• May 22, 2018 |
• 6 years ago |
• 9.1K views

Dengue can be confusing

គ្រប់គ្នាស្គាល់គ្រុនឈាម ជាជំងឺដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរលើមនុស្សស្ទើរគ្រប់វ័យជាពិសេសកុមារ ប៉ុន្តែហាក់ដូចជាប្រជាជនមួយចំនួននៅតែមានការយល់ច្រទ្បំ។ ការយល់ខុសទាំងនោះ អាចរួមមាននូវ៣ចំណុចខាងក្រោម៖ ងាយច្រឡំគ្រុនឈាម និងគ្រុនក្តៅ ដោយសារតែជំងឺគ្រុនឈាម  មានរោគសញ្ញាស្រដៀងគ្នាទៅនឹងជំងឺគ្រុនក្តៅ ទើបធ្វើឲ្យមនុស្សមួយចំនួននៅតែមានការភាន់ច្រទ្បំរវាងជំងឺទាំង២ ។ ដូចនេះ លោកអ្នកត្រូវបែងចែកឲ្យច្បាស់ថា គ្រុនឈាម ជាជំងឺដែលការចម្លងវីរុសធ្វើឡើងតាមរយៈមូសខ្លាញី រីឯរោគសញ្ញាលេចទ្បើងក្នុងអំទ្បុងពេល ៣ ទៅ ១៤ ថ្ងៃបន្ទាប់ពីឆ្លង រួមមាន ក្តៅខ្លួនខ្លាំង ឈឺក្បាលខ្លាំង ឈឺក្នុងភ្នែកឈឺ ឬរួយសាច់ដុំ ក្អួត ចង្អោរ និង ចេញកន្ទួលលើស្បែក។ ផ្ទុយពីជំងឺគ្រុនក្តៅ ដែលវាបង្កដោយពពួកវីរុស ឬបាក់តេរី ហើយរោគសញ្ញារួមមាន ទ្បើងសីតុណ្ហភាពខ្ពស់ (៣៩ទៅ៤០អង្សាសេ) ក្តៅខ្លួនខ្លាំង រងាញាក់ ឈឺពេញខ្លួន  ក្នុងអំទ្បុងពេល ៣ ទៅ ៥ថ្ងៃ។ សុទ្ធតែមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត សូមបញ្ជាក់ថា អ្នកជំងឺគ្រុនឈាមនឹងមិនអាចឈានដល់ការបាត់បង់ជីវិតទេ ប្រសិនបើទទួលបានការព្យាបាលទាន់ពេលវេលា។ ករណីសីតុណ្ហភាពទ្បើងដល់ ៤០ អង្សាសេ ត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នប្រសិនបើវាឡើង ៣ទៅ៧ថ្ងៃបន្ទាប់ពីមានរោគសញ្ញាប្រកាច់ ជាមួយការថយចុះសីតុណ្ហភាពក្រោម ៣៨ អង្សាសេ រួមនឹងការឈឺពោះខ្លាំង ក្អួតមិនឈប់ ដកដង្ហើមញាប់ ឈាមហូរតាមអញ្ចាញធ្មេញ ក្អួតមានឈាម នោះបន្ទាប់ពី ២៤ ទៅ ៤៨ម៉ោង ដែលអ្នកជំងឺអាចស្លាប់បណ្តាលមកពី ធ្លាយប្លាស្មា ជំងឺផ្លូវដង្ហើម ហូរឈាមធ្ងន់ធ្ងរ និងការចុះខ្សោយនៃសារពាង្គកាយខ្លាំង។ ឆ្លងពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់ទៀត ដូចដែលអ្នកខ្លះនៅតែយល់ខុសថា គ្រុនឈាមអាចឆ្លងពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់ទៀតបានបើប៉ះផ្ទាល់ខ្លួនប្រាណ ឬឈាមអ្នកជំងឺ នេះមិនមែនជាការពិតនោះទេ។ ជាក់ស្តែងជំងឺគ្រុនឈាមឆ្លងពីការខាំរបស់មូសខ្លាញីដែលផ្ទុកមេរោគគ្រុនឈាម។ មូសនេះទៀតសោត មានឥទ្ធិពលខ្លាំងនៅរដូវភ្លៀងធ្លាក់ អាចបង្កើតកូននៅកន្លែងដែលអាចដក់ទឹកបានដូចជា ថូផ្កា ពាងទឹកសម្បកកង់ទ្បានជាដើម ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

