Loading...

Your cart (4)

Product thumb

Basic hooded sweatshirt in pink

  • Color: Pink
  • Size: S
$15.00 $31.00
Product thumb

Mid-rise slim cropped fit jeans

  • Size: M
$76.00
Product thumb

Men fashion gray shoes

  • Color: Gray
  • Size: 10.5
$84.00
Subtotal: $198.65
Checkout

[លែងឆ្ងល់] ហេតុអ្វីមានអារម្មណ៍ចង់ក្អួត ពេលដុសធ្មេញព្រឹកឡើង?

ក្រោកពីគេងមក ធ្វើអ្វីមុនគេ? មានទម្លាប់ពេលព្រឹកអ្វីខ្លះ ដែលតែងតែធ្វើជាប្រចាំ និងរៀងរាល់ព្រឹកនោះ?

តើមាននរណាខ្លះដែលងើបពីគេងមក ដឹងតែមិនភ្លេចរឿងទាញយកច្រាសដុសធ្មេញមកដុសធ្មេញ? ហើយមានថ្ងៃខ្លះ ឬជាញឹកញាប់ ក៏មានអារម្មណ៍ថាចង់ក្អួត?  ដំបូងមិនអីទេ ក្រោកពីគេងមកធម្មតាទេ ហើយដល់ពេលកំពុងដុសៗធ្មេញ ចេះតែមានអារម្មណ៍ថាចង់ចង្អោរ?

តើធ្លាប់បានសួរនរណាម្នាក់អំពីបញ្ហានេះឬនៅ? ប្រាកដទេថា ចម្លើយដែលគេផ្តល់ជូនអ្នកនោះ អាចទុកចិត្តបាន? 

តោះ! ធ្វើការផ្ទៀងផ្ទាត់ជាមួយនឹងចម្លើយ ដែលជាការបកស្រាយរបស់ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត សាន់ ចាន់ណា គ្រូពេទ្យឯកទេសជំងឺថ្លើម ក្រពះ ពោះវៀន និងឫសដូងបាត នៃមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត ជាមួយគ្នា…

«ចំពោះបញ្ហានេះ ប្រសិនបើចង់ក្អួតរាល់ពេលដុសធ្មេញ នោះបញ្ហាអាចបណ្តាលមកពីថ្នាំដុសធ្មេញ តែករណីនេះ ប្អូនមានអារម្មណ៍ចង់ក្អួតតែពេលព្រឹក មូលហេតុអាចមកពីបញ្ហាក្រពះ ដែលគេហៅថា Dyspepsia។

ក្នុងករណីនេះ ប្អូនត្រូវមកជួបគ្រូពេទ្យដើម្បីធ្វើការពិនិត្យថាតើប្អូនមានរោគសញ្ញាប្រកាសអាសន្នដូចជាស្គមស្គាំង ស្លេកស្លាំងដុំពោះ បើមាន នោះគ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការពិនិត្យដោយឆ្លុះក្រពះ (Fibroscopy) ដើម្បីពិនិត្យសាច់ក្រពះ និងច្រិបយកសាច់ក្រពះ ដើម្បីពិនិត្យរកមេរោគ Helicobacter pylori។ តែបើគ្មានសញ្ញាប្រកាសអាសន្នទេនោះ គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការព្យាបាលដោយថ្នាំ ហើយការរកវត្តមានមេរោគ នឹងធ្វើតាមតេស្តដង្ហើម ឬពិនិត្យលាមក។ សូមបញ្ជាក់ផងដែរថា ចំពោះការធ្វើតេស្តពិនិត្យរកមេរោគនេះ អ្នកជំងឺត្រូវមកជួបនឹងគ្រូពេទ្យសិន ដើម្បីចៀសវាងទទួលបានលទ្ធផលកំហុសអវិជ្ជមាន ពោលគឺប្រសិនបើអ្នកជំងឺមានប្រើថ្នាំសះ ឬថ្នាំក្រពះ(PPI) នោះលទ្ធផលនឹងបញ្ជាក់ថាអវិជ្ជមានទាំងពេលខ្លះមានវត្តមានរបស់មេរោគ។

ដូចនេះហើយ ប្រសិនបើអ្នកជំងឺមានប្រើថ្នាំសះ គ្រូពេទ្យនឹងឲ្យគាត់រងចាំរយៈពេល៤សប្តាហ៍សិន មុនធ្វើតេស្តរកមេរោគ ឯអ្នកជំងឺដែលបានប្រើថ្នាំក្រពះ គាត់រងចាំ ២សប្តាហ៍សិន ទើបពិនិត្យ។ មួយវិញទៀត តេស្តឈាមរកមេរោគក្រពះ Helicobacter pylori នេះ មិនត្រូវបានគេប្រើទេនៅក្នុងការអនុវត្តប្រចាំថ្ងៃពីព្រោះវាអាចផ្តល់លទ្ធផលខុស(False positive)។ តេស្តនេះ វាអាចវិជ្ជមានផងដែរ ប្រសិនបើអ្នកជំងឺគាត់បានឆ្លងបាក់តេរីផ្សេងដែលនៅក្នុងគ្រួសាររបស់ Helicobacterpylori ដែលជាធម្មតាវាមិនបង្ករជំងឺទេ ហើយតេសនេះនៅតែវិជ្ជមានរាប់ខែរាប់ឆ្នាំទោះបីមេរោគ ត្រូវបានសម្លាប់ក៏ដោយ។

ការពិតតេស្តប្រភេទ គេមិនប្រើក្នុងការព្យាបាលទេ តែគេប្រើសម្រាប់រកទិន្នន័យនៃអ្នកដែលមានមេរោគ Helicobacter pylori ទៅវិញទេ។»

©2017 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ


អត្ថបទទាក់ទង

មើលទាំងអស់

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រុមហ៊ុន Herbalife កម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក រួមជាមួយនឹងលោកស្រី Susan Bowerman នាយិកាជាន់ខ្ពស់ ផ្នែកការអប់រំ និងបណ្តុះបណ្តាលអាហារូបត្ថម្ភទូទាំងពិភពលោកនៅ Herbalife បានរួមគ្នាចែករំលែកពី អាហារក្រឡុកជំនួសអាហារ និងការបន្ថែមប្រូតេអ៊ីន៖ ពេលណាត្រូវញុំាមួយណាមុន និង មួយណាក្រោយ?   ជាធាតុផ្សំដ៏សំខាន់នៃរបបអាហាររបស់យើង ប្រូតេអ៊ីនផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើន មិនថាសម្រាប់ការលូតលាស់សាច់ដុំ សុខភាពកាន់តែប្រសើរ ឬការគ្រប់គ្រងទម្ងន់នោះទេ។ អ្នកប្រហែលជាធ្លាប់ឃើញនរណាម្នាក់ទទួលទានអាហារក្រឡុកប្រូតេអ៊ីនបន្ទាប់ពីការហាត់ប្រាណ ឬលឺថានរណាម្នាក់ជំនួសអាហារដោយអាហារក្រឡុក។ មនុស្សជាច្រើនប្រើប្រាស់ផលិតផលទាំងនេះ ដោយសារតែវាមានភាពងាយស្រួល និងអាចជួយអ្នកប្រើប្រាស់បំពេញតម្រូវការអាហារូបត្ថម្ភប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេ។ ប៉ុន្តែតើពួកគេដូចគ្នាទេ? បើមិនអញ្ចឹង តើពេលណាគួរប្រើមួយណា? នៅក្នុងការណែនាំនេះ យើងនឹងជួយអ្នកឱ្យយល់ពីភាពខុសគ្នា ដូច្នេះអ្នកអាចធ្វើការជ្រើសរើសដ៏ល្អបំផុតដើម្បីសម្រេចគោលដៅរបស់អ្នក។ តើអ្វីជាអាហារក្រឡុកជំនួសអាហារ? អាហារក្រឡុកជំនួសអាហារ គឺជាអាហារក្រឡុកប្រូតេអ៊ីនពេញលេញដែលប្រើដើម្បីជំនួសអាហារ។ ពួកវាផ្គត់ផ្គង់រាងកាយជាមួយនឹងសារធាតុចិញ្ចឹមគ្រប់គ្រាន់ - ប្រូតេអ៊ីន កាបូអ៊ីដ្រាត និងខ្លាញ់ - ហើយជាទូទៅពួកគេត្រូវបានពង្រឹងដោយវីតាមីន និងសារធាតុរ៉ែ។ ការបន្ថែមជាតិសរសៃក៏ជួយដល់ការឆ្អែតបានដែរ ហើយការរួមផ្សំនៃជាតិសរសៃ និងប្រូតេអ៊ីនជួយឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់មានអារម្មណ៍ឆ្អែតបានយូរ ទោះបីជាមានកាឡូរីថយចុះក៏ដោយ។ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក មិនមាននិយមន័យពិតប្រាកដថាការជំនួសអាហារជាអ្វីទេ ប៉ុន្តែវាត្រូវបានគេយល់ថាជាការផ្តល់កាឡូរីគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីទ្រទ្រង់កម្រិតថាមពល ខណៈពេលដែលជួយដល់ការគ្រប់គ្រងរាងកាយ។ ពួកវាអាចមានប្រសិទ្ធិភាពនៅពេលប្រើក្នុងរបបអាហារដែលមានកម្រិតកាឡូរី និងផែនការសម្រកទម្ងន់។ អាហារក្រឡុកជំនួសអាហារ (ជាម្សៅលាយ ឬភេសជ្ជៈដបដែលត្រូវបានលាយជាមុន) គឺជាទម្រង់ធម្មតាបំផុតនៃការជំនួសអាហារ ប៉ុន្តែក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនក៏លក់ផលិតផលជំនួសអាហារក្នុងទម្រង់ជាស៊ុបផងដែរ។​ អ្វីដែលត្រូវរកមើលនៅក្នុងអាហារក្រឡុកជំនួសអាហារ?​ អាហារក្រឡុកជំនួសអាហារអាចប្រែប្រួលយ៉ាងទូលំទូលាយ ចាប់ពីគ្រឿងផ្សំដែលបានប្រើ រហូតដល់តម្លៃអាហារូបត្ថម្ភដែលពួកគេផ្តល់។ វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការអានស្លាកសញ្ញាអាហារូបត្ថម្ភដើម្បីធានាថាផលិតផលមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ជាការជំនួសអាហារ និងមិនមែនគ្រាន់តែជាអាហារសម្រន់នោះទេ។   អាហារក្រឡុកជំនួសអាហារល្អគួរតែមានយ៉ាងហោចណាស់៖ - 170 កាឡូរី -​ ប្រូតេអ៊ីន ១៧ ក្រាម - 25 ភាគរយនៃកម្រិតវីតាមីន និងសារធាតុរ៉ែប្រចាំថ្ងៃរបស់អ្នក (ដូចដែលបានប្រើប្រាស់) - ជាតិសរសៃ 3 ក្រាម តើ​អ្វី​ទៅ​ជា​ការ​ក្រឡុក​បន្ថែម​ប្រូតេអ៊ីន? តាមនិយមន័យ អាហារូបត្ថម្ភប្រូតេអ៊ីនជួយបង្កើនការទទួលទានប្រូតេអ៊ីនរបស់អ្នក។ មិនដូចការជំនួសអាហារទេ កាឡូរីអប្បបរមានៅក្នុងអាហារូបត្ថម្ភប្រូតេអ៊ីនអាចប្រែប្រួលអាស្រ័យលើក្រុមហ៊ុនផលិត ហើយផលិតផលទាំងនេះច្រើនតែមិនត្រូវបានពង្រឹងដោយវីតាមីន សារធាតុរ៉ែ ឬជាតិសរសៃនោះទេ។ អាហារក្រឡុកអាហារូបត្ថម្ភប្រូតេអ៊ីនក៏បម្រើគោលបំណងផ្សេងគ្នាផងដែរ ដោយសារពួកវាត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាញឹកញាប់ជាអាហារសម្រន់ ឬភេសជ្ជៈក្រោយការហាត់ប្រាណ – មិនចាំបាច់ជំនួសអាហារនោះទេ។ នៅពេលដែលមនុស្សសកម្មប្រើប្រាស់វា ប្រូតេអ៊ីនដែលពួកគេមានជួយឱ្យរាងកាយងើបឡើងវិញ និងបង្កើតសាច់ដុំឡើងវិញ។ ស្រដៀងគ្នានេះដែរ អ្នកដែលចង់សម្រកទម្ងន់ក៏អាចចង់បានអាហារសម្រន់ដែលសំបូរទៅដោយប្រូតេអ៊ីន ដើម្បីផ្តល់ភាពឆ្អែតរវាងអាហារ។ ឥឡូវនេះ យើងបានរៀបរាប់ពីភាពស្រដៀងគ្នា និងភាពខុសគ្នារវាងអាហារក្រឡុកជំនួសអាហារនិង ការបន្ថែមប្រូតេអ៊ីន។ ការសង្ខេបនូវអ្វីដែលយើងបានពិភាក្សា៖ - អាហារក្រឡុកជំនួសអាហារអាចជួយអ្នកស្រក ឬរក្សាទម្ងន់ ព្រោះវាផ្តល់អាហារូបត្ថម្ភប្រកបដោយតុល្យភាព និងការគ្រប់គ្រងអាហារ។ - អាហារជំនួសអាហារជួយដកការស្មានចេញពីការរាប់កាឡូរី។ - អាហារក្រឡុកអាហារូបត្ថម្ភប្រូតេអ៊ីនល្អក្នុងការទទួលទានប្រូតេអ៊ីនរបស់អ្នកពេញមួយថ្ងៃ។ ពួកវាមានភាពងាយស្រួល ជាពិសេសនៅពេលដែលប្រភពប្រូតេអ៊ីនផ្សេងទៀតមិនមាន។ - អាហារក្រឡុកប្រូតេអ៊ីនគឺល្អសម្រាប់ជំរុញការហាត់ប្រាណខ្លាំង។ នៅពេលដែលអ្នកកំពុងជួសជុលជាលិកាសាច់ដុំ រាងកាយរបស់អ្នកត្រូវការប្រូតេអ៊ីនបន្ថែមទៀត។ - ដោយសារតែប្រូតេអ៊ីនលើកកម្ពស់ការឆ្អែត អាហារូបត្ថម្ភប្រូតេអ៊ីនអាចបម្រើជាអាហារសម្រន់ ដើម្បីជួយគ្រប់គ្រងភាពអត់ឃ្លាន និងការគ្រប់គ្រងទម្ងន់។ សរុបមក អាហារូបត្ថម្ភប្រូតេអ៊ីន និងអាហារក្រឡុកជំនួសអាហារអាចជួយអ្នកសម្រេចបាននូវគោលដៅសុខភាព និងការគ្រប់គ្រងទម្ងន់របស់អ្នក។ ឥឡូវ​នេះ​អ្នក​ដឹង​ពី​ភាព​ខុស​គ្នា​ដែល​មិន​សូវ​សំខាន់ ប៉ុន្តែ​អ្នក​អាច​ប្រើ​ការ​វិនិច្ឆ័យ​ឱ្យ​បាន​ល្អ​បំផុត​របស់​អ្នក​អំពី​របៀប ពេលណា និង​កន្លែង​ដែល​ត្រូវ​ប្រើ​មួយ ឬ​ផ្សេង​ទៀត។ អ្នកអាចបញ្ចូលផលិតផលទាំងពីរទៅក្នុងរបៀបរស់នៅរបស់អ្នក មិនថាអ្នកកំពុងបង្កើតផែនការអាហារកាត់បន្ថយកាឡូរី ឬផែនការលំហាត់ប្រាណនោះទេ។ អំពីក្រុមហ៊ុន Herbalife ក្រុមហ៊ុន Herbalife (NYSE: HLF) គឺជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពឈានមុខគេ និងជាសហគមន៍ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សជាមួយនឹងផលិតផលអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យ និងជាឱកាសអាជីវកម្មសម្រាប់សមាជិកឯករាជ្យរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1980។ ក្រុមហ៊ុនផ្តល់ជូននូវផលិតផលដែលគាំទ្រដោយវិទ្យាសាស្រ្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងទីផ្សារជាង 90។ តាមរយៈសមាជិកឯករាជ្យដែលផ្តល់ជូននូវការបណ្តុះបណ្តាលមួយទល់មួយ និងផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍ដោយបំផុសគំនិតឱ្យអតិថិជនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរស់នៅដែលមានភាពសកម្ម និងមានសុខភាពល្អដើម្បីរស់នៅក្នុងជីវិតដ៏ល្អបំផុតរបស់ពួកគេ។

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រុមហ៊ុន Herbalife កម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក រួមជាមួយនឹងលោកស្រី Susan Bowerman, នាយិកាជាន់ខ្ពស់ ផ្នែកការអប់រំ និងបណ្តុះបណ្តាលអាហារូបត្ថម្ភទូទាំងពិភពលោកនៅ Herbalife បានរួមគ្នាចែករំលែកពី កាបូអ៊ីដ្រាត និងលំហាត់ប្រាណ៖ ហេតុអ្វីបានជាអ្នកត្រូវការកាបូអ៊ីដ្រាត ប្រសិនបើអ្នកសកម្ម។   អាហារូបត្ថម្ភមានតុល្យភាពមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ការធ្វើលំហាត់ប្រាណ ប៉ុន្តែកាបូអ៊ីដ្រាតគឺជាគន្លឹះពិសេសសម្រាប់រក្សាបាននូវប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់បំផុតអំឡុងពេលហាត់ប្រាណ។ តាមពិតកាបូអ៊ីដ្រាតគឺជាប្រភពសំខាន់នៅក្នុងរបបអាហាររបស់អត្តពលិក! ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅតែមានការយល់ខុសជាទូទៅថា កាបូអ៊ីដ្រាតទាំងអស់មិនល្អ ទោះបីជាមានកាបូអ៊ីដ្រាតដែលមានសុខភាពល្អជាច្រើនដែលត្រូវជ្រើសរើសក៏ដោយ។ នេះជាហេតុផលទាំងបួនដែលអ្នកមិនគួរកាត់បន្ថយកាបូអ៊ីដ្រាត។ 1. កាបូអ៊ីដ្រាត ជំរុញខួរក្បាល និងសាច់ដុំ កាបូអ៊ីដ្រាតគឺជាប្រភពថាមពលដ៏សំខាន់សម្រាប់ខួរក្បាល និងរាងកាយរបស់យើងឱ្យដំណើរការបានត្រឹមត្រូវ។ ពួកវាជំរុញប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទកណ្តាល និងសាច់ដុំរបស់យើង។ រាងកាយរបស់យើងផ្ទុកកាបូអ៊ីដ្រាតនៅក្នុងសាច់ដុំដូចជា glycogen ដែលបន្ទាប់មកត្រូវបានបំលែងទៅជាគ្លុយកូសនៅពេលដែលអ្នកត្រូវការវា។ នេះជារបៀបដែលកាបូអ៊ីដ្រាតជួយពន្យារភាពនឿយហត់ ទ្រទ្រង់អ្នកតាមរយៈការហាត់ប្រាណយូរ ឬកីឡាដែលមានការប្រកួតប្រជែង។ 2. កាបូអ៊ីដ្រាតការពារការបំបែកសាច់ដុំ ការទទួលទានកាបូអ៊ីដ្រាតគ្រប់គ្រាន់អាចការពារការបំបែកសាច់ដុំពីការថយចុះ glycogen ដោយការបញ្ចេញប្រូតេអ៊ីនដើម្បីធ្វើការងារចម្បងរបស់វា៖ ជួសជុល និងបង្កើតជាលិកាសាច់ដុំឡើងវិញ។ ប្រសិនបើយើងកំណត់កាបូអ៊ីដ្រាត ប្រូតេអ៊ីននឹងត្រូវបានប្រើសម្រាប់ថាមពល ជាជាងការកសាងសាច់ដុំគ្មានខ្លាញ់។ នៅក្នុងការងាររបស់ខ្ញុំជាមួយអត្តពលិកអាជីព ខ្ញុំតែងតែណែនាំរបបអាហារដែលមានជាតិកាបូអ៊ីដ្រាតខ្ពស់សម្រាប់អ្នកដែលត្រូវការការស៊ូទ្រាំ និងកម្លាំងច្រើន ដើម្បីទ្រទ្រង់តម្រូវការប្រចាំថ្ងៃនៃការហ្វឹកហាត់ និងការហាត់ប្រាណ។ ជាការពិតណាស់ តម្រូវការប្រែប្រួលអាស្រ័យលើបុគ្គល និងប្រភេទនៃការហាត់ប្រាណ ឬកីឡាដែលពួកគេចូលរួម។ បុគ្គលដែលចូលរួមក្នុងកម្មវិធីសម្បទាទូទៅជាធម្មតាអាចបំពេញតម្រូវការរបស់ពួកគេ ដោយទទួលទានរបបអាហារដែលមានតុល្យភាពពី 45%-55% នៃកាឡូរីពីកាបូអ៊ីដ្រាត។ នោះគឺប្រហែល 3-5 ក្រាមនៃកាបូអ៊ីដ្រាតក្នុងមួយគីឡូក្រាមនៃទំងន់រាងកាយក្នុងមួយថ្ងៃ។ 3. កាបូអ៊ីដ្រាតមុនពេលហាត់ប្រាណនឹងបង្កើនប្រសិទ្ធិភាពរបស់អ្នក ប្រសិនបើអ្នកធ្លាប់មានអារម្មណ៍យឺត ឬថាមពលតិចអំឡុងពេលហាត់ប្រាណ អ្នកប្រហែលជាមិនបានបង្កើនថាមពលជាមួយនឹងកាបូអ៊ីដ្រាតគ្រប់គ្រាន់នោះទេ។ ការជ្រើសរើសអាហារសម្រន់ដែលមានជាតិកាបូអ៊ីដ្រាតខ្ពស់ និងងាយស្រួលក្នុងការរំលាយ ដូចជាចេកជាដើម មុនពេលហាត់ប្រាណជួយរក្សាកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមបានល្អបំផុតសម្រាប់សាច់ដុំរបស់យើង។ អាហារសម្បូរជាតិសរសៃ និងខ្លាញ់អាចបង្កបញ្ហាដល់ក្រពះពោះវៀន ហើយគួរចៀសវាងការហាត់ប្រាណ។ 4. កាបូអ៊ីដ្រាតបង្កើនល្បឿននៃការស្តារឡើងវិញ ការទទួលទានកាបូអ៊ីដ្រាតបន្ទាប់ពីការហាត់ប្រាណជួយបំពេញថាមពលដែលត្រូវបានប្រើអំឡុងពេលហាត់ប្រាណខ្លាំង។ នេះជាការពិត ជាពិសេសសម្រាប់សកម្មភាពយូរជាងមួយម៉ោង ហើយទាមទារឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមចំពោះការទទួលទានកាបូអ៊ីដ្រាត។ សាច់ដុំត្រូវការប្រូតេអ៊ីន និងកាបូអ៊ីដ្រាត ដើម្បីស្តារឡើងវិញបានត្រឹមត្រូវ និងកាន់តែរឹងមាំ។ បន្ទាប់ពីការធ្វើលំហាត់ប្រាណជាមួយនឹងសមាមាត្រ 3 ភាគ 1 នៃកាបូអ៊ីដ្រាតទៅនឹងប្រូតេអ៊ីនគឺជាវិធីដ៏ល្អឥតខ្ចោះក្នុងការស្តារឡើងវិញ – សាកល្បងលាយ Herbalife24® Rebuild Strength វិញជាមួយនឹងផ្លែចេក និងទឹកដោះគោ 230ml ដើម្បីបង្កើនប្រសិទ្ធិភាពការជាសះស្បើយរបស់អ្នក!* មិនថាអ្នកជាអត្តពលិក អ្នកចូលចិត្តកាយសម្បទា ឬគ្រាន់តែជាអ្នកដែលកំពុងព្យាយាមសម្រកមួយឬពីរគីឡូនោះទេ កាបូអ៊ីដ្រាតគឺជាផ្នែកសំខាន់នៃរបបអាហារដ៏ប្រសើរសម្រាប់ការអនុវត្តជាប្រចាំ និងការស្តារឡើងវិញ។ ជំនួសឱ្យការកាត់កាបូអ៊ីដ្រាតទាំងស្រុង ចូរជ្រើសរើសកាបូអ៊ីដ្រាតត្រឹមត្រូវមុន និងក្រោយពេលហាត់ប្រាណរបស់អ្នក។ អ្នក​នឹង​មាន​ការ​ភ្ញាក់​ផ្អើល​ជា​ខ្លាំង​ដែល​នៅ​ពេល​ដែល​អ្នក​ផ្លាស់​ប្តូ​រ​ទំនាក់​ទំនង​របស់​អ្នក​ជាមួយកាបូអ៊ីដ្រាត នោះ​អ្នក​នឹង​មានការហ្វឹកហាត់ ​និង​មាន​អារម្មណ៍​ល្អ​ប្រសើរ​ជាង​មុន! *សេចក្តីថ្លែងការណ៍ទាំងនេះមិនត្រូវបានវាយតម្លៃដោយរដ្ឋបាលចំណីអាហារ និងឱសថទេ។ ផលិត​ផល​នេះ​មិន​មាន​គោល​បំណង​ធ្វើ​រោគវិភាគ ព្យាបាល ឬ​ការពារ​ជំងឺ​ណា​មួយ​ឡើយ។   អំពីក្រុមហ៊ុន Herbalife ក្រុមហ៊ុន Herbalife (NYSE: HLF) គឺជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពឈានមុខគេ និងជាសហគមន៍ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សជាមួយនឹងផលិតផលអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យ និងជាឱកាសអាជីវកម្មសម្រាប់សមាជិកឯករាជ្យរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1980។ ក្រុមហ៊ុនផ្តល់ជូននូវផលិតផលដែលគាំទ្រដោយវិទ្យាសាស្រ្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងទីផ្សារជាង 90។ តាមរយៈសមាជិកឯករាជ្យដែលផ្តល់ជូននូវការ​បណ្តុះ​បណ្តាលមួយទល់មួយ និងផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍ដោយបំផុសគំនិតឱ្យអតិថិជនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរស់នៅដែលមានភាពសកម្ម និងមានសុខភាពល្អដើម្បីរស់នៅក្នុងជីវិតដ៏ល្អបំផុតរបស់ពួកគេ។

