Loading...

Your cart (4)

Product thumb

Basic hooded sweatshirt in pink

  • Color: Pink
  • Size: S
$15.00 $31.00
Product thumb

Mid-rise slim cropped fit jeans

  • Size: M
$76.00
Product thumb

Men fashion gray shoes

  • Color: Gray
  • Size: 10.5
$84.00
Subtotal: $198.65
Checkout

ចំពោះអ្នកជំងឺដែលបានធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឃើញថាមានជំងឺមហារីក អាចប្រឈមនឹងអាការៈអស់កម្លាំង បាត់បង់ចំណង់អាហារ ស្រកទម្ងន់ ការផ្លាស់ប្តូររសជាតិ ចង្អោរ ដំបៅមាត់ ឬបំពង់ក និងពិបាកដកដង្ហើមជាដើម។ ជាក់ស្ដែង របបអាហារ និងការរក្សាទម្ងន់នឹងជួយអ្នកជំងឺមហារីកឲ្យរក្សាបាននូវថាមពល និងកម្លាំង ហើយវាថែមទាំងជួយដល់ការព្យាបាលមហារីករបស់ពួកគេឲ្យកាន់តែល្អប្រសើរឡើងផងដែរ។ សំណួរ៖ តើគួរគ្រប់គ្រងបញ្ហាមួយចំនួនដែលកើតមានឡើងអំឡុងពេលព្យាបាលមហារីកដោយរបៀបណា? ចម្លើយ៖ ការគ្រប់គ្រង និងដំណោះស្រាយអាចមានផ្សេងៗគ្នាទៅតាមបញ្ហាដែលកើតមានដូចជា៖ ១. ការថយចុះចំណង់អាហារ • គួរទទួលទានអាហារតិចៗឲ្យបានញឹកញាប់ និងអាហារសម្រន់ដែលសម្បូរដោយកាល់ឡូរី និងប្រូតេអុីនខ្ពស់។ • ធ្វើឲ្យរាល់អាហារដែលអ្នកញ៉ាំអាចរាប់បាន ដោយត្រូវកាត់បន្ថយអាហារមានកាល់ឡូរីទាប និងជាតិទឹក ឧទាហរណ៍ អ្នកអាចញ៉ាំស៊ុបប្រភេទក្រែម ជំនួសប្រភេទស៊ុបជាទឹកធម្មតា។ • ទទួលទាននៅពេលអ្នកឃ្លានខ្លាំង៖ ប្រសិនអ្នកមានថាមពលច្រើន និងឃ្លានខ្លាំងនៅពេលព្រឹកអ្នកគួរញ៉ាំអាហារពេលព្រឹកឲ្យបានច្រើន ហើយអាចទទួលទានអាហារបន្ទាប់បន្សំ និងអាហារសម្រន់បន្តឲ្យបានពេញមួយថ្ងៃ។ ២. អស់កម្លាំង (ចុះខ្សោយ) • ជ្រើសរើសអាហារងាយៗដូចជា អាហារក្លាសេ ឬអាហារស្រាប់ដើម្បីជួយឲ្យការរៀបចំអាហារកាន់តែងាយស្រួល និងធ្វើឲ្យអ្នកមានថាមពលក្នុងការញ៉ាំ។ • ទុកឲ្យគ្រួសារ ឬមិត្តភក្តិជួយធ្វើអាហារដែលអ្នកចូលចិត្ត ឬចេញទៅញ៉ាំនៅខាងក្រៅ និងត្រូវកុម៉្មង់តិច ឬតែពាក់កណ្តាល។ • ជ្រើសរើសប្រភេទអាហារទន់ៗ ឬមានជាតិទឹកដែលតម្រូវឲ្យប្រើកម្លាំងតិចក្នុងការទំពារ ឬលេប។ ៣. ការផ្លាស់ប្តូររសជាតិ • ព្យាយាមលាងសម្អាតមាត់របស់អ្នកជាមួយនឹងម្សៅសូដា និងទឹក (១/៤ស្លាបព្រាក្នុងទឹកមួយពែង) មុនពេលទទួលទានអាហារ។ • សាកល្បងភ្លក់អាហារដែលមានរសជាតិស្រាលៗដូចជា