វ៉ាក់សាំងសម្រាប់ទារក និងកុមារអាយុ 0 ទៅ 6 ឆ្នាំ

តើថ្នាំបង្ការ ឬវ៉ាក់សាំង (vaccine)ជាអ្វី?
ថ្នាំបង្ការ អាចការពារការឆ្លងមេរោគដែលធ្ងន់ធ្ងរ ដោយរៀបចំរាងកាយរបស់មនុស្សយើងសម្រាប់ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងមេរោគទាំងនេះ។ ការបង្ការ អាចធ្វើឡើងតាមរយៈការចាក់ថ្នាំ ថ្នាំលេប ឬថ្នាំបាញ់ក្នុងច្រមុះ។

ហេតុអ្វីកូនរបស់ខ្ញុំគួរទទួលថ្នាំបង្ការ? 
ការទទួលថ្នាំបង្ការ អាចការពារកូនរបស់អ្នកកុំឱ្យឈឺ ហើយបើគាត់ឈឺ វាអាចការពារគាត់កុំឲ្យឈឺធ្ងន់។ លើសពីនេះទៀត ថ្នាំបង្ការក៏អាចការពារមនុស្សនៅជុំវិញកូនរបស់អ្នកពីការឈឺផងដែរ។

តើទារក និងកុមារទទួលថ្នាំបង្ការអ្វីខ្លះ? 
ជាទូទៅ គ្រូពេទ្យណែនាំអោយទារក និងកុមារទទួលថ្នាំបង្ការការឆ្លងមេរោគដូចខាងក្រោម ៖
• ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ B៖ អាចបណ្តាលឲ្យមានបញ្ហាថ្លើមរយៈពេលវែង ឬមហារីកថ្លើម។
• ជំងឺខាន់ស្លាក់ ជំងឺតេតាណុស និងជំងឺក្អកមាន់៖ ថ្នាំបង្ការជំងឺទាំងបីនេះ ជាទូទៅត្រូវបានដាក់ជាក្រុមរួមគ្នានៅក្នុងដបតែមួយ។ ជំងឺខាន់សា្លក់ អាចឲ្យពិបាកដកដង្ហើម។ ជំងឺតេតាណុស បណ្តាលឲ្យសាច់ដុំកន្ត្រាក់ ឬប្រកាច់។ ជំងឺក្អកមាន់អាចបណ្ដាលឲ្យមានក្អកធ្ងន់ធ្ងរ។
• ជំងឺស្វិតដៃជើង៖​ អាចបណ្តាលឲ្យខ្សោយសាច់ដុំ និងឈឺចាប់ រហូតដល់ខ្វិន(សាច់ដុំដៃ ឬជើងមិនអាចកម្រើកបាន)។
• ជំងឺរាគដោយរ៉ូតាវីរុស៖ Rotavirus អាចបណ្តាលឲ្យរាករូសធ្ងន់ធ្ងរ រហូតដល់ខ្សោះជាតិទឹក និងអាចប៉ះពាល់អាយុជីវិត។
• Haemophilus influenzae type B ដែលគេហៅថា "Hib"៖ Hib អាចបណ្តាលឲ្យមានការបង្ករោគនៅស្បែក បំពង់ក សន្លាក់ឬខួរក្បាល។
• ភ្នឺមូកូក Pneumococcus៖ ជាជំងឺដែលអាចបណ្តាលឲ្យមានការបង្ករោគនៅសួត ត្រចៀក ឈាម ឬខួរក្បាល។
• កញ្ជ្រឹល ជំងឺស្រឡទែន និងជំងឺស្អូច ហៅថា "MMR"៖ ថ្នាំបង្ការជំងឺទាំងបីនេះជាទូទៅត្រូវបានដាក់ជាក្រុមរួមគ្នានៅក្នុងដបតែមួយ។ ជំងឺកញ្ជ្រឹល អាចបណ្ដាលឲ្យកន្ទួលក្រហម ក្ដៅខ្លួន និងក្អក ហើយអាចមានបញ្ហារយៈពេលវែងនៅសួត ត្រចៀក ឬខួរក្បាល។ ជំងឺស្រឡទែន បណ្តាលឲ្យហើមក្រពេញទឹកមាត់នៅនឹងថ្ពាល់ និងអាចបណ្តាលឲ្យមានបញ្ហារយៈពេលយូរនៅខួរក្បាល ឬក្រពេញមេជីវិតឈ្មោល(ពងស្វាស)។ ជំងឺស្អូច អាចបណ្ដាលឲ្យមានកន្ទួលក្រហម ក្ដៅខ្លួន ហើយប្រសិនបើស្ត្រីមានជំងឺនេះខណៈពេលដែលមានផ្ទៃពោះ ទារកអាចកើតមកមានពិការភាពពីកំណើត។
• ជំងឺអុតស្វាយ៖ បណ្តាលឲ្យមានគ្រុនក្តៅ ឈឺបំពង់ក និងកន្ទួល ហើយអាចធ្ងន់ធ្ងរដល់ការឆ្លងមេរោគនៅសួត ឬខួរក្បាល។
• ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ A​៖ ជាធម្មតា មិនបណ្តាលឲ្យមានបញ្ហាចំពោះកុមារ ប៉ុន្តែអាចបណ្តាលឲ្យមានជំងឺថ្លើមធ្ងន់ធ្ងរសម្រាប់មនុស្សពេញវ័យ។ កុមារដែលទទួលថ្នាំបង្ការជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ A ជួយការពារមនុស្សពេញវ័យនៅជុំវិញពួកគេពីការឆ្លងមេរោគបាន។
• ជំងឺគ្រុនផ្តាសាយធំ៖ អាចបណ្តាលឲ្យក្តៅខ្លួន ឈឺសាច់ដុំ ក្អក ឬឈឺក។