• May 12, 2018 |
• 6 years ago |
• 40.5K views

ប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះជំងឺគ្រុនឈាមលើមនុស្សធំ

ជំងឺគ្រុនឈាម ជាទូទៅត្រូវបានដឹងថាជាជំងឺដែលងាយនឹងរងគ្រោះទៅលើកុមារ ក៏ប៉ុន្តែជំងឺនេះក៏អាចកើតមានចំពោះមនុស្សពេញវ័យ ឬមនុស្សធំផងដែរ។ជំងឺគ្រុនឈាមហាក់បីដូចជាលែងក្លាយទៅជាប្រធានបទក្តៅជាយូរមកហើយក្រោយពីមានយុទ្ធនាការប្រឆាំងនឹងជំងឺនេះជាច្រើនកន្លងមកពីសំណាក់ក្រសួងសុខាភិបាល ក៏ប៉ុន្តែជំងឺនេះនៅតែមិនអាចធ្វេសប្រហែសបានឡើយ ត្បិតតែក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះករណីជំងឺគ្រុនឈាមដែលកើតឡើងនៅតែមានច្រើន។ ជាក់ស្តែង នៅមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែតផ្ទាល់ ស្ថិតក្រោមការតាមដានរយៈពេល ៦ខែចុងក្រោយនេះ (ចាប់ពីខែតុលាឆ្នាំ២០១៧ ដល់ខែមីនាឆ្នាំ២០១៨) មានចំនួនសរុបប្រហែលជាង ១៦៥ ករណីសង្ស័យជាជំងឺគ្រុនឈាមកើតឡើងចំពោះមនុស្សពេញវ័យ។ ក្នុងចំណោមនោះ ករណីដែលផ្ទៀងផ្ទាត់ដោយតេស្ត Serology NS1 ផ្តល់លទ្ធផលវិជ្ជមានមានលើសពី១០០ករណីរីឯករណីផ្សេងទៀតផ្តល់លទ្ធផលអវិជ្ជមានក្នុងតេស្ត Serology NS1 ប៉ុន្តែមានការលេចឡើងនូវសញ្ញាគ្លីនិកសង្ស័យមួយចំនួន ដែលពុំមែនមានន័យថាអ្នកជំងឺមិនមានជំងឺគ្រុនឈាមឡើយ។ និយមន័យនៃជំងឺគ្រុនឈាម ជំងឺគ្រុនឈាមចំពោះមនុស្សធំ មិនខុសពីជំងឺគ្រុនឈាមកើតលើកុមារឡើយ ដោយវាកើតឡើងពីការខាំរបស់មូសខ្លាញី Aedes ដែលមានមេរោគ Flavirvirusបញ្ចូលទៅក្នុងខ្លួនរបស់មនុស្ស និងធ្វើឲ្យមនុស្សឈឺ។ជំងឺនេះត្រូវបានហៅថាជំងឺគ្រុនឈាមដោយសារតែវាអាចផ្តល់ជារោគសញ្ញាគ្រុនក្តៅ និងការហូរឈាម។ ប្រភេទនៃជំងឺគ្រុនឈាមដែលកើតលើមនុស្សពេញវ័យ គ្រុនឈាមត្រូវបានបែងចែកចេញជាបីប្រភេទផ្សេងៗគ្នា Dengue Fever, Dengue Hemorrhagic Fever និង Dengue Shock Syndrome។ ជាទូទៅមនុស្សធំច្រើនតែមានទំនោរនឹងកើតមានជំងឺគ្រុនឈាមកម្រិត Dengue Fever ច្រើនជាង Dengue Hemorrhagic Fever ផ្ទុយពីកុមារដែលច្រើនតែកើត Dengue Hemorrhagic Fever ច្រើនជាង Dengue Fever ប៉ុន្តែប្រសិនបើមនុស្សធំមាន Dengue Hemorrhagic Fever វិញនោះស្ថានភាពនឹងអាក្រក់ជាងការដែលកើតលើកុមារ។ យន្តការនៃជំងឺគ្រុនឈាម មេរោគគ្រុនឈាមនឹងត្រូវបានចម្លងទៅកាន់មនុស្សក្រោយពីមូសខ្លាញី Aedes ខាំ  ដែលដំបូងមេរោគនេះគឺនៅក្រោមស្បែកប៉ុណ្ណោះ   ប៉ុន្តែភ្នាក់ងារបង្ហាញអង់ទីហ្សែនរបស់ខ្លួនយើង ដែលជាពពួក Antigen-presenting cells (APCs)ជាអ្នកចាប់យកមេរោគនេះទៅទីកន្លែងផ្សេងៗ ហើយនាំយករហូតដល់ក្នុងសរសៃឈាមដើម្បីឲ្យរាងកាយផលិតជាអង់ទីករកម្ចាត់មេរោគទាំងនេះ។ស្របពេលជាមួយគ្នានេះដែរ សរីរាង្គរបស់អ្នកជំងឺក៏បានបញ្ចេញនូវពពួកសារធាតុគីមីមួយចំនួនក្នុងរាងកាយរបស់យើងគឺពពួក ProinflammatoryដូចជាពពួកInterleukins  និងCytokines មួយចំនួន ដែលសារធាតុទាំងនោះអាចទៅបំផ្លាញសរសៃឈាមរបស់អ្នកជំងឺហើយអាចបង្កឲ្យមានការហូរឈាម។ គួរបញ្ជាក់ថា កម្រិតនៃជំងឺគ្រុនឈាម ក៏ត្រូវបានសម្គាល់ដោយចលនការ Proinflammation នេះផ្ទាល់ផងដែរ ហើយកម្រិតនីមួយៗកើតឡើងអាស្រ័យនឹងការឆ្លើយតបនៃរាងកាយរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ។ ចំណែកពពួក Antigens (NS1) របស់មេរោគនឹងបាត់ពីក្នុងឈាមរបស់អ្នកជំងឺទៅវិញនៅចន្លោះថ្ងៃទី៣ ឬទី៤បន្ទាប់ពីចាប់ផ្តើមមានការក្តៅខ្លួន។   កត្តាប្រឈម ដូចគ្នាផងដែរ កត្តាប្រឈមនៃជំងឺគ្រុនឈាមចំពោះមនុស្សធំគឺ ពុំមានមូលហេតុដែលពិសេសជាងករណីកើតលើកុមារឡើយ មានន័យថា មិនថាអ្នកមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម លើសឈាម ឬអ្នកពិសាស្រាច្រើន  ក្មេង ឬចាស់នោះឡើយ  គឺសុទ្ធតែអាចប្រឈមនឹងជំងឺនេះបានដូចគ្នាឲ្យតែគាត់ត្រូវបានមូសខ្លាញីខាំ (ជាពិសេសការស្ថិតនៅទីកន្លែងងងឹតក្នុងពេលថ្ងៃ)។ រោគសញ្ញា ចំពោះមនុស្សធំដែលច្រើនមានជំងឺគ្រុនឈាមអាចចេញជារោគសញ្ញាដូចជា៖ •កម្រិត Dengue Fever (DF)៖ ក្តៅខ្លួន (កើតមានសឹងមនុស្សគ្រប់គ្នា) ឈឺក្បាល ក្អួត ចង្អោរ និងការឈឺសាច់ដុំឬឈឺចុកចាប់នៅក្នុងសន្លាក់ហើយពេលខ្លះអាចលេចចេញជាកន្ទួលក្រហមនៅលើស្បែក។ •កម្រិត Dengue Hemorrhagic Fever (DHF)៖ រោគសញ្ញានៃការហូរឈាម ឬហៅថាPlasma leakage syndrome។ ការហូរឈាមអាចមានជាការហូរឈាមធ្ងន់ធ្ងរ និងហូរឈាមតិចតួច ដែលក្នុងនោះករណីហូរឈាមតិចតួចមានដូចជាការហូរឈាមក្រោមស្បែក (purpura or petechiae)ដែលច្រើនកើតមាននៅលើដៃនិងជើង  ឬហូរឈាមអញ្ចាញធ្មេញនៅពេលដុសធ្មេញ ឬខ្លះហូរឈាមច្រមុះជាដើម។ រីឯការដែលហូរឈាមខ្លាំង   អាចមានជាការហូរឈាមតាមប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ (ការក្អួតឈាមឬការបត់ជើងចេញឈាម)   ហើយដែលករណីខ្លះធ្ងន់ធ្ងររហូតដល់ត្រូវការការបញ្ចូលឈាមទៀតផង។ •កម្រិតធ្ងន់ធ្ងរ Dengue Shock Syndrome(DSS)៖ អាចនឹងមានការធ្លាក់ចុះនៃសម្ពាធឈាមជីពចរដើរញាប់ ដែលជាទូទៅបណ្តាលមកពីអ្នកជំងឺបាត់បង់គ្រាប់ឈាម និងប្លាស្មា ដោយសារការខូចខាតនៃសរសៃឈាម។ ជាធម្មតាជញ្ជាំងសរសៃឈាមទប់មិនឲ្យមានការហូរចេញនៃប្លាស្មាពីសរសៃឈាមឡើយ តែកាលណាមានមេរោគគ្រុនឈាម វាអាចទៅបង្កើតជាបណ្តុំអង់ទីករអង់ទីហ្សែនដែលនាំឲ្យមានការបញ្ចេញសារធាតុProinflammatory ទៅបំផ្លាញស្រទាប់សរសៃឈាម ធ្វើឲ្យមានការហូរឈាម រួចក៏បង្កឲ្យមានការធ្លាក់ទាបនៃបរិមាណឈាម ដែលហៅថា Hypovolemic shock។ កម្រិតទី៣ នៃជំងឺគ្រុនឈាមនេះគឺជាកម្រិតធ្ងន់ធ្ងរដែលទាមទារឲ្យមានការព្យាបាលកម្រិតសង្គ្រោះបន្ទាន់ (ICU)។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យចំពោះជំងឺគ្រុនឈាមជាដំណាក់កាលដ៏សំខាន់បំផុតសម្រាប់គ្រូពេទ្យក្នុងការសន្និដ្ឋានអំពីជំងឺ ក្នុងនោះការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យរួមមាន៖ 1. ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យលើរោគសញ្ញាគ្លីនិក៖  មេរោគគ្រុនឈាមគឺប្រភេទជាវីរុស ដែលអាចស្តែងជារោគសញ្ញាប្រហាក់ប្រហែលទៅនឹងការចម្លងរោគដោយពពួកវីរុសដទៃទៀតដូចជាជំងឺផ្តាសាយជាដើមដែលអាចមានរោគសញ្ញាដូចជាការក្តៅខ្លួន ឈឺសាច់ដុំ  ក្អួតចង្អោរ   ឈឺក្បាល(តែគ្រុនឈាមនឹងពុំមានអាការៈហៀរសម្បោរឡើយ)  រួមនឹងសញ្ញាមួយចំនួនទៀតដូចជាការឡើងកន្ទួលក្រហមលើស្បែក   និងការហូរឈាមតិចឬច្រើនផងដែរ។ ក្នុងនោះការធ្វើតេស្តនៅលើស្បែកដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាTourniquet Test  ដោយក្រុមគ្រូពេទ្យ  ក៏អាចដាក់ឲ្យមានការសង្ស័យផងដែរចំពោះជំងឺគ្រុនឈាមនេះបើសិនជាតេស្តនេះបង្ហាញលទ្ធផលវិជ្ជមាន។ 2. ការមើលឈាម (Hemogramme ឬ Full Blood Count (FBC)៖  ជាការរាប់គ្រាប់ឈាម ស ក្រហម និងប្លាកែត ដែលអាចជាសញ្ញានៃការវាយលុកដោយមេរោគគ្រុនឈាមបើ៖ - មានការធ្លាក់ចុះនៃប្លាកែត (តែជំងឺឆ្លងបង្កដោយវីរុស និងបាក់តេរីមួយចំនួនក៏បង្កឲ្យមានការធ្លាក់ចុះនៃប្លាកែតផងដែរ) - មានការកើនឡើងនៃ Hematocrit (កំហាប់ឈាមខាប់)   ដោយសារមេរោគគ្រុនឈាមអាចបង្កឲ្យមានការហូរចេញនៃប្លាស្មា ដែលធ្វើឲ្យបាត់បង់បរិមាណទឹករបស់ឈាមដែលស្ថិតនៅក្នុងសរសៃឈាម - មានការថយចុះ ឬមានការកើនឡើងបន្តិចបន្តួច របស់គ្រាប់ឈាមស។ 3. តេស្តឈាមរកអង់ទីហ្សែន (Serology NS1)៖ ជាការវាស់បរិមាណ អង់ទីហ្សែន NS1 នៅក្នុងឈាមរបស់អ្នកជំងឺ។ ក៏ប៉ុន្តែ ចំពោះតេស្តនេះផ្ទាល់ពុំអាចបង្ហាញលទ្ធផលទេប្រសិនបើអ្នកជំងឺចេញរោគសញ្ញាបាន ៤ ឬ ៥ថ្ងៃ រួចមកហើយនោះ ដោយសារតែ អង់ទីហ្សែនដែលបញ្ចេញដោយមេរោគបានបាត់ទៅវិញទៅហើយ។ 