ល្បាយដំឡូងបារាំង (mashed potatoes) នំបុ័ង និងប័រ បង្អែមមានក្រែមច្រើន (pudding) ធញ្ញជាតិប្រភេទក្តៅ (hot cereals) បាយ ផាស្តា ឬគុយទាវ និងទឹកដោះគោ។ • សាកល្បងប្រឡាក់សាច់ជាមួយទឹកស៊ីអុីវ ឬទឹកផ្លែឈើផ្អែម។ • ប្រសិនអ្នកជក់បារី សូមបញ្ឈប់ការជក់ នោះវានឹងធ្វើឲ្យរសជាតិអាហាររបស់អ្នកកាន់តែប្រសើរ និងអាចជួយឲ្យឡើងគីឡូ រួមទាំងអនុគ្រោះដល់ការព្យាបាលឲ្យបានកាន់តែល្អ។ ៤. ពិបាកទំពារ ឬលេប • ចៀសវាងអាហារដែលមានជាតិអាស៊ីត ក្តៅពេក ឬត្រជាក់ពេក ហឹរពេករឹង ឬស្ងួតពេក។ • សម្រាប់អ្នកមានដំបៅមាត់ អាចជ្រើសរើសអាហារទន់ មានជាតិក្រែមដូចជា ស៊ុបប្រភេទក្រែម (cream soups) បង្អែមធ្វើពីទឹកដោះគោ និងស៊ុត (custard) បង្អែមមានក្រែមច្រើន (pudding) បង្អែមតៅហ៊ូ ទឹកដោះគោក្រឡុក និងធញ្ញជាតិប្រភេទក្តៅ (hot cereals)។ • លេបថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់មុនពេលទទួលទានអាហារ តាមវេជ្ជបញ្ជាគ្រូពេទ្យរបស់អ្នក។ • សម្រាប់អ្នកមាត់ស្ងួត អាចញ៉ាំអាហារទន់ និងមានជាតិទឹកដូចជា សាំងវិចដែលមានសម្បកនំបុ័ង និងគ្រឿងផ្សំទន់ៗ ផាស្តាជាមួយទឹកជ្រលក់សម្ល ស៊ុតចៀន សាឡាដប៉េងប៉ោះ ឈីសពណ៌សធ្វើពីទឹកដោះគោ  សាឡាដផ្លែឈើនិងនំបុ័ងអាំងបែបបារាំង។ • ញ៉ាំទឹកពី ៨-១០ កែវជារៀងរាល់ថ្ងៃ ហើយកាត់បន្ថយការទទួលទានកាហ្វេ តែ និងភេសជ្ជៈកូកាព្រោះវាធ្វើឲ្យកាន់តែស្ងួត។ ៥. ចង្អោរ • ទទួលទានជាតិទឹកតិចៗឲ្យបានញឹកញាប់ជាប្រចាំថ្ងៃ ក្នុងកម្រិត ៨-១០ កែវជារៀងរាល់ថ្ងៃហើយជម្រើសដ៏ល្អគឺ ភេសជ្ជៈដែលមានជាតិខ្ញី ទឹកស៊ុប ឬការ៉េមផ្លែឈើ។ • ញ៉ាំអាហារប្រភេទម្សៅស្ងួតរាល់ ១-២ម៉ោងម្តងតាមដែលអាចទៅរួច ដោយអ្នកអាចសាកល្បងនំស្រួយ នំបុ័ងអាំង នំបុ័ងដុត ធញ្ញជាតិបែបស្ងួត បាយ ឬដូណាត់។ • លេបថ្នាំបំបាត់អាការៈចង្អោរតាមវេជ្ជបញ្ជាគ្រូពេទ្យ។ អនុវត្តតាមការណែនាំខាងលើ នោះអ្នកនឹងមានអារម្មណ៍កាន់តែប្រសើរ! បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត Turobova Tatiana ឯកទេសជំងឺមហារីកកុមារនៃមន្ទីរពេទ្យសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិសែនសុខ អត្ថបទ៖ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ​ លេខ ៨៤ 2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ចែករំលែក