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រុមហ៊ុន Herbalife កម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក រួមជាមួយនឹងលោកស្រី Susan Bowerman នាយិកាជាន់ខ្ពស់ ផ្នែកការអប់រំ និងបណ្តុះបណ្តាលអាហារូបត្ថម្ភទូទាំងពិភពលោកនៅ Herbalife បានរួមគ្នាចែករំលែកពី​ ប្រេងល្អបំផុតដែលត្រូវមាននៅក្នុងផ្ទះបាយរបស់អ្នក៖ ការយល់ដឹងអំពីខ្លាញ់ដែលមានសុខភាពល្អសម្រាប់បេះដូង។   បើអ្នកកំពុងតាមដានកូឡេស្តេរ៉ុល ឬសំពាធឈាម ឬធ្វើការឆ្ពោះទៅរកគោលដៅសម្រកទម្ងន់ អ្នកមិនចាំបាច់ដកប្រេងទាំងអស់ចេញពីផ្ទះបាយនោះទេ។ យើង​ត្រូវ​ការ​ជាតិ​ខ្លាញ់​ក្នុង​របប​អាហារ​មួយ​ចំនួន ដើម្បី​រក្សា​កម្រិត​ថាមពល​របស់​យើង​ឡើង ​ដើម្បី​ស្រូប​យក​វីតាមីន​មួយ​ចំនួន និង​សម្រាប់​ស្បែក​ និង​សក់ទន់ តែត្រូវប្រាកដថាជ្រើសរើសប្រេងដែលត្រឹមត្រូវ។ ការកំណត់ប្រភេទខ្លាញ់ ខ្លាញ់ឆ្អែតបង្កើនកូលេស្តេរ៉ុលអាក្រក់ (LDL) ប្រភេទអាហារដែលមានជាតិខ្លាញ់ឆ្អែតមានដូចជា ប៊ឺ សាច់ខ្លាញ់ ផលិតផលទឹកដោះគោមានជាតិខ្លាញ់ពេញ និងអាហារដែលចម្អិនក្នុងខ្លាញ់ជ្រូក។ ខ្លាញ់ Trans ទោះបីត្រូវបានហាមឃាត់សម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងអាហារដោយ FDA ក្នុងឆ្នាំ 2020 ក៏ដោយ ក៏នៅតែអាចរកឃើញក្នុងបរិមាណតិចតួចនៅក្នុងអាហារវេចខ្ចប់មួយចំនួនដូចជា នំដុត និងអាហារចៀន។ ខ្លាញ់ Trans បង្កើនកូឡេស្តេរ៉ុល LDL បន្ថយកូឡេស្តេរ៉ុល HDL (ល្អ) និងបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល និងជំងឺបេះដូង ដែលជាហេតុផលមួយទៀត ដើម្បីនៅឱ្យឆ្ងាយពីនំកញ្ចប់ នំឃុកឃី និងនំដូណាត់។ យោងតាមការណែនាំបច្ចុប្បន្ន សូមរក្សាជាតិខ្លាញ់ឆ្អែតនៅត្រឹម 7 ភាគរយ ឬតិចជាងនៃបរិមាណកាឡូរីប្រចាំថ្ងៃរបស់អ្នក។ ប្រសិនបើអ្នកកំពុងមើលសម្ពាធឈាម ឬកូលេស្តេរ៉ុលរបស់អ្នក សូមទម្លាក់លេខនោះមកត្រឹមប្រាំ ឬប្រាំមួយភាគរយ។ សមាគមន៍បេះដូងនៅសហរដ្ឋអាមេរិកណែ​នាំ​ថា ជាតិខ្លាញ់សរុបស្ថិតនៅក្នុងចន្លោះពី 25 ទៅ 35 ភាគរយនៃកាឡូរីសរុបសម្រាប់មនុស្សពេញវ័យទាំងអស់។ សម្រាប់របបអាហារដែលមានកាឡូរី 2,000 ស្មើនឹង 55 ទៅ 77 ក្រាមនៃជាតិខ្លាញ់សរុប ជាមួយនឹងជាតិខ្លាញ់ឆ្អែតមិនលើសពី 11 ទៅ 15 ក្រាម។ ដើម្បីទទួលបានបរិមាណគ្រប់គ្រាន់នៃជាតិខ្លាញ់ "ល្អ" ដែលមានសុខភាពល្អសម្រាប់បេះដូង (ខ្លាញ់ monounsaturated និង polyunsaturated) សូមបរិភោគគ្រាប់ និងគ្រាប់ធញ្ញជាតិក្នុងបរិមាណល្មម ហើយប្រើប្រេងមួយ ឬច្រើនដូចខាងក្រោម៖ ប្រេង​ជំនួយ​សុខភាព​បេះដូង​ទាំង ៥ ដើម្បី​បន្ថែម​ទៅ​ក្នុង​របប​អាហារ​របស់​អ្នក ប្រេងអូលីវ បន្ថែមពីលើខ្លាញ់ល្អភាគច្រើន ប្រេងអូលីវមានផ្ទុកនូវវីតាមីន A, E, D និង K ក្នុងបរិមាណតិចតួច។ វាប្រឆាំងនឹងការរលាក និងជាអាហារចម្បងនៃរបបអាហារមេឌីទែរ៉ាណេ។ ដោយសារតែវាមានស្ថេរភាពកំដៅ និងមានចំណុចផ្សែងខ្ពស់ ប្រេងអូលីវមានប្រសិទ្ធិភាពក្នុងការចម្អិនអាហារ ប្រើវាដើម្បីឆាបន្លែ ឬលាយជាមួយទឹកខ្មេះ ។ មួយស្លាបព្រាស្មើនឹង 119 កាឡូរី និង 13.1 ក្រាមនៃជាតិខ្លាញ់ (9.8 ម៉ូណូ, 1.4 ប៉ូលី, 1.9 ខ្លាញ់ឆ្អែត) ។ ប្រេង flaxseed អ្វីៗដែលប្រើប្រាស់ជាម្សៅ ឬប្រេង flaxseed គឺជាប្រភពដែលមានអូមេហ្គា-3 ខ្ពស់ និងជួយប្រឆាំងនឹងការរលាក។​ វាមានក្លិនស្អុយនៅពេលប៉ះនឹងពន្លឺ កំដៅ និងខ្យល់ ដូច្នេះសូមទុកប្រេង flaxseed ក្នុងទូរទឹកកក និងជៀសវាងការឡើងកំដៅព្រោះវាមានផ្សែងតិចបំផុត។ រសជាតិដ៏ឈ្ងុយឆ្ងាញ់របស់វា គឺអស្ចារ្យក្នុងការដាក់ជាមួយសាឡាដ ទឹកជ្រលក់ ឬ marinades ឬវាអាចត្រូវបានបន្ថែមទៅក្នុងទឹកក្រឡុកប្រូតេអ៊ីន ឬទឹកក្រឡុក។ ពិគ្រោះជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិតរបស់អ្នកមុនពេលប្រើប្រេង flaxseed ព្រោះវាអាចមានប្រតិកម្មជាមួយនឹងថ្នាំបញ្ចុះឈាម ថ្នាំ Statins ដែលបន្ថយកូឡេស្តេរ៉ុល និងថ្នាំដទៃទៀត។ មួយស្លាបព្រាស្មើនឹង 119 កាឡូរី និង 12.9 ក្រាមនៃជាតិខ្លាញ់ (2.7 ម៉ូណូ, 8.9 ប៉ូលី, 1.3 ខ្លាញ់ឆ្អែត) ។​ ប្រេងសណ្តែក ប្រេងសណ្តែក មានក្លិនឈ្ងុយឆ្ងាញ់ ដែលធ្វើឱ្យវាពេញនិយមសម្រាប់ចម្អិនអាហារ។ វាមានផ្ទុកវីតាមីន E និង phytosterols ដែលផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់សុខភាពបេះដូង។ ប្រេងសណ្តែកសុទ្ធ មានអាយុកាលប្រើប្រាស់បានយូរ និងជាចំណុចផ្សែងខ្ពស់បំផុត ដែលធ្វើឱ្យវាក្លាយជាអាហារបំពងដែលគេចូលចិត្ត។ ចាក់​បន្លែ​ច្របល់​ជាច្រើន​ប្រភេទ ខ្ទឹម​ស ទឹកស៊ីអ៊ីវ​សូដ្យូម​ទាប និង​សាច់​គ្មាន​ខ្លាញ់ ឬ​តៅហ៊ូ​ចូល​ក្នុង​ចាន​មួយ! អាហារពេលល្ងាចដែលងាយស្រួល និងមានសុខភាពល្អ។ មួយស្លាបព្រាស្មើនឹង 119 កាឡូរី និង 12.6 ក្រាមនៃជាតិខ្លាញ់ (6 ម៉ូណូ, 4.3 ប៉ូលី, 2.3 ខ្លាញ់ឆ្អែត) ។ ប្រេងផ្លែបឺរ ផ្លែបឺរបង្កើតបាន guacamole ដ៏អស្ចារ្យ ហើយក៏ជាប្រភពនៃប្រេងចម្អិនអាហារដែលមានសុខភាពល្អផងដែរ។ ប្រេង​ផ្លែបឺរ​មាន​ចំណុច​ផ្សែង​ខ្លាំង ដែល​មាន​ន័យ​ថា​អ្នក​អាច​ប្រើ​វា​សម្រាប់​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ពណ៌​ត្នោត និង​ចៀន ព្រម​ទាំង​ប្រេង​សាឡាដ។ ប្រេងផ្លែបឺរមានផ្ទុកអាស៊ីត oleic ភាគច្រើនជាអាស៊ីតខ្លាញ់ monounsaturated អូមេហ្គា 9 ដែលមានសុខភាពល្អដល់បេះដូង។ វាក៏ប្រឆាំងនឹងការរលាក និងមានសារជាតិ lutein ខ្ពស់ ដែលជាសារធាតុប្រឆាំងអុកស៊ីតកម្មដែលល្អសម្រាប់ភ្នែក។ មួយស្លាបព្រាស្មើនឹង 124 កាឡូរី និង 14 ក្រាមនៃជាតិខ្លាញ់ (10 ម៉ូណូ, 2 ប៉ូលី, 2 ខ្លាញ់ឆ្អែត) ។ ប្រេង Walnut ប្រេង Walnut មានរសជាតិជូរអែម សាកសមសម្រាប់ សាឡាដ ជ្រលក់ម៉ាយាណេស ។ វាគឺជាប្រភពដ៏សម្បូរបែបនៃអាស៊ីត ellagic ដែលជាសារធាតុប្រឆាំងអុកស៊ីតកម្មដែលមានលក្ខណៈសម្បត្តិប្រឆាំងមេរោគ និងបាក់តេរី ហើយវាមានផ្ទុកម៉ង់ហ្គាណែស ទង់ដែង និងមេឡាតូនីន ជាអរម៉ូនដែលគ្រប់គ្រងម៉ោងក្នុងខ្លួនអ្នក។ វាក៏មានអាស៊ីតអាល់ហ្វាលីណូឡេនិចខ្ពស់ (ALA) ដែលជាអាស៊ីតខ្លាញ់អូមេហ្គា 3 ដែលមានអត្ថប្រយោជន៍ការពារបេះដូង។ ដោយសារតែចំណុចផ្សែងរបស់វាទាប ប្រេង Walnut មិនល្អសម្រាប់ចម្អិនអាហារទេ។ មួយស្លាបព្រាស្មើនឹង 130 កាឡូរី និង 14 ក្រាមនៃជាតិខ្លាញ់ (3 ម៉ូណូ, 10 ប៉ូលី, 1 ខ្លាញ់ឆ្អែត) ។   អំពីក្រុមហ៊ុន Herbalife ក្រុមហ៊ុន Herbalife (NYSE: HLF) គឺជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពឈានមុខគេ និងជាសហគមន៍ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សជាមួយនឹងផលិតផលអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យ និងជាឱកាសអាជីវកម្មសម្រាប់សមាជិកឯករាជ្យរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1980។ ក្រុមហ៊ុន​​​​ផ្តល់​ជូននូវផលិតផលដែលគាំទ្រដោយវិទ្យាសាស្រ្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងទីផ្សារជាង 90។ តាមរយៈសមាជិកឯករាជ្យដែលផ្តល់ជូននូវការ​បណ្តុះ​បណ្តាលមួយទល់មួយ និងផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍ដោយបំផុសគំនិតឱ្យអតិថិជនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរស់នៅដែលមានភាពសកម្ម និងមានសុខភាពល្អដើម្បីរស់នៅក្នុងជីវិតដ៏ល្អបំផុតរបស់ពួកគេ។