4. តេស្តឈាមរកអង់ទីករ (Serology antibod)៖   ក្នុងករណីដែលអ្នកជំងឺបានចេញរោគសញ្ញាលើសពី៤ ទៅ ៥ថ្ងៃមកហើយ តាមរយៈតេស្តនេះ  គ្រូពេទ្យនឹងតាមដានរកមើលអង់ទីករIgM ឬ IgG ដែលមិនបាត់ទៅវិញទោះអង់ទីហ្សែនរបស់មេរោគបានបាត់ទៅហើយក៏ដោយ។ 5. តេស្ត PCR Virus (Polymerase chain reaction)៖  ជាការពិនិត្យឈាមរកមើល DNAរបស់វីរុសផ្ទាល់តែម្តង។ ដោយឡែក តេស្តនេះគឺមានតម្លៃថ្លៃ   ហើយដែលគេនឹងមិនប្រើប្រាស់សម្រាប់ធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជាទូទៅឡើយ។ 6. តេស្តផ្សេងៗទៀត ៖ គួរឲ្យដឹងផងដែរថា  តេស្តមួយបែបទៀត ដែលហៅថាតេស្តរហ័ស (Rapid test) គឺជាតេស្តទាក់ទងនឹងការរកមើលពពួកមេរោគគ្រុនឈាមនៅក្នុងឈាមរបស់អ្នកជំងឺដែលតេស្តប្រភេទនេះអាចបង្ហាញលទ្ធផលឆាប់រហ័សនឹងមិនមានទាមទារឲ្យមានមន្ទីរពិសោធន៍ទំនើបឡើយ តែផលវិបាកដ៏ធំរបស់តេស្តប្រភេទនេះគឺការដែលអាចមានលទ្ធផលវិជ្ជមានច្រឡំដោយសារវាអាចមាន Cross reactionជាមួយនឹងប្រភេទមេរោគដទៃទៀតនាំឲ្យមានការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យខុស។ តេស្តនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់ករណីដែលយើងសង្ស័យភ្លាមៗប៉ុណ្ណោះប៉ុន្តែមិនអាចយកមកផ្ទៀងផ្ទាត់សម្រាប់សន្មតជំងឺឡើយ។ ដូចនេះ ជម្រើសនៃការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យនឹងជ្រើសរើសទៅតាមស្ថានភាព និងលទ្ធភាពដែលអាចធ្វើបាន។  ទោះយ៉ាងណា តេស្តដែលអាចកំណត់រោគវិនិច្ឆ័យបានច្បាស់ហើយមានភាពលម្អៀងតិចនោះគឺមានតែ Serology NS1,Serology Antibody និង PCR ប៉ុណ្ណោះ។   ការព្យាបាលជំងឺគ្រុនឈាម មកដល់បច្ចុប្បន្នពុំមានការព្យាបាលជាក់លាក់ណាមួយសម្រាប់ជំងឺគ្រុនឈាមឡើយនៅទូទាំងសកលលោកដូចនេះការព្យាបាលរបស់វាគឺអាស្រ័យនឹងរោគសញ្ញាដែលស្តែងចេញ។ - ករណីអ្នកជំងឺមាន Dengue Fever ដែលមិនបណ្តាលឲ្យមានការហូរឈាមខ្លាំងទេនោះគាត់ក៏មិនតម្រូវឲ្យសម្រាកព្យាបាលនៅពេទ្យ ឬបញ្ចូលសេរ៉ូមឡើយ  គឺគ្រាន់តែសម្រាកនៅផ្ទះ និងផឹកទឹកឲ្យបានច្រើនប៉ុណ្ណោះ   (មេរោគអាចធ្វើឲ្យឈាមចេញពីសរសៃឈាម   នាំឲ្យខ្វះជាតិទឹកក្នុងឈាម)។ - ករណីអ្នកជំងឺមាន Dengue Hemorrhagic Fever ដែលអាចបង្កឲ្យមានការថយចុះនៃប្លាកែត   នោះអ្នកជំងឺអាចនឹងត្រូវការការចាក់បញ្ចូលឈាម។ ប៉ុន្តែ គ្រូពេទ្យនឹងសាកល្បងធ្វើការបញ្ចូលសូលុយស្យុងមួយចំនួនជាមុនដូចជាColloid ឬករណីខ្លះ គេបញ្ចូលតែ ប្លាកែត ប៉ុណ្ណោះ ហើយបើសិនជាលទ្ធផលល្អគេនឹងមិនធ្វើការបញ្ចូលឈាមឡើយ។ សរុបមក ការព្យាបាលចំពោះជំងឺគ្រុនឈាមគឺមានការខុសគ្នាទៅតាមករណីនីមួយៗ ដែលនឹងត្រូវសម្រេចចិត្តដោយគ្រូពេទ្យក្រោយពីធ្វើការវិនិច្ឆ័យយ៉ាងល្អិតល្អន់ទៅលើស្ថានភាពរបស់អ្នកជំងឺ ឯការបញ្ចូលឈាមនឹងធ្វើទៅតាមក្រឹត្យក្រមដែលបានកំណត់ត្រឹមត្រូវដើម្បីចៀសវាងនូវផលវិបាកដោយសារការព្យាបាលទៅលើអ្នកជំងឺ។ម្យ៉ាងទៀត ជាទូទៅចំពោះមនុស្សធំដែលកើតមានជំងឺគ្រុនឈាមនឹងត្រូវបានណែនាំឲ្យចូលសម្រាកនៅមន្ទីរពេទ្យ ជាពិសេសគឺករណីមាន Dengue Hemorrhagic Fever (ដែលអាចចូលផ្នែកទូទៅ ឬផ្នែកសង្គ្រោះបន្ទាន់) ហើយក្នុងករណី Dengue Shock Syndrome គឺតម្រូវឲ្យចូលក្នុងផ្នែកសង្គ្រោះបន្ទាន់តែម្តង។ ទាក់ទងនឹងការតមចំណីអំឡុងពេលព្យាបាលក្នុងករណីជំងឺឆ្លងជាទូទៅដែលមិនថាជាជំងឺគ្រុនឈាម  ឬគ្រុនពោះវៀន វាជាការយល់ច្រឡំមួយរបស់ប្រជាជនភាគច្រើន។ ក្នុងករណីនេះ គ្រូពេទ្យនឹងណែនាំឲ្យមានការពិសាអាហារមានជីវជាតិឲ្យបានច្រើន ដើម្បីបំប៉នដល់សរីរាង្គ និងជាពិសេសដល់ពពួកគ្រាប់ឈាមស ដែលជាអ្នកប្រឆាំងនឹងមេរោគក្នុងខ្លួនរបស់យើង។ ករណីត្រូវប្រុងប្រយ័ត្ន ក្នុងករណីដែលមានរោគសញ្ញាក្តៅខ្លួន ហើយមានការសង្ស័យថាអាចជាជំងឺគ្រុនឈាម និងមុនពេលធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យច្បាស់លាស់នោះ អ្នកជំងឺគួរចៀសវាងការប្រើប្រាស់ថ្នាំដោយខ្លួនឯង ក្នុងនោះរួមមានពពួក NSAIDs និងអាស្ពីរីនជាដើម ពីព្រោះឱសថអាស្ពីរីនមានមុខងារទប់មិនឲ្យប្លាកែតចាប់ជាប់គ្នា ដែលអំណោយផលដល់រោគសញ្ញានៃការហូរឈាម ជាហេតុអាចបង្កឲ្យមានការគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងក្នុងករណីដែលមានជំងឺគ្រុនឈាម។ ដូចគ្នាផងដែរ ពពួក NSAIDs ក៏អាចបង្កការគ្រោះថ្នាក់ដោយការហូរឈាមនេះផងដែរ។ ចំពោះការប្រើប្រាស់ថ្នាំពពួក ប៉ារ៉ាសេតាម៉ុល ក៏គួរតែមានការប្រុងប្រយ័ត្នផងដែរ ដោយមិនគួរប្រើប្រាស់ឲ្យលើសពីកម្រិតនៃការប្រើប្រាស់ឡើយ។ ម្យ៉ាងទៀត អ្នកជំងឺក៏ត្រូវប្រយ័ត្នប្រយែងចំពោះកត្តាដែលបណ្តាលឲ្យមានការហូរឈាមដូចជាការដួល បុកទង្គិច និងកោសខ្យល់ជាដើម ទោះបីក្នុងកម្រិតស្រាលក៏ដោយដោយសារមេរោគគ្រុនឈាមអាចបំផ្លាញសរសៃឈាម និងប្លាកែតស្រាប់ធ្វើឲ្យងាយទទួលរងការប៉ះទង្គិចជាងធម្មតា (គ្រោះថ្នាក់បំផុតប្រសិនបើវាបង្កឲ្យមានការហូរឈាមនៅខាងក្នុង)។ ការការពារជំងឺគ្រុនឈាម ការពារជំងឺគ្រុនឈាមសម្រាប់មនុស្សធំមិនខុសពីកុមារឡើយ គឺតម្រូវឲ្យធ្វើការស្លៀកពាក់ជិតៗ និងបើអាចគឺសម្លៀកបំពាក់ដែលមានពណ៌ចាំងៗឬពណ៌ស្រស់ ហើយគួរព្យាយាមកុំស្ថិតនៅទីកន្លែងងងឹត ការលាបផលិតផលការពារមូសនៅលើស្បែក និងការគេងក្នុងមុងជាដើម ដែលនេះជាការការពារបុគ្គល។ រីឯការការពារជារួម គឺការបំបាត់ទឹកថ្លុក ប្រើថ្នាំអាល់បែតក្នុងពាង កម្ទេចសម្បកកង់និងសម្ភារៈដែលអាចដក់ទឹកបាន។ចំពោះការការពារដោយវ៉ាក់សាំង គឺកំពុងតែស្ថិតនៅក្នុងការពិភាក្សាគ្នាក្នុងចំណោមអង្គការសុខភាពពិភពលោកនៅឡើយ ហើយក៏នៅមិនទាន់មានការប្រើប្រាស់ទូលំទូលាយក្នុងពិភពលោកដែរបើទោះបីជាវ៉ាក់សាំងរបស់ជំងឺគ្រុនឈាមនេះត្រូវបានផលិត និងចរាចរណ៍តាំងពីឆ្នាំ ២០១៦មកម្ល៉េះក៏ដោយ។ ផលវិបាកនៃជំងឺគ្រុនឈាម ផលវិបាកនៃគ្រុនឈាមគឺ ការហូរឈាម ឬឈានដល់មាន Shock Syndrome (ការធ្លាក់ទាបនៃសម្ពាធឈាម) ដែលអាចគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត។ អាចមានការប៉ះពាល់ដោយកម្រផងដែរ ទៅលើសរីរាង្គថ្លើមដោយសារមេរោគគ្រុនឈាមនេះ ដែលអាចបង្កឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងររហូតប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិត (Fulminant hepatic failure)។ជារួមមក លោកវេជ្ជបណ្ឌិត បូរី សុថ្ថារិទ្ធ បានក្រើនរំលឹកម្តងទៀត ចំពោះអ្នកជំងឺដែលសង្ស័យថាមានជំងឺគ្រុនឈាម ជាពិសេសពេលក្តៅខ្លួននៅអំឡុងពេលខែវស្សា ត្រូវចៀសវាងការប្រើប្រាស់ថ្នាំដោយខ្លួនឯង មុនពេលដឹងមូលហេតុច្បាស់លាស់ ព្រមទាំងរួសរាន់ទៅកាន់មន្ទីរពេទ្យដែលនៅជិតបំផុត ឬមន្ទីរពេទ្យធំដែលមានលទ្ធភាពក្នុងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបានរហ័ស។ លោកក៏បានលើកទឹកចិត្តផងដែរដល់ក្រុមគ្រូពេទ្យឲ្យបន្តធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឲ្យបានច្បាស់លាស់ (តាមរយៈការវិភាគរោគសញ្ញាគ្លីនិក និងការវិភាគទៅលើលទ្ធផលឈាម អេម៉ូក្រាម ដែលសុទ្ធតែអាចធ្វើទៅបានស្ទើរតែនៅគ្រប់កន្លែងទាំងអស់) ដើម្បីចៀសវាងក្នុងការបណ្តោយឲ្យជំងឺនេះវិវឌ្ឍទៅរកស្ថានភាពដែលធ្ងន់ និងផ្តល់ការព្យាបាលដែលសមស្របទៅនឹងករណីរបស់អ្នកជំងឺ។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត បូរី សុថ្ថារិទ្ធ ឯកទេសវេជ្ជសាស្រ្តទូទៅ (Internal Medicine) និងជំងឺឆ្លង នៃមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាងដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេង ឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