ជំងឺមហារីកស្បូនស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់លេខ៤ ទូទាំងពិភពលោក ដែលជាមូលហេតុបណ្តាលឲ្យស្រ្តីស្លាប់ តែចំពោះប្រទេសកម្ពុជាជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនជាមូលហេតុនាំមុខគេដែលបណ្តាលឲ្យស្រ្តីស្លាប់ក្នុងចំណោមមហារីកទាំងអស់ដែលកើតលើស្រ្តី។ មូលហេតុបង្ក មូលហេតុចម្បងដែលបង្កឲ្យមានជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនគឺ HPV (Human Papilloma Virus)។ របៀបចម្លង ជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនអាចឆ្លងតាមរយៈការរួមភេទជាមួយដៃគូដែលមានផ្ទុកមេរោគ HPV ជាច្រើនដងទើបអាចបង្កឲ្យមានដំបៅត្រៀមមហារីកជាច្រើនឆ្នាំមិនមានការតាមដាន និងព្យាបាលទើបឈានទៅដល់មហារីកមាត់ស្បូន។ រោគសញ្ញា ជាទូទៅ ការលេចឡើងនូវរោគសញ្ញានៃមហារីកមាត់ស្បូនរួមមាន៖ • មានធ្លាក់ឈាមចន្លោះឈាមរដូវ • រដូវមិនទៀងទាត់ ឬមកមានលក្ខណៈច្រើន • មានធ្លាក់ឈាមក្រោយពេលរួមភេទ • ធ្លាក់ឈាមមុនពេលមានរដូវ • ធ្លាក់សរញឹកញាប់ • ឈឺណែនលើថ្ងាសញឹកញាប់។ ការស្រាវជ្រាវរកដំបៅត្រៀមមហារីកនៅមាត់ស្បូន និងរោគវិនិច្ឆ័យ (Cervical Cancer Screening and Diagnostic)  • VIA  • HPV DAN Testing  • Colposcopy  • Pap Smear  • Cervical Biopsies ការការពារ ជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន ដើម្បីការពារពីដំបៅត្រៀមមហារីកមាត់ស្បូន និងបង្ការជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនរួមមាន៖ ១. Primary Prevention៖ HPV Vaccination ២. Secondary Prevention៖ Regular Screening  • VIA  • HPV Test  • Pap Smear  • Vaccination + Regular Screening = You best defence, Early Treatment ជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនអាចបង្ការបានដោយ  • ការចាក់វ៉ាក់សាំង  • ពិនិត្យមាត់ស្បូនឲ្យបានទៀងទាត់  • ព្យាបាលឲ្យទាន់ដំណាក់កាលមិនឲ្យវិវឌ្ឍទៅជាមហារីក។ បកស្រាយដោយ៖ លោកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត គ្រួច រ៉ាយ៉ូណែត វេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញផ្នែកសម្ភព និងរោគស្រ្តី និងជាប្រធានផ្នែកពិគ្រោះជំងឺក្រៅនៃមជ្ឈមណ្ឌលជាតិគាំពារមាតា និងទារក អត្ថបទ៖ ដកស្រង់ចេញពី ទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨៣ 2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ចែករំលែក