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រុមហ៊ុន Herbalife កម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក រួមជាមួយនឹងលោកស្រី Susan Bowerman, នាយិកាជាន់ខ្ពស់ ផ្នែកការអប់រំ និងបណ្តុះបណ្តាលអាហារូបត្ថម្ភទូទាំងពិភពលោកនៅ Herbalife បានរួមគ្នាចែករំលែកពី ការតមអាហារបណ្តោះអាសន្នសម្រាប់អ្នកចាប់ផ្តើមដំបូង និងរបៀបជ្រើសរើសវិធីតមអាហារដែលល្អបំផុត។   ការតមអាហារ គឺជារបបអាហារដ៏ពេញនិយមមួយដែលអ្នកប្រហែលជាធ្លាប់ឮ។ ជារឿយៗ អ្នកតស៊ូមតិនឹងចែករំលែករឿងរ៉ាវអំពីការសម្រកទម្ងន់ សុខភាពប្រសើរជាងមុន និងថាមពលកាន់តែច្រើន ប៉ុន្តែវាជារឿងសំខាន់ដែលត្រូវដឹងពីមូលដ្ឋានមុននឹងសាកល្បងអ្វីថ្មី។   ការតមអាហារ ឬ IF គឺជាគំរូរបបអាហារដែលរយៈពេលនៃការញ៉ាំត្រូវបានជំនួសជាមួយនឹងរយៈពេលនៃការតមអាហារ។ តាមការពិត យើងភាគច្រើនធ្វើបែបនេះជារៀងរាល់ថ្ងៃ - យើងញ៉ាំក្នុងអំឡុងពេលភ្ញាក់ពីគេង ហើយយើងតមពេលយើងកំពុងគេង ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននៃ IF ពាក់ព័ន្ធនឹងការអូសបន្លាយពេលយូរដោយមិនញ៉ាំអាហារ ឬការទទួលទានបរិមាណកាឡូរីដែលមានកម្រិតអំឡុងពេលតមអាហារ។    អត្ថប្រយោជន៍នៃការតមអាហារបណ្តោះអាសន្ន អត្ថបទពិនិត្យឡើងវិញពីសាលាវេជ្ជសាស្ត្រសាកលវិទ្យាល័យ Johns Hopkins អះអាងថា ការតមអាហារមិនទៀងទាត់អាចផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍មួយចំនួន រួមទាំង៖ • បង្កើនការចងចាំ • ធ្វើអោយសម្ពាធឈាម និងចង្វាក់បេះដូងប្រសើរឡើង  • លើកកម្ពស់ការបាត់បង់ជាតិខ្លាញ់ក្នុងខ្លួន ជាពិសេសខ្លាញ់ក្បាលពោះ ដូច្នេះជួយកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺទឹកនោមផ្អែម និងជំងឺធាត់ • កាត់បន្ថយការរលាករ៉ាំរ៉ៃក្នុងរាងកាយ ដែលត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងការវិវត្តនៃជំងឺរ៉ាំរ៉ៃទូទៅជាច្រើន។ ដោយសារយើងភាគច្រើនចំណាយពេលច្រើនម៉ោងនៅក្នុងស្ថានភាពអាហារ (ជាធម្មតា 12 ម៉ោងឬច្រើនជាងនេះ) អ្នកស្រាវជ្រាវខ្លះជឿថាការតមអាហារ អាចបង្កើនអាយុ ដែលសំដៅទៅលើរយៈពេលនៃជីវិតដែលអ្នកមានសុខភាពល្អ។   របៀបចាប់ផ្តើមការតមអាហារបណ្តោះអាសន្ន   ជាទូទៅ មានវិធីសាស្រ្តសំខាន់ពីរក្នុងការតមអាហារ ៖ ការតមអាហារដោយកំណត់ពេលវេលា និងការតមអាហារតាមកាលកំណត់។ ដោយមិនគិតពីវិធីសាស្រ្ត, គុណភាពទាំងមូលនៃរបបអាហារគឺជា គន្លឹះចាំបាច់។ មាន​ន័យ​ថា​រាល់​កាឡូរីទាំងអស់ គឺត្រូវតែមាន​សារធាតុ​ចិញ្ចឹម។ ការបរិភោគដោយកំណត់​ពេល​វេលា (TRE) ចំពោះការបរិភោគដោយកំណត់ពេលវេលា (TRE) ការបរិភោគរបស់អ្នកទាំងអស់ត្រូវបានបង្រួមទៅក្នុងចន្លោះពេលខ្លី ដែលជាធម្មតាប្រហែល 8 ម៉ោង ប៉ុន្តែអ្នកបរិភោគជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ ឧទាហរណ៍ ក្នុងរយៈពេល 24 ម៉ោង ការទទួលទានអាហាររបស់អ្នកនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅចន្លោះម៉ោង 10 ព្រឹកដល់ម៉ោង 6 ល្ងាច។ ការតមអាហារតាមកាលកំណត់ណាមួយ ជាមួយនឹងវិធីសាស្រ្តនៃការតមអាហារតាមកាលកំណត់ណាមួយ ទម្រង់នៃការតមអាហារមួយចំនួនកើតឡើងយ៉ាងហោចណាស់ម្តងក្នុងមួយសប្តាហ៍។ មនុស្សមួយចំនួនតមអាហារទាំងស្រុងម្តង ឬពីរដងក្នុងមួយសប្តាហ៍; អ្នកផ្សេងទៀតអាចតមជារៀងរាល់ថ្ងៃ។  វិធីសាស្រ្តមួយផ្សេងទៀត គឺរបបអាហារដែលមានកាឡូរីទាប ពីរដងក្នុងមួយសប្តាហ៍ជាមួយនឹងការញ៉ាំធម្មតាក្នុងអំឡុងពេលប្រាំថ្ងៃផ្សេងទៀត (តមអាហារ 5:2)។ ជាទូទៅ ចំពោះ 2 ថ្ងៃដែលមានកាឡូរីទាបនោះ មានប្រហែល 500 ទៅ 600 កាឡូរី។ ភាពខុសគ្នាសំខាន់រវាងវិធីសាស្រ្តទាំងពីរនេះគឺភាពទៀងទាត់ដែលអ្នកទទួលទាន។ ជាមួយនឹងការទទួលទានអាហារដោយកំណត់ពេលវេលា អ្នកទទួលទានជាធម្មតា ប៉ុន្តែក្នុងរយៈពេលខ្លីជាង 24 ម៉ោង ហើយអ្នកមិនតមអាហារនៅថ្ងៃណាមួយឡើយ។  ជាមួយនឹងការតមអាហារតាមកាលកំណត់ណាមួយ មានថ្ងៃដែលអ្នកទទួលទានអាហារតិចគួរឱ្យកត់សម្គាល់ (ត្រឹមតែប្រហែល 500 កាឡូរី) សម្រាប់ពីរបីថ្ងៃក្នុងមួយសប្តាហ៍ ឬអាចមានរហូតដល់បីថ្ងៃក្នុងមួយសប្តាហ៍ដែលអ្នករំលងការបរិភោគទាំងស្រុង។   តើមានវិធីតមអាហារមួយប្រសើរជាងវិធីផ្សេងទៀតទេ? មនុស្សភាគច្រើនយល់ឃើញថា TRE ងាយស្រួលក្នុងការធ្វើតាម ដោយសារវាមិនតម្រូវឱ្យមានថ្ងៃនៃការទទួលទានកាឡូរីទាបពេក ឬគ្មានការទទួលទានទាល់តែសោះ។ អត្ថប្រយោជន៍មួយរបស់ TRE គឺថា ជាទូទៅវានាំទៅរកការគ្រប់គ្រងកាឡូរីតិចតួច ដោយមិនចាំបាច់រាប់កាឡូរីទេ ព្រោះមានអ្នកមានពេលតិចសម្រាប់ការបរិភោគ ឧទាហរណ៍ ទាំងនេះនឹងកាត់បន្ថយ អាហារសម្រន់ពេលយប់សម្រាប់មនុស្សជាច្រើន - ដែលអាចបណ្តាលឱ្យមានការសន្សំកាឡូរីយ៉ាងសំខាន់។ ម្យ៉ាងវិញទៀត មនុស្សមួយចំនួនប្រកាន់យកការតមអាហារតាមកាលកំណត់ណាមួយ ពីព្រោះពួកគេយល់ថាវាងាយស្រួលជាងក្នុងការរំលងអាហារទាំងស្រុងពីរបីដងក្នុងមួយសប្តាហ៍។​   ដំបូន្មានសម្រាប់អ្នកចាប់ផ្តើមដំបូង នេះគឺជាគន្លឹះទូទៅដែលមានប្រយោជន៍មួយចំនួន ប្រសិនបើអ្នកកំពុងស្វែងរកសាកល្បង IF ជាលើកដំបូង៖ • កុំកំណត់ថា ដោយសារតែអ្នកកំពុងតមអាហារ អ្នកអាចញ៉ាំអ្វីដែលអ្នកចង់បាន (ក្នុងបរិមាណណាក៏ដោយ) នៅពេលវេលាដែលនៅសល់។ វា​ជា​កំហុស​ធម្មតា ហើយ​វា​នឹង​មិន​ជួយ​អ្នក​ទទួល​បាន​លទ្ធផល​ដែល​អ្នក​បាន​ធ្វើ​នោះ​ទេ។ • មិនថាវិធីសាស្ត្រណាដែលអ្នកជ្រើសរើស ឬអនុវត្តន៍ក៏ដោយ គុណភាពនៃកាឡូរីរបស់អ្នកពិតជាសំខាន់ណាស់។ អ្នក​ត្រូវការបរិភោគសារធាតុចិញ្ចឹម​ទាំងអស់​ដែល​រាងកាយ​អ្នក​ត្រូវការ ប៉ុន្តែ​អ្នកនឹង​មាន​កាឡូរី​តិច​ជាងមុន។ • ជ្រើសរើសអាហារសម្បូរសារធាតុចិញ្ចឹម ដើម្បីប្រាកដថាអ្នកទទួលបានសារធាតុចិញ្ចឹមសំខាន់ៗក្នុងមួយកាឡូរី។ នេះរួមបញ្ចូលទាំងប្រូតេអ៊ីនគ្មានខ្លាញ់ អាហារទឹកដោះគោមានជាតិខ្លាញ់ទាប បន្លែ ផ្លែឈើ គ្រាប់ធញ្ញជាតិ និងសណ្តែក។ ម្សៅប្រូតេអ៊ីនអាចមានប្រយោជន៍ក្នុងការបំពេញតម្រូវការប្រូតេអ៊ីន នៅពេលអ្នកទទួលទានកាឡូរីតិចជាងមុន ហើយអាចត្រូវបានបន្ថែមទៅក្នុងទឹកក្រឡុក ទឹកដោះគោយ៉ាអួ និងស៊ុប។ • នៅថ្ងៃដែលអ្នកដាក់កម្រិតកាឡូរីយ៉ាងខ្លាំង – ឬរំលងការទទួលទានអាហារទាំងមូល – អ្នកអាចមានថាមពលខ្សោយ ឈឺក្បាល ឬ មិនស្រួលក្នុងការរំលាយអាហារមួយចំនួន។ ប្រសិនបើអ្នកជ្រើសរើសរំលងអាហារពេញមួយថ្ងៃ ត្រូវប្រាកដថាអ្នកទទួលទានជាតិទឹកឱ្យបានច្រើន។   • បន្ទាប់ពីការតមអាហារពេញលេញ សូមចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃបន្ទាប់ជាមួយនឹងអាហារ ដែលមានសុខភាពល្អ ប៉ុន្តែងាយរំលាយ (ដូចជា ទឹកដោះគោជូរ ទឹកក្រឡុក ឬស៊ុត) ហើយបន្ទាប់មកសម្រួលតាមវិធីទទួលទានរបបអាហារធម្មតារបស់អ្នកវិញ ហើយត្រូវប្រាកដថាអ្នករក្សាជាតិទឹកបានល្អ។   អំពីក្រុមហ៊ុន Herbalife ក្រុមហ៊ុន Herbalife (NYSE: HLF) គឺជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពឈានមុខគេ និងជាសហគមន៍ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សជាមួយនឹងផលិតផលអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យ និងជាឱកាសអាជីវកម្មសម្រាប់អ្នកសមាជិកឯករាជ្យរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1980។ ក្រុមហ៊ុនផ្តល់ជូននូវផលិតផលដែលគាំទ្រដោយវិទ្យាសាស្រ្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងទីផ្សារជាង90។ តាមរយៈសមាជិកឯករាជ្យដែលផ្តល់ជូននូវការបណ្តុះបណ្តាលមួយទល់មួយ និងផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍ដោយបំផុសគំនិតឱ្យអតិថិជនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរស់នៅដែលមានភាពសកម្ម។

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រុមហ៊ុន Herbalife កម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក រួមជាមួយនឹងលោកស្រី Susan Bowerman, នាយិកាជាន់ខ្ពស់ ផ្នែកការអប់រំ និងបណ្តុះបណ្តាលអាហារូបត្ថម្ភទូទាំងពិភពលោកនៅ Herbalife បានរួមគ្នាចែករំលែកពី មូលហេតុដែលអ្នកត្រូវការប្រូតេអ៊ីន និង របៀបដែលអាស៊ីតអាមីណូដើរតួនាទីក្នុងរាងកាយរបស់អ្នក។ អ្នកដឹងហើយថា វាសំខាន់ក្នុងការបរិភោគប្រូតេអ៊ីនជារៀងរាល់ថ្ងៃ ប៉ុន្តែតើអ្នកពិតជាដឹងថាហេតុអ្វីទេ? តើប្រូតេអ៊ីនជាអ្វី ហើយវាដើរតួនាទីអ្វីសម្រាប់រាងកាយរបស់អ្នក? យើងនឹងពន្យល់នៅខាងក្រោម ៖   ប្រូតេអ៊ីនគឺជាសារជាតិចម្បងក្នុងអាហារមួយដែលសំខាន់ខ្លាំងសម្រាប់អាហារដែលមានសុខភាពល្អ។ តាំងពីកុមារ អ្នកប្រហែលជាស្គាល់ថា ប្រូតេអ៊ីនអាចធ្វើឱ្យអ្នក “រឹងមាំ និងមានកម្លាំង”។ ទោះបីមានការលំបាកក្នុងការស្វែងរក ថាតើនរណាជាអ្នកបង្កើតពាក្យ “protein” (ពាក្យនេះបានបង្ហាញនៅក្នុងឯកសារវិទ្យាសាស្ត្រជាលើកដំបូងនៅឆ្នាំ 1838) ក៏ដោយ មិនមានការជំទាស់នោះទេថា ពាក្យនេះបានចេញពីពាក្យក្រិច "protos" ដែលមានន័យថា “លេខមួយ” ដើម្បីទទួលស្គាល់អំពីសារៈសំខាន់នៃប្រតេអ៊ីនក្នុងជីវិត។   អាស៊ីតអាមីណូគឺជាអ្វី? ហើយវាមានចំនួនប៉ុន្មាន?   ប្រូតេអ៊ីនដែលអ្នកបរិភោគ (និងប្រូតេអ៊ីនដែលមាននៅក្នុងរាងកាយរបស់អ្នក) ទាំងអស់ត្រូវបានបង្កើតឡើងពីអង្គធាតុតូចៗដែលមានឈ្មោះថា អាស៊ីតអាមីណូ។ អ្នកនឹងបានស្គាល់ថា អាស៊ីតអាមីណូត្រូវបានស្គាល់ជារឿយៗថាជា “បណ្តុំដើម្បីសាងសង់” ព្រោះអង្គធាតុតូចៗទាំងនេះត្រូវបានតម្រៀបគ្នាឡើង ដើម្បីបង្កើតប្រូតេអ៊ីន។    អាស៊ីតអាមីណូចំនួន 20 អាចត្រូវបានប្រើដើម្បីបង្កើតប្រូតេអ៊ីន – ទាំងប្រូតេអ៊ីនដែលអ្នកបរិភោគ និងប្រូតេអ៊ីនដែលរាងកាយរបស់អ្នកផលិត។ ហើយដូចជាពាក្យណាមួយមិនប្រាកដថា ប្រើតួអក្សរទាំង 26 ទាំងអស់ដើម្បីបង្កើតពាក្យនីមួយៗទេ ភាគច្រើននៃជាតិសរីរាង្គក៏មិនមានអាស៊ីតអាមីណូទាំង 20 គ្រប់គ្រាន់ដែរ។   ប៉ុន្តែអាស៊ីតអាមីណូក៏អាចត្រូវបានរៀបចំក្នុងលំដាប់ និងប្រវែងផ្សេងៗគ្នា ដើម្បីបង្កើតប្រូតេអ៊ីនផ្សេងៗ។ លំដាប់នៃអាស៊ីតអាមីណូនីមួយៗបញ្ជាក់ន័យនៃប្រូតេអ៊ីននោះ ព្រោះរចនាសម្ព័ន្ធចុងក្រោយនៃសង្វាក់អាស៊ីតអាមីណូកំណត់ថាប្រូតេអ៊ីននោះជាអ្វី ហើយវាដើរតួនាទីអ្វី។   តើមានប្រភេទនៃប្រូតេអ៊ីនអ្វីខ្លះនៅក្នុងអាហារ?   ប្រហែលជាអ្នកមិនដែលគិតអំពីរឿងនេះទេ ប៉ុន្តែមិនមែនប្រូតេអ៊ីននៅក្នុងអាហារទាំងអស់ស្មើគ្នាទេ។ លំដាប់អាស៊ីតអាមីណូដែលបង្កើតផ្នែកសនៃស៊ុត គឺខុសប្លែកពីការរៀបចំអាមីណូអាស៊ីតដែលបង្កើតប្រូតេអ៊ីននៅក្នុងទឹកដោះគោ។   នៅពេលអ្នកបរិភោគអាហារដែលផ្តល់ប្រូតេអ៊ីន វាគួរតែមានន័យថា អាហារខុសៗគ្នាមានប្រូតេអ៊ីនខុសៗគ្នា (និងភាគច្រើនមានច្រើនជាងមួយ) – ទោះបីវាត្រូវបានបង្កើតឡើងពីអាមីណូអាស៊ីតដូចគ្នាក៏ដោយ។   ឧទាហរណ៍៖ · នៅពេលអ្នកផឹកទឹកដោះគោ ឬយ៉ាអួរ អ្នកកំពុងទទួលបានប្រូតេអ៊ីនដែលមានឈ្មោះថា casein និង whey · នៅពេលអ្នកបរិភោគសាច់ ត្រីឬមាន់ អ្នកទទួលបានប្រូតេអ៊ីនដែលមានឈ្មោះថា collagen និង myosin · សណ្តែកមានជាតិសរីរាង្គដែលមានឈ្មោះថា legumins · ស៊ុតមានប្រូតេអ៊ីនច្រើន រួមទាំង avidin និង ovalbumin   ប្រូតេអ៊ីនទាំងនេះមានតែមួយគត់ ព្រោះវាត្រូវបានបង្កើតឡើងពីលំដាប់អាមីណូអាស៊ីតដែលគ្មាននរណាមានដូចពេលដែលប្រូតេអ៊ីនទាំងនេះត្រូវបានរំលាយ និងទទួលបានអាមីណូអាស៊ីត វាអាចត្រូវបានប្រើសម្រាប់ប្រូតេអ៊ីនក្នុងរាងកាយរបស់អ្នក។   ហេតុអ្វីបានជាអ្នកត្រូវការប្រូតេអ៊ីនប្រចាំថ្ងៃ? ការទទួលទានបរិមាណត្រឹមត្រូវ និងប្រភេទប្រូតេអ៊ីនប្រចាំថ្ងៃគឺមានសារៈសំខាន់ ព្រោះប្រសិនបើអ្នកមានការខ្វះខាតប្រូតេអ៊ីនជាប្រចាំនៅក្នុងរបបអាហាររបស់អ្នក រាងកាយរបស់អ្នកនឹងគ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅពីចាប់ផ្តើមបំបែកប្រូតេអ៊ីននៅក្នុងខ្លួនរបស់អ្នក ដើម្បីផ្តល់អាស៊ីតអាមីណូដែលត្រូវការសម្រាប់ផលិតប្រូតេអ៊ីនសំខាន់ៗសម្រាប់រាងកាយ។ ខណៈពេលដែលដំណើរការនៃការបង្កើត និងបំបែកនេះកើតឡើងនៅក្នុងរាងកាយរបស់អ្នកគ្រប់ពេលវេលា ប្រព័ន្ធនេះដំណើរការបាន ដរាបណាមានអាស៊ីតអាមីណូគ្រប់គ្រាន់ដែលបានមកពីរបបអាហារ ដើម្បីរក្សាដំណើរការទាំងពីរឱ្យមានតុល្យភាព។   ប្រូតេអ៊ីនពេញលេញ និងមិនពេញលេញ ប្រភេទប្រូតេអ៊ីនដែលអ្នកញ៉ាំក៏សំខាន់ដែរ ក្នុងចំណោមអាស៊ីតអាមីណូទាំង 20 ដែលរាងកាយរបស់អ្នកប្រើដើម្បីផលិតប្រូតេអ៊ីនរាងកាយ 9 ក្នុងចំណោមពួកវាត្រូវបានគេហៅថា "ចាំបាច់" - ពួកគេត្រូវតែមកពីរបបអាហាររបស់អ្នកព្រោះរាងកាយរបស់អ្នកមិនអាចបង្កើតវាបាន (ទោះបីជាវាអាចផលិតអាស៊ីតអាមីណូ 11 ដែលនៅសល់ក៏ដោយ) ។   ប្រូតេអ៊ីនពេញលេញ ប្រូតេអ៊ីនពីប្រភពសត្វមានអាស៊ីតអាមីណូសំខាន់ៗទាំងអស់ ដូច្នេះពួកវាត្រូវបានគេហៅថា "ពេញលេញ" ។ ទាំងនេះរួមមាន: · សាច់ · ត្រី · ស៊ុត · ផលិតផលទឹកដោះគោ និងទឹកដោះគោ   សណ្តែកសៀង និងអាហារប្រូតេអ៊ីនដែលទទួលបានពីសណ្តែកសៀង ដូចជាតៅហ៊ូ ទឹកដោះគោ សណ្តែកសៀង ឬម្សៅប្រូតេអ៊ីនសណ្តែកសៀង ក៏ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាប្រូតេអ៊ីនពេញលេញផងដែរ។ ប្រូតេអ៊ីនមិនពេញលេញ លើកលែងតែសណ្តែកសៀង ប្រូតេអ៊ីនរុក្ខជាតិខ្វះអាស៊ីតអាមីណូសំខាន់មួយ ឬច្រើន ដូច្នេះពួកវាត្រូវបានចាត់ទុកថា "មិនពេញលេញ" ទាំងនេះរួមមាន៖ · សណ្តែក · គ្រាប់ · គ្រាប់ធញ្ញជាតិ   អ្នកហូបបួសធ្វើការជុំវិញបញ្ហានេះដោយការទទួលទានអាហារជាច្រើនប្រភេទ ដើម្បីធានាថាពួកគេទទួលបានសារធាតុចិញ្ចឹមពេញលេញនៃអាស៊ីតអាមីណូសំខាន់ៗនៅក្នុងរបបអាហាររបស់ពួកគេ។   អំពីក្រុមហ៊ុន Herbalife ក្រុមហ៊ុន Herbalife (NYSE: HLF) គឺជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពឈានមុខគេ និងជាសហគមន៍ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សជាមួយនឹងផលិតផលអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យ និងជាឱកាសអាជីវកម្មសម្រាប់អ្នកសមាជិកឯករាជ្យរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1980។ ក្រុមហ៊ុនផ្តល់ជូននូវផលិតផលដែលគាំទ្រដោយវិទ្យាសាស្រ្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងទីផ្សារជាង90។ តាមរយៈសមាជិកឯករាជ្យដែលផ្តល់ជូននូវការបណ្តុះបណ្តាលមួយទល់មួយ និងផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍ដោយបំផុសគំនិតឱ្យអតិថិជនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរស់នៅដែលមានភាពសកម្ម។​   

