ និងរុញទឹកនោមឲ្យចេញមកដោយខ្លួនឯង • Urge Incontinence៖ ការចេញទឹកនោមបន្ទាន់ដោយមិនដឹងខ្លួន ដែលតែងកើតមានឡើងនៅពេលយប់ • Mixed Incontinence៖ ការចេញទឹកនោមទាំង ២ប្រភេទខាងលើកើតរួមគ្នាដោយអ្នកជំងឺស្រាប់តែឈឺបត់ជើងតូចភ្លាមៗ ហើយគាត់ក្អក ឬកណ្តាស់ក្នុងពេលនោះ ធ្វើឲ្យទឹកនោមចេញមកភ្លាមៗ។ ការវិនិច្ឆ័យបញ្ជាក់ ដំបូងគ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការសាកសួរយ៉ាងលម្អិត និងក្បោះក្បាយអំពីប្រវត្តិរបស់អ្នកជំងឺ លើការមានផ្ទៃពោះការអស់រដូវ។ បើជាបុរសគ្រូពេទ្យនឹងសួរអំពីប្រវត្តិនៃការវះកាត់ក្រពេញប្រូស្តាត ឬការធ្លាប់មានរងរបួសផ្សេងៗ។ ក្រៅពីនេះ អ្នកជំងឺអាចនឹងត្រូវពិនិត្យគ្លីនិកបន្ថែមទៀតតាមរយៈ៖ • ការពិនិត្យដោយឈរ៖ អ្នកជំងឺតម្រូវឲ្យញ៉ាំទឹកដើម្បីមានទឹកនោមច្រើនបន្ទាប់មកឲ្យគាត់ប្រឹងក្អក ពេលនោះអ្នកជំងឺនឹងលេចចេញទឹកនោមមកជាមួយដែរ។ • ការពិនិត្យដោយគេង៖ ដំបូងគ្រូពេទ្យនឹងបាញ់ទឹកចូលក្នុងប្លោកនោមពី២៥០ ទៅ៣០០សេសេ រួចដកចេញមកវិញដោយឲ្យអ្នកជំងឺប្រឹងទប់ ឬប្រឹងខ្ជឹប។ តេស្តពិសេសចំពោះស្ត្រីមួយគឺ ប្រើម្រាមដៃ ២លើកបង្ហួរនោម (បន្ទាប់ពីបាញ់ទឹកចូល ៣០០សេសេ)។ ករណីខ្លះអ្នកជំងឺអាចនឹងតម្រូវឲ្យធ្វើតេស្តបន្ថែមទៀតដោយយកសំឡីត្បារត្រចៀករុកចូលក្នុងបង្ហួរនោម និងតេស្តបញ្ជាក់ពីភាពខ្សោយ ដោយដាក់ម្រាមដៃ ២ចូលក្នុងទ្វារមាសហើយឲ្យអ្នកជំងឺខ្ជឹប។ លើសពីនេះអ្នកជំងឺនឹងតម្រូវឲ្យធ្វើតេស្តរកមើលការបង្ករោគនៅក្នុងទឹកនោម ការពិនិត្យអេកូសាស្ត្រដើម្បីរកសញ្ញាណមិនប្រក្រតីផ្សេងទៀតនិងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យពិសេសមួយទៀតហៅថា Balance urodynamics។ ម៉្យាងទៀត អ្នកជំងឺនឹងត្រូវបានណែនាំឲ្យកត់ត្រាបន្ថែមនូវពេលវេលា បរិមាណ ចំនួនដងក្នុងមួយថ្ងៃ និងលក្ខខណ្ឌណាមួយនៃការចេញទឹកនោមឯងៗរបស់គាត់ ដើម្បីអាចវាយតម្លៃការព្យាបាលនៅពេលអនាគត។ ការព្យាបាលសមស្រប ភាគច្រើននៃអ្នកជំងឺអាចទទួលបានការព្យាបាលជាសះស្បើយរហូតដល់ ៧០-៨០% ដែលការព្យាបាលត្រូវបានបែងចែកតាមកម្រិតរួមមាន៖ • ការព្យាបាលដោយមិនប្រើថ្នាំ ឬមិនវះ៖ អ្នកជំងឺនឹងត្រូវបានណែនាំឲ្យទទួលទានទឹកឲ្យបានច្រើន ២-៣លីត្រក្នុងមួយថ្ងៃ នៅពេលព្រឹក និងពេលថ្ងៃ ចៀសវាងការទទួលទានស្រា ឬគ្រឿងស្រវឹង និងហាមជក់បារី។ ករណីអ្នកជំងឺមាននូវកត្តាហានិភ័យរួមផ្សំណាមួយដូចខាងលើ គាត់ត្រូវធ្វើការព្យាបាល ឬកាត់បន្ថយកត្តាទាំងនោះដាច់ខាត។ • ការព្យាបាលដោយធ្វើឲ្យសាច់ដុំកម្រើកឡើងវិញ៖ អ្នកជំងឺត្រូវធ្វើលំហាត់ប្រាណ ឬយោគៈ និងអនុវត្តតិកនិក Rééducation vésicale រាល់ថ្ងៃ ដោយត្រូវគេងសន្ធឹងលើគ្រែ ដកដង្ហើមធម្មតាហើយប្រឹងខ្ជឹបសាច់ដុំដូចទប់បត់ជើងតូច និងបត់ជើងធំក្នុងរយៈពេល១០វិនាទី រួចរលាវិញ ១០វិនាទីទើបចាប់ផ្តើមខ្ជឹបម្តងទៀត រហូតបាន ១៥ដងក្នុង ១វគ្គ (១ថ្ងៃ៣វគ្គ ព្រឹក ថ្ងៃ និងល្ងាច)។ • ការព្យាបាលដោយប្រើថ្នាំ៖ ធ្វើឡើងក្នុងករណីវិធីសាស្ត្រខាងលើបរាជ័យដើម្បីកុំឲ្យប្លោកនោមកន្ត្រាក់ខ្លាំង ដោយប្រើថ្នាំប្រភេទ Anticholinergics តាមការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យអាស្រ័យលើស្ថានភាពជាក់ស្តែងរបស់អ្នកជំងឺ។ តិកនិកទំនើបមួយទៀតក្នុងប្រទេសជឿនលឿន គឺការចាក់ឆ្អឹងខ្នងដើម្បីឲ្យសាច់ដុំកន្ត្រាក់ឡើងវិញ។ • ដំណាក់កាលចុងក្រោយអ្នកជំងឺនឹងត្រូវធ្វើការវះកាត់ ប្រសិនបើការព្យាបាលខាងលើមិនទទួលបានជោគជ័យ ឬបរាជ័យ ដោយប្រើតិកនិក TVT (Tension-free Vaginal Tape), TOT (Transobturator Tape) និងSphincter artificial។ ផលវិបាក និងការការពារ ករណីអ្នកជំងឺមិនធ្វើការព្យាបាលទេនោះ ផលវិបាកដែលអាចកើតមានដូចជា រំខានរហូតទៅជាស្ត្រេស មិនហ៊ានចេញក្រៅ ឬចូលរួមក្នុងសង្គម ប៉ះពាល់ដល់ការងារ និងសកម្មភាពផ្លូវភេទរបស់គាត់។ បន្ថែមពីនេះ អ្នកជំងឺអាចមានការរលាក ឡើងក្រហម ដំបៅ រហូតមានការបង្ករោគពីបាក់តេរី និងអាចវិវឌ្ឍរហូតមានមេរោគក្នុងឈាមដែលប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិតទៀតផង។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ Urinary Incontinence អាចចៀសវាងដោយលុបបំបាត់កត្តាហានិភ័យទាំងឡាយដូចជា លើសទម្ងន់ ទល់លាមក ធ្វើការងារ ឬហាត់កីឡាធ្ងន់ៗ ពិសាបារី ទទួលទានកាហ្វេ ស្ត្រេស និងហាត់តិកនិក Rééducation vesical ករណីសង្ស័យ។ រោគសញ្ញានៃការមិនអាចគ្រប់គ្រងការបត់ជើងតូចផ្តល់នូវរំខានខ្លាំង ដូច្នេះអ្នកជំងឺគួរជួបប្រឹក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យឯកទេសផ្នែកតម្រងនោមដើម្បីការពារនូវផលវិបាកនាពេលអនាគតដែលអាចនឹងកើតមាន។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ទូច រ៉ាណូ ឯកទេសផ្នែកមូត្រសាស្រ្តនៅមន្ទីរពេទ្យព្រះកុសុមៈ និងមន្ទីរសម្រាកព្យាបាលតម្រងនោមភ្នំពេញ អត្ថបទ៖​ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨១ ©2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