• Mar 10, 2018 |
• 6 years ago |
• 7.6K views

ជំងឺហង់សិនជាជំងឺសួរពូជឬយ៉ាងណា?

និយមន័យនៃជំងឺហង់សិន ជំងឺហង់សិន ឬ ជំងឺឃ្លង់ ជាប្រភេទជំងឺឆ្លងបង្កដោយបាក់តេរីម្យ៉ាងឈ្មោះបាក់តេរីដឺហង់សិន (My-cobacterium Lepre)។ វាប៉ះពាល់ជាសំខាន់ទៅលើស្បែក និងសរសៃប្រសាទ។ ការវិវឌ្ឍរបស់ជំងឺនេះយឺតៗ ដោយសារមេរោគសម្ងំនៅក្នុងខ្លួនមនុស្សជាមធ្យម៣ឆ្នាំ ទើបចេញជារោគសញ្ញា។ ជាក់ស្តែងជំងឺហង់សិន អាចកើតមានលើមនុស្សគ្រប់វ័យ និងគ្រប់ភេទ។ប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ជំងឺហង់សិនមានជាមធ្យមចន្លោះពី ១០០ ទៅ ២០០នាក់ នៃករណីថ្មីរបស់ជំងឺហង់សិនទូទាំងប្រទេស ដែលមានអត្រាប្រេវ៉ាទ្បង់១ លើ ១០០,០០០។ ប៉ុន្តែ អត្រានៃអ្នកកើតជំងឺហង់សិនថ្មីនេះ មានការថយចុះជាបន្តបន្ទាប់ក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំចុងក្រោយ ដែលវាស្ថិតក្នុងចន្លោះពី១០ ទៅ១៥ ភាគរយ។ មូលហេតុអ្វីដែលបង្កឲ្យកើតជំងឺ? ដោយហេតុថា ជំងឺហង់សិនបណ្តាលមកពីមានការឆ្លងមេរោគបាក់តេរីដឺហង់សិន (Mycobacterium Lepre)។ ម៉្យាង វាឆ្លងពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់តាមរយៈផ្លូវដង្ហើម ដូចជំងឺរបេងដែរ។ដូច្នេះ អ្នកដែលមានហានិភ័យខ្ពស់បំផុតទៅនឹងជំងឺនេះគឺជាអ្នកដែលរស់នៅផ្ទាល់ជាមួយអ្នកជំងឺដែលមិនទាន់បានទទួលការព្យាបាល។ តើជំងឺហង់សិនមានរោគសញ្ញាបែបណាខ្លះ? ជំងឺហង់សិនត្រូវបានចែកចេញជា២ប្រភេទរួមមានប្រភេទមេរោគតិច និង ប្រភេទមេរោគច្រើនដែលមានរោគសញ្ញាដូចជា៖ •ស្នាមលើស្បែកមួយឬ ច្រើន ដោយមានការបាត់បង់ញាណដឹងនៅលើស្លាកស្នាម ហើយមិនទាន់ទទួលការព្យាបាលត្រឹមត្រូវដោយថ្នាំច្រើនមុខ(MDT)។ •ស្នាមនៃជំងឺហង់សិន អាចមានពណ៌ស ឬក្រហមស្រគាំ ឬ ពណ៌ទង់ដែង •អាចរាបស្មើ ទ្បើងខ្ពស់ ឬ ពក មិនរមាស់ •ជាធម្មតាមិនឈឺលើស្នាមទេ •មានបាត់បង់ញាណដឹងលើស្នាមដូចជា ក្តៅ ប៉ះមិនដឹង មិនមានការឈឺចាប់ •វាកើតមានគ្រប់កន្លែងនៃរាងកាយ។ វិធីសាស្រ្តធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យនៃជំងឺ ជាទូទៅជំងឺហង់សិនឬឃ្លង់ត្រូវបានធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យតាម២របៀប៖ •ការធ្វើតេស្តលើស្នាម •ការរកមេរោគក្នុងមន្ទីរពិសោធន៍។ ការព្យាបាលជំងឺហង់សិន ការព្យាបាលជំងឺហង់សិនចែកជា២របៀប៖ •រយៈពេល៦ខែ សម្រាប់អ្នកជំងឺដែលមានមេរោគតិច (ប៉េបេ) •រយៈពេល១២ខែ សម្រាប់អ្នកជំងឺដែលមានមេរោគច្រើន (អឹមបេ)។ គួរបញ្ជាក់ថា អ្នកជំងឺហង់សិនអាចធ្វើការព្យាបាលឲ្យជាសះស្បើយ១០០% នៅគ្រប់មណ្ឌលសុខភាពនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដោយពុំមានការបង់ប្រាក់នោះទេ។ ករណីការព្យាបាលមានភាពយឺតយ៉ាវ នោះអ្នកជំងឺអាចប្រឈមនឹងផលវិបាកដូចជា ពិការភ្នែក ដៃ ជើង ដោយសារការកើតមានប្រតិកម្មនៃជំងឺហង់សិន។ វិធីសាស្រ្តដើម្បីការពារខ្លួន វិធីមួយដ៏សាមញ្ញនោះគឺបើសង្ស័យ ឬមានស្នាមនៅលើស្បែកដែលមិនមានការឈឺចាប់ សូមអញ្ជើញទៅទទួលការព្យាបាលនៅមណ្ឌលសុខភាព ដែលមាននៅក្បែរផ្ទះរបស់លោកអ្នក។ សូមលោកអ្នកចាំថា ជំងឺហង់សិនឬ ឃ្លង់ វាជាជំងឺឆ្លង មិនមែនជំងឺសួរពូជទេ ហើយជំងឺនេះងាយព្យាបាលតែពិបាករកវត្តមានមេរោគ ពីព្រោះការសម្ងំរោគ និង ការបង្ករោគមិនមានការរំខានមក លើអ្នកជំងឺទ្បើយ។ បកស្រាយដោយ ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ទ្បាយ សម្បត្តិ ឯកទេសជំងឺទូទៅ ជាប្រធានផ្នែកហង់សិន ព្រមទាំងជាអនុប្រធានការិយាល័យបច្ចេកទេសនៃមជ្ឈមណ្ឌលជាតិកម្ចាត់រោគរបេង និងហង់សិន ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

• Mar 09, 2018 |
• 6 years ago |
• 8.3K views

អ្វីដែលគ្រប់គ្នាត្រូវដឹង ពីជំងឺរបេង!

ទោះបីសព្វថ្ងៃ ប្រទេសកម្ពុជាយើង មានកម្មវិធីជាតិកម្ចាត់ជំងឺរបេង និងហង់សិន ហៅកាត់ថា CENAT បានធ្វើការគ្រប់គ្រងរបេងបានល្អ និងមានប្រសិទ្ធភាពយ៉ាងណាក៏ដោយ របេងនៅតែជាជំងឺមួយដែលត្រូវតែស្វែងយល់បន្ថែម។ និយមន័យជំងឺរបេង របេង ជាជំងឺបង្កឡើងដោយមេរោគម៉្យាងឈ្មោះថា Koch’s bacillus ស្ថិតក្នុងក្រុម Mycobacterium Tuberculosis Complex ដែលត្រូវបានបែងចែកជា២ប្រភេទ គឺទម្រង់Active និង Latent។ របេងអាចកើតមានឡើងនៅគ្រប់សរីរាង្គទាំងអស់រួមមាន សួត ឆ្អឹង កូនកណ្តុរ ប្រដាប់បន្តពូជ ពោះវៀន ឬស្រទាប់ពោះវៀន និងនៅលើស្បែកជាដើម។ ប៉ុន្តែមនុស្សភាគច្រើនចំណាំថា របេងច្រើនកើតតែនៅលើសួត ដោយហេតុថាក្នុងចំណោមរបេងទាំងអស់លើសពី៩០ភាគរយ បង្កជំងឺនៅផ្លូវដង្ហើម (សួត)។ មូលហេតុនៃការឆ្លង ដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ ជំងឺរបេងកើតមានឡើងដោយសារមេរោគប្រភេទបាក់តេរី ដែលឆ្លងតាមផ្លូវដង្ហើម ដូច្នេះហើយគ្រប់បរិបទណាដែលទាក់ទងតាមផ្លូវដង្ហើម សុទ្ធតែអាចចម្លងមេរោគរបេងនេះបាន។ បុគ្គលដែលមានទំនោរទាក់ទងជាមួយមនុស្សច្រើន តែងប្រឈមខ្ពស់ទៅនឹងជំងឺរបេងនេះ ដូចជាអ្នកទទួលភ្ញៀវ អ្នកធ្វើការជាមួយអ្នកជំងឺរបេង និងអ្នកដែលមានប្រព័ន្ធការពាររាងកាយខ្សោយ ដូចជាមនុស្សចាស់ អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម លើសសម្ពាធឈាម អ្នកជំងឺបេះដូង ជាពិសេសអ្នកជំងឺអេដស៍ជាដើម។ តំបន់ដែលប្រឈមនឹងជំងឺរបេងច្រើនគឺប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ ដោយសារការរក្សាអនាម័យនៅមានកម្រិតនៅឡើយ។     រោគសញ្ញាអ្នកជំងឺរបេង ភាគច្រើននៃអ្នកជំងឺរបេងដែលបង្កឡើងនៅលើសួត តែងស្តែងចេញជារោគសញ្ញា៤សំខាន់៖ • ក្តៅខ្លួនស្ទិញៗ ច្រើនកើតចាប់ពីពេលរសៀលដល់ពេលយប់ (Febricula) • ចាប់ផ្តើមស្រកទម្ងន់ខុសពីធម្មតា • ថយចុះនូវចំណង់អាហារ • អស់កម្លាំង។ ក្រៅពីនោះ ក៏មានសញ្ញាទាក់ទងនឹងសួត ដូចជាក្អករ៉ាំរ៉ៃ មានស្លេស្ម លើសពី២សប្តាហ៍ និងមានអាការៈហត់។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ គ្រូពេទ្យជំនាញធ្វើការវិភាគជំងឺរបេងដោយផ្តោតលើ៣ចំណុចសំខាន់៖ • សាកសួរអំពីប្រវត្តិអ្នកជំងឺ៖ ធ្លាប់មានក្រុមគ្រួសារកើតជំងឺរបេង ធ្វើការនៅតំបន់ដែលប្រឈមមុខដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ • ពិនិត្យលើរោគសញ្ញានានា • ថតសួត និងរកមើលមេរោគរបេងក្នុងកំហាកអ្នកជំងឺ។ ក្នុងកម្មវិធីជាតិកម្ចាត់ជំងឺរបេង គេចែកការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជា៣ប្រភេទខុសគ្នារួមមាន៖ • របេងក្នុងសួតដែលមើលកំហាកឃើញមេរោគរបេង • របេងក្នុងសួតដែលមើលកំហាកមិនឃើញមេរោគរបេង • របេងក្រៅសួតដូចជា របេងឆ្អឹង របេងកូនកណ្តុរ របេងស្រោមសួត របេងប្រដាប់បន្តពូជ។ ក្រៅពីនោះ គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការច្រឹបសាច់សួត ដើម្បីធ្វើការត្រួតពិនិត្យមើលមេរោគដោយមីក្រូទស្សន៍។ ការព្យាបាលជំងឺរបេង តាមរូបមន្តថ្មីនៃកម្មវិធីជាតិ របេងតម្រូវឲ្យមានការព្យាបាលតាម ២របៀប ដោយផ្អែកលើការវិវឌ្ឍរបស់របេង៖ • របៀបទី១៖ o ប្រើសម្រាប់ករណីថ្មី ដែលការព្យាបាលមានរយៈពេល៦ខែ ដោយ២ខែដំបូងជាការព្យាបាលសម្រុកដោយអ្នកជំងឺត្រូវប្រើថ្នាំរបេង៤មុខបញ្ចូលគ្នា និងចាប់ពីខែទី៣ដល់ទី៦ជាការព្យាបាល ដោយប្រើថ្នាំតែ២មុខ។ ជាទូទៅ ថ្នាំត្រូវលេបម្តងក្នុងមួយថ្ងៃ នៅពេលព្រឹក ដោយធ្វើការគណនាកម្រិតប្រើប្រាស់ធៀបនឹងទម្ងន់អ្នកជំងឺ។ o ដោយឡែក ចំពោះអ្នកជំងឺរបេងឆ្អឹង និងរបេងស្រោមខួរ ការព្យាបាលតាមរបៀបទីមួយនេះ ត្រូវប្រើរយៈពេល១២ខែ ដោយបែងចែកការព្យាបាលសម្រុកប្រើថ្នាំរបេង៤មុខបញ្ចូលគ្នារយៈពេល២ខែដំបូង និងព្យាបាលបន្តរយៈពេល១០ខែ ដោយប្រើថ្នាំតែ២មុខ។ • របៀបទី២ ៖ ប្រើសម្រាប់ករណីព្យាបាលតាមរបៀបទី១មិនជា ឬជារបេងលាប់ឡើងវិញ ឬខកខានការតាមដានព្យាបាល។ ការព្យាបាលតាមរបៀបទី២នេះត្រូវប្រើរយៈពេល៨ខែ ដោយបែងចែកការព្យាបាលសម្រុក ប្រើថ្នាំរបេង៤មុខបញ្ចូលគ្នារយៈពេល៣ខែដំបូង និងព្យាបាលបន្តរយៈពេល៥ខែដោយប្រើថ្នាំតែ៣មុខ។ ករណីរបេងមានភាពស៊ាំនឹងថ្នាំ ការព្យាបាលគឺខុសពីរបៀបទាំងពីរខាងលើ ព្រោះការព្យាបាលតាមរបៀបទី១ និងទី២មិនទទួលបានលទ្ធផល នោះអ្នកជំងឺនឹងតម្រូវឲ្យសម្រាក និងព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យរយៈពេលយូរ។ ជាក់ស្តែងប្រសិទ្ធភាពនៃការព្យាបាលជំងឺរបេងមានកម្រិតខ្ពស់ ប៉ុន្តែដោយសារជំងឺរបេងខ្លះ មានភាពកាចសាហាវពីកំណើត ពេលខ្លះអ្នកជំងឺមិនបានគោរពតាមការព្យាបាលឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ឬបោះបង់ការព្យាបាល ដោយសារទ្រាំទ្រនឹងផលរំខានថ្នាំពុំបាន ម៉្យាងអ្នកជំងឺមិនបានលេបថ្នាំឲ្យបានទៀងម៉ោងដែលគ្រូពេទ្យបានណែនាំ ធ្វើឲ្យមេរោគស៊ាំនឹងថ្នាំ និងថ្នាំលែងមានប្រសិទ្ធភាពទៀត។ ផលវិបាក ករណីអ្នកជំងឺរបេងដែលមិនបានទទួលការព្យាបាលទាន់ពេលវេលា នឹងធ្វើឲ្យសរីរាង្គមានការខូចខាតកាន់តែខ្លាំងឡើង ដូចជាដំបៅសាច់សួតកាន់តែខ្លាំង ពុកឆ្អឹងកាន់តែខ្លាំងជាដើម។     ការការពារ គួរមានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់ពេលនិយាយទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកជំងឺរបេងដូចជា  ពាក់ម៉ាស់ ប្រើរបាំងការពារ ឬប្រើកង្ហារបក់បញ្ច្រាសនៅកន្លែងធ្វើការ កន្លែងដែលត្រូវមានទំនាក់ទំនងច្រើនជាមួយភ្ញៀវ និងប្រកាន់ខ្ជាប់ការរស់នៅស្អាតក្នុងបរិយាកាសបរិសុទ្ធ។ ប្រសិនបើមាននរណាម្នាក់មានសញ្ញាសង្ស័យខាងលើ គួរណែនាំឲ្យមកជួបជាមួយគ្រូពេទ្យឲ្យបានឆាប់បំផុតតាមដែលអាចធ្វើបាន។ គួរបញ្ជាក់ថា ថ្នាំព្យាបាលជំងឺរបេងត្រូវបានផ្តល់ជូនដោយឥតគិតថ្លៃតាមមណ្ឌលសុខភាពមន្ទីរពេទ្យបង្អែកតាមស្រុក ខេត្ត ក្រុង និងពេទ្យថ្នាក់ជាតិទូទាំងខេត្ត-ក្រុង។ គួរបញ្ឈប់ ឬចៀសឲ្យឆ្ងាយពីផ្សែងបារី ព្រោះវាអាចធ្វើឲ្យមេរោគរបេងងាយឆ្លងចូល។ បកស្រាយដោយ ៖ សាស្ត្រាចារ្យរង នី ចន្ទី ប្រធានផ្នែកជំងឺសួត និងជំងឺឆ្លង ព្រមទាំងជាអនុប្រធានបច្ចេកទេស ប្រចាំនៅមន្ទីរពេទ្យព្រះកុសុមៈ ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