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រុមហ៊ុន Herbalife កម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក បានចែករំលែកពីគន្លឹះរបៀបបង្កើតផែនការលំហាត់ប្រាណប្រចាំសប្តាហ៍ផ្ទាល់ខ្លួន។ សម្រាប់អ្នកខ្លះ ការធ្វើលំហាត់ប្រាណ 30នាទីគឺ ល្អឥតខ្ចោះ រីឯសម្រាប់អ្នកខ្លះទៀត ការហាត់ប្រាណយូរជាងនេះគឺជាការចាំបាច់ ដើម្បីសម្រេចបានគោលដៅធ្វើលំហាត់ប្រាណ។ ដូច្នេះតើអ្នកដឹងថា តើអ្នកពិតជាត្រូវការចំណាយពេលធ្វើលំហាត់ប្រាណប៉ុន្មាន? សូមអានបន្ត ដើម្បីស្វែងយល់ពីរបៀបដែលអ្នកអាចបង្កើតផែនការហាត់ប្រាណផ្ទាល់ខ្លួន។ ទំហំមួយមិនអាចតម្រូវបានគ្រប់គ្នាទេ ចំពោះការហាត់ប្រាណ។ យើងទាំងអស់គ្នាសុទ្ធតែជាបុគ្គលដែលមានចំណូលចិត្តផ្ទាល់ខ្លួន ជាពិសេសនៅពេលនិយាយអំពីរាងកាយសមសួន។ យើងម្នាក់ៗមានប្រភេទរាងកាយតែមួយគត់របស់យើង (លុះត្រាតែអ្នកជាកូនភ្លោះដូចគ្នា) ហើយយើងម្នាក់ៗមានតម្រូវការ និងគោលដៅខុសៗគ្នា។ តើអ្នកត្រូវការលំហាត់ប្រាណប៉ុន្មាន អាស្រ័យលើគោលដៅរួមរបស់អ្នក។ អ្វីដែលអាចជាផែនការលំហាត់ប្រាណប្រចាំសប្តាហ៍ដ៏ល្អសម្រាប់អ្នកប្រហែលជាមិនល្អបំផុតសម្រាប់អ្នកផ្សេងនោះទេ។ អ្នកនឹងត្រូវការផែនការអាហារូបត្ថម្ភ និងការធ្វើលំហាត់ប្រាណដែលដំណើរការល្អបំផុតសម្រាប់កាលវិភាគផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នក និងកម្រិតកាយសម្បទាបច្ចុប្បន្ន។ តើយើងត្រូវការធ្វើលំហាត់ប្រាណរយៈពេលប៉ុន្មាន? មានប្រភពជាច្រើនដែលណែនាំការធ្វើលំហាត់ប្រាណប្រចាំសប្តាហ៍ 150នាទី (ប្រហែល 30 នាទី 5 ដងក្នុងមួយសប្តាហ៍) សម្រាប់ការសម្រកទម្ងន់ និងសុខភាពទូទៅ។ នេះត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ដោយសកម្មភាពរាងកាយកម្រិតមធ្យមទៅខ្លាំង។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ចូរនិយាយថាគោលដៅរបស់អ្នកដូចជាការរត់ម៉ារ៉ាតុង។ ក្នុងករណីនេះ អ្នកនឹងត្រូវហ្វឹកហាត់យូរជាង 30នាទីក្នុងពេលតែមួយ។ ប្រសិនបើគោលដៅរបស់អ្នកគឺសម្រកទម្ងន់ ឬកែលម្អកម្រិតសម្បទាទាំងមូលរបស់អ្នក 30 នាទីអាចជាអ្វីដែលអ្នកត្រូវការ។ ចំណាយពេលវេលាបន្ថែមទៀត ដើម្បីកំណត់ការហាត់ប្រាណរបស់អ្នក ការខិតខំ ដើម្បីសម្រេចបាននូវចំនួនអប្បបរមានៃសកម្មភាពដែលបានណែនាំ គឺមានសារៈសំខាន់សម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា។ នៅពេលអ្នកគិតអំពីវា 30 នាទីគឺជាការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងរយៈពេលខ្លី ហើយវាជាគោលដៅដែលអាចសម្រេចបាន។ ទោះបីជាពេលវេលាហាត់ប្រាណ 30 នាទីគឺគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការសម្រេចបាននូវអត្ថប្រយោជន៍សុខភាពដែលទាក់ទងនឹងការហាត់ប្រាណក៏ដោយ អ្នកគួរតែព្យាយាមកំណត់ពេលហាត់ប្រាណឱ្យបានយូរ។ នេះជាមូលហេតុ៖ • ប្រហែល 50 ទៅ 60 នាទីក្នុងមួយថ្ងៃនឹងអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកមានការផ្តោតអារម្មណ៍បន្ថែមលើខ្លួនអ្នក • ពេលវេលាបន្ថែមនេះអាចត្រូវបានប្រើសម្រាប់ការកម្តៅសាច់ដុំ និងហាត់ប្រាណ • អ្នកនឹងមិនចាំបាច់ពន្លឿនការហាត់ប្រាណរបស់អ្នកទេ។ ដកដង្ហើម រក្សាជាតិទឹក និងបញ្ចូលអាហារូបត្ថម្ភ ទៅក្នុងផែនការលំហាត់ប្រាណរបស់អ្នកតាមតម្រូវការ • អ្នកអាចបង្កើតទម្លាប់នៃការសរសេរនៅក្នុងសៀវភៅលំហាត់ប្រាណ • អ្នកនឹងមានពេលច្រើន ដើម្បីរៀបចំអាហារសម្រន់សុខភាព ក្រោយពេលធ្វើលំហាត់ប្រាណ។ ផែនការលំហាត់ប្រាណប្រចាំសប្តាហ៍របស់អ្នក មិនគួរជាអ្វីដែលធ្វើឱ្យអ្នកតានតឹងនោះទេ។ វាជាការប្រឆាំងដែលអ្នកត្រូវប្រញាប់ប្រញាល់ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីទម្លាប់ហាត់ប្រាណរបស់អ្នក ហើយវាធ្វើឱ្យអារម្មណ៍មិនល្អនៅពេលការធ្វើសកម្មភាពលើរាងកាយរបស់អ្នក។ ដឹងពីដែនកំណត់របស់អ្នក៖ ហេតុអ្វីការធ្វើលំហាត់ប្រាណលើស អាចផ្តល់ផលប៉ះពាល់ត្រលប់ទៅវិញនៅពេលហាត់ប្រាណហួសកម្រិត អាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់បាន។ ការធ្វើលំហាត់ប្រាណរបស់អ្នកខ្លាំងពេកអាចមានគ្រោះថ្នាក់ដូចការមិនធ្វើអ្វីទាំងអស់។ នេះជាហេតុផលមួយចំនួនដែលធ្វើលំហាត់ប្រាណច្រើនពេក តែមិនបានផល៖ ការធ្វើលំហាត់ប្រាណច្រើនពេកអាចប៉ះពាល់គោលដៅសម្រកទម្ងន់របស់អ្នក ការធ្វើលំហាត់ប្រាណរបស់អ្នកឱ្យខ្លាំងបំផុតពិតជាអាចបន្ថយការរំលាយអាហាររបស់អ្នក ហើយនោះក៏ដោយសារតែរាងកាយរបស់អ្នកព្យាយាមរក្សាថាមពល ដែលបណ្តាលឱ្យអ្នកដុតកាឡូរីតិចជាងមុន។ លើសពីនេះ ការបង្កើនកម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេរបស់អ្នកដោយគ្មានការសម្រាកគ្រប់គ្រាន់អាចជំរុញការបញ្ចេញអរម៉ូន cortisol ដែលជាអរម៉ូនស្ត្រេសដែលភ្ជាប់ទៅនឹងការឡើងទម្ងន់។ សាច់ដុំរបស់អ្នកត្រូវការស្តារឡើងវិញ លំហាត់ប្រាណជួយជំរុញឱ្យមានទឹកភ្នែកតូចៗនៅក្នុងសរសៃសាច់ដុំរបស់អ្នក​ហើយនៅពេលដែលជាសះស្បើយ សាច់ដុំរបស់អ្នកនឹងកើនឡើង។ បើគ្មានរយៈពេលព្យាបាលគ្រប់គ្រាន់ និងអាហារូបត្ថម្ភគ្រប់គ្រាន់ទេ សាច់ដុំរបស់អ្នកនឹងមិនអាចបង្កើតឡើងវិញបានត្រឹមត្រូវនោះទេ។ ជំនួសមកវិញ អ្នកគួរមានពេលវេលាសម្រាក និងបំពេញថាមពលវិញ ដូច្នេះអ្នកគួរតែកំណត់ពេលសម្រាក និងបំពេញកម្លាំងឡើងវិញ ដើម្បីឲ្យសាច់ដុំរបស់អ្នកអាចងើបឡើងវិញបានលឿន។ ការធ្វើលំហាត់ប្រាណច្រើនពេកអាចមិនល្អសម្រាប់សុខភាពទូទៅរបស់អ្នក ករណីធ្ងន់ធ្ងរនៃការធ្វើលំហាត់ប្រាណខ្លាំងពេកអាចនាំឱ្យអស់កម្លាំង ខ្សោះជាតិទឹក របួសធ្ងន់ធ្ងរ និងសូម្បីតែ rhabdomyolysis - ស្ថានភាពដែលកើតឡើងនៅពេលដែលជាលិកាសាច់ដុំបំបែក និងសរសៃសាច់ដុំចូលទៅក្នុងចរន្តឈាមរបស់អ្នក ដែលអាចបំផ្លាញថ្លើមរបស់អ្នក។   តើគួរធ្វើលំហាត់ប្រាណច្រើនប៉ុណ្ណា? ការដាក់កំហិតនៃការធ្វើលំហាត់ប្រាណដ៏លំបាករបស់អ្នកត្រឹម 3 ទៅ 4 ថ្ងៃក្នុងមួយសប្តាហ៍ ហើយអនុញ្ញាតឱ្យមានការសម្រាកមួយថ្ងៃ ឬពីរថ្ងៃគឺជាគំនិតដ៏ល្អ។ អ្នកត្រូវប្រាកដថាបានបញ្ចូលគ្នានូវការធ្វើលំហាត់ប្រាណដ៏ខ្លាំងក្លាជាមួយនឹងអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យផងដែរ។ ស្វែងយល់ពីរបៀបដែលប្រូតេអ៊ីន កាបូអ៊ីដ្រាត និងខ្លាញ់មានឥទ្ធិពលលើសកម្មភាពកីឡា។ មានតែអ្នកទេដែលដឹងថារាងកាយរបស់អ្នកល្អបំផុត ដូច្នេះដំបូន្មានដូចរាល់ដង គឺត្រូវយកចិត្តទុកដាក់លើអារម្មណ៍របស់អ្នក ជម្រុញ​ខ្លួន​ឯង​ឲ្យ​បាន​គ្រប់​គ្រាន់ ប៉ុន្តែ​មិន​ដល់​ចំណុច​ហត់​ទេ។   បង្កើតផែនការលំហាត់ប្រាណជាប់លាប់រៀងរាល់សប្តាហ៍ លំហាត់ប្រាណផ្តល់លទ្ធផលល្អបំផុតនៅពេលអ្នកធ្វើតាមទម្លាប់របស់អ្នក។ វាគ្រាន់តែជាផ្នែកនៃយុទ្ធសាស្ត្រសុខភាពទូទៅ ដើម្បីកែលម្អជីវិតរបស់អ្នក។ អ្នកគួរមានភាពសកម្ម កត់ត្រាតាមដានលទ្ធផលរបស់អ្នក យ៉ាងហោចណាស់ មានភាពសកម្មជាអប្បបរមាដែលមានសុខភាពល្អរៀងរាល់សប្តាហ៍។ ប្រសិនបើអ្នកជាអ្នកហាត់ប្រាណខ្លាំង ត្រូវប្រាកដថាអ្នកចំណាយពេលសម្រាកឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់។ នេះជាកាលវិភាគហាត់ប្រាណ/សម្រាក ដើម្បីផ្តល់ឱ្យអ្នកនូវគំនិតអំពីរបៀបដែលរៀបចំផែនការប្រចាំសប្តាហ៍៖ • ថ្ងៃច័ន្ទ៖ ការរត់ និងហាត់ប្រាណ កម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេខ្ពស់ • ថ្ងៃអង្គារ៖ ជិះកង់ និងយូហ្គា កម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេកម្រិតមធ្យម • ថ្ងៃពុធ៖ ការហ្វឹកហាត់ចន្លោះពេលទម្ងន់ខ្លួន កម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេខ្ពស់ • ថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍៖ ជាថ្ងៃសម្រាកសកម្មសម្រាប់ការដើរកម្សាន្ត ឬឡើងភ្នំ កម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេទាប • ថ្ងៃសុក្រ៖ ជិះកង់ និងរត់ កម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេមធ្យម ប៉ុន្តែរយៈពេលវែង • ថ្ងៃសៅរ៍៖ សម្រាកយ៉ាងសកម្មសម្រាប់ការហែលទឹកសប្បាយជាលក្ខណៈគ្រួសារ ជិះទូកលេង កម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេទាប • ថ្ងៃអាទិត្យ៖ សម្រាក   ជាធម្មតាអ្នកគួរកែសម្រួលកម្រិតអាំងតង់ស៊ីតេ និងរយៈពេលនៃការហាត់ប្រាណរបស់អ្នក ដើម្បីធានាថាការហាត់ប្រាណរបស់អ្នកមិនមានភាពតានតឹង និងរីករាយ។     ##### អំពីក្រុមហ៊ុន Herbalife ក្រុមហ៊ុន Herbalife (NYSE: HLF) គឺជាក្រុមហ៊ុនសុខភាព និងសុខុមាលភាពឈានមុខគេ និងជាសហគមន៍ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សជាមួយនឹងផលិតផលអាហារូបត្ថម្ភដ៏អស្ចារ្យ និងជាឱកាសអាជីវកម្មសម្រាប់អ្នកសមាជិកឯករាជ្យរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1980។ ក្រុមហ៊ុនផ្តល់ជូននូវផលិតផលដែលគាំទ្រដោយវិទ្យាសាស្រ្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងទីផ្សារជាង90។ តាមរយៈសមាជិកឯករាជ្យដែលផ្តល់ជូននូវការបណ្តុះបណ្តាលមួយទល់មួយ និងផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍ដោយបំផុសគំនិតឱ្យអតិថិជនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរស់នៅដែលមានភាពសកម្ម

  ជំងឺមហារីកពោះវៀនធំ សំដៅទៅលើដុំសាច់កាច ឬដុំសាច់មហារីក ដែលកើតនៅលើពោះវៀនធំផ្ទាល់។ យោងទៅតាមទិន្នន័យរបស់ Globocan ២០១៥ នៅទ្វីបអាស៊ីមានអ្នកជំងឺមហារីកពោះវៀនធំចំនួន ៦១ ២២៨នាក់ដែលជាករណីថ្មីហើយក្នុងនោះភាគច្រើនមានវ័យលើសពី ៦៥ឆ្នាំ។ តាមការសិក្សាបង្ហាញថា ប្រហែលត្រឹមតែ ២%ទៅ៥% ដែលមហារីកពោះវៀនធំបង្កឡើងដោយហ្សែនពីជំនាន់មួយមកជំនាន់មួយទៀត។ ផ្អែកទៅលើការសិក្សារបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោកក្នុងឆ្នាំ ២០១៤ បានឲ្យដឹងថាពេលនោះប្រទេសកម្ពុជាយើងមានចំនួនប្រជាជនសរុប១៤ ៨៦៥ ០០០នាក់ ក្នុងនោះចំនួនអ្នកជំងឺមហា-រីកពោះវៀនធំ មានការកើតឡើងច្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់ដែលបុរសមានចំនួន ៤៤៥ករណីថ្មី និងស្ត្រីមានចំនួន ៣៩៤ករណីថ្មី។ គេសង្កេតឃើញថា អត្រាមរណភាពក្នុងចំណោមជំងឺមហារីកគ្រប់ប្រភេទទាំងអស់ជំងឺមហារីកពោះវៀនធំមានរហូតដល់ ៥% ចំពោះបុរសនិយាយរួមច្រើនជាងនារី។ មូលហេតុ និងកត្តាប្រឈម • ការពិសាបារីច្រើន • ការពិសាស្រាច្រើន • កត្តាតំណពូជ • កត្តាលើសទម្ងន់ • អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម • អ្នកជំងឺរលាកពោះវៀនរ៉ាំរ៉ៃ • អ្នកដែលពុំធ្វើលំហាត់ប្រាណ។ រោគសញ្ញា អាការៈនៃជំងឺមហារីកពោះវៀនធំដែលច្រើនជួបប្រទះញឹកញាប់រួមមាន៖ • រាក និងទល់លាមករ៉ាំរ៉ៃ • ឈឺចាប់ក្នុងពោះរយៈពេលយូរ • ស្ថានភាពលាមកមានភាពមិនប្រក្រតី • បត់ជើងធំមានលាយឈាមក្នុងលាមក • មានហូរឈាមតាមផ្លូវលាមក។ យន្តការ ដោយសារមានបម្រែបម្រួលនៃហ្សែនទើបបណ្តាលឲ្យមានការខូចដល់កោសិការបស់ពោះវៀនធំ ហើយនេះជាកត្តាបង្កើតឡើងនូវដំបៅមហារីក។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យទៅលើជំងឺមហារីកពោះវៀនធំគឺផ្អែកទៅលើកត្តា៣យ៉ាង៖ • ការពិនិត្យលាមក ដោយបច្ចេកទេស FOBT(Faecal Occult Blood Test)៖ ដោយយកលាមកទៅពិនិត្យ ដោយមីក្រូទស្សន៍ នៅក្នុងមន្ទីរពិសោធន៍ ដើម្បីរកមើលគ្រាប់ឈាមក្រហម។ ក្នុងករណីឃើញមានគ្រាប់ឈាមក្រហម អ្នកជំងឺរូបនោះនឹងត្រូវតម្រូវឲ្យធ្វើការពិនិត្យម្យ៉ាងទៀតហៅថា ការពិនិត្យឆ្លុះពោះវៀនធំ Colonoscopy។ • ការពិនិត្យឆ្លុះពោះវៀនធំ Colonoscopy៖ ជាការពិនិត្យដោយប្រើម៉ាស៊ីនអង់ដូស្កូប (Endoscope) រកមើលដុំសាច់ក្នុងពោះវៀនធំ។ ដុំសាច់នោះនឹងត្រូវបានកាត់ ឬច្រឹបដើម្បីយកទៅវិភាគនៅមន្ទីរពិសោធន៍មួយទៀត ដែលមានឈ្មោះថា មន្ទីរពិសោធន៍វិភាគកោសិកា (Histopathology Laboratory)។ • ការវិភាគកោសិកា Histopathology៖  ជាការពិនិត្យទៅលើកោសិកា ដើម្បីកំណត់ថាជា សាច់ធម្មតា សាច់ស្លូត ឬសាច់កាច(មហារីក)។ ការព្យាបាលត្រឹមត្រូវ   ជំងឺមហារីកពោះវៀនធំត្រូវធ្វើការព្យាបាលទៅតាមដំណាក់កាល ដោយអាស្រ័យទៅនឹងស្ថានភាពអ្នកជំងឺ និងដុំសាច់មហារីក ដែលរួមមាន ២របៀប៖ • ការព្យាបាលនៅនឹងកន្លែង (local treatment)៖ ការវះកាត់ដែលធ្វើឡើងក្នុងករណីដុំតូច និងមិនទាន់រាលដាលទៅកន្លែងផ្សេងទៀត។ • ការព្យាបាលជារួម (systemic treatment)៖ការប្រើថ្នាំគីមី ដោយចាក់បញ្ចូលតាមសរសៃឈាម ឬដោយត្រូវពិសាថ្នាំគ្រាប់ ធ្វើឡើងក្នុងករណីដុំសាច់មហារីក រាលដាលទៅកាន់សរីរាង្គផ្សេងទៀត ឬដុំសាច់មានលក្ខណៈធំខ្លាំងពេក។ អ្នកជំងឺមួយចំនួនអាចទទួលយកការព្យាបាលបានទាំងពីររបៀប តែអ្នកជំងឺមួយចំនួនទៀតមិនអាចទទួលយកការព្យាបាលបានគ្រប់របៀបនោះទេ។ ផលវិបាក • ព្យាបាលដោយវះកាត់ អាចមានការឈឺចាប់ត្រង់មុខរបួស ការហូរឈាមច្រើនពេលកំពុងវះកាត់ អាចមានមេរោគចូលក្នុងខ្លួន។ល។ • ព្យាបាលដោយថ្នាំគីមី អាចមានដូចជា ក្អួតចង្អោរ មិនឃ្លានអាហារ ក្តៅខ្លួន (ដោយមានមេរោគចូលក្នុងខ្លួន ពេលគ្រាប់ឈាមសថយចុះច្រើន) ស្លេកស្លាំង អស់កម្លាំង ញ័រទ្រូង វិលមុខ (ពេលមានគ្រាប់ឈាមក្រហមថយចុះច្រើន) មានហូរឈាមតាមអញ្ចាញធ្មេញ តាមស្បែក ឬកន្លែងផ្សេងទៀត (ពេលប្លាកែតថយចុះច្រើន) និងអាចស្ពឹកដៃជើង។ល។ បើករណីអ្នកជំងឺមកព្យាបាលទាន់ពេលវេលា នោះការព្យាបាលនឹងទទួលបានលទ្ធផលល្អច្រើន ព្រោះដុំមហារីកមិនទាន់មានការវិវឌ្ឍធំឡើង ឬរីករាលដាលទៅដល់សរីរាង្គផ្សេងទៀតទេ និងមិនបង្កឲ្យមានផលលំបាកច្រើន មានភាពងាយស្រួលក្នុងការព្យាបាល និងចំណាយកម្រៃតិច។ ម៉្យាងវិញទៀត ជំងឺនេះមិនត្រឹមតែយាយីចំពោះអ្នកជំងឺម្នាក់ប៉ុណ្ណោះទេ តែវាប៉ះពាល់ទៅដល់សេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ និងសង្គមជាតិទាំងមូលផងដែរ។ បើអ្នកមាននូវរោគសញ្ញាដូចបានរៀបរាប់ខាងលើចាំបាច់ត្រូវទៅពិនិត្យ និងព្យាបាល ជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ ឲ្យបានលឿនបំផុតដែលអាចធ្វើទៅបាន។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ហេង វីរដ្ឋឯកទេសជំងឺមហារីកនៃមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត  និងជាប្រធានបន្ទប់ពិគ្រោះ  និងព្យាបាលជំងឺវេជ្ជបណ្ឌិត ហេង វីរដ្ឋ ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែត ឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក អាត់ជាសំឡេង ឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ  