នាពេលបច្ចុប្បន្នជំងឺសើស្បែកដែលបង្កដោយប៉ារ៉ាស៊ីត អាចចោទជាបញ្ហាមួយចំនួនហើយបញ្ហាទាំងនោះមានច្រើនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជាប្រទេសនៅតំបន់ត្រូពិច (Southern Asia) អាមេរិក និងប្រទេសអាហ្វ្រិកផងដែរ។ ជំងឺ Cutaneous Larva migrans ភាគច្រើនកើតឡើងលើកុមារជាងមនុស្សពេញវ័យពីព្រោះកុមារចូលចិត្តលេងដីខ្សាច់ និងដេកលើដីខ្សាច់ជាដើម។ និយមន័យ ជំងឺសើស្បែកដែលបង្កដោយប៉ារ៉ាស៊ីត ឬពាក្យបច្ចេកទេសហៅថា Cutaneous Larva migrans គឺជាជំងឺមួយដែលបង្កឡើងដោយពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតម្យ៉ាងដែលជាពពួកព្រូន Hookworm មានលក្ខណៈជាព្រូនដែលរស់នៅក្រោមស្បែក។ មូលហេតុចម្បង និងកត្តាប្រឈម មានមូលហេតុចម្បងជាច្រើនដែលបង្កឲ្យមានជំងឺសើស្បែកពីពពួកប៉ារ៉ាស៊ីត តែកត្តាសំខាន់ដែលបណ្តាលឲ្យមានជំងឺនេះគឺពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតដែលរស់នៅក្នុងពោះវៀនសត្វឆ្កែ ឆ្មា សត្វព្រៃ ហើយពងរបស់វានឹងវិវឌ្ឍទៅជាដង្កូវដែលរស់នៅក្នុងដីក្តៅ ឬដីខ្សាច់សើម។ ដោយឡែកការចម្លងនេះកើតឡើងនៅពេលដែលស្បែកប៉ះផ្ទាល់ទៅនឹងដីខ្សាច់ និងដង្កូវចូលទៅក្នុងស្បែកដែលមិនបានការពារជាធម្មតាមានដូចជាជើងប្រអប់ជើង គូទ ឬខ្នងជាដើម។ ក្រៅពីមូលហេតុចម្បងខាងលើ ក៏មានកត្តាជំរុញ ឬប្រឈមមួយចំនួនទៀតដែលធ្វើឲ្យមានបញ្ហានេះកើតឡើងរួមមាន៖ • ចំណង់ចំណូលចិត្ត និងមុខរបរដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការទំនាក់ទំនងជាមួយដីខ្សាច់ក្តៅ ឬដីខ្សាច់សើម • កុមារដែលចូលចិត្តលេងដីខ្សាច់ ឬអ្នកដើរលេងតាមឆ្នេរខ្សាច់ • ការធ្វើដំណើរទៅតំបន់ត្រូពិចជាដើម។ល។ រោគសញ្ញា និងរោគវិនិច្ឆ័យ ជាទូទៅ ជំងឺ Cutaneous Larva migrans នេះអាចលេចចេញជារោគសញ្ញាសម្គាល់ខុសពីធម្មតាដូចជា៖ រមាស់ និងកន្ទួលក្រហមដោយមានរាងដូចពស់។ ដោយឡែកចំពោះជំងឺសើស្បែកបង្កដោយពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតនេះអាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបានតាមរយៈការពិនិត្យទៅលើរោគសញ្ញាគ្លីនិក។ ម៉្យាងវិញទៀតយើងអាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបានតាមរយៈការពិនិត្យឈាម និងលាមក [Stool examination and Complete blood count (CBC)] ដើម្បីដឹងបន្ថែម និងឲ្យកាន់តែច្បាស់ថាពិតជាបង្កឡើងពីពពួកប៉ារ៉ាស៊ីត។ ការព្យាបាល និងផលវិបាក ជាទូទៅ ប្រសិនបើលោក លោកស្រី ឬអាណាព្យាបាលកុមារដែលមានបញ្ហាដូចបានរៀបរាប់ខាងលើត្រូវប្រញាប់មកពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យឯកទេសសើស្បែក ឬគ្រូពេទ្យជំនាញដើម្បីមកព្យាបាលឲ្យបានចំចំណុច និងត្រឹមត្រូវ។ លើសពីនេះ យើងក៏អាចព្យាបាលបញ្ហានេះបានដោយការប្រើប្រាស់ថ្នាំ Albendazole បានផងដែរ។ ប្រសិនបើមិនបានទទួលការព្យាបាលទាន់ពេលវេលា និងមិនត្រឹមត្រូវនោះទេវានឹងផ្តល់ផលវិបាកអាចឲ្យមានការបង្ករោគនៅលើស្បែក និងរលាកសួតដោយកម្រ (Loeffler’s syndrome)។ វិធីសាស្រ្តការពារ ដោយហេតុថានាពេលបច្ចុប្បន្ន បញ្ហានេះកើតឡើងនៅប្រទេសកម្ពុជាច្រើន អ្នកគួរតែការពារខ្លួន ក៏ដូចជាកុមារដូចពាក្យស្លោកមួយបានពោលថា "ការពារគឺប្រសើរជាងព្យាបាល"។ វិធីល្អបំផុតដើម្បីការពារមិនឲ្យមានបញ្ហាស្បែកដែលបង្កដោយប៉ារ៉ាស៊ីត (ព្រូនក្រោមស្បែក) រួមមាន៖ • ចៀសវាងនៅជិតគ្នាដោយផ្ទាល់រវាងស្បែកទទេនឹងដី នៅកន្លែងដែលមានហានិភ័យនៃការឆ្លង • គេង ឬអង្គុយនៅលើឆ្នេរខ្សាច់ ត្រូវប្រើកន្សែង ឬកម្រាលមកក្រាលជាមុនសិន • ត្រូវពាក់ស្បែកជើងពេលអ្នកដើរលើឆ្នេរខ្សាច់ ឬនៅកន្លែងដែលអ្នកសង្ស័យថាមានលាមកសត្វ។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ចាន់ សេង ឯកទេសសើស្បែក និងកាមរោគនៃ មន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិនព្រះកុសុមៈ អត្ថបទ៖ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨៣ 2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ការរលាកទងសួត គឺជាប្រភេទជំងឺឆ្លងកើតមានឡើងញឹកញាប់ចំពោះក្មេងតូច និងទារក ដោយសារមានការរលាក និងស្ទះក្នុងទងសួត (Bronchiole) ដែលភាគច្រើនបង្កឡើងពីវីរុស។ ជាធម្មតារយៈពេលនៃជំងឺរលាកទងសួត គឺនៅអំឡុងខែត្រជាក់។ ជំងឺរលាកទងសួត ចាប់ផ្តើមជាមួយនឹងរោគសញ្ញាប្រហាក់ប្រហែលទៅនឹងជំងឺផ្តាសាយ ប៉ុន្តែវាអាចវិវឌ្ឍទៅជាក្អក ឮសំឡេងពេលដកដង្ហើម និងពេលខ្លះពិបាកដកដង្ហើម។  សញ្ញានៃការរលាកទងសួតអាចស្ថិតនៅពីច្រើនថ្ងៃទៅច្រើនសប្តាហ៍ ឬរហូតដល់មួយខែ។ កុមារភាគច្រើនបានធូរស្រាលដោយការសម្រាកព្យាបាលនៅផ្ទះ និងមានភាគរយតិចបំផុតដែលទាមទារឲ្យមានការព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យ។ លក្ខណៈនៃជំងឺ ការរលាកដែលប៉ះពាល់ផ្នែកនៃសួតត្រង់ bronchioles ត្រូវបានហៅថាជាជំងឺរលាកទងសួត។ Bronchioles មានលក្ខណៈតូច បំពង់មែកធាងដែលដឹកនាំខ្យល់ចេញចូលពីសួត។ នៅពេលបំពង់នេះ ត្រូវបានឆ្លងមេរោគ វាឡើងហើម និងពេញដោយស្លេស្ម ដែលធ្វើឲ្យពិបាកក្នុងការដកដង្ហើម។ ជំងឺរលាកទងសួតជាធម្មតាប៉ះពាល់ដល់ក្មេងអាយុក្រោម ២ឆ្នាំ ដែលអាចជាដោយខ្លួនឯងចំពោះក្មេងភាគច្រើន ប៉ុន្តែកុមារខ្លះដែលមានជំងឺនេះត្រូវការជួបប្រឹក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជាចាំបាច់។   ការចម្លងរោគ មូលហេតុចម្បងនៃការរលាកទងសួតគឺបណ្ដាលមកពីវីរុសមានឈ្មោះថា respiratory