• Sep 15, 2017 |
• 7 years ago |
• 5.1K views

[ខ្លឹមៗ] ជំងឺរបេងមិនមែនជាជំងឺតពូជទេ តែទាមទារការការពារខ្ពស់

ប្រជាជនទូទៅតែងតែខ្លាចរអាជាមួយជំងឺរបេង ហើយចាស់ៗតែងតែនិយាយតគ្នាថា ជំងឺរបេងជាជំងឺតពូជ។ ចំពោះប្រទេសដែលមិនទាន់មានការអភិវឌ្ឍន៍ ជំងឺរបេងជាជំងឺងាយឆ្លងណាស់ ពោលគឺប្រជាជនក្នុងតំបន់មានការអប់រំពីសុខភាពនៅមានកម្រិត។ យ៉ាងណាវិញ ប្រទេសកម្ពុជាជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ រីឯជំងឺរបេងមានវិធានការការពារខ្ពស់ចំពោះប្រជាជនផងដែរ ជាលទ្ធផលនាពេលបច្ចុប្បន្ន អត្រានៃជំងឺរបេងមានកម្រិតទាបមួយ។ បើតាមប្រសាសន៍របស់គ្រូពេទ្យឯកទេស ជំងឺរបេងលែងជាជំងឺតពូជទៀតឡើយ មានន័យថាបើអ្នកដែលរស់នៅជាមួយអ្នកជំងឺផ្ទុកមេរោគរបេងនេះ មានការការពារខ្ពស់នោះការឆ្លងមានតួលេខទាប។ របេង គឺជាជំងឺឆ្លងមួយប្រភេទដែលឆ្លងពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់ទៀត ពោលគឺឆ្លងពីមនុស្សផ្ទុកជំងឺនេះទៅមនុស្សដែលមិនមានផ្ទុកវាតាមរយៈការដកដង្ហើម។ ជំងឺរបេងកើត ទៅលើខ្លួនមនុស្សតាមរយៈបាត់តេរីឈ្មោះថា Mycobacterium tuberculosis. ជំងឺរបេង អាចកើតលើគ្រប់សរីរាង្គនៃរាងកាយរបស់មនុស្សដូចជា របេងឆ្អឹង របេងកូនកណ្តុល និងរបេងក្បាលជង្គង់ជាដើម ។ល។  វិធីដំបូង ដើម្បីការពារកុំឲ្យកើតជំងឺរបេង គឺត្រូវចាក់វ៉ាក់សាំងបង្ក និងពាក់ម៉ាស់ការពារដើម្បីកុំឲ្យឆ្លងបាក់តេរីពីអ្នកជំងឺតាមរយៈការដកដង្ហើម ការក្អក ការកណ្តាស់ ឬការនិយាយស្តីដោយមិនបានប្រុងប្រយ័ត្នពីអ្នកមានផ្ទុកមេរោគនេះ។ លោកវេជ្ជបណ្ឌិតបានបញ្ចាក់ថា ការចាក់វ៉ាក់សាំងបង្កា​ និងការពាក់ម៉ាស់ គឺជាវិធីដ៏ប្រសើរដើម្បីការពារកុំឲ្យឆ្លង ឬកើតជំងឺនេះ ប៉ុន្តែអ្វីដែលប្រសើរជាងនេះទៅទៀតនោះ គឺការរួមសហការគ្នាកម្ចាត់ជំងឺរបេង។ ជាតួយ៉ាងប្រសិនបើមានសមាជិកគ្រួសារណាម្នាក់ ឬមនុស្សនៅក្នុងសហគមន៍ របស់យើងកើតជំងឹរបេង យើងត្រូវសហការគ្នា ដើម្បីស្វែងរកការព្យាបាលគាត់ឲ្យជាសះស្បើយ ទើបការពារខ្លួនយើងកុំឲ្យឆ្លងជំងឺនេះបាន។ ខាងលើនេះជាការបកស្រាយរបស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ឡុង រ័ត្នមុនី ឯកទេសជំងឺរបេង និងជាប្រធានផ្នែកនៅមន្ទីរពិគ្រោះជំងឺក្រៅ នៃមជ្ឈមណ្ឌលជាតិកម្ចាត់ជំងឺរបេង និងហង់សិន។ លោកវេជ្ជបណ្ឌិតក៏ផ្តែផ្តាំបន្តថា ប្រសិនបើលោកអ្នកមានរោគសញ្ញាណាមួយដែលសង្ស័យជាជំងឺរបេង លោកអ្នកគួរគប្បីមកជួបពិគ្រោះជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញ ដើម្បីទទួលការព្យាបាលបានទាន់ពេលវេលា ក៏ដូចជាការពារការឆ្លងទៅមនុស្សជុំវិញខ្លួនលោកអ្នកផងដែរ៕ ស្វែងយល់បន្ថែម៖ ជំងឺរបេងមិនមែនជាជំងឺតពូជទេ ! ©2017 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ​

• Aug 17, 2017 |
• 7 years ago |
• 8.5K views

ជំងឺរបេងមិនមែនជាជំងឺតពូជទេ !