  មហារីកថ្លើម ជាប្រភេទមហារីកកើតឡើងនៅលើកោសិកាសាច់ថ្លើមដែលវាត្រូវបានបែងចែកជា៣ផ្នែកធំៗ៖ • ជំងឺមហារីកថ្លើមកើតឡើងនៅកោសិកាថ្លើមផ្ទាល់ • ជំងឺមហារីកថ្លើមកើតឡើងពីការរាលដាលកោសិកាមហារីកពីកន្លែងផ្សេង • ជំងឺមហារីកថ្លើមកើតចេញពីប្រព័ន្ធទឹកប្រមាត់។ បើយោងតាមតួលេខរបស់ Globocan ឃើញថាចំនួននៃអ្នកជំងឺមហារីកថ្លើមក្នុងតំបន់អាស៊ីសិ្ថតនៅចំណាត់ថ្នាក់លេខ៣ បើធៀបនឹងមហារីកផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែ វាមិនត្រូវបានចាត់ទុកជាជំងឺតំណពូជនោះទេ។ មូលហេតុនៃមហារីកថ្លើម ការរលាកថ្លើមរ៉ាំរ៉ៃជាមូលហេតុចម្បងដែលបង្កឲ្យមានជំងឺមហារីកថ្លើម ទាំងការរលាកថ្លើមប្រភេទBប្រភេទC ហើយកត្តាដែលធ្វើឲ្យមានការរលាកថ្លើមរ៉ាំរ៉ៃ រួមមាន ការទទួលទានសុរាច្រើន លើសជាតិដែក និងលើសជាតិពុលជាដើម។ លើសពីនេះទៀត អ្នកដែលងាយប្រឈមនឹងជំងឺមហារីកថ្លើមខ្ពស់ជាងគេគឺ អ្នកជំងឺក្រិនថ្លើម។ រោគសញ្ញា និងយន្តការ ដំណាក់កាលដំបូងអ្នកជំងឺមហារីកថ្លើមមិនស្តែងចេញជារោគសញ្ញាណាមួយទេ ប៉ុន្តែ អំឡុងពេលប្រហែល៦ខែបន្ទាប់ដែលជំងឺវិវឌ្ឍដល់ដំណាក់កាលធ្ងន់ធ្ងរ អាចនឹងមានលេចចេញជារោគសញ្ញាដូចជា៖ • ឈឺចាប់នៅត្រង់ពោះ ចុងដង្ហើម ឬក្រោមឆ្អឹងជំនីរខាងស្តាំ • ស្បែកឡើងលឿង រមាស់ បើដុំសង្កត់លើទឹកប្រមាត់ • អាចកើតទាចទឹក បើវាស្ទះសរសៃឈាម • អស់កម្លាំង និងបាត់បង់ចំណង់អាហារ។ យន្តការនៃមហារីកថ្លើម គឺបណ្តាលមកពីការរលាកថ្លើមរ៉ាំរ៉ៃបង្កឲ្យមានការប្រែប្រួលកោសិកាសាច់ថ្លើម (Mutation Oncogene) និង DNA នោះកោសិកាថ្លើមនឹងចាប់ផ្តើមវិវឌ្ឍ ឬលូតលាស់ដោយឯកឯង។ ករណីមេរោគរលាកថ្លើមប្រភេទBគឺវាធ្វើឲ្យមានការប្រែប្រួល DNA របស់កោសិកាថ្លើម ដែលវាខុសពីប្រភេទCធ្វើឲ្យកោសិកាថ្លើមក្រិន ទើបវិវឌ្ឍជាជំងឺមហារីកថ្លើម។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ និងព្យាបាល ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជំងឺមហារីកថ្លើមត្រូវបែងចែកជា ២ផ្នែក៖ • ការរាវរក ដែលធ្វើឡើងក្នុងករណីអ្នកជំងឺមិនមានសញ្ញាសង្ស័យថាមានជំងឺមហារីកដោយគ្រាន់តែអេកូពោះ ជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីរកដុំនៃថ្លើម។ • ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យពិតប្រាកដបន្ទាប់ពីបានរកឃើញថាមានដុំគឺ ការថតស្កែន ឬMRI ដើម្បី បញ្ជាក់ឲ្យកាន់តែច្បាស់នូវដុំមហារីកថ្លើម។ប្រសិនបើ ក្នុងករណីដុំសាច់ថ្លើមខុសពីធម្មតាហើយការធ្វើអេកូសាស្ត្រ CT Scan និងMRI រួមនឹងការពិនិត្យឈាម (ការពិនិត្យមើលជាតិមហារីក AFP) នៅតែមិនអាចវិនិច្ឆ័យបាននោះទើបគ្រូពេទ្យចោះយកសាច់មកពិនិត្យបន្ថែម។ មហារីកថ្លើមត្រូវព្យាបាលទៅតាមដំណាក់កាលដោយផ្អែកលើដុំមហារីក និងជំងឺរបស់សាច់ថ្លើមផ្ទាល់៖ • ដំណាក់កាលដំបូង ឬចំពោះដុំតូច៖ ករណីអ្នកជំងឺដែលមានសាច់ថ្លើមនៅល្អគាត់នឹងតម្រូវឲ្យធ្វើការវះកាត់ ឬដុត។ ករណីអ្នកជំងឺដែលមាន សាច់ថ្លើមក្រិនខ្លាំង គាត់អាចនៅសល់ជម្រើសត្រឹមដុតនិងប្តូរថ្លើមតែម្តង។ • ដំណាក់កាលមធ្យម ឬចំពោះដុំធំ៖ អ្នកជំងឺអាចធ្វើការព្យាបាលដោយញ៉ុកសរសៃឈាម (TACE) ដោយការចាក់ទុយោចូលតាមក្រលៀន ឡើងរហូតចូលក្នុងសរសៃឈាមរបស់ថ្លើម បន្ទាប់មករកសរសៃឈាមដែលទៅចិញ្ចឹមដុំមហារីកនោះ ក្រោយមកបាញ់ថ្នាំគីមីចូលហើយញ៉ុកសរសៃឈាម។ ដុំមហារីកនឹងរលួយដោយសារជាតិគីមីដែលបានបាញ់ចូល ប៉ុន្តែអ្នកជំងឺត្រូវធ្វើការតាមដានរយៈពេល២ទៅ៣ខែក្រោយ រួចធ្វើការពិនិត្យ និងអាចធ្វើការដុតម្តងទៀត។ • ដំណាក់កាលចុងក្រោយ ឬធ្ងន់ធ្ងរ៖ ការព្យាបាលនៅដំណាក់កាលនេះមានជោគជ័យកម្រិតទាប ដែលអ្នកជំងឺអាចនឹងតម្រូវឲ្យប្តូរសរីរាង្គថ្លើម ឬព្យាបាលពន្យារ ដោយការញ៉ុកសរសៃឈាម រួមជាមួយការលេបថ្នាំគ្រាប់ជាដើម។ គួរបញ្ជាក់ថា ការព្យាបាលមហារីកថ្លើមដោយដុតអាចជួយអ្នកជំងឺឲ្យជាបាន១០០% ប្រសិនអ្នកជំងឺស្ថិតនៅដំណាក់កាលដំបូង ក្នុងនោះ៩៥% ជាលទ្ធផលនៃការដុតលើកដំបូង និង៥%ប៉ុណ្ណោះដែលនៅសល់ដុំ ហើយអ្នកជំងឺក៏អាចធ្វើការដុតម្តងទៀតបាន។ ផលវិបាក និងការការពារ ភាគតិចណាស់ដែលអ្នកជំងឺអាចរស់បានលើសពីមួយឆ្នាំករណីដែលគាត់មិនបានព្យាបាលឲ្យទាន់ពេលវេលា។ ជាទូទៅ ដើម្បីការពារពីជំងឺមហារីកថ្លើម ចាំបាច់ត្រូវការពារពីមូលហេតុដែលបង្កឲ្យមានការរលាកថ្លើមរ៉ាំរ៉ៃ រួមមាន៖ • ចាក់វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទB • ចៀសវាងការប៉ះពាល់ឈាមរបស់អ្នកជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទC • បញ្ឈប់ការផឹកស្រា • ការពារកុំឲ្យប៉ះពាល់ជាតិពុល • ត្រូវព្យាបាលមេរោគឲ្យអស់ពីសាច់ថ្លើម។ មហារីកថ្លើមក៏អាចធ្វើការព្យាបាលនៅកម្ពុជាដូចនឹងប្រទេសដទៃទៀតដែរ ហើយនៅដំណាក់កាលដំបូង មានជោគជ័យរហូតដល់១០០%។ ដូចនេះ អ្នកជំងឺចាំបាច់ត្រូវធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឲ្យបាននៅដំណាក់កាលដំបូងដោយធ្វើការពិនិត្យសុខភាព និងធ្វើ Screening ឲ្យបានទៀងទាត់ រាល់៣ខែម្តង ចំពោះអ្នកជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទB និងអ្នកជំងឺក្រិនថ្លើម និងរាល់៦ខែម្តង ចំពោះអ្នកជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទC និងអ្នកលើសជាតិខ្លាញ់ជាដើម។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ជា ចាន់ឌី ឯកទេសវិទ្យុសាស្រ្ត រូបភាពវេជ្ជសាស្រ្ត  មានតួនាទីជានាយកនៃមន្ទីរសម្រាកព្យាបាល និងសម្ភព សានីន ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែត ឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក អាត់ជាសំឡេង ឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ជំងឺឫសដូងបាត គឺការរីកធំ នៃសសៃឈាមវ៉ែន ដែលបណ្តាលពីការរលាក ឬ ដាច់ស្បែកការពារសសៃឈាមវ៉ែននៅក្នុងទ្វារលាមករបស់យើងហើយសសៃឈាមវារីកធំ បន្តិចម្តង ៗ រួចវាវិវត្តន៍ទៅជាជំងឺឫសដូងបាត ។  រោគសញ្ញា នៃជំងឺឫសដូងបាត៖ ១) កាលណាយើងមានជំងឺឫសដូងបាត វាធ្វើអោយ តឹងចង្អៀតទ្វារលាមកធ្វើអោយពិបាកបត់ជើងធំ ( ជួនទល់ ជួនរាគ ជួនធ្លាក់ឈម ) បត់ជើងមិន ចេះអស់ មានលាមកមូល ឬ សំប៉ែតតូចៗ ។ ២ ) ឧស្សាហ៍មានការឈឺចាប់ រមាស់ ក្រហាយ នៅជុំវិញទ្វារលាមក និងឫសដូងបាត មានការរីកប៉ោង នៅជុំវិញទ្វារលាមក ឬម្ខាងនៃទ្វារលាមក។ ៣) ឧស្សាហ៍ ហើមពោះ ឆ្អល់ពោះ ហើមពោះវៀន ក្រពះ ជាប្រចាំ ដោយសាទល់ផោមឧស្ម័នពុល ទល់លាមក កាកសំណល់ពុល បន្សល់ជាតិពុល និងមេរោគ នៅពេញ ពោះវៀន ក្រពះ និងក្នុងឈាម ហើយបង្កអោយកោសិកា ជាលិកាទូទៅ ពុល មានជំងឺរ៉ាំហើយ ព្យាបាលមិនជា ។ ៤ ) ឧស្សាហ៍មានជំងឺពោះវៀន ក្រពះ ថ្លើមរ៉ាំរ៉ៃ ហើយព្យាបាលមិនជា បើមិនបានព្យាបាលជំងឺឫសដូងបាត អោយជាមុនទេនោះ ។ ៥ ) ឧស្សាហ៍ ឈឺក្បាល វិលមុខ ងងិតមុខ សក់ឆាប់ជ្រុះ ឆាប់ស្កូវ ភ្នែកឆាប់ស្រវ៉ាំងងងិត ខួរក្បាល ប្រាជ្ញាស្មារតី បាត់ការចងចាំ មានការធុញទ្រាន់​ និងមួម៉ៅច្រើន ។ ៦ ) ឧស្សាហ៍ឈឺចង្កេះខ្នង ចុករោយដៃជើង រសេះរសោះអស់កំលាំង ដេកមិនបានសម្រាន្តមិនលក់ស្រួល ហូបចុកមិនដឹងរស់ជាតិឆ្ញាញ់ អាការៈដូចចង់ខ្យល់រាល់ថ្ងៃ ។ ៧) ឧស្សាហ៍ តឹងទ្រូង ថប់ៗដង្ហើម ឆាប់ហេវ ឆាប់ហត់ ចលនាឈាមរត់មិនមិនទៀងទាត់ ជួនលើសជួនខ្វះ ជួនស្ទះៗដង្ហើម បេះដូង សួត ប្រឹងច្របាច់ហើយចុះខ្សោយ ឆាប់ភ័យ ឆាប់តក់ស្លុត ឆាប់ខឹង ឆាប់រំជួលចិត្ត ។ ៨ ) ពិបាកបត់ជើងតូច បត់ជើងតូច មិនចេះអស់ដូចនោមទាស់ ធ្វើអោយចុះ ខ្សោយចំណង់ផ្លូវភេទ និងការបន្តពូជ ហើយវាចំលងជំងឺឫសដូងបាតទៅកូននៅក្នុងផ្ទៃ ដោយស្វ័យប្រវត្តិ។ ៩) ឧស្សាហ៍មានជំងឺសើស្បែក កន្ទួលរមាស់ កន្ទាលត្រអាកជាដើម ស្បែកឆាប់ជ្រីវជ្រួញ ឆាប់ចាស់មុនអាយុ ស្បែកមានពណ៏សម្បុរមិនល្អ ។ ១០) កាលណាឫសដូងបាត ដល់ដំណាក់កាលទី ២ ឫសដូងបាតកាន់តែធំ រាល់ពេលបត់ជើងធំម្តងៗ ឫសដូងបាតវាលូនចេញមកក្រៅជាមួយលាមកដែរ តែក្រោយពេលបត់ជើងធំរួច វាលូនចូលវិញដោយខ្លួនឯង ។ ១១) កាលណាដល់ដំណាក់កាលទី៣ ឫសដូងបាត វាកាន់តែធំ វាកាន់តែធ្វើ អោយតឹងចង្អៀតទ្វារលាមក ផលលំបាក ផលប៉ៈពាល់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ហើយរាល់ពេលបត់ជើងធំ ឫសដូងបាតវាលូនចេញមកជាមួយលាមកដែរតែក្រោយពេលបត់ជើងធំរួច ឫសដូងបាត មិនអាចចូលវិញខ្លួនឯងបានទេលុះត្រាតែ យកម្រាមដៃជួរុញ ជួយច្រានវា ទើបចូលវិញបាន ទាំងឈឺចាប់ជួនមានហូរឈាមទៀតផង ។ ១២) កាលណាឫសដូងបាតដល់ដំណាក់ទី៤ គឺជាដំណាក់កាលចុងក្រោយ ជាដំណាក់កាលទុំ ឫសដូងបាតវាលូនចេញមកក្រៅដោយឯងៗ ហើយមិនអាចរុញអោយវាចូលវិញបានទេ ទោះបីខំរុញ ច្រានប៉ុណ្ណាក៏មិនអាចចូលវិញបានឡើយ ត្រូវរកកន្លែងព្យាបាលជាបន្ទាន់ ព្រោះវាមានការឈឺចាប់ហើយហូរឈាម ធ្ងន់ធ្ងរ ។ *** ចំណាំ បើសម្តេច ទ្រង់ ឯកឧត្តម មានជំងឺពោះវៀន ក្រពះ ថ្លើម រ៉ាំរ៉ៃហើយព្យាបាលមិនជា សូមងាកមកគិតពីជំងឺឫសដូងបាតវិញម្តងពីព្រោះឫសដូងបាត វាជាប្រភពបង្ក អោយពោះវៀន ក្រពះ ថ្លើមឈឺហើយព្យាបាលមិនជា ជាដាច់ខាតបើមិនបានព្យាបាល ជំងឺឫសដូបាតអោយ ជាមុនទេនោះ ។ ចែករំលែកដោយ គ្លីនិក តូច យ៉ាន​ ព្យាបាលជំងឺ ឫសដូងបាត

តើអ្វីជា ការគេងស្រមុក? ស្រមុក គឺជារោគសញ្ញានៃវិបត្តិក្នុងការដកដង្ហើម មានន័យថាវាជាសញ្ញាមួយនៃជំងឺដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីការដកដង្ហើមចូលសួតមានការរំខានដោយការត្បៀតនៃផ្លូវដង្ហើម។​ ការត្បៀតនេះអាចមាននៅក្នុងច្រមុះ ឬ​បំពង់ក ដោយសារមានការរីកសាច់ ឬមានដុះសាច់ច្រមុះ បំពង់ក ឬការមិនផ្តល់សញ្ញាពីខួរក្បាល ដែលធ្វើឲ្យខ្យល់អុកស៊ីសែនចូលក្នុងសួតមិនបានគ្រប់គ្រាន់និងខ្យល់ដែលឆ្លងកាត់ផ្លូវតូចចង្អៀត បង្កជាការលាន់ស្រមុក។ សញ្ញានៃការស្រមុកនេះ អាចឈានដល់ជំងឺមួយហៅថា ស្ទះដង្ហើម​នៅពេលគេងយប់ ឬObstructive Sleep Apnea។ តាមការសិក្សាមួយចំនួនបាន រកឃើញថា ស្រមុកអាចជារោគសញ្ញា ដែលមានលក្ខណៈតពូជ ដែលវាអាចឆ្លងពីជំនាន់ មួយទៅជំនាន់មួយទៀត តាមរយៈហ្សែន រួមជាមួយកត្តាខាងក្រៅដូចជា ចំណីអាហារ បរិស្ថាន ពិសេសរូបរាង។ មូលហេតុ កត្តាដែលបង្កឲ្យមានការគេងស្រមុកមានច្រើន រួមមាន៖ •    ទម្រង់រូបរាងមាត់ ៖ ទម្រង់មាត់ខុសពីធម្មតាដូចជាចង្កាខើចខ្លី ឬករួញ ឬអ្នកធាត់អាចធ្វើឲ្យសាច់នៅក្នុងបំពង់ក ឬមាត់មានការរីកធំ ហើយនៅពេលគេង ធ្វើឲ្យសាច់នោះទៅបិទនៅផ្លូវដង្ហើមបង្កឲ្យរន្ធនៅផ្លូវដង្ហើមស្ទះបណ្តាលឲ្យគេងស្រមុក។ •    អ្នកទទួលទានស្រាច្រើន ៖ កាលណាផឹកនូវជាតិអាល់កុល ឬស្រាច្រើន បង្កឲ្យសាច់ដុំនៅត្រង់ បំពង់ក និងមាត់ទន់ ជាហេតុនាំឲ្យសាច់នោះអាចទៅបិទផ្លូវដង្ហើម។ •    បញ្ហាច្រមុះមាត់ ៖ ករណីមានដុះសាច់ច្រមុះ ឬបំពង់ក កាលណាវាវិវឌ្ឍកាន់តែធំទៅៗ វានឹង សង្កត់រន្ធច្រមុះ ធ្វើឲ្យពិបាកក្នុងការដកដង្ហើម ហើយបង្កឲ្យមានសំឡេងស្រមុកឡើង។ •    គេងមិនបានគ្រប់គ្រាន់ ៖ កាលណាគេងមិនបានគ្រប់គ្រាន់ធ្វើឲ្យសាច់ដែលស្ថិតនៅត្រង់បំពង់កមានលក្ខណៈទន់ ឬយឺត និងបង្កការរំខានដល់ផ្លូវដង្ហើម។ •    ទម្រង់នៃការគេង ៖ ចំពោះអ្នកធាត់ កាលណាគេងផ្ងារធ្វើឲ្យសាច់ធ្លាក់ទៅបិទផ្លូវដង្ហើម បង្កជាសំឡេងស្រមុក។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ •    ការសាកសួរប្រវត្តិអ្នកជំងឺ មើលលើទម្រង់រូបរាង ជំងឺប្រចាំកាយ ដូចជា ទឹកនោមផ្អែម ខ្សោយបេះដូង វិបត្តិចង្វាក់បេះដូង លើសសម្ពាធឈាម។ •    ការធ្វើតេស្តភាពរងៀម ឬចេះតែងងុយគេង ពេលថ្ងៃ ឆាប់មួម៉ៅ ខឹង ថប់ទ្រូង ឈឺក្បាល ពេលព្រឹក បត់ជើងតូចច្រើនពេលយប់ គេងមិន ស្កប់ស្កល់ និងឡើងទម្ងន់។ •    ការធ្វើតេស្តម៉្យាងហៅថា Polygraphy៖ ឃើញ Apnea Hypopnea Index (AHI)> ៥ដងក្នុងមួយម៉ោង នោះរោគវិនិច្ឆ័យជាជំងឺស្ទះដង្ហើមនៅពេលគេង។ ការព្យាបាល ជាទូទៅ ការព្យាបាលបញ្ហាស្រមុកដែលបង្កឲ្យមានការស្ទះដង្ហើមនៅពេលគេងយប់ អាស្រ័យទៅតាមប្រភេទនៃការស្ទះ រួមមាន៖ •    Central Sleep Apnea ៖ ជាការស្ទះដង្ហើម​នៅពេលគេងមានមណ្ឌលនៅខួរក្បាល មានន័យ​ថាការបញ្ជារបស់ខួរក្បាលលើផ្លូវដង្ហើមលែង​ដំណើរការជាហេតុនាំឲ្យចង្វាក់នៃការដកដង្ហើមត្រូវបានបាត់។ •    Obstructive Sleep Apnea ៖ ជាការ ស្ទះនៅបំពង់ក ដែលវាអាចមានមូលហេតុច្រើន ដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ។ ដូចនេះ ប្រសិនបើស្ទះផ្លូវដង្ហើមនៅបំពង់ក ដោយមានសាច់ដុះ គ្រូពេទ្យនឹងអាចណែនាំឲ្យធ្វើការ កាត់សាច់នោះចេញ ឬធ្វើការពិចារណាលើការ ប្រើប្រាស់ម៉ាស៊ីនហៅថា CPAP ពាក់នៅពេល គេងយប់ និងវះកាត់ប្តូរទម្រង់ ប្រសិនបើអ្នកជំងឺមានសញ្ញាស្រមុកបង្កឲ្យស្ទះដង្ហើមដោយសារចង្កាខើចខ្លីជាដើម។ ផលវិបាក គួរបញ្ជាក់ថា អ្នកជំងឺនឹងអាចមានគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិតដោយសារវិបត្តិចង្វាក់បេះដូង ខូចសាច់ដុំបេះដូង និងការដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល (Stroke) បើអាការៈស្រមុករបស់គាត់មានការស្ទះដង្ហើមនៅពេលគេងយប់ ហើយមិនបានទទួលការព្យាបាលជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេសឲ្យបានទាន់ពេលវេលា។ ក្រៅពីនេះ ការស្ទះដង្ហើមនៅពេលគេងយប់ អាចប៉ះពាលសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃ ដូចជា៖ •    គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ •    កាន់តែលើសទម្ងន់ •    ប្រឈមការកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម ឬបន្ថយប្រសិទ្ធភាពព្យាបាល បើគាត់មានជំងឺទឹកនោមផ្អែមស្រាប់ •    ងាយប្រឈមនឹងការឡើងសម្ពាធឈាម​ ឬបន្ថយប្រសិទ្ធភាពព្យាបាលបើគាត់មានជំងឺលើសឈាម •    មានវិបត្តិផ្លូវចិត្ត បាក់ទឹកចិត្ត •    ឡើងខ្លាញ់ និងវិបត្តិមេតាបូលិក ជាដើម។ ការការពារ •    កាត់បន្ថយការទទួលទានគ្រឿងស្រវឹង •    ចៀសវាងការប្រើប្រាស់ថ្នាំងងុយគេងច្រើន •    ប្តូររបៀបរបបក្នុងការរស់នៅ ដើម្បីបន្ថយទម្ងន់ •    ប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ជំនួយនៅពេលគេង (CPAP) •    ធ្វើការវះកាត់សាច់ដែលសល់នៅក្នុងមាត់។ ស្រមុក ជាសញ្ញាអាសន្នដែលអាចវិវឌ្ឍទៅរកការមានជំងឺស្ទះដង្ហើមនៅពេលគេងយប់ និងជាមូលហេតុនៃជំងឺធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើនដែលគ្រប់គ្នាត្រូវប្រុងប្រយ័ត្ន។ ដូច្នេះ ប្រសិនមានសញ្ញាសង្ស័យគួរធ្វើការណាត់ជួបគ្រូពេទ្យ ដើម្បីធ្វើតេស្តស្រមុក រកបញ្ហានៃការស្ទះដង្ហើមពេលគេងយប់ និងធ្វើការព្យាបាលឲ្យបានទាន់ពេលវេលា។ បកស្រាយដោយ​ ៖ សាស្ត្រាចារ្យ មហាបរិញ្ញា វ៉ាន់ មិច ឯកទេសវេជ្ជសាស្ត្រទូទៅ និងជំងឺសួត នៃមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត និងជាប្រធានសមាគមគ្រូពេទ្យសួត កម្ពុជា ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែត ឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក អាត់ជាសំឡេង ឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