syncytial virus ឬ RSV។ វីរុសប្រភេទនេះរស់នៅក្នុងដំណក់ទឹកល្អិតៗ ដែលមាននៅក្នុងខ្យល់ពេលអ្នកជំងឺក្អក ឬកណ្តាស់ដែលអាចសាយភាយបានយ៉ាងងាយស្រួលពីមនុស្សម្នាក់ ទៅកាន់មនុស្សម្នាក់ទៀត។ រោគសញ្ញា ជាទូទៅ ការរលាកទងសួត ចាប់ផ្តើមដូចជាជំងឺផ្តាសាយដែរ ដែលកុមារតែងលេចឡើងនូវអាការៈដូចខាងក្រោម៖ • តឹងច្រមុះ ឬហៀរសម្បោរ • ក្អកដែលមានលក្ខណៈស្រាល • ក្តៅខ្លួនលើសពី៣៨ អង្សាសេ • ថយចុះចំណង់អាហារ។ នៅពេលការរលាកទងសួតកាន់តែវិវឌ្ឍធ្ងន់ធ្ងរ កុមារអាចលេចឡើងនូវសញ្ញាបន្ថែមរួមមាន៖ • ដកដង្ហើមញាប់ ឬមានបញ្ហាដង្ហើម៖ ចំពោះទារក សញ្ញាដំបូងអាចជាការផ្អាកដង្ហើមក្នុងរយៈពេលពី ១៥វិនាទី ឬ២០វិនាទី • ឮសំឡេងពេលដកដង្ហើម (ជាធម្មតាមានរយៈពេល៧ថ្ងៃ) • ក្អកធ្ងន់ធ្ងរ (រហូតដល់១៤ថ្ងៃ ឬយូរជាងនេះ) • មានបញ្ហាក្នុងការញ៉ាំ និងផឹក (ដោយសារសញ្ញាផ្សេងៗ)។ ការព្យាបាល ការព្យាបាលសំខាន់បំផុតនៃជំងឺរលាកទងសួត គឺត្រូវប្រាកដថាទារក ឬកូនរបស់អ្នកទទួលបានអុកស៊ីសែនគ្រប់គ្រាន់ ដោយគ្រូពេទ្យ ឬគិលានុបដ្ឋាកត្រូវបឺតស្លេស្មចេញពីច្រមុះកូនអ្នក ឬផ្តល់ខ្យល់មានសំណើម ឬអុកស៊ីសែនសម្រាប់ការដកដង្ហើម។ គួរបញ្ជាក់ថាគ្រូពេទ្យនឹងមិនផ្តល់ថ្នាំអង់ទីប៊ីយ៉ូទិកទេ ព្រោះការរលាកទងសួតបង្កឡើងពីវីរុស ហើយអង់ទីប៊ីយ៉ូទិកមិនមានប្រសិទ្ធភាពសម្លាប់វីរុសបានឡើយ។ ការថែទាំទារក ជាការពិតណាស់ គន្លឹះមួយចំនួនដែលឪពុកម្តាយគួរអនុវត្តដើម្បីជួយដល់កូនៗពីជំងឺរលាកទងសួតនេះរួមមាន៖ • ត្រូវប្រាកដថាកូនអ្នកទទួលបានជាតិទឹកគ្រប់គ្រាន់ • ប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ផ្តល់សំណើមក្នុងបន្ទប់គេងរបស់កូនអ្នក • បើកូនអ្នកមិនស្រួលដោយសារក្តៅខ្លួន អ្នកអាចព្យាបាលដោយប្រើប៉ារ៉ាសេតាម៉ុល ឬ Ibuprofen • ចៀសវាងការប្រើ Aspirin ចំពោះក្មេងអាយុតិចជាង ១៨ឆ្នាំ • សម្អាតច្រមុះកូនអ្នកជាមួយសូលុយស្យុងសេរ៉ូមប្រៃ • បើកូនអ្នកមានអាយុលើសពី១ឆ្នាំ អាចផ្តល់អាហារក្តៅឧណ្ហៗ សារធាតុរាវថ្លាដើម្បីសម្រួលបំពង់ក និងជួយកាត់បន្ថយស្លេស្ម • ឲ្យកូនអ្នកគេងកើយខ្នើយបើពួកគេអាយុលើសពីមួយឆ្នាំ (មិនត្រូវប្រើខ្នើយទេបើកូនអ្នកអាយុក្រោម ១ឆ្នាំ) • គួរគេងក្នុងបន្ទប់ជាមួយកូនអ្នក ដូច្នេះ អ្នកនឹងអាចដឹងភ្លាមៗប្រសិនពួកគេពិបាកដកដង្ហើម • មិនអនុញ្ញាតឲ្យមាននរណាម្នាក់ជក់បារីនៅក្បែរកូនអ្នកឡើយ។ ការការពារ អ្នកអាចកាត់បន្ថយឱកាសដែលកូនអ្នកនឹងកើតជំងឺរលាកទងសួតដោយ៖ • លាងសម្អាតដៃអ្នក និងដៃកូនរបស់អ្នកឲ្យបានញឹកញាប់ជាមួយសាប៊ូដុំ និងទឹក ឬប្រើអាល់កុលជូតដៃ • នៅឲ្យឆ្ងាយពីមនុស្សពេញវ័យ ឬក្មេងដែលឈឺ • ចាក់វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺផ្តាសាយជាប្រចាំចំពោះអ្នក និងកូនតូចរបស់អ្នក។ ជំងឺរលាកទងសួតអាចលាប់ឡើងវិញ ហើយការបង្ករោគអាចកើតឡើងលើសពីម្តងអំឡុងពេលជាមួយគ្នាក្នុងរដូវកាលនៃជំងឺផ្លូវដង្ហើម ហើយអ្នកជំងឺខ្លះអាចមានការបង្ករោគពីវីរុសពីរផ្សេងគ្នាក្នុងពេលតែមួយ។ បន្ថែមពីនោះ គ្រប់អ្នកជំងឺរលាកទងសួតត្រូវរក្សាគម្លាតឲ្យនៅដាច់ដោយឡែកពីអ្នកជំងឺផ្សេងទៀតដែលមាន និងគ្មានជំងឺរលាកទងសួត។ ប្រសិនបើចាំបាច់ អ្នកជំងឺដែលបង្កពីវីរុសដូចគ្នាអាចនៅបន្ទប់ជាមួយគ្នា ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយបម្រុងប្រយ័ត្នគួរតែត្រូវបានអនុវត្តជានិច្ច។ ការវិវឌ្ឍ គួរបញ្ជាក់ដែរថា កុមារដែលធ្លាប់មានជំងឺរលាកទងសួតអាចនឹងពិបាកដកដង្ហើម ឬដកដង្ហើមឮម្តងទៀតក្នុងកម្រិតតែ៥០% ប៉ុណ្ណោះ។ ម៉្យាងទៀតគេនៅមិនទាន់ច្បាស់ថា តើវីរុសអាចបង្កឲ្យមានជំងឺហឺតបន្ថែមទៀត ឬកុមារដែលមានជំងឺហឺតអាចប្រឈមខ្ពស់ទៅនឹងជំងឺរលាកទងសួតឬយ៉ាងណា។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត វ៉ាន សុខជា ឯកទេសរោគកុមារ សញ្ញាបត្រពីប្រទេសបារំាងនិងអូស្ត្រាលី បម្រើការនៅមន្ទីរពេទ្យកុមារជាតិ និងជាប្រធានមន្ទីរសំរាកព្យាបាលរោគកុមារ ម៉ាក់ស៊ីឃែរ អត្ថបទ៖ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨៣ 2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ជំងឺខ្សោយក្រលៀន (តម្រងនោម) គឺជាបញ្ហាចោទមួយធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ។ ជាក់ស្តែង ប្រទេសកម្ពុជា ជំងឺខ្សោយក្រលៀនជាប្រធានបទក្តៅគគុកមួយដែលប្រជាជនកំពុងតែចាប់អារម្មណ៍ ហើយក៏មានការភ័យខ្លាចថែមទៀតផង។ តើអ្វីជាបញ្ហាខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវ? បញ្ហាខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវគឺជាការថយចុះភ្លាមៗនូវមុខងារនៃការច្រោះទឹកនោម ( La baisse brutale du debit de filtration glomerulaire) បណ្តាលឲ្យមានការចាល់នូវសារធាតុពុលក្នុងរាងកាយ (Hyperuricémie, Hypercréatininémie…)។ អ្វីជាមូលហេតុចម្បង និងកត្តាជំរុញនៃបញ្ហាខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវ? • ការខ្សោយក្រលៀនស្រួចស្រាវដោយការស្ទះផ្លូវបង្ហួរនោម (IRA Obstructive) ក្រួសក្នុងប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹកនោម។ ក្នុងនោះក៏មានករណីពិសេសមួយចំនួនផងដែរ ដូចជាក្រួសស្ទះបង្ហូរទឹកនោមនៃបុគ្គលដែលមានតម្រងនោមតែម្ខាងពីកំណើត(Rein