   ប្រជាជនកម្ពុជាភាគច្រើន ប្រាកដជាជជ្រាបខ្លះពីជំងឺរបេង។​ ប៉ុន្តែដើម្បីផ្តល់ជាចំណេះដឹងបន្ថែមទាក់ទិននឹងជំងឺរបេង​ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ឡុង រ័ត្នមុនី ឯកទេសជំងឺរបេង និងជាប្រធានផ្នែកនៅមន្ទីរពិគ្រោះជំងឺក្រៅ នៃមជ្ឈមណ្ឌលជាតិកម្ចាត់ជំងឺរបេង និងហង់សិន បានផ្តល់ជាកិត្តិយសដល់ចូលរួមបកស្រាយ ពីស្ថានភាពទូទៅនៃជំងឺរបេង។ ជំងឺរបេង និងការឆ្លងរាលដាល      របេង គឺជាជំងឺឆ្លងមួយប្រភេទដែលឆ្លងពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់ទៀត ពោលគឺឆ្លងពីមនុស្សផ្ទុកជំងឺនេះទៅមនុស្សដែលមិនមានផ្ទុកវាតាមរយៈការដកដង្ហើម។ ជំងឺរបេងកើត ទៅលើខ្លួនមនុស្សតាមរយៈបាត់តេរីឈ្មោះថា Mycobacterium tuberculosis. ជំងឺបេង អាចកើតលើគ្រប់សរីរាង្គនៃរាងកាយរបស់មនុស្សដូចជា របេងឆ្អឹង របេងកូនកណ្តុល និងរបេងក្បាលជង្គង់ជាដើម ។ល។ ប៉ុន្តែប្រភេទជំងឺរបេងទាំងនេះ មិនឆ្លងរីករាលដាលគឺមនុស្សម្នាក់ ទៅមនុស្សម្នាក់ទៀតឡើយ។ ជំងឺរបេងមួយប្រភេទដែលអាចឆ្លងរាលដាលពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់ទៀតនោះគឺជំងឺរបេងសួតដោយជំងឺរបេងសួតនេះឆ្លងតាមរយៈការដកដង្ហើម ការក្អក ការកណ្តាស់ ការនិយាយស្តីដោយមិនបានប្រុងប្រយ័ត្នពីអ្នកមានផ្ទុកជំងឺនេះ។ រោគសញ្ញា       ជំងឺរបេងនេះ អាចបង្ហាញជារោគសញ្ញាមួយចំនួនដូចជា ធ្វើឲ្យអ្នកជំងឺធ្លាក់ខ្លួនស្គម អស់កម្លាំង ល្ហិតល្ហៃដៃជើង បែកញើសខ្នង ហើយក្នុងករណីនេះជាជំងឺរបេងសួត វាធ្វើឲ្យអ្នកជំងឺក្អករ៉ាំរ៉ៃ។ ប៉ុន្តែភាគច្រើនយោងតាម ការសិក្សាស្រាវជ្រាវចុងក្រោយនៃមជ្ឈមណ្ឌលជាតិកម្ចាត់រោគរបេង និងហង់ស៊ិន បានបញ្ចាក់ថា នៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ចំនួន៥០%នៃអ្នកជំងឺរបេង មិនបានបង្ហាញរោគសញ្ញាតាមរយៈការក្អកឡើយ។ លោកវេជ្ជបណ្ឌិតបានណែនាំថា ប្រជាជមកម្ពុជាយើងគួរមានការប្រុងប្រយ័ត្នឲ្យមែនទែន ចំពោះរបកគំហើញថ្មីមួយនេះ។ ហេតុដូច្នេះ ប្រសិនបើអ្នកមានអាការៈធ្លាក់ខ្លួនស្គម អស់កម្លាំង ល្ហិតល្ហៃដៃជើង បែកញើសខ្នងជាដើម នេះគួរតែទៅពិនិត្យសុខភាព និងទទួលការព្យាបាលពីគ្រូពេទ្យជំនាញជាបន្ទាន់។ ការវិវឌ្ឍន៍នៃជំងឺរបេង       លោកវេជ្ជបណ្ឌិតបានបញ្ជាក់ថា បើសិននិយាយពីជំងឺរបេង ប្រជាជនភាគច្រើនតែងតែសង្កត់ធ្ងន់ទៅជំងឺរលាកសួត ប៉ុន្តែជំងឺរបេងនេះវាមិនមែនកើតតែនៅលើសួតតែម៉្យាងទេ ពោលគឺវាអាចកើតឡើងលើសរីរាង្គមួយចំនួនទៀតដូចជា ស្បែក ប្រដាប់ភេទ ប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ​ (តម្រងនោម) ភ្នែក និងលើសន្លាក់ ។ល។ ជំងឺរបេងត្រូវបានក្រសួងសុខាភិបាលកម្ពុជា ចាត់ទុកជាជំងឺសង្គមពីព្រោះវាជាប្រភេទជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ ដែលធ្វើឲ្យអ្នកជំងឺស្គម អស់កម្លាំង ពិសាបាយមិនបាន សម្រាន្តមិនលក់ និងមិនអាចរកទទួលទានបានទៀតផង ហើយក្នុងករណីធ្ងន់ធ្ងរជំងឺនេះ អាចបណ្តាលឲ្យអ្នកជំងឺស្លាប់បាន។ យោងតាមប្រសាសន៍លោកវេជ្ជបណ្ឌិតបានឲ្យដឹងថា ប្រជាជនកម្ពុជាយើងមានការយល់ដឹងច្រើនអំពីជំងឺរបេង ដោយសារនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ប្រទេសយើងបានបង្កើតប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយ។ ដោយឡែកមានប្រជាជាននៅតំបន់ដាច់ស្រយាលមួយចំនួនតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ដែលមិនបានយល់ឲ្យស៊ីជម្រៅពីជំងឺនេះ។ សមាគមន៍ដាច់ស្រយាលទាំងនោះ មជ្ឈមណ្ឌលជាតិកម្ចាត់ជំងឺរបេង និងហង់ស៊ិនបានចុះទៅដោយផ្ទាល់ដើម្បីស្រាវជ្រាវពីអត្រាអ្នកកើតជំងឺរបេង និងផ្តល់ការព្យាបាលដោយយកចិត្តទុកដាក់។ ការព្យាបាល         មនុស្សមួយចំនួនតែងគិតថា ជំងឺជាជំងឺតពូជពីព្រោះពួកគាត់តែងមានទស្សនៈថា កូនកម្លោះក្រមុំរស់នៅក្នុងគ្រួសារដែលមានឪពុក ឬម្តាយកើតជំងឺរបេងតែងឆ្លងជំងឺនេះពីឪពុក ឬម្តាយរបស់គេ ហេតុដូច្នេះគេមិនយកធ្វើជាភរិយា ឬស្វាមីឡើយ។ ប៉ុន្តែតាមការពិត ទស្សនៈបែបនេះវាហួសសម័យហើយ ពីព្រោះជំងឺរបេងនេះអាចព្យាបាលជាសះស្បើយបាន១០០% ដោយការប្រើប្រាស់ឱសថ និងការចាក់ថ្នាំ ដោយគ្រាន់តែឲ្យអ្នកជំងឺអនុវត្តការប្រើប្រាស់ឱសថតាមវេជ្ជបញ្ជា ឬបុគ្គលិកសុខាភិបាលឲ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួនប៉ុណ្ណោះ។ ការការពារ         វិធីដំបូង ដើម្បីការពារកុំឲ្យកើតជំងឺរបេង គឺត្រូវចាក់វ៉ាក់សាំងបង្ក និងពាក់ម៉ាស់ការពារដើម្បីកុំឲ្យឆ្លងបាក់តេរីពីអ្នកជំងឺតាមរយៈការដកដង្ហើម ការក្អក ការកណ្តាស់ ឬការនិយាយស្តីដោយមិនបានប្រុងប្រយ័ត្នពីអ្នកមានផ្ទុកមេរោគនេះ។ លោកវេជ្ជបណ្ឌិតបានបញ្ចាក់ថា ការចាក់វ៉ាក់សាំងបង្កា​ និងការពាក់ម៉ាស់ គឺជាវិធីដ៏ប្រសើរដើម្បីការពារកុំឲ្យឆ្លង ឬកើតជំងឺនេះ ប៉ុន្តែអ្វីដែលប្រសើរជាងនេះទៅទៀតនោះ គឺការរួមសហការគ្នាកម្ចាត់ជុះងឺរបេង។ ជាតួយ៉ាងប្រសិនបើមានសមាជិកគ្រួសារណាម្នាក់ ឬមនុស្សនៅក្នុងសហគមន៍ របស់យើងកើតជំងឹរបេង យើងត្រូវសហការគ្នា ដើម្បីស្វែងរកការព្យាបាលគាត់ឲ្យជាសះស្បើយ ទើបការពារខ្លួនយើងកុំឲ្យឆ្លងជំងឺនេះបាន៕ © 2017 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាងដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែត ឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក អាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ​

• Jun 23, 2017 |
• 7 years ago |
• 8K views

ការបង្ករោគរួមគ្នា ជំងឺដែលអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ត្រូវប្រុងប្រយ័ត្ន

ជំងឺអេដស៍ និងជំងឺរលាកថ្លើម បង្កឡើងដោយវីរុសនិងឆ្លងតាមផ្លូវដូចគ្នាហើយការបង្ករោគរួមគ្នានៃជំងឺអេដស៍ និងជំងឺរលាកថ្លើមមាន៣ ប្រភេទគឺ ជំងឺអេដស៍ជាមួយជំងឺរលាកថ្លើម បេ (HIV-HBV)  ជំងឺអេដស៍ជាមួយជំងឺរលាកថ្លើមសេ(HIV-HCV) និងជំងឺអេដស៍ជាមួយជំងឺរលាកថ្លើមបេសេ (HIV-HBV+HCV) ។ ការបង្ករោគរួមគ្នានេះ បានកើតពាសពេញពិភពលោក ឧទាហណ៍ ប្រទេសនីស្ស៊ែរីយ៉ា ការបង្ករោគរវាងជំងឺអេដស៍ជាមួយជំងឺរលាកថ្លើម បេ (HIV-HBV) មាន២៧,៨ ភាគរយ ជំងឺអេដស៍ជាមួយជំងឺរលាកថ្លើម សេ (HIV-HCV) មាន១៣ភាគរយ និងជំងឺអេដស៍ជាមួយជំងឺរលាកថ្លើមបេសេ (HIV-HBV+HCV) មាន ៧ភាគរយ។ ចំណែកប្រទេសបារាំង ជំងឺអេដស៍ជាមួយជំងឺរលាកថ្លើម បេ (HIV-HBV) មាន៣៧ភាគរយ ជំងឺអេដស៍ជាមួយជំងឺរលាកថ្លើម សេ (HIV-HCV) មាន ២៤ ភាគរយ និងជំងឺអេដស៍ជាមួយជំងឺរលាកថ្លើមបេ សេ (HIV-HB+HCV) មិនទាន់មានទិន្នន័យច្បាស់លាស់ទេ។   តើអ្វីទៅជាការបង្ករោគរួមគ្នានៃជំងឺអេដស៍ និងជំងឺរលាកថ្លើម (HIV and -Hepatitis co-infection)? ការបង្ករោគរួមគ្នានេះ គឺសំដៅទៅលើអ្នកជំងឺមានជំងឺអេដស៍ ព្រមគ្នាជាមួយជំងឺរលាកថ្លើម ឬមានជំងឺរលាកថ្លើម ហើយមានការឆ្លងជំងឺអេដស៍ទៀត។ ការបង្ករោគរួមគ្នានេះ អាចមាន៖ ជំងឺអេដស៍ជាមួយជំងឺរលាកថ្លើមបេ ឬសេ (HIV-B/ HIV-C) និងជំងឺអេដស៍ជាមួយជំងឺរលាកថ្លើមបេសេ (HIV-HBV+HCV)។ ចំណែក ជំងឺអេដស៍ជាមួយជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទអា មិនត្រូវបានអត្ថាធិប្បាយទេ។   តើវាស្តែងឡើងយ៉ាងដូចម្តេច? ការដែលបង្ហាញឲ្យដឹង ថាអ្នកជំងឺម្នាក់មានការបង្ករោគរួមគ្នា គឺយើងអាចដឹងតាមរយៈការពិនិត្យឈាម។ ពេលខ្លះអ្នកជំងឺមានរោគសញ្ញាដូចជា លឿងភ្នែក ទាចទឹក ឬក្រិនថ្លើម គាត់មកពិនិត្យឈាម ក៏រកឃើញមានជំងឺអេដស៍ថែមទៀត។ ដូចនេះ ការស្តែងឡើងរបស់ជំងឺនេះ គឺវាអាស្រ័យលើ ស្ថានភាពជំងឺមួយណាដែលធ្ងន់ជាង។   តើមនុស្សប្រភេទណា និងនៅតំបន់ណាដែលប្រឈមនឹង ជំងឺនៃការបង្ករោគរួមគ្នានេះច្រើនជាងគេ? ជំងឺនៃការបង្ករោគរួមគ្នានេះ អាចកើតលើមនុស្សគ្រប់វ័យពិសេសលើមនុស្សពេញវ័យច្រើនជាងគេ។ ជំងឺនេះកើតច្រើននៅតំបន់ព្រំដែន ដែលមានមនុស្សច្រើន ឬទីប្រជុំជន។   តើប្រទេសកម្ពុជាសព្វថ្ងៃ កំពុងប្រឈមនឹងជំងឺនេះ ប៉ុន្មានភាគរយ? បើតាមការសិក្សារបស់គ្រូពេទ្យមួយក្រុមឃើញថា៖ •  ជំងឺអេដស៍ជាមួយជំងឺរលាកថ្លើមបេ (HIV-B) មាន ១១ភាគរយ •  ជំងឺអេដស៍ជាមួយជំងឺរលាកថ្លើមសេ (HIV-C) មាន ៣ ទៅ ៥ភាគរយ •  ជំងឺអេដស៍ជាមួយជំងឺរលាកថ្លើមបេសេ (HIV-BC) មិនទាន់មានទិន្នន័យច្បាស់លាស់។   តើអ្វីជាមូលហេតុចម្បងនៃការបង្ករោគរួមគ្នានេះ? តើមានកត្តាជំរុញអ្វីខ្លះ? ចំពោះការបង្ករោគរវាងជំងឺអេដស៍និងជំងឺរលាកថ្លើមបេឬសេ គឺអាចឆ្លងតាមរយៈឈាមពីម្តាយមកកូន និងការរួមភេទដូចគ្នា ដោយឡែកករណីខ្លះ មានការឆ្លងជំងឺរលាកថ្លើមបេពីម្តាយទៅកូន លុះពេលពេញវ័យទើបមានការឆ្លងជំងឺអេដស៍ថែមទៀត។ កត្តាជំរុញឲ្យមានការឆ្លងជំងឺនេះ អាចមក ពីការចង់សប្បាយដោយមិនមានការពារឲ្យត្រឹមត្រូវ ឬការប្រើម្ជុលសឺរ៉ាំងរួមគ្នា។   តើអ្នកជំងឺ អាចនឹងមានការប្រឈមខ្ពស់ចំពោះការបង្កពីជំងឺផ្សេងទៀតឬទេ? ជាធម្មតាអ្នកជំងឺដែលមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ គឺប្រព័ន្ធការពាររាងកាយរបស់គាត់បានចុះខ្សោយរួចទៅហើយ ការបង្ករោគរួមគ្នានៃជំងឺអេដស៍ និងជំងឺរលាកថ្លើម ពិតជាអាចបង្កើតនូវជំងឺឱកាសនិយមផ្សេងៗ ដូចជាជំងឺរបេងជាដើម។   តើការព្យាបាលវិញយ៉ាងដូចម្តេចដែរ? តើជំងឺនេះអាចព្យាបាលឲ្យជាដាច់បានទេ? ចំពោះការព្យាបាលវិញ គេបែងចែកទៅតាមប្រភេទនៃជំងឺ៖ • ជំងឺអេដស៍ជាមួយជំងឺរលាកថ្លើមបេ (HIV-HBV)៖ ការព្យាបាលរបស់ជំងឺអេដស៍ និង ជំងឺរលាកថ្លើមបេមានលក្ខណៈដូចគ្នា។ ដូចនេះ យើងអាច ប្រើថ្នាំព្យាបាល ជំងឺអេដស៍ក៏ដូចជាព្យាបាលជំងឺរលាកថ្លើមបេដែរ។ ថ្នាំមានដូចជា Tenofovir  Lamivudine ឬEmtricitabineជាដើម។ ជំងឺទាំងពីរនេះ សុទ្ធតែមិនអាចព្យាបាលឲ្យជាដាច់បានទេ។ • ជំងឺអេដស៍ជាមួយជំងឺរលាកថ្លើមសេ (HIV-HCV)៖ ការព្យាបាល គឺត្រូវមើលលើស្ថានភាពជំងឺ៖  - បើជំងឺអេដស៍ មានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរ ដែលCD4របស់គាត់តិចជាង២០០ ត្រូវព្យាបាលជំងឺអេដស៍មុន ចាំពេលជំងឺអេដស៍បានធូរស្បើយហើយ ចាំព្យាបាលជំងឺរលាកថ្លើមសេជាក្រោយ។  - បើជំងឺរលាកថ្លើមសេមានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរជាង ត្រូវព្យាបាលព្រមគ្នានឹងជំងឺអេដស៍។ ជំងឺរលាកថ្លើមយើងអាចព្យាបាលវាជាដាច់ក្នុងរយៈពេលតែ ៣ខែបើកោសិកាថ្លើមនៅល្អ តែបើកោសិកាថ្លើមក្រិនហើយ យើងត្រូវព្យាបាលវាចំនួន ៦ខែ។ ប្រសិនបើអ្នកជំងឺមិនបានទៅជួបគ្រូពេទ្យទាន់ពេលវេលា គាត់អាចប្រឈមនឹងការស្លាប់ដោយសារជំងឺឱកាសនិយមរបស់ជំងឺអេដស៍។ រាល់អ្នកជំងឺដែល កើតជំងឺអេដស៍ជាមួយជំងឺរលាកថ្លើម ៤០ភាគរយ គឺស្លាប់ដោយសារថ្លើម។   តើមានវិធីសាស្រ្តណាខ្លះ ដើម្បីការពារការបង្ករោគរួមគ្នានេះ? អ្នកដែលប្រឈមនឹងជំងឺនេះជាងគេគឺ អ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន និងអ្នករកស៊ីផ្លូវភេទជាដើម ហើយការការពារ មិនខុសអ្វីពីការការពារការឆ្លងនៃ ជំងឺអេដស៍ទេ។ ការចាក់វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ និង ការពិនិត្យពីជំងឺនេះ គួរតែត្រូវណែនាំដល់ប្រជាជនទូទៅ។   បកស្រាយដោយ ៖ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ឆាយ គឹមប៉ាវ​ នាយផ្នែកជំងឺប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ នៃមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ សូវៀត   ©2017 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Health Time Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែត ឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក អាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ។