មនុស្សភាគច្រើនយល់ច្រឡំ និងតែងនិយាយថាពោះវៀនដុះខ្នែង តែតាមពិតទៅមនុស្សម្នាក់ៗសុទ្ធតែមានខ្នែងពោះវៀនទាំងអស់ ហើយនៅពេលមានការរលាកត្រង់ខ្នែងនោះ ទើបគេហៅថារលាកខ្នែងពោះវៀន។ និយមន័យ ជំងឺរលាកខ្នែងពោះវៀន ជាការរលាកទៅលើខ្នែងពោះវៀនដែលស្ថិតនៅជាប់ផ្នែកដំបូងគេនៃពោះវៀនធំ។ បច្ចុប្បន្ន យើងសង្កេតឃើញថាការវះកាត់ជំងឺរលាកខ្នែងពោះវៀនមានការកើនឡើងដូចនៅតាមមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋ និងគ្លីនិកឯកជនស្របតាមអត្រាប្រជាជនខ្មែរយើងមានការកើនឡើងផងនោះ។ មូលហេតុ និងកត្តាប្រឈម មូលហេតុដែលបង្កឲ្យមានជំងឺរលាកខ្នែងពោះវៀន គឺ៖ •    ដោយសារការស្ទះប្រហោងខ្នែងពោះវៀនដោយលាមក បន្លែ ឬគ្រាប់ធញ្ញជាតិដែលមិនរលាយពេលយើងញ៉ាំចូល •    ដោយការបង្ករោគពីបាក់តេរី (Escherichiacoli, Klebseilla, Bactericide fragility, Clostridium spp) •    ការបង្កពីពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតក្នុងពោះវៀន (Schistosomes spicie, Pinworms, Strongyloides stercoralis) •    ការបង្កពីជំងឺអាប់សែនៅអាងត្រគាក •    ដោយសារការរីកនៃ Lymphatic tissue(Hyperplasia lyphoid) •    ការសង្កត់ដោយដុំសាច់ (Neoplasms) •    ការគ្រោះថ្នាក់ប៉ះចំផ្នែកពោះ (Abdominal Trauma) ។ អាការៈរោគ ឈឺពោះ ដំបូងឡើយគឺឈឺនៅផ្នែកជុំវិញផ្ចិត ឬចុងដង្ហើម បន្ទាប់មកទៀតឈឺចាក់ទៅផ្នែកខាងក្រោម ខាងស្តាំនៃពោះ ក្តៅខ្លួន ៣៨-៣៩ អង្សាសេ ចង្អោរ៦១ទៅ៩២% ក្អួត៥០% អត់ឃ្លានអាហារ៧៥ ទៅ៧៨% និងរាក ឬទល់លាមក១៨%។ តាមរយៈការសិក្សាភាគច្រើនបានឲ្យដឹងថា អ្នកដែលមានហានិភ័យខ្ពស់ក្នុងការប្រឈមនឹងជំងឺរលាកខ្នែងពោះវៀនគឺ ប្រជាជនដែលមានអាយុចន្លោះពី ១០ ទៅ ៣០ឆ្នាំ ហើយកើតលើបុរសច្រើនជាងស្រ្តី។ យន្តការនៃការរលាកខ្នែងពោះវៀន នៅពេលដែលមានការស្ទះប្រហោងខ្នែងពោះវៀនដោយលាមក ឬដោយគ្រាប់ធញ្ញជាតិ ឬក៏អាហារដែលញ៉ាំចូលទៅមិនរលាយ វាជាហេតុដែលនាំឲ្យមានការកើនឡើងនៃសម្ពាធក្នុងប្រហោងខ្នែងពោះវៀន ដោយសារតែការបញ្ចេញ (secretion)ពីភ្នាសនៃប្រហោងខ្នែងពោះវៀននោះ នៅពេលនោះពពួកបាក់តេរីដែលមាននៅក្នុងខ្នែងពោះវៀនចាប់ផ្តើមបង្ករោគ នាំឲ្យមានការរលាកខ្នែងពោះវៀន ពេលនោះអ្នកជំងឺមានអាការៈឈឺពោះ ក្តៅខ្លួន ឈឺក្បាល អាចក្អួត ឬចង្អោរ និងមិនឃ្លានអាហារ។ ក្នុងករណីស្ទះខ្នែងពោះវៀនយូរទៅៗនាំឲ្យសម្បករបស់ខ្នែងពោះវៀនស្តើងទៅៗ បណ្តាលឲ្យធ្លាយ នាំឲ្យរលាកដល់ស្រោមពោះ និងមានគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិត ក្នុងករណីដែលធ្វើការសង្គ្រោះវះកាត់មិនទាន់ពេលវេលា។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ •    គ្រូពេទ្យអាចសាកសួរព័ត៌មានពីអាការៈរោគពិសេសចំណុចនៃការឈឺចាប់ •    ការវិភាគឈាម ឃើញមានវត្តមានគ្រាប់ឈាមសកើនឡើង និង C-Reactive Protein (CRP) កើនឡើង •    ឆ្លុះអេកូពោះ ដើម្បីរកមើលដុំដំបៅខ្នែងពោះវៀនឃើញមានការរលាកខ្នែងហើយទំហំវាស់ទៅធំជាង៦មីលីម៉ែត្រជួនកាលឃើញលក្ខណៈជាដុំអាប់សែ (Plastron appendicular) •     ការថតកាំរស្មីអុិចពោះ និងស៊ីធីស្កែនអាចឃើញមានគ្រាប់ធញ្ញជាតិ ឬដុំលាមកនៅក្នុងខ្នែងពោះវៀនឬកម្រិតខ្យល់ និងទឹក ឬកំណកកាល់ស្យូម ឬការធ្លាយក្រពះ (Image de croissant gazeux)និងទាត់ចោលនូវជំងឺតម្រងនោមមួយចំនួន។   ការព្យាបាល និងផលវិបាក ឲ្យអ្នកជំងឺសម្រាកពេទ្យ ដោយធ្វើការព្យាបាលដោយវះកាត់ និងព្យាបាលរួមផ្សំ។ -ការព្យាបាលដោយការវះកាត់ មានគោលបំណងកាត់ខ្នែងពោះវៀន យកចេញនូវសរីរាង្គបង្ករោគនិងបន្ថយការឈឺចាប់។ នៅពេលកាត់ខ្នែងពោះវៀនហើយនោះ ជំងឺរលាកខ្នែងពោះវៀនមិនកើតមានទៀតទេ។ ការវះកាត់មាន២របៀប៖    •    ការវះកាត់ខ្នែងពោះវៀនដោយវះបើកពោះនៅផ្នែកខាងក្រោមខាងស្តាំនៃពោះ (McBurney open Appendecetomy)    •    ការវះកាត់ដោយចោះដោយប្រើឧបករណ៍ Laparoscope ។ ផលវិបាកក្រោយវះកាត់មានដូចជា ការបង្ករោគនៅមុខរបួសវះ ធ្លាយដោយរបូតចេស រលាកស្រោមពោះក្រោយវះកាត់ ស្ទះពោះវៀន។ -ការព្យាបាលរួមផ្សំ  ប្រើអង់ទីប៊ីយ៉ូទិក និងថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់។ ករណីអ្នកជំងឺរលាកខ្នែងពោះវៀនដែលមិនបានទទួលការព្យាបាលទាន់ពេលវេលានិងត្រឹមត្រូវតាមបែបវេជ្ជសាស្ត្រ នឹងធ្វើឲ្យសរីរាង្គនៃខ្នែងពោះវៀនវិវឌ្ឍទៅជាដុំសាច់ ដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់បាន។ ប្រសិនបើទុកយូរ វាបណ្តាលឲ្យធ្លាយនូវខ្នែងរបស់ពោះវៀន ដែលជាហេតុនាំឲ្យមានពពួកបាក់តេរីធ្លាក់ចុះទៅក្នុងស្រោមពោះ បង្កជាជំងឺរលាកស្រោមពោះ និងបណ្តាលឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតបានផងដែរ។  ការវះពោះ         ១. មានតម្លៃថោក     ២. មានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ រហ័ស     ៣. ស្នាមរបួសធំជាងវះចោះ     ៤. សម្រាកពេទ្យយូរជាងវះដោយ Laparoscope ។   ចោះ Laparoscope         ១. មុខរបួសតូច     ២. បន្ថយការបង្ករោគ     ៣. បន្ថយការឈឺចាប់ក្រោយវះ     ៤. បន្ថយរយៈពេលសម្រាកពេទ្យ     ៥. តម្លៃថ្លៃជាងវះដោយដៃ     ៦. រយៈពេលវះកាត់យូរជាងវះបើកពោះ។ ការការពារ ដើម្បីការពារខ្លួនពីជំងឺរលាកខ្នែងពោះវៀន គ្រប់គ្នាត្រូវបរិភោគអាហារដែលមានអនាម័យ និងងាយរលាយ ព្រមទាំងចូលរួមអនុវត្តគោលការណ៍អនាម័យទាំង៣រួមមាន ហូបស្អាត ផឹកស្អាតនិងរស់នៅស្អាត។ ដោយឡែក វេជ្ជបណ្ឌិតរួមទាំងអ្នកវិជ្ជាជីវៈសុខាភិបាល ត្រូវធ្វើការវែកញែករករោគវិនិច្ឆ័យឲ្យបានច្បាស់លាស់ទៅលើអ្នកជំងឺរលាកខ្នែងពោះវៀន និងចូលរួមពិនិត្យ វិភាគឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ដើម្បីឲ្យការព្យាបាលមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ ជាពិសេសលើកស្ទួយ វិស័យសុខាភិបាលនៅប្រទេសកម្ពុជាឲ្យមានការរីកចម្រើន។ បកស្រាយដោយ ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត សុខ ចិត្ត គ្រូពេទ្យផ្នែកសង្គ្រោះជំងឺ វះកាត់ និងសណ្តំ នៅមន្ទីរពេទ្យព្រះកេតុមាលា និងជាប្រធានមន្ទីរពហុព្យាបាល ដូនពេញសែនសុខ ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ  

រាកជាជំងឺដែលត្រូវបានជួបញឹកញាប់បំផុត ស្តែងឡើងដោយអ្នកជំងឺបន្ទោបង់ច្រើនលើសពីធម្មតា ឬចាប់ពី៣ដងក្នុងមួយថ្ងៃក្នុងនោះការរាកដោយសារប៉ារ៉ាស៊ីតគឺជាមូលហេតុចម្បងទីមួយដែលជួបញឹកញាប់។ ជាក់ស្តែង ប្រភេទប៉ារ៉ាស៊ីតដែលអាចបង្កឲ្យរាកមានពីរក្រុមធំៗ៖ •    Protozoa ដែលមានដូចជា អាមីប (Emtamoeba histolytica) និងGiardia lamblia •    ពពួកព្រូនដូចជា Trichuris trichiura, Strongyloïdes, Schistosoma mekongi, Ascaris និងTeania ជាដើម។ មូលហេតុនៃការរាកដោយប៉ារ៉ាស៊ីត រាកដោយប៉ារ៉ាស៊ីត មានការប្រឈមខ្ពស់ចំពោះបុគ្គល ខ្វះការយល់ដឹងពីអនាម័យ ការបរិភោគអាហារ ឬបន្លែឆៅ មិនបានលាងសម្អាត ឬអាហារចម្អិនមិន បានត្រឹមត្រូវ និងការរស់នៅជាមួយសត្វចញ្ចឹមដែល មានផ្ទុកនូវគីសរបស់ប៉ារ៉ាស៊ីត។ អ្នកជំងឺរាកដោយសារប៉ារ៉ាស៊ីតអាចបង្កឲ្យមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរបើប្រៀបធៀបជាមួយនឹងមូលហេតុនៃការបង្កឲ្យរាកផ្សេងទៀត ដោយសារពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតអាចធ្វើឲ្យខូចដល់ភ្នាសរបស់ពោះវៀនតូច និងពោះវៀនធំ។ រោគសញ្ញា និងយន្តការនៃជំងឺ ភាគច្រើនរោគសញ្ញាស្តែងចេញពីការរាកដោយប៉ារ៉ាស៊ីតមិនមានភាពខុសគ្នាជាមួយនឹងការរាកដោយវីរុស ឬមេរោគផ្សេងៗនោះទេ ដែលរួមមាន លាមកមានលាយសម្បោរ ឬឈាម រាកសុទ្ធតែទឹក ក្តៅខ្លួន ហើមពោះ ស្រកទម្ងន់។ នៅពេលអ្នកជំងឺបរិភោគចំណីអាហារដែលប្រឡាក់ទៅដោយគីស ពងព្រូន ឬប៉ារ៉ាស៊ីត នោះគីស ពងព្រូន និងប៉ារ៉ាស៊ីតមានសកម្មភាពផ្ទាល់ ឬប្រយោល​ ដោយសារការបញ្ចេញសារធាតុពុលទៅលើភ្នាសពោះវៀន ហើយបណ្តាលឲ្យរាករូស។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ វាក៏អាចឲ្យមានរបួសនៅជញ្ជាំង ពោះវៀន ជាហេតុបង្កទៅជាការរាកមានលាយ សម្បោរ ឬលាយឈាម។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យចាំបាច់ ជាទូទៅការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យនៃការរាកបង្កដោយប៉ារ៉ាស៊ីត ពឹងផ្អែកទៅលើរោគសញ្ញា ឬសញ្ញាគ្លីនិក ដែលអ្នកជំងឺបានរៀបរាប់ខាងលើ។ ទោះជាយ៉ាង ណាក៏ដោយ អ្នកជំងឺក៏អាចតម្រូវឲ្យធ្វើតេស្តឈាម ឬពិនិត្យលាមក រកមើលគីសរបស់ប៉ារ៉ាស៊ីត ឬប៉ារ៉ាស៊ីតដើម្បីដឹងពីប្រភេទប៉ារ៉ាស៊ីតនោះឲ្យបាន ច្បាស់លាស់។ ក្នុងករណីចាំបាច់ផ្សេងទៀតដែល ការពិនិត្យខាងលើមិនអាចវាយតម្លៃបាន អ្នកជំងឺអាចឈានទៅដល់ការឆ្លុះពោះវៀនដើម្បីរកមូលហេតុ។ ការព្យាបាលរាកដោយប៉ារ៉ាស៊ីត ការព្យាបាលជាទូទៅផ្អែកលើរោគសញ្ញាគ្លីនិក និងទៅតាមប្រភេទរបស់ប៉ារ៉ាស៊ីតដូចជា៖ •    ប្រើប្រាស់ថ្នាំផ្សះដែលសមស្របទៅតាមប្រភេទប៉ារ៉ាស៊ីត ក្នុងរយៈពេល ៧ ទៅ១០ថ្ងៃ។ •    ផ្តល់ថ្នាំទៅតាមសញ្ញាគ្លីនិកមួយចំនួន​ ដូចជា ការក្អួត បាត់បង់ជាតិទឹក  ប្រភេទថ្នាំការពារកុំឲ្យ ភ្នាសពោះវៀនប៉ះពាល់ខ្លាំង រួមជាមួយថ្នាំផ្សះដែលផ្តល់ជូនអ្នកជំងឺ។ ប្រសិនបើ អ្នកជំងឺមិនបានទទួលការព្យាបាលទាន់ពេលវេលា នោះអាការៈរាកខ្លាំងអាចឲ្យទៅជាការ ខ្សោះជាតិទឹកធ្ងន់ធ្ងរ វិលមុខ បាត់បង់ជាតិរ៉ែមួយចំនូនដូចជា អំបិល ប៉ូតាស្យូម ដែលសំខាន់សម្រាប់ សរីរាង្គ។ លើសពីនេះទៀត វាធ្វើឲ្យចុកពោះខ្លាំង ពោះវៀនហើមប៉ោង អាចមានឈាមហូរខ្លាំងក្នុងករណីពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតដែលប៉ះពាល់ដល់ភ្នាសពោះវៀន និងសរសៃឈាម។ ប្រសិនបើមិនព្យាបាលឲ្យទាន់ពេលវេលាអ្នកជំងឺអាចឈានដល់ការធ្លាយភ្នាសពោះវៀន ប៉ុន្តែវាជាករណីកម្រ។ វីធីសាស្រ្តការពារខ្លួន ដើម្បីចៀសវាងការរាកបង្កដោយប៉ារ៉ាស៊ីតត្រូវផ្តោតសំខាន់លើ៖ •    ការរក្សាអនាម័យ ហូបស្អាត ផឹកស្អាត និង រស់នៅស្អាត ពិសេសត្រូវសម្អាតដៃជានិច្ចមុនចម្អិន ឬបរិភោគអាហារ និងបន្ទាប់ពីបន្ទោបង់រួច។ •    លាងសាច់ និងបន្លែឲ្យបានស្អាត ចៀសវាងការ បរិភោគសាច់ឆៅ និងត្រូវចម្អិនឲ្យបានឆ្អិនល្អ។ សុខភាពជារឿងមួយសំខាន់បំផុតសម្រាប់បុគ្គលគ្រប់រូប ដូចនេះ ប្រសិនបើមានអាការៈមិនប្រក្រតី ណាមួយកើតឡើង គួរប្រញាប់មកពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យដែលនៅជិតអ្នកបំផុត។ គួរបញ្ជាក់ថា លោកអ្នកអាចកាត់បន្ថយការរាកដោយប៉ារ៉ាស៊ីតស្ទើរតែទាំងស្រុងដោយគ្រាន់តែរក្សាអនាម័យឲ្យបាន ខ្ជាប់ខ្ជួនប៉ុណ្ណោះ។ បកស្រាយដោយ​៖ វេជ្ជបណ្ឌិត  ស៊ង សុភីរម្យ ឯកទេសផ្នែក ថ្លើម ក្រពះ ពោះវៀន និងឫសដូងបាត នៃមន្ទីរសំរាកព្យាបាលអេគីប ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ    

  ជំងឺមហារីកពោះវៀនធំ សំដៅទៅលើដុំសាច់កាច ឬដុំសាច់មហារីក ដែលកើតនៅលើពោះវៀនធំផ្ទាល់។ យោងទៅតាមទិន្នន័យរបស់ Globocan ២០១៥ នៅទ្វីបអាស៊ីមានអ្នកជំងឺមហារីកពោះវៀនធំចំនួន ៦១ ២២៨នាក់ដែលជាករណីថ្មីហើយក្នុងនោះភាគច្រើនមានវ័យលើសពី ៦៥ឆ្នាំ។ តាមការសិក្សាបង្ហាញថា ប្រហែលត្រឹមតែ ២%ទៅ៥% ដែលមហារីកពោះវៀនធំបង្កឡើងដោយហ្សែនពីជំនាន់មួយមកជំនាន់មួយទៀត។ ផ្អែកទៅលើការសិក្សារបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោកក្នុងឆ្នាំ ២០១៤ បានឲ្យដឹងថាពេលនោះប្រទេសកម្ពុជាយើងមានចំនួនប្រជាជនសរុប១៤ ៨៦៥ ០០០នាក់ ក្នុងនោះចំនួនអ្នកជំងឺមហា-រីកពោះវៀនធំ មានការកើតឡើងច្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់ដែលបុរសមានចំនួន ៤៤៥ករណីថ្មី និងស្ត្រីមានចំនួន ៣៩៤ករណីថ្មី។ គេសង្កេតឃើញថា អត្រាមរណភាពក្នុងចំណោមជំងឺមហារីកគ្រប់ប្រភេទទាំងអស់ជំងឺមហារីកពោះវៀនធំមានរហូតដល់ ៥% ចំពោះបុរសនិយាយរួមច្រើនជាងនារី។ មូលហេតុ និងកត្តាប្រឈម • ការពិសាបារីច្រើន • ការពិសាស្រាច្រើន • កត្តាតំណពូជ • កត្តាលើសទម្ងន់ • អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម • អ្នកជំងឺរលាកពោះវៀនរ៉ាំរ៉ៃ • អ្នកដែលពុំធ្វើលំហាត់ប្រាណ។ រោគសញ្ញា អាការៈនៃជំងឺមហារីកពោះវៀនធំដែលច្រើនជួបប្រទះញឹកញាប់រួមមាន៖ • រាក និងទល់លាមករ៉ាំរ៉ៃ • ឈឺចាប់ក្នុងពោះរយៈពេលយូរ • ស្ថានភាពលាមកមានភាពមិនប្រក្រតី • បត់ជើងធំមានលាយឈាមក្នុងលាមក • មានហូរឈាមតាមផ្លូវលាមក។ យន្តការ ដោយសារមានបម្រែបម្រួលនៃហ្សែនទើបបណ្តាលឲ្យមានការខូចដល់កោសិការបស់ពោះវៀនធំ ហើយនេះជាកត្តាបង្កើតឡើងនូវដំបៅមហារីក។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យទៅលើជំងឺមហារីកពោះវៀនធំគឺផ្អែកទៅលើកត្តា៣យ៉ាង៖ • ការពិនិត្យលាមក ដោយបច្ចេកទេស FOBT(Faecal Occult Blood Test)៖ ដោយយកលាមកទៅពិនិត្យ ដោយមីក្រូទស្សន៍ នៅក្នុងមន្ទីរពិសោធន៍ ដើម្បីរកមើលគ្រាប់ឈាមក្រហម។ ក្នុងករណីឃើញមានគ្រាប់ឈាមក្រហម អ្នកជំងឺរូបនោះនឹងត្រូវតម្រូវឲ្យធ្វើការពិនិត្យម្យ៉ាងទៀតហៅថា ការពិនិត្យឆ្លុះពោះវៀនធំ Colonoscopy។ • ការពិនិត្យឆ្លុះពោះវៀនធំ Colonoscopy៖ ជាការពិនិត្យដោយប្រើម៉ាស៊ីនអង់ដូស្កូប (Endoscope) រកមើលដុំសាច់ក្នុងពោះវៀនធំ។ ដុំសាច់នោះនឹងត្រូវបានកាត់ ឬច្រឹបដើម្បីយកទៅវិភាគនៅមន្ទីរពិសោធន៍មួយទៀត ដែលមានឈ្មោះថា មន្ទីរពិសោធន៍វិភាគកោសិកា (Histopathology Laboratory)។ • ការវិភាគកោសិកា Histopathology៖  ជាការពិនិត្យទៅលើកោសិកា ដើម្បីកំណត់ថាជា សាច់ធម្មតា សាច់ស្លូត ឬសាច់កាច(មហារីក)។ ការព្យាបាលត្រឹមត្រូវ   ជំងឺមហារីកពោះវៀនធំត្រូវធ្វើការព្យាបាលទៅតាមដំណាក់កាល ដោយអាស្រ័យទៅនឹងស្ថានភាពអ្នកជំងឺ និងដុំសាច់មហារីក ដែលរួមមាន ២របៀប៖ • ការព្យាបាលនៅនឹងកន្លែង (local treatment)៖ ការវះកាត់ដែលធ្វើឡើងក្នុងករណីដុំតូច និងមិនទាន់រាលដាលទៅកន្លែងផ្សេងទៀត។ • ការព្យាបាលជារួម (systemic treatment)៖ការប្រើថ្នាំគីមី ដោយចាក់បញ្ចូលតាមសរសៃឈាម ឬដោយត្រូវពិសាថ្នាំគ្រាប់ ធ្វើឡើងក្នុងករណីដុំសាច់មហារីក រាលដាលទៅកាន់សរីរាង្គផ្សេងទៀត ឬដុំសាច់មានលក្ខណៈធំខ្លាំងពេក។ អ្នកជំងឺមួយចំនួនអាចទទួលយកការព្យាបាលបានទាំងពីររបៀប តែអ្នកជំងឺមួយចំនួនទៀតមិនអាចទទួលយកការព្យាបាលបានគ្រប់របៀបនោះទេ។ ផលវិបាក • ព្យាបាលដោយវះកាត់ អាចមានការឈឺចាប់ត្រង់មុខរបួស ការហូរឈាមច្រើនពេលកំពុងវះកាត់ អាចមានមេរោគចូលក្នុងខ្លួន។ល។ • ព្យាបាលដោយថ្នាំគីមី អាចមានដូចជា ក្អួតចង្អោរ មិនឃ្លានអាហារ ក្តៅខ្លួន (ដោយមានមេរោគចូលក្នុងខ្លួន ពេលគ្រាប់ឈាមសថយចុះច្រើន) ស្លេកស្លាំង អស់កម្លាំង ញ័រទ្រូង វិលមុខ (ពេលមានគ្រាប់ឈាមក្រហមថយចុះច្រើន) មានហូរឈាមតាមអញ្ចាញធ្មេញ តាមស្បែក ឬកន្លែងផ្សេងទៀត (ពេលប្លាកែតថយចុះច្រើន) និងអាចស្ពឹកដៃជើង។ល។ បើករណីអ្នកជំងឺមកព្យាបាលទាន់ពេលវេលា នោះការព្យាបាលនឹងទទួលបានលទ្ធផលល្អច្រើន ព្រោះដុំមហារីកមិនទាន់មានការវិវឌ្ឍធំឡើង ឬរីករាលដាលទៅដល់សរីរាង្គផ្សេងទៀតទេ និងមិនបង្កឲ្យមានផលលំបាកច្រើន មានភាពងាយស្រួលក្នុងការព្យាបាល និងចំណាយកម្រៃតិច។ ម៉្យាងវិញទៀត ជំងឺនេះមិនត្រឹមតែយាយីចំពោះអ្នកជំងឺម្នាក់ប៉ុណ្ណោះទេ តែវាប៉ះពាល់ទៅដល់សេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ និងសង្គមជាតិទាំងមូលផងដែរ។ បើអ្នកមាននូវរោគសញ្ញាដូចបានរៀបរាប់ខាងលើចាំបាច់ត្រូវទៅពិនិត្យ និងព្យាបាល ជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ ឲ្យបានលឿនបំផុតដែលអាចធ្វើទៅបាន។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ហេង វីរដ្ឋឯកទេសជំងឺមហារីកនៃមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត  និងជាប្រធានបន្ទប់ពិគ្រោះ  និងព្យាបាលជំងឺវេជ្ជបណ្ឌិត ហេង វីរដ្ឋ ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែត ឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក អាត់ជាសំឡេង ឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ  