Unique)។ មួយវិញទៀតគឺក្រួសស្ទះក្នុងផ្លូវបង្ហូរទឹកនោមទាំងសងខាងតែម្តង (Lithiases Urinaires Obstructives Bilaterales) • ការខ្សោយក្រលៀនស្រួចស្រាវនៃមុខងារ (IRA Fonctionnelle) ការបាត់បង់ជាតិទឹកខាងក្រៅកោសិកាក្នុងករណីនេះមានដូចជា៖ បាត់បង់ជាតិទឹកតាមរយៈការក្អួត រាកខ្លាំង ការរលាកខ្លាំង ការនោមច្រើននៃអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម ឬការនោមច្រើនក្រោយពេលវះកាត់ក្រួសក្នុងប្រព័ន្ធផ្លូវបង្ហូរទឹកនោម (Syndrome de leve d’ostacle) ការថយចុះនៃបរិមាណឈាម ទឹកនោមប្រៃធ្ងន់ធ្ងរ ក្រិនថ្លើមធ្ងន់ធ្ងរ ការចុះសម្ពាធឈាម និងការព្យាបាលដោយថ្នាំបញ្ចុះទឹកនោមហួសកម្រិត ឬមិនបានទៅពិនិត្យតាមដានជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត • ការខូចខាតទៅលើសាច់តម្រងនោមតែម្តង (IRA Organique)។ ក្រៅពីមូលហេតុចម្បងខាងលើ ក៏មានកត្តាជំរុញផ្សេងទៀតផងដែររួមមាន៖ ជំងឺដុំសាច់ប្រូស្តាត ដុំសាច់ប្លោកនោម មហារីកមាត់ស្បូន ឬដៃស្បូនដែលមានការរីករាលដាលស៊ីដល់ផ្លូវបង្ហូរទឹកនោម ឬអាចសង្កត់ទៅលើផ្លូវបង្ហូរទឹកនោម ព្រមទាំងមានការរលាកសាច់តម្រងនោមរុំារ៉ៃនិងការចុះខ្សោយក្រពេញលើតម្រងនោម (Insuffisance Surrénale)។ ក្នុងនេះផងដែរ គេសង្កេតឃើញថា បុគ្គលដែលងាយប្រឈមនឹងជំងឺនេះមានដូចជា៖ • ធ្លាប់មានប្រវត្តិកើតក្រួសក្នុងប្រព័ន្ធតម្រងនោម • លើសជាតិអាស៊ីតអ៊ុយរិច (+/- Calcul acideuique) • អ្នកជំងឺក្រិនថ្លើមធ្ងន់ធ្ងរ • តំណពូជជាដើម។ល។ តើបញ្ហាខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវនេះមានសញ្ញាសម្គាល់អ្វីខ្លះ? យើងអាចកត់សម្គាល់នូវរោគសញ្ញាខាងក្រោមដើម្បីជាគន្លឹះដែលអាចសង្ស័យថាជាការខ្សោយតម្រងនោមស្រួចស្រាវ ដែលសញ្ញាទាំងនោះមានដូចជា៖ • ប្រវត្តិធ្លាប់មានក្រួសប្រព័ន្ធតម្រងនោម៖ ឈឺចុកចង្កេះដែលមានការរាលចាក់ទៅអវៈយវៈភេទខាងក្រៅដែលគេហៅថាចុកតម្រងនោម(Colique Néphrétique) • អ្នកជំងឺអាចមានអាការៈលើសសម្ពាធឈាមឈឺក្បាល មិនឃ្លានបាយ ហត់ ក្អួតចង្អោរ ស្រវាំងភ្នែក ប្រកាច់ សន្លប់ ថយចុះនូវបរិមាណទឹកនោម (Oligurie

បើយោងតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវដែលបានចុះផ្សាយក្នុងវេបសាយវិទ្យាស្ថានសុខភាពជាតិអាមេរិក (PubMed) បានបង្ហាញថា ជំងឺឆ្លងនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោម (UTIs) នៅតែជាបញ្ហាសុខភាពសារធាណៈដ៏គួរឲ្យព្រួយបារម្ភដោយអត្រានៃការឆ្លងជំងឺនេះប្រចាំឆ្នាំមានប្រមាណជា ១៥០លាននាក់ដែលភាគច្រើននៃការបង្ករោគបណ្តាលមកពីបាក់តេរីកាចសាហាវមួយចំនួនដូចជា Escherichia coli (80%), Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis, Enterococcus faecalis និងStaphylococcus saprophyticus។ ដូចដែរមិត្តអ្នកអានបានជ្រាបខ្លះៗហើយថា ប្រព័ន្ធតម្រងនោមជាបណ្តុំសរីរាង្គផ្នែកខាងក្រោមនៃរាងកាយដែលមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការបញ្ចេញជាតិពុល ត្រួតពិនិត្យសម្ពាធឈាមធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពអេឡិចត្រូលីត្រ និងជាកត្តារួមចំណែកដ៏សំខាន់ក្នុងការផលិតគ្រាប់ឈាមក្រហមផងដែរ។ ប្រព័ន្ធតម្រងនោមរួមបញ្ចូលនូវសរីរាង្គតម្រងនោម ឬក្រលៀនចំនួន២ បង្ហួរនោមខាងលើ២ ប្លោកនោម១ និងបង្ហួរនោមខាងក្រោម១ សម្រាប់មនុស្សស្រី ដោយឡែកសម្រាប់មនុស្សប្រុស ប្រូស្តាតជាសរីរាង្គសម្គាល់១ បន្ថែមទៀតដែលស្ថិតនៅក្រោមប្លោកនោម។ និយមន័យ ការបង្ករោគលើប្រព័ន្ធតម្រងនោមគឺសំដៅលើការឈ្លានពានរបស់បាក់តេរីចំពោះសរីរាង្គណាមួយនៃប្រព័ន្ធតម្រងនោម ដែលជាទូទៅវាអាចបណ្តាលឲ្យមានការរលាក និងការបង្ករោគចំពោះសរីរាង្គទាំងនោះ។ ការបង្ករោគលើប្រព័ន្ធតម្រងនោមត្រូវបានបែងចែកជា ២ប្រភេទគឺ៖ • Infection Urinaire Haute ឬ Pyélonephrite/Pyelonephritis៖ ជាការបង្ករោគនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោមផ្នែកខាងលើដែលមានដូចជាតម្រងនោម ឬក្រលៀន និងបង្ហួរនោមផ្នែកខាងលើ។ ក្នុងនោះដែរ វាត្រូវបានបែងចែកជា ២ប្រភេទបន្ថែមទៀតគឺ Pyélonephrite obstructive ដែលបង្កឲ្យមានការស្ទះទឹកនោម (ជួនកាលអាចបណ្តាលមកពីក្រួស ឬដុំមហារីក) និង Pyélonephrite non obstructive ដែលមូលហេតុចម្បងគឺបណ្តាលមកពីការបង្ករោគតាមឈាម (Hématogène) ជាពិសេសក្នុងករណីអ្នកជំងឺដែលមានប្រព័ន្ធការពាររាងកាយខ្សោយដូចជាអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម អ្នកប្រើថ្នាំបន្ថយប្រព័ន្ធការពាររាងកាយ (Corticoide, Immunodépresseur) ស្រ្ដីមានផ្ទៃពោះ អ្នកជំងឺខ្សោយតម្រងនោម... ជាកត្តាធ្វើឲ្យមេរោគមានឱកាសឈ្លានពានបាន។ Infection Urinaire Haute តែងបណ្តាលឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរដល់អាយុជីវិត។ • Infection Urinaire Basse៖ ជាការបង្ករោគនៅតម្រងនោមផ្នែកខាងក្រោម ដែលរាប់ចាប់ពីប្លោកនោម ប្រូស្តាត (សម្រាប់បុរស) និងបង្ហួរនោមខាងក្រោម។ ជាទូទៅ វាមិនបង្កជាគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរដល់អាយុជីវិតភ្លាមៗដូច InfectionUrinaire Haute