• Jun 19, 2017 |
• 7 years ago |
• 5.8K views

កូនក្នុងផ្ទៃអាចឆ្លងមេរោគអេដស៍ពីម្តាយឬទេ?

សំណួរ ៖ នាងខ្ញុំអាយុ ២៧ឆ្នាំ កំពុងពពោះកូនអាយុ ៣ខែ ជាស្ត្រីមេផ្ទះ ដឹងខ្លួនថាមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍បន្ទាប់ពីធ្វើតេស្តឈាមនៅប៉ុន្មានសប្តាហ៍មុនជាមួយនឹងប្តីរបស់ខ្ញុំ។ តើកូនរបស់ខ្ញុំអាចឆ្លងមេរោគអេដស៍ពីខ្ញុំដែរឬទេ? តើមានវិធីអ្វីអាចជួយឲ្យកូនចៀសផុតពីការឆ្លងមេរោគនេះដែរឬទេ? តើខ្ញុំអាចទទួលយកការព្យាបាលដោយឱសថពន្យារជីវិតនៅអំឡុងពេលនេះឬទេ?   ចម្លើយ ៖ ស្ត្រីដែលមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ អាចមានកូនដែលគ្មានផ្ទុកមេរោគនេះបាន ប៉ុន្តែប្អូនត្រូវទទួលយកការព្យាបាល ប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍នេះ(Antiretroviral treatment ឬ ART) ឲ្យបានកាន់តែឆាប់កាន់តែប្រសើរក្រោយពីបានដឹងថាខ្លួនមានមេរោគអេដស៍។ ការព្យាបាលនេះ ត្រូវធ្វើឡើងទាំងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ ក្រោយពេលសម្រាល និងពេលបំបៅដោះផងដែរ។ ប្រសិនបើប្អូនមិនត្រូវបានណែនាំឲ្យព្យាបាលពេញមួយជីវិតទេនោះ យ៉ាងហោចណាស់ប្អូនគួរតែបន្តវារហូតដល់ក្រោយការបញ្ឈប់ការបំបៅដោះបានមួយសប្តាហ៍សិន។ ដោយឡែក ប្អូនអាចធ្វើការឆ្លងទន្លេតាមបែបធម្មជាតិ ឬបើចាំបាច់ក៏អាចធ្វើការវះកាត់ផងដែរ អាស្រ័យនឹងការណែនាំពីអ្នកជំនាញសុខភាពរបស់ប្អូនអំពីជម្រើសដ៏ប្រសើរបំផុតសម្រាប់ប្អូនផ្ទាល់។ បកស្រាយដោយ ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត Anna Roslyakova ឯកទេសផ្នែកសម្ភព និងរោគស្ត្រីនៃ Anna Women and Baby’s Center © 2017 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាងដោយ Health Time Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែត ឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក អាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ​

• Jun 12, 2017 |
• 7 years ago |
• 11.3K views

[ខ្លឹមៗ] ផលវិបាកជំងឺអុតស្វាយអាចនឹងធ្ងន់ធ្ងរ បើអ្នកព្យាបាលមិនត្រឹមត្រូវ និងទាន់ពេល

ជំងឺអុតស្វាយ ជាជំងឺឆ្លងដែលបណ្តាលមកពីមេរោគមួយឈ្មោះថា Varicella Zoster Virus ដែលបង្កឲ្យមានពងបែកនៅលើស្បែក ហើយមានរោគសញ្ញាចែកចេញជា៣ ដំណាក់កាល គឺពីមិនមានរោគសញ្ញា អាការៈក្តៅខ្លួន និងចេញជាដុំពកក្រហម។ វាកម្រនឹងលាប់ឡើងវិញណាស់ ចំពោះអ្នកកើតហើយនឹងមានអង់ទីក័រប្រឆាំងមួយជីវិត រីឯអ្នកចាក់វ៉ាក់សាំងរួចក៏ដូចគ្នា តែវាអាចលេចចេញម្តងទៀត ហើយមិនមានលក្ខណៈខ្លាំងក្លាដូចមុននោះទេ។  ប្រសិនបើមិនបានទទួលបានការព្យាបាលត្រឹមត្រូវ ឬយឺតយ៉ាវ ផលវិបាកអាចមានច្រើនដូចជា ដំបៅស្បែកក្លាយជាធ្ងន់ធ្ងរ ប្រសិនបើមានឆ្លងមេរោគពីខាងក្រៅមកបន្ថែមពីលើ។ ក្រៅពីនេះ វាក៏អាចបណ្តាលឲ្យមានផលវិបាកផ្សេងទៀត ដូចជា រលាកសួត រលាកខួរក្បាលឆ្លងទៅទារកក្នុងពោះ ឬទើបនឹងកើត និងអុតស្វាយធ្ងន់ធ្ងរចំពោះអ្នកមានប្រព័ន្ធការពារខ្សោយ ឬប្រើថ្នាំ Corticoïde យូរអាចឲ្យក្តៅខ្លួនខ្លាំង ចេញពងបែកច្រើន និងមានការហូរឈាមតាមពងបែករហូតដល់ប៉ះពាល់សរីរាង្គសំខាន់ៗដទៃទៀតដូចជា រលាកថ្លើម ខួរក្បាល កកឈាមក្នុងសសៃឈាមជាដើម។ ក្នុងករណីម្តាយមានជំងឺនេះពេលកំពុងពពោះកូន នោះនឹងមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ទារកក្នុងផ្ទៃ ដូចជាទារកអាចនឹងរលូត អាចមានភាពមិនប្រក្រតី អាចស្លាប់ក្នុងពោះ ឬកើតមកមានជំងឺអុតស្វាយនេះតែម្តង។ យល់ដឹងបន្ថែមពី ជំងឺអុតស្វាយ បកស្រាយដោយលោកវេជ្ជបណ្ឌិត ប៉ែន កក្កដា វេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេសរោគកុមារ និងជាបុគ្គលិកនៃមន្ទីរពេទ្យកុមារជាតិផ្នែកកុមារ​ ទារកទើបនឹងកើត កុមារមានជំងឺបេះដូង ជំងឺឈាម និងជំងឺក្រពេញ © 2017 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាងដោយ Health Time Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែត ឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក អាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

• Jun 02, 2017 |
• 7 years ago |
• 20.5K views

អុតស្វាយ ជំងឺឆ្លងខ្លាំងដែលអ្នកមិនគួរមើលរំលង

ជាទូទៅជំងឺអុតស្វាយកើតមិនរើសវ័យនោះទេឲ្យតែអ្នកមានប្រព័ន្ធការពារខ្សោយ មិនមានអង់ទីក័រការពារពីម្តាយ ឬចាក់វ៉ាក់សាំងការពារនោះទេ អ្នកនឹងងាយកើតជំងឺនេះណាស់​ ហើយគេច្រើនសង្កេតឃើញមានការកើតឡើងច្រើននៅ​ចន្លោះអាយុចាប់ពី ៦ខែ​ដល់ ១៥ឆ្នាំ។ ចំពោះក្មេងក្រោម​ ៦ខែ ក៏អាចកើតជំងឺនេះដែរតែដោយកម្រហើយបើកើត ច្រើនតែឆ្លងពីម្តាយឬមិនមានអង់ទីក័រពីម្តាយ និងច្រើនតែធ្ងន់ធ្ងរ​ជាងករណីធម្មតា។  ក្រឡេកមកមើលប្រទេសកម្ពុជាវិញ យើងនៅមិនទាន់មាន ទិន្នន័យពីចំនួននៃអ្នកកើតជំងឺអុតស្វាយនេះនៅឡើយទេ តែគ្រាន់តែដឹងថាពីមួយឆ្នាំទៅ មួយឆ្នាំចំនួនអ្នកជំងឺមានច្រើនគួរឲ្យកត់សំគាល់បើធៀបទៅនឹងប្រទេសជិតខាងយើងដោយសារក្រសួងយើងពុំទាន់មានវ៉ាក់សាំងផ្តល់ជូនដល់ ប្រជាពលរដ្ឋនៅឡើយ​ហើយមានប្រជាជនតិចណាស់ដែលទៅរកសេវាឯកជនដើម្បីបង្ការជំងឺនេះ។ ដើម្បីឲ្យជ្រាបកាន់តែច្បាស់ ហេលស៍ថាមបានធ្វើ បទសម្ភាសន៍ ជាមួយលោកវេជ្ជបណ្ឌិត ប៉ែន កក្កដា វេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេសរោគកុមារ និងសព្វថ្ងៃជាបុគ្គលិកនៃមន្ទីរពេទ្យកុមារជាតិផ្នែកកុមារ​ ទារកទើបនឹងកើត កុមារមានជំងឺបេះដូង ជំងឺឈាម និងជំងឺក្រពេញ។ និយមន័យ ជំងឺអុតស្វាយជាភាសាបារាំងហៅថា Varicelle ឬជាភាសាអង់គ្លេសហៅថា Chickenpox។ វាជាជំងឺឆ្លងមួយដែលបណ្តាលមកពីមេរោគមួយឈ្មោះថា Varicella Zoster Virus ដែលបង្កឲ្យមានពងបែកនៅលើស្បែក។​​ ចំពោះរោគសញ្ញា ជំងឺនេះចែកចេញជាបីដំណាក់កាល៖ ១.ដំណាក់កាលសំងំ៖ ជាដំណាក់កាលមិនមានរោគសញ្ញាអ្វីទាំងអស់បន្ទាប់ពីឆ្លងជំងឺនេះមកហើយវាមានរយៈពេល ១០​ ទៅ ២១ថ្ងៃ។ ២.​ដំណាក់កាលឈ្លានពាន៖ ​មេរោគចាប់ផ្តើមធ្វើការក្នុងខ្លួនយើងដែលមានរយៈពេលខ្លីពី ២៤ទៅ ៤៨ម៉ោងហើយអ្នកជំងឺមានអាការៈក្តៅខ្លួនអស់កម្លាំង ល្ហិតល្ហៃ និងទន់ដៃទន់ជើង។​ ៣. ដំណាក់កាលចេញពងបែក៖​​ ជាដំណាក់កាលមួយដែលអ្នកជំងឺមានដុំពកក្រហម ជាស្នាមកន្ទួលលើស្បែកបន្ទាប់មកវិវឌ្ឍជាពងទឹករួចក៏ក្លាយ ជាក្រមរនៅកណ្តាលពងទឹក។ ពងបែកទាំងនេះរមាស់ណាស់ហើយវាចាប់ផ្តើមចេញដំបូងពីក្បាល​ទ្រូងដៃនិងជើង។ គេក៏សង្កេតឃើញមានផងដែរនៅ​ ក្រអូមមាត់ភ្នែកនិងប្រដាប់បន្តពូជ ក្រៅពីពងបែកនេះអ្នកជំងឺនៅមានអាការៈក្តៅខ្លួននិងឈឺពេញរាងកាយ​ ជាពិសេសត្រង់កន្លែងពងទឹក។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ជាការពិតណាស់ អុតស្វាយជាជំងឺឆ្លងខ្លាំងណាស់ វាអាចឆ្លងតាមរយៈ​ ការប៉ះផ្ទាល់ជាមួយ ពងទឹករបស់អ្នកជំងឺ ឬតាមរយៈការក្អក កណា្តស់ជាដើម។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យអាការៈជំងឺអុតស្វាយ អាចធ្វើតាមរយៈសញ្ញាគ្លីនិកគឺគ្រប់គ្រាន់ហើយ ប៉ុន្តែដើម្បីបញ្ជាក់ច្បាស់ថាជាជំងឺនេះគេត្រូវយកពងទឹក ទៅពិនិត្យរកមេរោគនេះ។ លើសពីនេះ ក្នុងករណីសង្ស័យថាវារាលដាលដល់ខួរក្បាល យើងនឹងធ្វើការបូមទឹកខួរឆ្អឹងខ្នង ចំណែកឯការពិនិត្យឈាម គឺដើម្បីបញ្ជាក់ថាមានការឆ្លងរោគដទៃទៀតប៉ុណ្ណោះ។ ចំពោះការព្យាបាលគ្រូពេទ្យគាត់ព្យាបាលតាមរោគសញ្ញាគ្លីនិកប៉ុណ្ណោះ មិនមានថ្នាំជាក់លាក់ ទៅប្រឆាំងវីរុសនេះទេ​ ហើយអ្នកជំងឺនេះត្រូវដាក់នៅឲ្យដាច់តែឯង​​ ចៀសវាងការឆ្លងដល់អ្នកដទៃទៀត។  ការព្យាបាល  ការព្យាបាលទៅតាមរោគសញ្ញាមានដូចជា៖ • ការលាងសម្អាតរបួសដោយឱសថអង់ទីសិបទីកពីរដងក្នុងមួយថ្ងៃ។ ចៀសវាងការយកស្លឹកឈើងាប់ត្រាំទឹកដូចជាស្លឹកស្វាយជាដើមព្រោះថាទឹក មិនស្អាតអាចមានបាក់តេរីដទៃទៀតជ្រៀតចូល និងធ្វើឲ្យជំងឺនេះកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរលើសដើម។ • ការបំបាត់កម្តៅ ឬការឈឺចាប់ដោយថ្នាំប៉ារ៉ាសេតាមុលបួនដងក្នុងមួយថ្ងៃ។ គួរចៀសវាងការប្រើប្រាស់ថ្នាំ Aspirine ឬ Ibuprofene ដែលអាចឲ្យ ជំងឺនេះកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។ • ការឲ្យថ្នាំបំបាត់រមាស់ ដូចជាពួក Phénothiazineជាដើម។ • មិនមានការប្រើថ្នាំផ្សះនោះទេ លើកលែងតែករណីដែលមានការឆ្លងបាក់តេរីបន្ថែមពីលើវា។ • ចំពោះទារកទើបនឹងកើតដែលឆ្លងរោគនេះគេអាចប្រើពពួក Acyclovir10-20mg/kg/dose បីដងក្នុងមួយថ្ងៃ។ ផលវិបាកនៃជំងឺ ជំងឺនេះកម្រនឹងលាប់ឡើងវិញណាស់ ចំពោះអ្នកកើតហើយនឹងមានអង់ទីក័រប្រឆាំងមួយជីវិត រីឯអ្នកចាក់វ៉ាក់សាំងរួចក៏ដូចគ្នា តែវាអាចលេចចេញ ម្តងទៀត ហើយមិនមានលក្ខណៈខ្លាំងក្លាដូចមុននោះទេ។ ប្រសិនបើអ្នកជំងឺមិនបានទទួលបានការព្យាបាលត្រឹមត្រូវ ឬយឺតយ៉ាវ នោះនឹងកើតមាន ផលវិបាកច្រើនដូចជា ដំបៅស្បែកក្លាយជាធ្ងន់ធ្ងរប្រសិនបើមានឆ្លងមេរោគពីខាក្រៅមកបន្ថែមពីលើ។ ក្រៅពីនេះ វាក៏អាចបណ្តាលឲ្យមានផលវិបាក ផ្សេងទៀត ដូចជា រលាកសួត រលាកខួរក្បាលឆ្លងទៅទារកក្នុងពោះ ឬទើបនឹងកើត និងអុតស្វាយធ្ងន់ធ្ងរចំពោះអ្នកមានប្រព័ន្ធការពារខ្សោយ ឬប្រើថ្នាំ Corticoïde យូរអាចឲ្យក្តៅខ្លួនខ្លាំង ចេញពងបែកច្រើន និងមានការហូរឈាមតាមពងបែករហូតដល់ប៉ះពាល់សរីរាង្គសំខាន់ៗដទៃទៀតដូចជា រលាកថ្លើម ខួរក្បាល កកឈាមក្នុងសសៃឈាមជាដើម។ ក្នុងករណីម្តាយមានជំងឺនេះពេលកំពុងពពោះកូន​ នោះនឹងមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ទារកក្នុងផ្ទៃ​ ដូចជាទារកអាចនឹងរលូត​​ អាចមានភាពមិនប្រក្រតី អាចស្លាប់ក្នុងពោះ ឬកើតមកមានជំងឺអុតស្វាយនេះតែម្តង។​  ដើម្បីបង្ការជំងឺអុតស្វាយនេះ យើងត្រូវរស់នៅស្អាត មានអនាម័យល្អ និងចាំបាច់ ត្រូវចាក់់វ៉ាក់សាំងការពារនៅពេលកុមារមានអាយុចាប់ពី ១២ខែឡើង។ ©2017 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែត ឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក អាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ។

• May 17, 2017 |
• 7 years ago |
• 2K views

តើការឈឺចាប់អំឡុងពេលមករដូវមានបញ្ហាអ្វីដែរឬទេ?

ភេទ ៖ ស្រី អាការៈ ៖ នៅពីរ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ គាត់តែងតែមានការឈឺចាប់រៀងរាល់ពេលមករដូវ។ ដោយឡែកគាត់ចាប់ផ្តើមមករដូវ តាំងពីអាយុ ១៥ឆ្នាំ និងមកទៀងទាត់ជារៀងរាល់ខែ ហើយគាត់បានរៀបការរួចហើយ។សំណួរ ៖ តើអ្វីដែលបានរៀបរាប់ខាងលើនេះជារោគសញ្ញាអ្វី? តើមានវិធីព្យាបាលអ្វីខ្លះដែលគួរប្រតិបិត្ត?

• May 17, 2017 |
• 7 years ago |
• 1.6K views

តើការឈឺចាប