តើកូនរបស់ខ្ញុំត្រូវការថ្នាំបង្ការប៉ុន្មានដង?
វ៉ាក់សាំងនីមួយៗមានភាពខុសៗគ្នា។ វ៉ាក់សាំងខ្លះមានប្រសិទ្ធភាពត្រឹម1ដូស ប៉ុន្តភាគច្រើនត្រូវការចាប់ពី ពីរដង ឬច្រើនជាងនេះដើម្បីបងា្ករការឆ្លងរោគ។ ជាទូទៅ ថ្នាំបង្ការត្រូវការពេលពីរទៅបីសប្តាហ៍ ដើម្បីចាប់ផ្តើមធ្វើការ។

តើកូនរបស់ខ្ញុំនឹងទទួលថ្នាំបង្ការនៅពេលណា? 
វ៉ាក់សាំងផ្សេងៗគ្នាត្រូវបានផ្តល់ជូននៅគ្រប់វ័យ។ ទារកភាគច្រើន ទទួលបានថ្នាំវ៉ាក់សាំងលើកដំបូងរបស់ពួកគេនៅពេលកើត(វ៉ាក់សាំងជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទB និងជំងឺរបេងសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា )។ បន្ទាប់មក កុមារដែលមានសុខភាពល្អ នឹងបន្តអនុវត្តតាមកាលវិភាគថ្នាំបង្ការដែលបានកំណត់(តាមប្រទេស)។ 

ថ្វីបើគ្រូពេទ្យធ្វើតាមកាលវិភាគវ៉ាក់សាំងដែលបានកំណត់ក៏ដោយ កុមារខ្លះអាចទទួលបានចំនួនថ្នាំវ៉ាក់សាំង ប្រភេទវ៉ាក់សាំង និងក្នុងពេលខុសគ្នា ប្រសិនបើពួកគេៈ
• មានបញ្ហាសុខភាព
• ចាប់ផ្តើមទទួលថ្នាំបង្ការយឺតពេល
• ចាប់ផ្តើមទទួលថ្នាំបង្ការទាន់ពេល ប៉ុន្តែភ្លេច ឬយឺតសម្រាប់ដូសបន្ទាប់គ្រូពេទ្យ ឬគិលានុបដ្ឋាយិការបស់កូនអ្នក នឹងណែនាំកាលវិភាគវ៉ាក់សាំងដែលត្រឹមត្រូវសម្រាប់កូនរបស់អ្នក។

តើថ្នាំបង្ការអាចបង្កផលប៉ះពាល់អ្វីខ្លះ?
ជារឿយៗ ថ្នាំបង្ការមិនបណ្ដាលឲ្យមានផលប៉ះពាល់អ្វីទេ តែពួកគេអាចបណ្តាលឲ្យ ៖
• ឡើងក្រហម ហើម ឬឈឺចាប់នៅកន្លែងដែលចាក់ថ្នាំ
• ក្ដៅខ្លួន
• កន្ទួលក្រហមតិចតួច
• ឈឺក្បាល ឬឈឺខ្លួន

ភាគច្រើននៃផលប៉ះពាល់ទាំងនេះកើតឡើងក្នុងរយៈពេលពី 1 ទៅ 2 ថ្ងៃក្រោយការចាក់វ៉ាក់សាំង។ ប៉ុន្តែវាអាចកើតឡើងពី 1 ទៅ 2 សប្តាហ៍បន្ទាប់ពីការចាក់ថ្នាំបង្ការជំងឺអុតស្វាយ ឬជំងឺកញ្ជ្រិល ស្រឡទែន និងជំងឺស្អូច។