ឡើយ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា រហូតមកដល់ពេលនេះ អត្រានៃការបង្ករោគលើប្រព័ន្ធតម្រងនោមនៅតែមានចំនួនច្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់ដដែល ហើយអ្វីដែលជាកង្វល់បន្ថែមទៀតនោះគឺភាពស៊ាំនៃមេរោគបង្កទៅនឹងថ្នាំអង់ទីប៊ីយ៉ូទិក ឬថ្នាំផ្សះកាន់តែមានចំនួនច្រើនឡើងៗ។ មូលហេតុ និងបុគ្គលប្រឈម បាក់តេរីជាមូលហេតុចម្បងដែលតែងបង្កឲ្យមានការរលាកតម្រងនោម និងបង្ករោគនៅសរីរាង្គទាំងឡាយនៃប្រព័ន្ធតម្រងនោម។ ក្នុងនោះដែរគេសង្កេតឃើញថា បុគ្គលដែលងាយប្រឈមនឹងជំងឺនេះមានដូចជា៖ • បុគ្គលដែលមានការរួមភេទញឹកញាប់ • វ័យចាស់ដែលអាចចាប់ពីអាយុ ៦០ឆ្នាំឡើង • អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម អ្នកជំងឺដែលមានប្រព័ន្ធការពាររាងកាយទ្រុឌទ្រោមដែលអាចជាអ្នកជំងឺHIV ឬអ្នកកំពុងប្រើប្រាស់ថ្នាំបន្ថយប្រព័ន្ធការពាររាងកាយ • អ្នកជំងឺខ្សោយតម្រងនោម • ស្រ្ដីមានផ្ទៃពោះ • បុគ្គលដែលមានបញ្ហាស្ទះទឹកនោម ដែលអាចបណ្តាលមកពីក្រួសក្នុងតម្រងនោម ដុំមហារីក ឬការរីកនៃក្រពេញប្រូស្តាតជាដើម។  គួរកត់សម្គាល់ដែរថា ស្ត្រីមានឱកាសប្រឈមនឹងការកើតជំងឺឆ្លងនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោមជាងបុរស ដោយហេតុថា ជាលក្ខណៈធម្មជាតិស្ត្រីមានប្រវែងបង្ហួរនោមផ្នែកខាងក្រោមខ្លីជាងបុរស ដែលលក្ខខណ្ឌបែបនេះពិតជាអាចបង្កភាពងាយស្រួលដល់ការជ្រៀតចូលរបស់មេរោគ។ រោគសញ្ញា អ្នកអាចកត់សម្គាល់នូវសញ្ញាងាយៗខាងក្រោមដើម្បីជាគន្លឹះដែលអាចសង្ស័យថា ជាការបង្ករោគនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោម ដែលសញ្ញាទាំងនោះមានដូចជា៖ • ចំនួនដងនៃការបត់ជើងតូចខុសប្រក្រតី (អាចញឹកញាប់ជាងមុន ឬមិនបត់ជើងសោះ) • ក្រហាយ ពិបាកបត់ជើងតូច ឬអាចឈឺបត់ជើងភ្លាម ទឹកនោមបញ្ចេញមកភ្លាមៗ  • ទឹកនោមមានក្លិនអាក្រក់ សភាពល្អក់ ខ្ទុះ ឬមានឈាមមកលាយឡំជាមួយ។ ករណីមានឈាមបែបនេះគឺជាសញ្ញាដ៏គួរឲ្យព្រួយបារម្ភដែលអាចទាក់ទងនឹងការរលាកធ្ងន់ធ្ងរ ក្រួសតម្រងនោម ឬមហារីកជាដើម • បន្ថែមពីនេះ អ្នកជំងឺអាចស្តែងចេញជាអាការៈក្តៅខ្លួន ស្រៀវស្រាញ ដែលជាសញ្ញាសម្គាល់នៃការបង្ករោគនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោមផ្នែកខាងលើ (Infection Urinaire Haute)។ យន្តការនៃការបង្ករោគ ករណីដែលតែងកើតមានឡើងជាញឹកញាប់ចំពោះការបង្ករោគនៅតម្រងនោមនោះគឺការជ្រៀតចូលរបស់បាក់តេរីទៅក្នុងរាងកាយតាមរយៈបង្ហួរនោមផ្នែកខាងក្រោម។ បន្ទាប់មកបាក់តេរីចាប់ផ្តើមធ្វើការបែងចែកខ្លួនដើម្បីបង្កើនចំនួន ព្រមទាំងធ្វើដំណើរទៅកាន់តម្រងនោម ក្រលៀនដែលជាទីកន្លែងរស់នៅ និងបង្ករោគដ៏ល្អបំផុត។ រាល់ពេលមានបាក់តេរីចូលក្នុងរាងកាយខ្លួនរបស់យើងតែងធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងតបតដែលមានស្តែងជាអាការៈ និងសញ្ញាផ្សេងៗ។ ម៉្យាងក្រៅពីការចម្លងរោគតាមផ្លូវខាងក្រោមបាក់តេរីដែលស្ថិតនៅទីតាំងផ្សេងទៀតនៃរាងកាយក៏អាចបន្លាស់ទីតាមចរន្តឈាម ហើយមានសមត្ថភាពឈ្លានពាន និងបង្ករោគនៅតម្រងនោមបានដែរ។ ប៉ុន្តែករណីបែបនេះជាករណីដែលកម្រនឹងអាចកើតមានឡើងណាស់។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ដើម្បីបញ្ជាក់ច្បាស់អំពីមូលហេតុពិតប្រាកដដែលបណ្តាលឲ្យមានការបង្ករោគនៅតម្រងនោម ក្រុមគ្រូពេទ្យឯកទេសនឹងធ្វើការ៖ • ប្រមូលទឹកនោម និងវិភាគទឹកនោមរបស់អ្នកជំងឺតាមរយៈតេស្តម៉្យាងដែលមានឈ្មោះថា ECBU (Examine Cytobacteriologique des Urines)៖ ជាប្រភេទតេស្តដែលអាចពិនិត្យបានទាំងលក្ខណៈខាងក្រៅនៃទឹកនោមដោយផ្ទាល់ព្រមទាំងការបណ្តុះមេរោគជាមួយការធ្វើតេស្តថ្នាំផ្សះដែលអាចសម្លាប់មេរោគបានទៀតផង។ វិធីសាស្រ្តវិភាគទឹកនោមគឺជាវិធីសាស្ត្រដ៏ចាំបាច់ និងមិនអាចខានបាន ក្នុងការកំណត់រកអត្តសញ្ញាណពិតប្រាកដនៃមេរោគបង្កព្រមទាំងជាជំនួយក្នុងការព្យាបាលផងដែរ។ ក្រៅពីនេះ ក្រុមគ្រូពេទ្យក៏អាចពិនិត្យបន្ថែមតាមរយៈការធ្វើអេកូសាស្ត្រ ថតវិទ្យុសាស្ត្រ (ASP) ឬ Scanner ក្នុងករណីការធ្វើអេកូសាស្ត្រ និងថតវិទ្យុសាស្ត្រ(ASP) រករោគវិនិច្ឆ័យមិនឃើញ។ វិធីសាស្រ្តព្យាបាល ជាទូទៅ ការព្យាបាលត្រូវបានចែកចេញជា ២៖ ១ ការរលាកតម្រងនោមផ្នែកខាងក្រោម៖ • ពិនិត្យទឹកនោម(ECBU)  មុនឲ្យប្រើថ្នាំផ្សះ។ • ការជ្រើសរើសថ្នាំផ្សះ ដែលមានសមត្ថភាពប្រឆាំងនឹងបាក់តេរីបានច្រើនប្រភេទ (Antibiotique Larges Spectres) បន្ទាប់ពីយកទឹកនោមរួច។លទ្ធផល ECBU អាចបាននៅថ្ងៃទី ៣ ទៅ៥។ ក្រោយចេញលទ្ធផលបណ្តុះមេរោគ និងតេស្តភាពស៊ាំនៃថ្នាំផ្សះ អ្នកជំងឺប្រហែលជាអាចតម្រូវឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរប្រភេទថ្នាំផ្សះ ឬរក្សានូវការប្រើប្រភេទថ្នាំដដែល ទៅតាមលទ្ធផលបណ្តុះមេរោគ (Antibiogramme) បូករួមជាមួយការណែនាំអំពីការប្រើប្រាស់ថ្នាំផ្សះឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងគ្រប់ចំនួន។ • រុករក និងព្យាបាលមូលហេតុ៖ ប្រូស្តាតរីកប៉ោងក្រួសស្ទះបង្ហួរខាងក្រោមត្បៀតបង្ហួរខាងក្រោមមានដុំសាច់បង្ហួរខាងក្រោម….