  មហារីកថ្លើម ជាប្រភេទមហារីកកើតឡើងនៅលើកោសិកាសាច់ថ្លើមដែលវាត្រូវបានបែងចែកជា៣ផ្នែកធំៗ៖ • ជំងឺមហារីកថ្លើមកើតឡើងនៅកោសិកាថ្លើមផ្ទាល់ • ជំងឺមហារីកថ្លើមកើតឡើងពីការរាលដាលកោសិកាមហារីកពីកន្លែងផ្សេង • ជំងឺមហារីកថ្លើមកើតចេញពីប្រព័ន្ធទឹកប្រមាត់។ បើយោងតាមតួលេខរបស់ Globocan ឃើញថាចំនួននៃអ្នកជំងឺមហារីកថ្លើមក្នុងតំបន់អាស៊ីសិ្ថតនៅចំណាត់ថ្នាក់លេខ៣ បើធៀបនឹងមហារីកផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែ វាមិនត្រូវបានចាត់ទុកជាជំងឺតំណពូជនោះទេ។ មូលហេតុនៃមហារីកថ្លើម ការរលាកថ្លើមរ៉ាំរ៉ៃជាមូលហេតុចម្បងដែលបង្កឲ្យមានជំងឺមហារីកថ្លើម ទាំងការរលាកថ្លើមប្រភេទBប្រភេទC ហើយកត្តាដែលធ្វើឲ្យមានការរលាកថ្លើមរ៉ាំរ៉ៃ រួមមាន ការទទួលទានសុរាច្រើន លើសជាតិដែក និងលើសជាតិពុលជាដើម។ លើសពីនេះទៀត អ្នកដែលងាយប្រឈមនឹងជំងឺមហារីកថ្លើមខ្ពស់ជាងគេគឺ អ្នកជំងឺក្រិនថ្លើម។ រោគសញ្ញា និងយន្តការ ដំណាក់កាលដំបូងអ្នកជំងឺមហារីកថ្លើមមិនស្តែងចេញជារោគសញ្ញាណាមួយទេ ប៉ុន្តែ អំឡុងពេលប្រហែល៦ខែបន្ទាប់ដែលជំងឺវិវឌ្ឍដល់ដំណាក់កាលធ្ងន់ធ្ងរ អាចនឹងមានលេចចេញជារោគសញ្ញាដូចជា៖ • ឈឺចាប់នៅត្រង់ពោះ ចុងដង្ហើម ឬក្រោមឆ្អឹងជំនីរខាងស្តាំ • ស្បែកឡើងលឿង រមាស់ បើដុំសង្កត់លើទឹកប្រមាត់ • អាចកើតទាចទឹក បើវាស្ទះសរសៃឈាម • អស់កម្លាំង និងបាត់បង់ចំណង់អាហារ។ យន្តការនៃមហារីកថ្លើម គឺបណ្តាលមកពីការរលាកថ្លើមរ៉ាំរ៉ៃបង្កឲ្យមានការប្រែប្រួលកោសិកាសាច់ថ្លើម (Mutation Oncogene) និង DNA នោះកោសិកាថ្លើមនឹងចាប់ផ្តើមវិវឌ្ឍ ឬលូតលាស់ដោយឯកឯង។ ករណីមេរោគរលាកថ្លើមប្រភេទBគឺវាធ្វើឲ្យមានការប្រែប្រួល DNA របស់កោសិកាថ្លើម ដែលវាខុសពីប្រភេទCធ្វើឲ្យកោសិកាថ្លើមក្រិន ទើបវិវឌ្ឍជាជំងឺមហារីកថ្លើម។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ និងព្យាបាល ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជំងឺមហារីកថ្លើមត្រូវបែងចែកជា ២ផ្នែក៖ • ការរាវរក ដែលធ្វើឡើងក្នុងករណីអ្នកជំងឺមិនមានសញ្ញាសង្ស័យថាមានជំងឺមហារីកដោយគ្រាន់តែអេកូពោះ ជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីរកដុំនៃថ្លើម។ • ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យពិតប្រាកដបន្ទាប់ពីបានរកឃើញថាមានដុំគឺ ការថតស្កែន ឬMRI ដើម្បី បញ្ជាក់ឲ្យកាន់តែច្បាស់នូវដុំមហារីកថ្លើម។ប្រសិនបើ ក្នុងករណីដុំសាច់ថ្លើមខុសពីធម្មតាហើយការធ្វើអេកូសាស្ត្រ CT Scan និងMRI រួមនឹងការពិនិត្យឈាម (ការពិនិត្យមើលជាតិមហារីក AFP) នៅតែមិនអាចវិនិច្ឆ័យបាននោះទើបគ្រូពេទ្យចោះយកសាច់មកពិនិត្យបន្ថែម។ មហារីកថ្លើមត្រូវព្យាបាលទៅតាមដំណាក់កាលដោយផ្អែកលើដុំមហារីក និងជំងឺរបស់សាច់ថ្លើមផ្ទាល់៖ • ដំណាក់កាលដំបូង ឬចំពោះដុំតូច៖ ករណីអ្នកជំងឺដែលមានសាច់ថ្លើមនៅល្អគាត់នឹងតម្រូវឲ្យធ្វើការវះកាត់ ឬដុត។ ករណីអ្នកជំងឺដែលមាន សាច់ថ្លើមក្រិនខ្លាំង គាត់អាចនៅសល់ជម្រើសត្រឹមដុតនិងប្តូរថ្លើមតែម្តង។ • ដំណាក់កាលមធ្យម ឬចំពោះដុំធំ៖ អ្នកជំងឺអាចធ្វើការព្យាបាលដោយញ៉ុកសរសៃឈាម (TACE) ដោយការចាក់ទុយោចូលតាមក្រលៀន ឡើងរហូតចូលក្នុងសរសៃឈាមរបស់ថ្លើម បន្ទាប់មករកសរសៃឈាមដែលទៅចិញ្ចឹមដុំមហារីកនោះ ក្រោយមកបាញ់ថ្នាំគីមីចូលហើយញ៉ុកសរសៃឈាម។ ដុំមហារីកនឹងរលួយដោយសារជាតិគីមីដែលបានបាញ់ចូល ប៉ុន្តែអ្នកជំងឺត្រូវធ្វើការតាមដានរយៈពេល២ទៅ៣ខែក្រោយ រួចធ្វើការពិនិត្យ និងអាចធ្វើការដុតម្តងទៀត។ • ដំណាក់កាលចុងក្រោយ ឬធ្ងន់ធ្ងរ៖ ការព្យាបាលនៅដំណាក់កាលនេះមានជោគជ័យកម្រិតទាប ដែលអ្នកជំងឺអាចនឹងតម្រូវឲ្យប្តូរសរីរាង្គថ្លើម ឬព្យាបាលពន្យារ ដោយការញ៉ុកសរសៃឈាម រួមជាមួយការលេបថ្នាំគ្រាប់ជាដើម។ គួរបញ្ជាក់ថា ការព្យាបាលមហារីកថ្លើមដោយដុតអាចជួយអ្នកជំងឺឲ្យជាបាន១០០% ប្រសិនអ្នកជំងឺស្ថិតនៅដំណាក់កាលដំបូង ក្នុងនោះ៩៥% ជាលទ្ធផលនៃការដុតលើកដំបូង និង៥%ប៉ុណ្ណោះដែលនៅសល់ដុំ ហើយអ្នកជំងឺក៏អាចធ្វើការដុតម្តងទៀតបាន។ ផលវិបាក និងការការពារ ភាគតិចណាស់ដែលអ្នកជំងឺអាចរស់បានលើសពីមួយឆ្នាំករណីដែលគាត់មិនបានព្យាបាលឲ្យទាន់ពេលវេលា។ ជាទូទៅ ដើម្បីការពារពីជំងឺមហារីកថ្លើម ចាំបាច់ត្រូវការពារពីមូលហេតុដែលបង្កឲ្យមានការរលាកថ្លើមរ៉ាំរ៉ៃ រួមមាន៖ • ចាក់វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទB • ចៀសវាងការប៉ះពាល់ឈាមរបស់អ្នកជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទC • បញ្ឈប់ការផឹកស្រា • ការពារកុំឲ្យប៉ះពាល់ជាតិពុល • ត្រូវព្យាបាលមេរោគឲ្យអស់ពីសាច់ថ្លើម។ មហារីកថ្លើមក៏អាចធ្វើការព្យាបាលនៅកម្ពុជាដូចនឹងប្រទេសដទៃទៀតដែរ ហើយនៅដំណាក់កាលដំបូង មានជោគជ័យរហូតដល់១០០%។ ដូចនេះ អ្នកជំងឺចាំបាច់ត្រូវធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឲ្យបាននៅដំណាក់កាលដំបូងដោយធ្វើការពិនិត្យសុខភាព និងធ្វើ Screening ឲ្យបានទៀងទាត់ រាល់៣ខែម្តង ចំពោះអ្នកជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទB និងអ្នកជំងឺក្រិនថ្លើម និងរាល់៦ខែម្តង ចំពោះអ្នកជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទC និងអ្នកលើសជាតិខ្លាញ់ជាដើម។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ជា ចាន់ឌី ឯកទេសវិទ្យុសាស្រ្ត រូបភាពវេជ្ជសាស្រ្ត  មានតួនាទីជានាយកនៃមន្ទីរសម្រាកព្យាបាល និងសម្ភព សានីន ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែត ឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក អាត់ជាសំឡេង ឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ជំងឺឫសដូងបាត គឺការរីកធំ នៃសសៃឈាមវ៉ែន ដែលបណ្តាលពីការរលាក ឬ ដាច់ស្បែកការពារសសៃឈាមវ៉ែននៅក្នុងទ្វារលាមករបស់យើងហើយសសៃឈាមវារីកធំ បន្តិចម្តង ៗ រួចវាវិវត្តន៍ទៅជាជំងឺឫសដូងបាត ។  រោគសញ្ញា នៃជំងឺឫសដូងបាត៖ ១) កាលណាយើងមានជំងឺឫសដូងបាត វាធ្វើអោយ តឹងចង្អៀតទ្វារលាមកធ្វើអោយពិបាកបត់ជើងធំ ( ជួនទល់ ជួនរាគ ជួនធ្លាក់ឈម ) បត់ជើងមិន ចេះអស់ មានលាមកមូល ឬ សំប៉ែតតូចៗ ។ ២ ) ឧស្សាហ៍មានការឈឺចាប់ រមាស់ ក្រហាយ នៅជុំវិញទ្វារលាមក និងឫសដូងបាត មានការរីកប៉ោង នៅជុំវិញទ្វារលាមក ឬម្ខាងនៃទ្វារលាមក។ ៣) ឧស្សាហ៍ ហើមពោះ ឆ្អល់ពោះ ហើមពោះវៀន ក្រពះ ជាប្រចាំ ដោយសាទល់ផោមឧស្ម័នពុល ទល់លាមក កាកសំណល់ពុល បន្សល់ជាតិពុល និងមេរោគ នៅពេញ ពោះវៀន ក្រពះ និងក្នុងឈាម ហើយបង្កអោយកោសិកា ជាលិកាទូទៅ ពុល មានជំងឺរ៉ាំហើយ ព្យាបាលមិនជា ។ ៤ ) ឧស្សាហ៍មានជំងឺពោះវៀន ក្រពះ ថ្លើមរ៉ាំរ៉ៃ ហើយព្យាបាលមិនជា បើមិនបានព្យាបាលជំងឺឫសដូងបាត អោយជាមុនទេនោះ ។ ៥ ) ឧស្សាហ៍ ឈឺក្បាល វិលមុខ ងងិតមុខ សក់ឆាប់ជ្រុះ ឆាប់ស្កូវ ភ្នែកឆាប់ស្រវ៉ាំងងងិត ខួរក្បាល ប្រាជ្ញាស្មារតី បាត់ការចងចាំ មានការធុញទ្រាន់​ និងមួម៉ៅច្រើន ។ ៦ ) ឧស្សាហ៍ឈឺចង្កេះខ្នង ចុករោយដៃជើង រសេះរសោះអស់កំលាំង ដេកមិនបានសម្រាន្តមិនលក់ស្រួល ហូបចុកមិនដឹងរស់ជាតិឆ្ញាញ់ អាការៈដូចចង់ខ្យល់រាល់ថ្ងៃ ។ ៧) ឧស្សាហ៍ តឹងទ្រូង ថប់ៗដង្ហើម ឆាប់ហេវ ឆាប់ហត់ ចលនាឈាមរត់មិនមិនទៀងទាត់ ជួនលើសជួនខ្វះ ជួនស្ទះៗដង្ហើម បេះដូង សួត ប្រឹងច្របាច់ហើយចុះខ្សោយ ឆាប់ភ័យ ឆាប់តក់ស្លុត ឆាប់ខឹង ឆាប់រំជួលចិត្ត ។ ៨ ) ពិបាកបត់ជើងតូច បត់ជើងតូច មិនចេះអស់ដូចនោមទាស់ ធ្វើអោយចុះ ខ្សោយចំណង់ផ្លូវភេទ និងការបន្តពូជ ហើយវាចំលងជំងឺឫសដូងបាតទៅកូននៅក្នុងផ្ទៃ ដោយស្វ័យប្រវត្តិ។ ៩) ឧស្សាហ៍មានជំងឺសើស្បែក កន្ទួលរមាស់ កន្ទាលត្រអាកជាដើម ស្បែកឆាប់ជ្រីវជ្រួញ ឆាប់ចាស់មុនអាយុ ស្បែកមានពណ៏សម្បុរមិនល្អ ។ ១០) កាលណាឫសដូងបាត ដល់ដំណាក់កាលទី ២ ឫសដូងបាតកាន់តែធំ រាល់ពេលបត់ជើងធំម្តងៗ ឫសដូងបាតវាលូនចេញមកក្រៅជាមួយលាមកដែរ តែក្រោយពេលបត់ជើងធំរួច វាលូនចូលវិញដោយខ្លួនឯង ។ ១១) កាលណាដល់ដំណាក់កាលទី៣ ឫសដូងបាត វាកាន់តែធំ វាកាន់តែធ្វើ អោយតឹងចង្អៀតទ្វារលាមក ផលលំបាក ផលប៉ៈពាល់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ហើយរាល់ពេលបត់ជើងធំ ឫសដូងបាតវាលូនចេញមកជាមួយលាមកដែរតែក្រោយពេលបត់ជើងធំរួច ឫសដូងបាត មិនអាចចូលវិញខ្លួនឯងបានទេលុះត្រាតែ យកម្រាមដៃជួរុញ ជួយច្រានវា ទើបចូលវិញបាន ទាំងឈឺចាប់ជួនមានហូរឈាមទៀតផង ។ ១២) កាលណាឫសដូងបាតដល់ដំណាក់ទី៤ គឺជាដំណាក់កាលចុងក្រោយ ជាដំណាក់កាលទុំ ឫសដូងបាតវាលូនចេញមកក្រៅដោយឯងៗ ហើយមិនអាចរុញអោយវាចូលវិញបានទេ ទោះបីខំរុញ ច្រានប៉ុណ្ណាក៏មិនអាចចូលវិញបានឡើយ ត្រូវរកកន្លែងព្យាបាលជាបន្ទាន់ ព្រោះវាមានការឈឺចាប់ហើយហូរឈាម ធ្ងន់ធ្ងរ ។ *** ចំណាំ បើសម្តេច ទ្រង់ ឯកឧត្តម មានជំងឺពោះវៀន ក្រពះ ថ្លើម រ៉ាំរ៉ៃហើយព្យាបាលមិនជា សូមងាកមកគិតពីជំងឺឫសដូងបាតវិញម្តងពីព្រោះឫសដូងបាត វាជាប្រភពបង្ក អោយពោះវៀន ក្រពះ ថ្លើមឈឺហើយព្យាបាលមិនជា ជាដាច់ខាតបើមិនបានព្យាបាល ជំងឺឫសដូបាតអោយ ជាមុនទេនោះ ។ ចែករំលែកដោយ គ្លីនិក តូច យ៉ាន​ ព្យាបាលជំងឺ ឫសដូងបាត