ថ្នាំបង្ការ ជួនកាលបណ្តាលឲ្យមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដូចជាប្រតិកម្មអាល្លែកហ្ស៊ីធ្ងន់ធ្ងរ ប៉ុន្តែវាកម្រណាស់។ សូមសួរគ្រូពេទ្យ ឬគិលានុបដ្ឋាយិការបស់កូនអ្នក អំពីផលប៉ះពាល់ដែលរំពឹងទុកនៅពេលដែលកូនរបស់អ្នកទទួលថ្នាំបង្ការម្ដងៗ។ ប្រសិនបើកូនរបស់អ្នក មានប្រតិកម្ម ឬបញ្ហាបន្ទាប់ពីទទួលថ្នាំបង្ការ សូមប្រាប់គ្រូពេទ្យឬគិលានុបដ្ឋាយិកា។

តើមានអ្វីកើតឡើង ប្រសិនបើកូនរបស់ខ្ញុំឈឺ នៅពេលដែលគាត់ត្រូវទទួលថ្នាំបង្ការ?
អ្នកត្រូវប្រាប់គ្រូពេទ្យ ឬគិលានុបដ្ឋាកឲ្យដឹង ដើម្បីពួកគាត់អាចសម្រេចថាផ្តល់ថ្នាំបង្ការឲ្យកូនរបស់អ្នក ឬរង់ចាំរហូតដល់កូនរបស់អ្នកជាសិន(តាមប្រភេទនៃវ៉ាក់សាំង និងរោគសញ្ញារបស់កូនអ្នក) ។

ចុះបើកូនរបស់ខ្ញុំមានប្រតិកម្មអាល្លែកហ្ស៊ីជាមួយស៊ុត? 
សូមប្រាប់គ្រូពេទ្យ ឬគិលានុបដ្ឋាយិកាឲ្យដឹង ព្រោះថ្នាំបង្ការខ្លះប្រើប្រាស់ស៊ុតជាធាតុផ្សំសម្រាប់ផលិត។ គ្រូពេទ្យ ឬគិលានុបដ្ឋាយិកានឹងប្រាប់អ្នកថាថ្នាំបង្ការណាដែលមានសុវត្ថិភាព។

តើខ្ញុំគួរតែតាមដានការផ្ដល់ថ្នាំបង្ការកូនរបស់ខ្ញុំទេ? 
វាជារឿងសំខាន់ណាស់ ក្នុងការរក្សាសៀវភៅថ្នាំបង្ការដែលកត់ត្រាពីឈ្មោះ និងពេលវេលាដែលពួកគេទទួលបាន។ សាលារៀនជាច្រើនត្រូវការព័ត៌មានទាំងនេះមុនពេលពួកគេអនុញ្ញាតឲ្យកុមារចូលរៀន។ អ្នកអាចយកមកជាមួយនូវសៀវភៅថ្នាំបង្ការគ្រប់ពេលដែលយកកូនរបស់អ្នកមកពិនិត្យ។

តើមានផលប្រយោជន៍អ្វីក្នុងការពន្យារពេលចាក់វ៉ាក់សាំងរហូតដល់កូនរបស់ខ្ញុំមានវ័យធំបន្តិច?
មិនត្រឹមត្រូវទេ! ឪពុកម្តាយមួយចំនួនគិតថា វាជាការល្អក្នុងការផ្ដល់ថ្នាំបង្ការទៅកូនដែលមានអាយុច្រើនជាងអាយុដែលណែនាំ។ ការពិត ការសិក្សាបង្ហាញថា ការពន្យារពេលអាចផ្ដល់ផលវិបាកទៅវិញ។ ឧទាហរណ៍ ការសិក្សាមួយបានរកឃើញថាកុមារដែលទទួលបានវ៉ាក់សាំង MMR ក្រោយអាយុដែលណែនាំប្រឈមនឹងជំងឺប្រកាច់ដោយគ្រុនក្តៅខ្ពស់ជាងកុមារដែលទទួលបានវ៉ាក់សាំងនៅអាយុកំណត់។ កាលវិភាគវ៉ាក់សាំងដែលវេជ្ជបណ្ឌិតណែនាំ ត្រូវបានសិក្សាយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់។ ដូច្នេះ កុំពន្យារពេលផ្ដល់ថ្នាំបង្ការដល់កូនរបស់អ្នក។

បកស្រាយ ដោយវេជ្ជបណ្ឌិត អ៊ុន កែវសិលា បម្រើការនៅ មន្ទីរពេទ្យសូរិយា
Reference : Up-to-date 2018 "Patient education: Vaccines for babies and children age 0 to 6 years (The Basics)"