។ ២ ការរលាកតម្រងនោមផ្នែកខាងលើ (អ្នកជំងឺត្រូវសម្រាកពេទ្យ) • Pyélonephrite aigue obstructive៖ បង្ហូរទឹកនោមដែលស្ទះជាបន្ទាន់ Drainage en urgence (Sonde JJ ឬ Néphrostomie) បញ្ចៀសការប្រមូលផ្តុំនៃមេរោគ (Choc septique) ពិនិត្យទឹកនោម(ECBU) មុនឲ្យប្រើថ្នាំផ្សះ (Antibiotique larges Spectres) បន្ទាប់មកទៀតរុករកនិងព្យាបាលមូលហេតុ ក្រួសស្ទះបង្ហួរខាងលើ មហារីកសរីរាង្គនៅក្បែរដូចជាមហារីកមាត់ស្បូន ពោះវៀនធំ… ដែលសង្កត់លើបង្ហួរនោម • Pyélonephrite aigue non obstructive៖ ពិនិត្យទឹកនោម(ECBU) បណ្តុះមេរោគក្នុងឈាម (Culture du sang)  មុនឲ្យប្រើថ្នាំផ្សះ(Antibiotique Larges Spectres) រុករក និងព្យាបាល មូលហេតុអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម អ្នកជំងឺដែលមានប្រព័ន្ធការពាររាងកាយទ្រុឌទ្រោម ដែលអាចជាអ្នកជំងឺ HIV ឬអ្នកកំពុងប្រើប្រាស់ថ្នាំបន្ថយប្រព័ន្ធការពាររាងកាយ។ ផលវិបាក ប្រសិនបើអ្នកជំងឺមិនបានទទួលការព្យាបាលត្រឹមត្រូវទេនោះ អ្នកជំងឺអាចប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់ចំពោះសុខភាពដ៏គួរឲ្យព្រួយបារម្ភ៖ • ជាក់ស្តែង អ្នកជំងឺអាចនឹងបាត់បង់អាយុជីវិតដោយសារការឆ្លងមេរោគចូលក្នុងចរន្តឈាម (Septicémie) ដែលបង្កឲ្យមាន Choc Septique (ធ្លាក់សម្ពាធឈាមធ្ងន់ធ្ងរ) ក្នុងករណី Pyélonéphrite។ • ក្រៅពីនេះ មេរោគអាចនឹងមានភាពស៊ាំថ្នាំ (Résistances des antibiotiques) ចំពោះការមិនបានយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការព្យាបាលឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ ម៉្យាង កត្តានេះ ក៏អាចបណ្តាលឲ្យការព្យាបាលបន្ទាប់ជួបឧបសគ្គ ដោយហេតុថាការវិភាគ និងបណ្តុះមេរោគមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅបាន (មេរោគបណ្តុះមិនដុះ)។ • ទាក់ទងនឹងការបង្ករោគនៅផ្នែកតម្រងនោមខាងក្រោម អ្នកជំងឺនឹងទទួលរងនូវការឈឺចាប់ ផលរំខានចំពោះសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃ ព្រមទាំងអាចវិវឌ្ឍជាការហូរឈាម (Cystite hémorragique) ជាពិសេសបន្តការឆ្លងរាលដាលទៅផ្នែកខាងលើដែលហៅថា Pyélonephrite។ វិធីសាស្រ្តការពារ តាមពិត ទម្លាប់ងាយៗប្រចាំថ្ងៃបានចូលរួមចំណែកកាត់បន្ថយអត្រានៃការឆ្លងរោគនៅប្រព័ន្ធតម្រងនោមយ៉ាងច្រើន។ សកម្មភាពទាំងនោះមានដូចជា៖ • ទម្លាប់ពិសាទឹកឲ្យបានច្រើន(៣លីត្រ ក្នុង២៤ម៉ោង) • ហាមទប់នោម ក្នុងរយៈពេលយូរ • រាល់ពេលបន្ទោបង់រួច ត្រូវលាងសម្អាតពីមុខទៅក្រោយ ដោយហេតុថា ទ្វារធំសម្បូរទៅដោយបាក់តេរីគ្រោះថ្នាក់ចំពោះតម្រងនោម • ត្រូវទៅបត់ជើងតូច រាល់ក្រោយពេលរួមភេទ (ទាំងប្រុស ទាំងស្រី) • រក្សាអនាម័យប្រដាប់ភេទឲ្យបានត្រឹមត្រូវ • ថែរក្សាសុខភាពឲ្យបានល្អ និងរឹងមាំ ចំពោះអ្នកមានប្រព័ន្ធការពាររាងកាយខ្សោយ (HIV, Immunosuppresseur) អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម...។ រាល់ពេលមានសញ្ញាណណាមួយទាក់ទងភាពមិនប្រក្រតីនៃសុខភាពតម្រងនោមដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើសូមប្រញាប់អញ្ជើញទៅពិគ្រោះជាមួយក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញដោយចៀសវាងការប្រើប្រាស់ថ្នាំផ្សះដោយខ្លួនឯងមិនត្រឹមត្រូវ និងមិនគ្រប់កម្រិតដែលផ្តល់ជាផលលំបាកធ្ងន់ធ្ងរទៅនឹងការស៊ាំថ្នាំផ្សះ នាំឲ្យមានការចំណាយថវិកា ពេលវេលាកាន់តែច្រើន ហើយអាចបណ្តាលឲ្យបាត់បង់ជីវិតទៀតផង។ បន្ថែមពីនេះ អនាម័យប្រដាប់ភេទ និងការថែរក្សាសុខភាពប្រចាំថ្ងៃនៅតែជាកត្តាសំខាន់ដែលមិនគួរមើលរំលង។  បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ឈុន សុខា ឯកទេសតម្រងនោម និងជាអនុប្រធានផ្នែកតម្រងនោមនៃមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត អត្ថបទ៖ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨១ 2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ការរលាកនៃក្រពេញភេទបុរស ឬក្រពេញប្រូស្តាត (Prostatitis) គឺជាជំងឺស្រួចស្រាវទាមទារនូវការព្យាបាលឲ្យបានទាន់ពេលវេលា។ បច្ចុប្បន្នជំងឺនេះហាក់មានការកើនឡើងច្រើននៅប្រទេសកម្ពុជា និងត្រូវបានរកឃើញជាញឹកញាប់ក្នុងចំណោមយុវវ័យពិសេសអ្នកមានដៃគូរួមភេទតែវាមិនត្រូវបានចាត់ចូលជាជំងឺតពូជឡើយ។ អ្វីជាមូលហេតុនៃការរលាកក្រពេញប្រូស្តាត? ជាទូទៅ ជំងឺរលាកក្រពេញប្រូស្តាតបង្កដោយមេរោគប្រភេទបាក់តេរី ដែលភាគច្រើនគឺ E.coli និងចំនួនតិចតួចផ្សេងទៀតរួមមាន Chlamydia ជាដើម។ បាក់តេរីបង្កទាំងនេះអាចឆ្លងពីមនុស្សម្នាក់ទៅកាន់មនុស្សម្នាក់ទៀតតាមរយៈការរួមភេទដោយមិនបានការពារសម្រាប់អ្នកមានដៃគូរួមភេទច្រើន។ ចំណែកកត្តារួមផ្សំផ្សេងទៀតធ្វើឲ្យងាយកើតជំងឺនេះគឺដោយសារអ្នកជំងឺមានការរលាកពងស្វាស។ តើការរលាកនេះមានសញ្ញាសម្គាល់អ្វីខ្លះ? ក្នុងរយៈពេលពី ១សប្តាហ៍ ទៅ១០ថ្ងៃក្រោយបន្ទាប់ពីការឆ្លងមេរោគ ឬបន្ទាប់ពីរួមភេទដោយមិនបានការពារជាមួយអ្នកមានដៃគូរួមភេទច្រើន នោះអ្នកជំងឺអាចមានសញ្ញាក្តៅខ្លួន រងាញាក់ នោមញឹក-ក្តៅ-ក្រហាយ ទឹកនោមមានក្លិនស្អុយ ពណ៌ល្អក់ ពេលខ្លះ មានហូរខ្ទុះនៅចុងប្រដាប់ភេទ និងខ្លះទៀតមានឈាមនៅក្នុងទឹកកាម (ទឹកមេជីវិត) ដែលអ្នកជំងឺអាចសម្គាល់ឃើញនៅពេលរួមភេទ។ តើត្រូវធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យរបៀបណា? បន្ទាប់ពីលេចចេញនូវរោគសញ្ញាមិនប្រក្រតីអ្នកជំងឺត្រូវធ្វើការណាត់ជួបជាមួយគ្រូពេទ្យជាបន្ទាន់។ ករណីនេះដែរអ្នកជំងឺនឹងតម្រូវឲ្យធ្វើការត្រួតពិនិត្យតាម ២របៀបរួមមាន៖ • ការពិនិត្យគ្លីនិក៖ គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការសិក្សាលើរោគសញ្ញារបស់អ្នកជំងឺដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ និងពិនិត្យបន្ថែមដោយលូកស្ទាបក្រពេញប្រូស្តាតតាមទ្វារលាមកដើម្បីរកសញ្ញាណនៃការក្តៅ រីក និងឈឺចាប់។ • ការពិនិត្យអមគ្លីនិក៖ គ្រូពេទ្យនឹងយកទឹកនោមរបស់អ្នកជំងឺទៅពិនិត្យ ដើម្បីរកឲ្យឃើញថាមានមេរោគអ្វីខ្លះ បន្ទាប់មកយកទឹកនោមទៅបណ្តុះរកប្រភេទមេរោគបង្កជាក់លាក់ដើម្បីអាចប្រើប្រាស់ថ្នាំផ្សះឲ្យត្រូវនឹងប្រភេទមេរោគនោះ។ ម៉្យាងវិញទៀតអ្នកជំងឺអាចនឹងតម្រូវឲ្យថតអេកូសាស្ត្រករណីអ្នកជំងឺមានការបង្ករោគរហូតអាប់សែ ឬការកកខ្ទុះរួចទៅហើយ។ រលាកក្រពេញប្រូស្តាតត្រូវព្យាបាលដូចម្តេច? នៅពេលអ្នកជំងឺបានធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យរកឃើញថាមានការរលាកក្រពេញប្រូស្តាត ឬក្រពេញភេទនេះ គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការព្យាបាលដោយផ្អែកលើស្ថានភាពដោយឡែកៗនៃអ្នកជំងឺនៅពេលជួបពេទ្យ៖ • ករណីគ្មានអាប់សែ៖ អ្នកជំងឺនឹងត្រូវព្យាបាលដោយប្រើថ្នាំចាក់ ៤៨ទៅ៧២ម៉ោង រួចបន្តប្រើថ្នាំផ្សះដោយលេបពី ២ទៅ៣សប្តាហ៍ ដោយមិនតម្រូវឲ្យសម្រាកពេទ្យនោះទេ។ • ករណីមានអាប់សែ៖ អ្នកជំងឺអាចនឹងត្រូវវះកាត់បង្ហូរខ្ទុះចេញ និងលាងសម្អាតឲ្យស្អាត រួមជាមួយការប្រើថ្នាំផ្សះក្នុងរយៈពេល ២ទៅ៣សប្តាហ៍ដោយឲ្យអ្នកជំងឺសម្រាកពេទ្យ។ គួរបញ្ជាក់ថា ការព្យាបាលនេះអាចនឹងតម្រូវឲ្យព្យាបាលទាំងអ្នកជំងឺ និងដៃគូរួមភេទរបស់អ្នកជំងឺផងដែរ ដើម្បីធានានូវការព្យាបាលឲ្យបានជាសះស្បើយ។ ករណីមិនបានព្យាបាលឲ្យទាន់ពេលវេលា អ្នកជំងឺនឹងបង្កជាការមានមេរោគក្នុងឈាមដែលបង្កើនការប្រឈមនឹងការរលាកខ្លាំងពេញខ្លួន និងប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិត។ តើអាចការពារពីការរលាកក្រពេញប្រូស្តាតបានដែរទេ? ជាការពិតណាស់ ដោយសារការរលាកក្រពេញប្រូស្តាតឆ្លងដោយសារការរួមភេទ ដូច្នេះអ្នកក៏អាចការពារខ្លួនបាន ដោយត្រូវការពារពីមូលហេតុនៃការឆ្លង៖ • ការពារបើមានដៃគូរួមភេទច្រើន ឬគួរមានដៃគូរួមភេទតែមួយ • ចៀសវាងការរួមភេទប្រសិនស្ត្រីធ្លាក់ស ឬមានបញ្ហារោគស្ត្រីផ្សេងទៀត។ ប្រសិនអ្នកមាននូវអាការៈមិនស្រួលលើបញ្ហាប្រព័ន្ធទឹកនោម ដូចជានោមញឹក ឈឺ ក្រហាយ មានខ្ទុះ ឬសញ្ញាសង្ស័យណាមួយ អ្នកត្រូវប្រឹក្សា និងពិនិត្យជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញដើម្បីទទួលបានការព្យាបាលមួយត្រឹមត្រូវ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងជាសះស្បើយ។ ចំពោះគ្រូពេទ្យ ឬអ្នកប្រកបវិជ្ជាជីវសុខាភិបាលគួរធ្វើការព្យាបាលស្របតាមបច្ចេកទេស និងការប្រើថ្នាំឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ចាន់ ប៊ុនថា ឯកទេសផ្នែកវះកាត់ប្រព័ន្ធទឹកមូត្រ នៃមន្ទីរពេទ្យព្រះកុសុមៈ និងជាប្រធានមន្ទីរសម្រាកព្យាបាលអុិនដ្រា អត្ថបទ៖​ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨១ ©2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ 

Urinary Incontinence គឺជារោគសញ្ញានៃការចេញទឹកនោមដោយមិនដឹងខ្លួន ឬមិនអាចគ្រប់គ្រងការបត់ជើងតូចបាន។ យោងតាមទិន្នន័យនៅប្រទេសអភិវឌ្ឍមួយចំនួនបានបង្ហាញថា បញ្ហានេះតែងកើតលើស្ត្ រី២ដងច្រើនជាងបុរស។ ក្នុងស្ថិតិនោះ ២៥%-៣០%ជាស្ត្រីអាយុចន្លោះពី ៥០ឆ្នាំ-៦៥ឆ្នាំ ១០%ជាស្ត្រីមិនធ្លាប់បានសម្រាលកូន ឬមិនធ្លាប់មានផ្ទៃពោះ ១៥-២០%ជាស្ត្រីសម្រាលដោយការវះកាត់ និង២០-៣០%ជាស្ត្រីធ្លាប់ឆ្លងទន្លេ ឬមានកូនច្រើន។ មូលហេតុ និងកត្តាជំរុញ អាស្រ័យដោយទម្រង់រូបរាងនៃប្រព័ន្ធតម្រងនោមរបស់បុរស និងស្ត្រីមានលក្ខណៈខុសគ្នា ដូច្នេះវាអាចមានមូលហេតុផ្សេងគ្នា៖ • ស្ត្រី៖ ភាគច្រើនបណ្តាលមកពីការថយចុះនៃមុខងារ ឬដំណើរការសាច់ដុំបាតផ្នែកខាងក្រោមដែលភ្ជាប់ពីឆ្អឹងខាងលើមកឆ្អឹងកញ្ចូញគូទមានតួនាទីទប់ទឹកនោម-លាមក មិនឲ្យហូរចេញផ្តេសផ្តាស និងបញ្ហាប្លោកនោមលៀនចេញមកក្រៅ • បុរស៖ កើតមានជាពិសេសចំពោះអ្នកដែលទើបតែវះកាត់ ឬកោសក្រពេញប្រូស្តាត។  ក្រៅពីនេះ លក្ខខណ្ឌខ្លះអាចជាកត្តាជំរុញផងដែរដូចជាអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម ស្លាប់មួយចំហៀងខ្លួន ឬពិការជើងទាំងពីរកម្រើកមិនរួច អ្នកជំងឺរលាកខួរឆ្អឹងខ្នង អ្នកជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ត ស្ត្រីអស់រដូវ ស្ត្រីមានកូនច្រើន អ្នកមានកម្រិតអ័រម៉ូនអឺស្ត្រូហ្សែនថយចុះ អ្នកលើសទម្ងន់ ក្អករ៉ាំរ៉ៃ ករណីជនពិការដែលពិបាកក្នុងការដើរអ្នកឧស្សាហ៍ទល់លាមក អ្នកញៀនស្រា ឬញៀនបារី អ្នកប្រើថ្នាំមួយចំនួន (ថ្នាំបំបាត់ការធ្លាក់ទឹកចិត្ត ថ្នាំបន្ថយការកន្ត្រាក់សាច់ដុំ ថ្នាំសរសៃប្រសាទ)។ សញ្ញាសម្គាល់ អ្នកជំងឺអាចដឹងដោយខ្លួនឯងថាមិនអាចគ្រប់គ្រងការបត់ជើងតូចបាន ឬទឹកនោមចេញមកដោយឯងៗអាស្រ័យនឹងប្រភេទនៃ Urinary