តើអ្វីជា ការគេងស្រមុក? ស្រមុក គឺជារោគសញ្ញានៃវិបត្តិក្នុងការដកដង្ហើម មានន័យថាវាជាសញ្ញាមួយនៃជំងឺដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីការដកដង្ហើមចូលសួតមានការរំខានដោយការត្បៀតនៃផ្លូវដង្ហើម។​ ការត្បៀតនេះអាចមាននៅក្នុងច្រមុះ ឬ​បំពង់ក ដោយសារមានការរីកសាច់ ឬមានដុះសាច់ច្រមុះ បំពង់ក ឬការមិនផ្តល់សញ្ញាពីខួរក្បាល ដែលធ្វើឲ្យខ្យល់អុកស៊ីសែនចូលក្នុងសួតមិនបានគ្រប់គ្រាន់និងខ្យល់ដែលឆ្លងកាត់ផ្លូវតូចចង្អៀត បង្កជាការលាន់ស្រមុក។ សញ្ញានៃការស្រមុកនេះ អាចឈានដល់ជំងឺមួយហៅថា ស្ទះដង្ហើម​នៅពេលគេងយប់ ឬObstructive Sleep Apnea។ តាមការសិក្សាមួយចំនួនបាន រកឃើញថា ស្រមុកអាចជារោគសញ្ញា ដែលមានលក្ខណៈតពូជ ដែលវាអាចឆ្លងពីជំនាន់ មួយទៅជំនាន់មួយទៀត តាមរយៈហ្សែន រួមជាមួយកត្តាខាងក្រៅដូចជា ចំណីអាហារ បរិស្ថាន ពិសេសរូបរាង។ មូលហេតុ កត្តាដែលបង្កឲ្យមានការគេងស្រមុកមានច្រើន រួមមាន៖ •    ទម្រង់រូបរាងមាត់ ៖ ទម្រង់មាត់ខុសពីធម្មតាដូចជាចង្កាខើចខ្លី ឬករួញ ឬអ្នកធាត់អាចធ្វើឲ្យសាច់នៅក្នុងបំពង់ក ឬមាត់មានការរីកធំ ហើយនៅពេលគេង ធ្វើឲ្យសាច់នោះទៅបិទនៅផ្លូវដង្ហើមបង្កឲ្យរន្ធនៅផ្លូវដង្ហើមស្ទះបណ្តាលឲ្យគេងស្រមុក។ •    អ្នកទទួលទានស្រាច្រើន ៖ កាលណាផឹកនូវជាតិអាល់កុល ឬស្រាច្រើន បង្កឲ្យសាច់ដុំនៅត្រង់ បំពង់ក និងមាត់ទន់ ជាហេតុនាំឲ្យសាច់នោះអាចទៅបិទផ្លូវដង្ហើម។ •    បញ្ហាច្រមុះមាត់ ៖ ករណីមានដុះសាច់ច្រមុះ ឬបំពង់ក កាលណាវាវិវឌ្ឍកាន់តែធំទៅៗ វានឹង សង្កត់រន្ធច្រមុះ ធ្វើឲ្យពិបាកក្នុងការដកដង្ហើម ហើយបង្កឲ្យមានសំឡេងស្រមុកឡើង។ •    គេងមិនបានគ្រប់គ្រាន់ ៖ កាលណាគេងមិនបានគ្រប់គ្រាន់ធ្វើឲ្យសាច់ដែលស្ថិតនៅត្រង់បំពង់កមានលក្ខណៈទន់ ឬយឺត និងបង្កការរំខានដល់ផ្លូវដង្ហើម។ •    ទម្រង់នៃការគេង ៖ ចំពោះអ្នកធាត់ កាលណាគេងផ្ងារធ្វើឲ្យសាច់ធ្លាក់ទៅបិទផ្លូវដង្ហើម បង្កជាសំឡេងស្រមុក។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ •    ការសាកសួរប្រវត្តិអ្នកជំងឺ មើលលើទម្រង់រូបរាង ជំងឺប្រចាំកាយ ដូចជា ទឹកនោមផ្អែម ខ្សោយបេះដូង វិបត្តិចង្វាក់បេះដូង លើសសម្ពាធឈាម។ •    ការធ្វើតេស្តភាពរងៀម ឬចេះតែងងុយគេង ពេលថ្ងៃ ឆាប់មួម៉ៅ ខឹង ថប់ទ្រូង ឈឺក្បាល ពេលព្រឹក បត់ជើងតូចច្រើនពេលយប់ គេងមិន ស្កប់ស្កល់ និងឡើងទម្ងន់។ •    ការធ្វើតេស្តម៉្យាងហៅថា Polygraphy៖ ឃើញ Apnea Hypopnea Index (AHI)> ៥ដងក្នុងមួយម៉ោង នោះរោគវិនិច្ឆ័យជាជំងឺស្ទះដង្ហើមនៅពេលគេង។ ការព្យាបាល ជាទូទៅ ការព្យាបាលបញ្ហាស្រមុកដែលបង្កឲ្យមានការស្ទះដង្ហើមនៅពេលគេងយប់ អាស្រ័យទៅតាមប្រភេទនៃការស្ទះ រួមមាន៖ •    Central Sleep Apnea ៖ ជាការស្ទះដង្ហើម​នៅពេលគេងមានមណ្ឌលនៅខួរក្បាល មានន័យ​ថាការបញ្ជារបស់ខួរក្បាលលើផ្លូវដង្ហើមលែង​ដំណើរការជាហេតុនាំឲ្យចង្វាក់នៃការដកដង្ហើមត្រូវបានបាត់។ •    Obstructive Sleep Apnea ៖ ជាការ ស្ទះនៅបំពង់ក ដែលវាអាចមានមូលហេតុច្រើន ដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ។ ដូចនេះ ប្រសិនបើស្ទះផ្លូវដង្ហើមនៅបំពង់ក ដោយមានសាច់ដុះ គ្រូពេទ្យនឹងអាចណែនាំឲ្យធ្វើការ កាត់សាច់នោះចេញ ឬធ្វើការពិចារណាលើការ ប្រើប្រាស់ម៉ាស៊ីនហៅថា CPAP ពាក់នៅពេល គេងយប់ និងវះកាត់ប្តូរទម្រង់ ប្រសិនបើអ្នកជំងឺមានសញ្ញាស្រមុកបង្កឲ្យស្ទះដង្ហើមដោយសារចង្កាខើចខ្លីជាដើម។ ផលវិបាក គួរបញ្ជាក់ថា អ្នកជំងឺនឹងអាចមានគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិតដោយសារវិបត្តិចង្វាក់បេះដូង ខូចសាច់ដុំបេះដូង និងការដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល (Stroke) បើអាការៈស្រមុករបស់គាត់មានការស្ទះដង្ហើមនៅពេលគេងយប់ ហើយមិនបានទទួលការព្យាបាលជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេសឲ្យបានទាន់ពេលវេលា។ ក្រៅពីនេះ ការស្ទះដង្ហើមនៅពេលគេងយប់ អាចប៉ះពាលសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃ ដូចជា៖ •    គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ •    កាន់តែលើសទម្ងន់ •    ប្រឈមការកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម ឬបន្ថយប្រសិទ្ធភាពព្យាបាល បើគាត់មានជំងឺទឹកនោមផ្អែមស្រាប់ •    ងាយប្រឈមនឹងការឡើងសម្ពាធឈាម​ ឬបន្ថយប្រសិទ្ធភាពព្យាបាលបើគាត់មានជំងឺលើសឈាម •    មានវិបត្តិផ្លូវចិត្ត បាក់ទឹកចិត្ត •    ឡើងខ្លាញ់ និងវិបត្តិមេតាបូលិក ជាដើម។ ការការពារ •    កាត់បន្ថយការទទួលទានគ្រឿងស្រវឹង •    ចៀសវាងការប្រើប្រាស់ថ្នាំងងុយគេងច្រើន •    ប្តូររបៀបរបបក្នុងការរស់នៅ ដើម្បីបន្ថយទម្ងន់ •    ប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ជំនួយនៅពេលគេង (CPAP) •    ធ្វើការវះកាត់សាច់ដែលសល់នៅក្នុងមាត់។ ស្រមុក ជាសញ្ញាអាសន្នដែលអាចវិវឌ្ឍទៅរកការមានជំងឺស្ទះដង្ហើមនៅពេលគេងយប់ និងជាមូលហេតុនៃជំងឺធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើនដែលគ្រប់គ្នាត្រូវប្រុងប្រយ័ត្ន។ ដូច្នេះ ប្រសិនមានសញ្ញាសង្ស័យគួរធ្វើការណាត់ជួបគ្រូពេទ្យ ដើម្បីធ្វើតេស្តស្រមុក រកបញ្ហានៃការស្ទះដង្ហើមពេលគេងយប់ និងធ្វើការព្យាបាលឲ្យបានទាន់ពេលវេលា។ បកស្រាយដោយ​ ៖ សាស្ត្រាចារ្យ មហាបរិញ្ញា វ៉ាន់ មិច ឯកទេសវេជ្ជសាស្ត្រទូទៅ និងជំងឺសួត នៃមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត និងជាប្រធានសមាគមគ្រូពេទ្យសួត កម្ពុជា ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែត ឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក អាត់ជាសំឡេង ឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

មនុស្សភាគច្រើនយល់ច្រឡំ និងតែងនិយាយថាពោះវៀនដុះខ្នែង តែតាមពិតទៅមនុស្សម្នាក់ៗសុទ្ធតែមានខ្នែងពោះវៀនទាំងអស់ ហើយនៅពេលមានការរលាកត្រង់ខ្នែងនោះ ទើបគេហៅថារលាកខ្នែងពោះវៀន។ និយមន័យ ជំងឺរលាកខ្នែងពោះវៀន ជាការរលាកទៅលើខ្នែងពោះវៀនដែលស្ថិតនៅជាប់ផ្នែកដំបូងគេនៃពោះវៀនធំ។ បច្ចុប្បន្ន យើងសង្កេតឃើញថាការវះកាត់ជំងឺរលាកខ្នែងពោះវៀនមានការកើនឡើងដូចនៅតាមមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋ និងគ្លីនិកឯកជនស្របតាមអត្រាប្រជាជនខ្មែរយើងមានការកើនឡើងផងនោះ។ មូលហេតុ និងកត្តាប្រឈម មូលហេតុដែលបង្កឲ្យមានជំងឺរលាកខ្នែងពោះវៀន គឺ៖ •    ដោយសារការស្ទះប្រហោងខ្នែងពោះវៀនដោយលាមក បន្លែ ឬគ្រាប់ធញ្ញជាតិដែលមិនរលាយពេលយើងញ៉ាំចូល •    ដោយការបង្ករោគពីបាក់តេរី (Escherichiacoli, Klebseilla, Bactericide fragility, Clostridium spp) •    ការបង្កពីពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតក្នុងពោះវៀន (Schistosomes spicie, Pinworms, Strongyloides stercoralis) •    ការបង្កពីជំងឺអាប់សែនៅអាងត្រគាក •    ដោយសារការរីកនៃ Lymphatic tissue(Hyperplasia lyphoid) •    ការសង្កត់ដោយដុំសាច់ (Neoplasms) •    ការគ្រោះថ្នាក់ប៉ះចំផ្នែកពោះ (Abdominal Trauma) ។ អាការៈរោគ ឈឺពោះ ដំបូងឡើយគឺឈឺនៅផ្នែកជុំវិញផ្ចិត ឬចុងដង្ហើម បន្ទាប់មកទៀតឈឺចាក់ទៅផ្នែកខាងក្រោម ខាងស្តាំនៃពោះ ក្តៅខ្លួន ៣៨-៣៩ អង្សាសេ ចង្អោរ៦១ទៅ៩២% ក្អួត៥០% អត់ឃ្លានអាហារ៧៥ ទៅ៧៨% និងរាក ឬទល់លាមក១៨%។ តាមរយៈការសិក្សាភាគច្រើនបានឲ្យដឹងថា អ្នកដែលមានហានិភ័យខ្ពស់ក្នុងការប្រឈមនឹងជំងឺរលាកខ្នែងពោះវៀនគឺ ប្រជាជនដែលមានអាយុចន្លោះពី ១០ ទៅ ៣០ឆ្នាំ ហើយកើតលើបុរសច្រើនជាងស្រ្តី។ យន្តការនៃការរលាកខ្នែងពោះវៀន នៅពេលដែលមានការស្ទះប្រហោងខ្នែងពោះវៀនដោយលាមក ឬដោយគ្រាប់ធញ្ញជាតិ ឬក៏អាហារដែលញ៉ាំចូលទៅមិនរលាយ វាជាហេតុដែលនាំឲ្យមានការកើនឡើងនៃសម្ពាធក្នុងប្រហោងខ្នែងពោះវៀន ដោយសារតែការបញ្ចេញ (secretion)ពីភ្នាសនៃប្រហោងខ្នែងពោះវៀននោះ នៅពេលនោះពពួកបាក់តេរីដែលមាននៅក្នុងខ្នែងពោះវៀនចាប់ផ្តើមបង្ករោគ នាំឲ្យមានការរលាកខ្នែងពោះវៀន ពេលនោះអ្នកជំងឺមានអាការៈឈឺពោះ ក្តៅខ្លួន ឈឺក្បាល អាចក្អួត ឬចង្អោរ និងមិនឃ្លានអាហារ។ ក្នុងករណីស្ទះខ្នែងពោះវៀនយូរទៅៗនាំឲ្យសម្បករបស់ខ្នែងពោះវៀនស្តើងទៅៗ បណ្តាលឲ្យធ្លាយ នាំឲ្យរលាកដល់ស្រោមពោះ និងមានគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិត ក្នុងករណីដែលធ្វើការសង្គ្រោះវះកាត់មិនទាន់ពេលវេលា។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ •    គ្រូពេទ្យអាចសាកសួរព័ត៌មានពីអាការៈរោគពិសេសចំណុចនៃការឈឺចាប់ •    ការវិភាគឈាម ឃើញមានវត្តមានគ្រាប់ឈាមសកើនឡើង និង C-Reactive Protein (CRP) កើនឡើង •    ឆ្លុះអេកូពោះ ដើម្បីរកមើលដុំដំបៅខ្នែងពោះវៀនឃើញមានការរលាកខ្នែងហើយទំហំវាស់ទៅធំជាង៦មីលីម៉ែត្រជួនកាលឃើញលក្ខណៈជាដុំអាប់សែ (Plastron appendicular) •     ការថតកាំរស្មីអុិចពោះ និងស៊ីធីស្កែនអាចឃើញមានគ្រាប់ធញ្ញជាតិ ឬដុំលាមកនៅក្នុងខ្នែងពោះវៀនឬកម្រិតខ្យល់ និងទឹក ឬកំណកកាល់ស្យូម ឬការធ្លាយក្រពះ (Image de croissant gazeux)និងទាត់ចោលនូវជំងឺតម្រងនោមមួយចំនួន។   ការព្យាបាល និងផលវិបាក ឲ្យអ្នកជំងឺសម្រាកពេទ្យ ដោយធ្វើការព្យាបាលដោយវះកាត់ និងព្យាបាលរួមផ្សំ។ -ការព្យាបាលដោយការវះកាត់ មានគោលបំណងកាត់ខ្នែងពោះវៀន យកចេញនូវសរីរាង្គបង្ករោគនិងបន្ថយការឈឺចាប់។ នៅពេលកាត់ខ្នែងពោះវៀនហើយនោះ ជំងឺរលាកខ្នែងពោះវៀនមិនកើតមានទៀតទេ។ ការវះកាត់មាន២របៀប៖    •    ការវះកាត់ខ្នែងពោះវៀនដោយវះបើកពោះនៅផ្នែកខាងក្រោមខាងស្តាំនៃពោះ (McBurney open Appendecetomy)    •    ការវះកាត់ដោយចោះដោយប្រើឧបករណ៍ Laparoscope ។ ផលវិបាកក្រោយវះកាត់មានដូចជា ការបង្ករោគនៅមុខរបួសវះ ធ្លាយដោយរបូតចេស រលាកស្រោមពោះក្រោយវះកាត់ ស្ទះពោះវៀន។ -ការព្យាបាលរួមផ្សំ  ប្រើអង់ទីប៊ីយ៉ូទិក និងថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់។ ករណីអ្នកជំងឺរលាកខ្នែងពោះវៀនដែលមិនបានទទួលការព្យាបាលទាន់ពេលវេលានិងត្រឹមត្រូវតាមបែបវេជ្ជសាស្ត្រ នឹងធ្វើឲ្យសរីរាង្គនៃខ្នែងពោះវៀនវិវឌ្ឍទៅជាដុំសាច់ ដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់បាន។ ប្រសិនបើទុកយូរ វាបណ្តាលឲ្យធ្លាយនូវខ្នែងរបស់ពោះវៀន ដែលជាហេតុនាំឲ្យមានពពួកបាក់តេរីធ្លាក់ចុះទៅក្នុងស្រោមពោះ បង្កជាជំងឺរលាកស្រោមពោះ និងបណ្តាលឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតបានផងដែរ។  ការវះពោះ         ១. មានតម្លៃថោក     ២. មានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ រហ័ស     ៣. ស្នាមរបួសធំជាងវះចោះ     ៤. សម្រាកពេទ្យយូរជាងវះដោយ Laparoscope ។   ចោះ Laparoscope         ១. មុខរបួសតូច     ២. បន្ថយការបង្ករោគ     ៣. បន្ថយការឈឺចាប់ក្រោយវះ     ៤. បន្ថយរយៈពេលសម្រាកពេទ្យ     ៥. តម្លៃថ្លៃជាងវះដោយដៃ     ៦. រយៈពេលវះកាត់យូរជាងវះបើកពោះ។ ការការពារ ដើម្បីការពារខ្លួនពីជំងឺរលាកខ្នែងពោះវៀន គ្រប់គ្នាត្រូវបរិភោគអាហារដែលមានអនាម័យ និងងាយរលាយ ព្រមទាំងចូលរួមអនុវត្តគោលការណ៍អនាម័យទាំង៣រួមមាន ហូបស្អាត ផឹកស្អាតនិងរស់នៅស្អាត។ ដោយឡែក វេជ្ជបណ្ឌិតរួមទាំងអ្នកវិជ្ជាជីវៈសុខាភិបាល ត្រូវធ្វើការវែកញែករករោគវិនិច្ឆ័យឲ្យបានច្បាស់លាស់ទៅលើអ្នកជំងឺរលាកខ្នែងពោះវៀន និងចូលរួមពិនិត្យ វិភាគឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ដើម្បីឲ្យការព្យាបាលមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ ជាពិសេសលើកស្ទួយ វិស័យសុខាភិបាលនៅប្រទេសកម្ពុជាឲ្យមានការរីកចម្រើន។ បកស្រាយដោយ ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត សុខ ចិត្ត គ្រូពេទ្យផ្នែកសង្គ្រោះជំងឺ វះកាត់ និងសណ្តំ នៅមន្ទីរពេទ្យព្រះកេតុមាលា និងជាប្រធានមន្ទីរពហុព្យាបាល ដូនពេញសែនសុខ ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ  

រាកជាជំងឺដែលត្រូវបានជួបញឹកញាប់បំផុត ស្តែងឡើងដោយអ្នកជំងឺបន្ទោបង់ច្រើនលើសពីធម្មតា ឬចាប់ពី៣ដងក្នុងមួយថ្ងៃក្នុងនោះការរាកដោយសារប៉ារ៉ាស៊ីតគឺជាមូលហេតុចម្បងទីមួយដែលជួបញឹកញាប់។ ជាក់ស្តែង ប្រភេទប៉ារ៉ាស៊ីតដែលអាចបង្កឲ្យរាកមានពីរក្រុមធំៗ៖ •    Protozoa ដែលមានដូចជា អាមីប (Emtamoeba histolytica) និងGiardia lamblia •    ពពួកព្រូនដូចជា Trichuris trichiura, Strongyloïdes, Schistosoma mekongi, Ascaris និងTeania ជាដើម។ មូលហេតុនៃការរាកដោយប៉ារ៉ាស៊ីត រាកដោយប៉ារ៉ាស៊ីត មានការប្រឈមខ្ពស់ចំពោះបុគ្គល ខ្វះការយល់ដឹងពីអនាម័យ ការបរិភោគអាហារ ឬបន្លែឆៅ មិនបានលាងសម្អាត ឬអាហារចម្អិនមិន បានត្រឹមត្រូវ និងការរស់នៅជាមួយសត្វចញ្ចឹមដែល មានផ្ទុកនូវគីសរបស់ប៉ារ៉ាស៊ីត។ អ្នកជំងឺរាកដោយសារប៉ារ៉ាស៊ីតអាចបង្កឲ្យមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរបើប្រៀបធៀបជាមួយនឹងមូលហេតុនៃការបង្កឲ្យរាកផ្សេងទៀត ដោយសារពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតអាចធ្វើឲ្យខូចដល់ភ្នាសរបស់ពោះវៀនតូច និងពោះវៀនធំ។ រោគសញ្ញា និងយន្តការនៃជំងឺ ភាគច្រើនរោគសញ្ញាស្តែងចេញពីការរាកដោយប៉ារ៉ាស៊ីតមិនមានភាពខុសគ្នាជាមួយនឹងការរាកដោយវីរុស ឬមេរោគផ្សេងៗនោះទេ ដែលរួមមាន លាមកមានលាយសម្បោរ ឬឈាម រាកសុទ្ធតែទឹក ក្តៅខ្លួន ហើមពោះ ស្រកទម្ងន់។ នៅពេលអ្នកជំងឺបរិភោគចំណីអាហារដែលប្រឡាក់ទៅដោយគីស ពងព្រូន ឬប៉ារ៉ាស៊ីត នោះគីស ពងព្រូន និងប៉ារ៉ាស៊ីតមានសកម្មភាពផ្ទាល់ ឬប្រយោល​ ដោយសារការបញ្ចេញសារធាតុពុលទៅលើភ្នាសពោះវៀន ហើយបណ្តាលឲ្យរាករូស។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ វាក៏អាចឲ្យមានរបួសនៅជញ្ជាំង ពោះវៀន ជាហេតុបង្កទៅជាការរាកមានលាយ សម្បោរ ឬលាយឈាម។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យចាំបាច់ ជាទូទៅការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យនៃការរាកបង្កដោយប៉ារ៉ាស៊ីត ពឹងផ្អែកទៅលើរោគសញ្ញា ឬសញ្ញាគ្លីនិក ដែលអ្នកជំងឺបានរៀបរាប់ខាងលើ។ ទោះជាយ៉ាង ណាក៏ដោយ អ្នកជំងឺក៏អាចតម្រូវឲ្យធ្វើតេស្តឈាម ឬពិនិត្យលាមក រកមើលគីសរបស់ប៉ារ៉ាស៊ីត ឬប៉ារ៉ាស៊ីតដើម្បីដឹងពីប្រភេទប៉ារ៉ាស៊ីតនោះឲ្យបាន ច្បាស់លាស់។ ក្នុងករណីចាំបាច់ផ្សេងទៀតដែល ការពិនិត្យខាងលើមិនអាចវាយតម្លៃបាន អ្នកជំងឺអាចឈានទៅដល់ការឆ្លុះពោះវៀនដើម្បីរកមូលហេតុ។ ការព្យាបាលរាកដោយប៉ារ៉ាស៊ីត ការព្យាបាលជាទូទៅផ្អែកលើរោគសញ្ញាគ្លីនិក និងទៅតាមប្រភេទរបស់ប៉ារ៉ាស៊ីតដូចជា៖ •    ប្រើប្រាស់ថ្នាំផ្សះដែលសមស្របទៅតាមប្រភេទប៉ារ៉ាស៊ីត ក្នុងរយៈពេល ៧ ទៅ១០ថ្ងៃ។ •    ផ្តល់ថ្នាំទៅតាមសញ្ញាគ្លីនិកមួយចំនួន​ ដូចជា ការក្អួត បាត់បង់ជាតិទឹក  ប្រភេទថ្នាំការពារកុំឲ្យ ភ្នាសពោះវៀនប៉ះពាល់ខ្លាំង រួមជាមួយថ្នាំផ្សះដែលផ្តល់ជូនអ្នកជំងឺ។ ប្រសិនបើ អ្នកជំងឺមិនបានទទួលការព្យាបាលទាន់ពេលវេលា នោះអាការៈរាកខ្លាំងអាចឲ្យទៅជាការ ខ្សោះជាតិទឹកធ្ងន់ធ្ងរ វិលមុខ បាត់បង់ជាតិរ៉ែមួយចំនូនដូចជា អំបិល ប៉ូតាស្យូម ដែលសំខាន់សម្រាប់ សរីរាង្គ។ លើសពីនេះទៀត វាធ្វើឲ្យចុកពោះខ្លាំង ពោះវៀនហើមប៉ោង អាចមានឈាមហូរខ្លាំងក្នុងករណីពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតដែលប៉ះពាល់ដល់ភ្នាសពោះវៀន និងសរសៃឈាម។ ប្រសិនបើមិនព្យាបាលឲ្យទាន់ពេលវេលាអ្នកជំងឺអាចឈានដល់ការធ្លាយភ្នាសពោះវៀន ប៉ុន្តែវាជាករណីកម្រ។ វីធីសាស្រ្តការពារខ្លួន ដើម្បីចៀសវាងការរាកបង្កដោយប៉ារ៉ាស៊ីតត្រូវផ្តោតសំខាន់លើ៖ •    ការរក្សាអនាម័យ ហូបស្អាត ផឹកស្អាត និង រស់នៅស្អាត ពិសេសត្រូវសម្អាតដៃជានិច្ចមុនចម្អិន ឬបរិភោគអាហារ និងបន្ទាប់ពីបន្ទោបង់រួច។ •    លាងសាច់ និងបន្លែឲ្យបានស្អាត ចៀសវាងការ បរិភោគសាច់ឆៅ និងត្រូវចម្អិនឲ្យបានឆ្អិនល្អ។ សុខភាពជារឿងមួយសំខាន់បំផុតសម្រាប់បុគ្គលគ្រប់រូប ដូចនេះ ប្រសិនបើមានអាការៈមិនប្រក្រតី ណាមួយកើតឡើង គួរប្រញាប់មកពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យដែលនៅជិតអ្នកបំផុត។ គួរបញ្ជាក់ថា លោកអ្នកអាចកាត់បន្ថយការរាកដោយប៉ារ៉ាស៊ីតស្ទើរតែទាំងស្រុងដោយគ្រាន់តែរក្សាអនាម័យឲ្យបាន ខ្ជាប់ខ្ជួនប៉ុណ្ណោះ។ បកស្រាយដោយ​៖ វេជ្ជបណ្ឌិត  ស៊ង សុភីរម្យ ឯកទេសផ្នែក ថ្លើម ក្រពះ ពោះវៀន និងឫសដូងបាត នៃមន្ទីរសំរាកព្យាបាលអេគីប ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ    

Top