Incontinence ខាងក្រោម៖ • Stress Incontinence៖ ការចេញទឹកនោមដោយឯងៗនៅពេលមានចលនាដូចជាសើច ក្អក កណ្តាស់ ហាត់កីឡា ឬធ្វើការងារធ្ងន់ៗដោយសារមានការកើនឡើងនូវសម្ពាធក្នុងពោះ សង្កត់ និងរុញទឹកនោមឲ្យចេញមកដោយខ្លួនឯង • Urge Incontinence៖ ការចេញទឹកនោមបន្ទាន់ដោយមិនដឹងខ្លួន ដែលតែងកើតមានឡើងនៅពេលយប់ • Mixed Incontinence៖ ការចេញទឹកនោមទាំង ២ប្រភេទខាងលើកើតរួមគ្នាដោយអ្នកជំងឺស្រាប់តែឈឺបត់ជើងតូចភ្លាមៗ ហើយគាត់ក្អក ឬកណ្តាស់ក្នុងពេលនោះ ធ្វើឲ្យទឹកនោមចេញមកភ្លាមៗ។ ការវិនិច្ឆ័យបញ្ជាក់ ដំបូងគ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការសាកសួរយ៉ាងលម្អិត និងក្បោះក្បាយអំពីប្រវត្តិរបស់អ្នកជំងឺ លើការមានផ្ទៃពោះការអស់រដូវ។ បើជាបុរសគ្រូពេទ្យនឹងសួរអំពីប្រវត្តិនៃការវះកាត់ក្រពេញប្រូស្តាត ឬការធ្លាប់មានរងរបួសផ្សេងៗ។ ក្រៅពីនេះ អ្នកជំងឺអាចនឹងត្រូវពិនិត្យគ្លីនិកបន្ថែមទៀតតាមរយៈ៖ • ការពិនិត្យដោយឈរ៖ អ្នកជំងឺតម្រូវឲ្យញ៉ាំទឹកដើម្បីមានទឹកនោមច្រើនបន្ទាប់មកឲ្យគាត់ប្រឹងក្អក ពេលនោះអ្នកជំងឺនឹងលេចចេញទឹកនោមមកជាមួយដែរ។ • ការពិនិត្យដោយគេង៖ ដំបូងគ្រូពេទ្យនឹងបាញ់ទឹកចូលក្នុងប្លោកនោមពី២៥០ ទៅ៣០០សេសេ រួចដកចេញមកវិញដោយឲ្យអ្នកជំងឺប្រឹងទប់ ឬប្រឹងខ្ជឹប។ តេស្តពិសេសចំពោះស្ត្រីមួយគឺ ប្រើម្រាមដៃ ២លើកបង្ហួរនោម (បន្ទាប់ពីបាញ់ទឹកចូល ៣០០សេសេ)។ ករណីខ្លះអ្នកជំងឺអាចនឹងតម្រូវឲ្យធ្វើតេស្តបន្ថែមទៀតដោយយកសំឡីត្បារត្រចៀករុកចូលក្នុងបង្ហួរនោម និងតេស្តបញ្ជាក់ពីភាពខ្សោយ ដោយដាក់ម្រាមដៃ ២ចូលក្នុងទ្វារមាសហើយឲ្យអ្នកជំងឺខ្ជឹប។ លើសពីនេះអ្នកជំងឺនឹងតម្រូវឲ្យធ្វើតេស្តរកមើលការបង្ករោគនៅក្នុងទឹកនោម ការពិនិត្យអេកូសាស្ត្រដើម្បីរកសញ្ញាណមិនប្រក្រតីផ្សេងទៀតនិងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យពិសេសមួយទៀតហៅថា Balance urodynamics។ ម៉្យាងទៀត អ្នកជំងឺនឹងត្រូវបានណែនាំឲ្យកត់ត្រាបន្ថែមនូវពេលវេលា បរិមាណ ចំនួនដងក្នុងមួយថ្ងៃ និងលក្ខខណ្ឌណាមួយនៃការចេញទឹកនោមឯងៗរបស់គាត់ ដើម្បីអាចវាយតម្លៃការព្យាបាលនៅពេលអនាគត។ ការព្យាបាលសមស្រប ភាគច្រើននៃអ្នកជំងឺអាចទទួលបានការព្យាបាលជាសះស្បើយរហូតដល់ ៧០-៨០% ដែលការព្យាបាលត្រូវបានបែងចែកតាមកម្រិតរួមមាន៖ • ការព្យាបាលដោយមិនប្រើថ្នាំ ឬមិនវះ៖ អ្នកជំងឺនឹងត្រូវបានណែនាំឲ្យទទួលទានទឹកឲ្យបានច្រើន ២-៣លីត្រក្នុងមួយថ្ងៃ នៅពេលព្រឹក និងពេលថ្ងៃ ចៀសវាងការទទួលទានស្រា ឬគ្រឿងស្រវឹង និងហាមជក់បារី។ ករណីអ្នកជំងឺមាននូវកត្តាហានិភ័យរួមផ្សំណាមួយដូចខាងលើ គាត់ត្រូវធ្វើការព្យាបាល ឬកាត់បន្ថយកត្តាទាំងនោះដាច់ខាត។ • ការព្យាបាលដោយធ្វើឲ្យសាច់ដុំកម្រើកឡើងវិញ៖ អ្នកជំងឺត្រូវធ្វើលំហាត់ប្រាណ ឬយោគៈ និងអនុវត្តតិកនិក Rééducation vésicale រាល់ថ្ងៃ ដោយត្រូវគេងសន្ធឹងលើគ្រែ ដកដង្ហើមធម្មតាហើយប្រឹងខ្ជឹបសាច់ដុំដូចទប់បត់ជើងតូច និងបត់ជើងធំក្នុងរយៈពេល១០វិនាទី រួចរលាវិញ ១០វិនាទីទើបចាប់ផ្តើមខ្ជឹបម្តងទៀត រហូតបាន ១៥ដងក្នុង ១វគ្គ (១ថ្ងៃ៣វគ្គ ព្រឹក ថ្ងៃ និងល្ងាច)។ • ការព្យាបាលដោយប្រើថ្នាំ៖ ធ្វើឡើងក្នុងករណីវិធីសាស្ត្រខាងលើបរាជ័យដើម្បីកុំឲ្យប្លោកនោមកន្ត្រាក់ខ្លាំង ដោយប្រើថ្នាំប្រភេទ Anticholinergics តាមការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យអាស្រ័យលើស្ថានភាពជាក់ស្តែងរបស់អ្នកជំងឺ។ តិកនិកទំនើបមួយទៀតក្នុងប្រទេសជឿនលឿន គឺការចាក់ឆ្អឹងខ្នងដើម្បីឲ្យសាច់ដុំកន្ត្រាក់ឡើងវិញ។ • ដំណាក់កាលចុងក្រោយអ្នកជំងឺនឹងត្រូវធ្វើការវះកាត់ ប្រសិនបើការព្យាបាលខាងលើមិនទទួលបានជោគជ័យ ឬបរាជ័យ ដោយប្រើតិកនិក TVT (Tension-free Vaginal Tape), TOT (Transobturator Tape) និងSphincter artificial។ ផលវិបាក និងការការពារ ករណីអ្នកជំងឺមិនធ្វើការព្យាបាលទេនោះ ផលវិបាកដែលអាចកើតមានដូចជា រំខានរហូតទៅជាស្ត្រេស មិនហ៊ានចេញក្រៅ ឬចូលរួមក្នុងសង្គម ប៉ះពាល់ដល់ការងារ និងសកម្មភាពផ្លូវភេទរបស់គាត់។ បន្ថែមពីនេះ អ្នកជំងឺអាចមានការរលាក ឡើងក្រហម ដំបៅ រហូតមានការបង្ករោគពីបាក់តេរី និងអាចវិវឌ្ឍរហូតមានមេរោគក្នុងឈាមដែលប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិតទៀតផង។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ Urinary Incontinence អាចចៀសវាងដោយលុបបំបាត់កត្តាហានិភ័យទាំងឡាយដូចជា លើសទម្ងន់ ទល់លាមក ធ្វើការងារ ឬហាត់កីឡាធ្ងន់ៗ ពិសាបារី ទទួលទានកាហ្វេ ស្ត្រេស និងហាត់តិកនិក Rééducation vesical ករណីសង្ស័យ។ រោគសញ្ញានៃការមិនអាចគ្រប់គ្រងការបត់ជើងតូចផ្តល់នូវរំខានខ្លាំង ដូច្នេះអ្នកជំងឺគួរជួបប្រឹក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យឯកទេសផ្នែកតម្រងនោមដើម្បីការពារនូវផលវិបាកនាពេលអនាគតដែលអាចនឹងកើតមាន។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ទូច រ៉ាណូ ឯកទេសផ្នែកមូត្រសាស្រ្តនៅមន្ទីរពេទ្យព្រះកុសុមៈ និងមន្ទីរសម្រាកព្យាបាលតម្រងនោមភ្នំពេញ អត្ថបទ៖​ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨១ ©2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

Top