ជំងឺមហារីកឈាម ឬភាសាបច្ចេកទេសហៅថា Leukemia គឺជាមហារីកនៃជាលិកាបង្កើតឈាម រួមបញ្ចូលទាំងខួរឆ្អឹងខ្នង និងប្រព័ន្ធទឹករងៃ។ ជំងឺមហារីកឈាមជាធម្មតាពាក់ព័ន្ធនឹងកោសិកាឈាមស។ ខួរឆ្អឹងខ្នងរបស់អ្នកជំងឺមហារីកឈាម គឺផលិតកោសិកាឈាមសមិនធម្មតាដែលមិនអាចបំពេញមុខងារបានល្អ និងមិនអាចការពាររាងកាយប្រឆាំងនឹងការបង្ករោគ។ ចំពោះការព្យាបាលជំងឺមហារីកឈាមគឺវាអាស្រ័យនឹងប្រភេទនៃមហារីកឈាមនិងកត្តាផ្សេងទៀតជាច្រើន។ មូលហេតុ និងកត្តាហានិភ័យ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រមិនទាន់អាចបញ្ជាក់បានអំពីមូលហេតុពិតប្រាកដដែលបង្កជាជំងឺមហារីកឈាមឡើយ។ វាហាក់ដូចជាវិវឌ្ឍមកពីកត្តារួមគ្នានៃហ្សែន និងបរិស្ថាន (វិទ្យុសកម្ម)។ ម៉្យាងវិញទៀត ជំងឺមហារីកឈាមកើតមានឡើងអាស្រ័យនឹងកត្តារួមផ្សំខាងក្រោម៖ - បញ្ហាហ្សែន៖ ហ្សែនខុសធម្មតាហាក់ដើរតួនាទីក្នុងការវិវឌ្ឍនៃជំងឺមហារីកឈាម ដែលបញ្ហាហ្សែនទាំងនោះមានដូចជា Down syndrome។ - ប្រវត្តិគ្រួសារធ្លាប់មានជំងឺមហារីកឈាម៖ ប្រសិនសមាជិកណាមួយនៃគ្រួសាររបស់អ្នកត្រូវបានធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឃើញមានជំងឺមហារីកឈាម នោះហានិភ័យរបស់អ្នកអាចត្រូវបានកើនឡើង។ - ការជក់បារី៖ អាចបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកឈាមស្រួចស្រាវ (Acute myelogenous leukemia)។ - ការប្រឈមនឹងសារធាតុគីមី៖ ការប៉ះពាល់ជាមួយសារធាតុគីមីមួយចំនួនដូចជា បង់ហ្សែន (Benzene) ដែលត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងប្រេងឥន្ទនៈនិងត្រូវបានប្រើក្នុងរោងចក្រគីមី គឺវាទាក់ទងនឹងហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកឈាមប្រភេទខ្លះ។ - ការព្យាបាលមហារីកពីមុន៖ អ្នកដែលធ្លាប់ព្យាបាលដោយថ្នាំគីមី ឬបាញ់កាំរស្មីក្នុងការព្យាបាលជំងឺមហារីក មានការកើនឡើងនូវហានិភ័យនៃការវិវឌ្ឍទៅជាប្រភេទជំងឺមហារីកឈាមមួយចំនួន។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មនុស្សភាគច្រើនដែលមានកត្តាហានិភ័យខាងលើអាចនឹងមិនកើតជំងឺមហារីកឈាមឡើយហើយមនុស្សមួយចំនួនផ្សេងទៀតដែលមានជំងឺមហារីកឈាមអាចនឹងគ្មាននូវហានិភ័យខាងលើ។ ចំណាត់ថ្នាក់នៃជំងឺមហារីកឈាម គ្រូពេទ្យឯកទេសបានបែងចែកចំណាត់ថ្នាក់នៃជំងឺមហារីកឈាមដោយផ្អែកលើ៖ ១. ល្បឿននៃការវិវឌ្ឍ - ជំងឺមហារីកឈាមស្រួចស្រាវ៖ កោសិកាឈាមខុសធម្មតាគឺជាកោសិកាឈាមដែលមិនពេញវ័យ (Blasts)។ កោសិកាឈាមនេះ មិនអាចបំពេញមុខងារធម្មតារបស់ខ្លួនបានទេ ហើយវាបំបែកខ្លួនយ៉ាងលឿន ដូច្នេះស្ថានភាពជំងឺនឹងកាន់តែអាក្រក់ឆាប់រហ័ស។ មហារីកឈាមស្រួចស្រាវទាមទារការព្យាបាលឲ្យទាន់ពេលវេលា។ - ជំងឺមហារីកឈាមរ៉ាំរ៉ៃ៖ មហារីកឈាមរ៉ាំរ៉ៃមានច្រើនប្រភេទ និងកើតមានចំពោះកោសិកាឈាមពេញវ័យភាគច្រើន។ កោសិកាឈាមទាំងនេះចម្លងយឺតៗជាបន្តបន្ទាប់។ ទម្រង់ខ្លះនៃជំងឺមហារីកឈាមរ៉ាំរ៉ៃពុំមានលេចចេញនូវសញ្ញាណាមួយក្នុងដំណាក់កាលដំបូងឡើយ ហើយអាចមិនត្រូវបានសម្គាល់ឃើញ ឬវិនិច្ឆ័យដឹងជាច្រើនឆ្នាំ។ ២. ប្រភេទនៃកោសិកាពាក់ព័ន្ធ - Acute lymphocytic leukemia (ALL)៖ នេះជាប្រភេទជំងឺមហារីកឈាមដែលភាគច្រើនកើតចំពោះក្មេងតូចៗ និងអាចកើតចំពោះមនុស្សពេញវ័យផងដែរ។ - Acute myelogenous leukemia (AML)៖ មហារីកឈាមស្រួចស្រាវនេះជាជំងឺមហារីកឈាមទូទៅមួយ ដែលកើតមានទាំងក្មេងតូចនិងមនុស្សពេញវ័យ តែភាគច្រើនកើតចំពោះមនុស្សពេញវ័យ។ - Chronic lymphocytic leukemia (CLL)៖ មហារីកឈាមរ៉ាំរ៉ៃដែលកើតមានចំពោះមនុស្សពេញវ័យភាគច្រើន។ - Chronic myelogenous leukemia (CML)៖ ប្រភេទមហារីកឈាមនេះមានផលប៉ះពាល់សំខាន់ចំពោះមនុស្សពេញវ័យ។ អ្នកជំងឺមហារីកឈាមរ៉ាំរ៉ៃនេះ (CML) អាចមានសញ្ញាសម្គាល់តិចតួច ឬគ្មានសញ្ញាអ្វីទាំងអស់ក្នុងរយៈពេលជាច្រើនខែ ឬច្រើនឆ្នាំ មុនពេលវាចូលដល់ដំណាក់កាលដែលកោសិកាឈាមលូតលាស់យ៉ាងលឿន។ - ប្រភេទផ្សេងទៀត៖ ប្រភេទជំងឺមហារីកឈាមកម្រផ្សេងទៀតរួមមាន Hairy cell leukemia, Myelodysplastic syndromes និង Myeloproliferative disorders។ រោគសញ្ញានៃជំងឺមហារីកឈាម រោគសញ្ញានៃមហារីកឈាមជាញឹកញាប់គឺមិនច្បាស់លាស់ និងមិនជាក់លាក់។ ជាក់ស្តែង សញ្ញាជាធម្មតាភាគច្រើនរួមមានដូចខាងក្រោម៖ - គ្រុនក្តៅ ឬញាក់ ដែលមិនអាចពិពណ៌នាបាន - ខ្សោយ និងអស់កម្លាំងជាប្រចាំ - ងាយថប់ដង្ហើម ឬពិបាកដកដង្ហើម - មានការឆ្លងមេរោគញឹកញាប់ - ស្រកទម្ងន់ - បាត់បង់ចំណង់អាហារ - ឡើងកូនកណ្តុរ ថ្លើម និង/ឬអណ្តើក រីកធំ - ឈឺចាប់នៅពោះ - ហូរឈាម (ឈាមច្រមុះ ឈាមរដូវ និងឈាមពេលដុសធ្មេញ ញឹកញាប់) - មានស្នាមក្រហមតូច និងធំលើស្បែក - បែកញើសច្រើន ពិសេសពេលយប់ - ឈឺឆ្អឹង និងសន្លាក់ - ករណីកម្រ មហារីកឈាមអាចត្រូវបានរកឃើញដោយការពិនិត្យឈាមក្នុងលក្ខខណ្ឌខ្លះ។ សូមចងចាំថា អ្នកអាចនឹងមើលរំលងសញ្ញាដំបូងនៃជំងឺមហារីកឈាមព្រោះវាមានលក្ខណៈប្រហាក់ប្រហែលទៅនឹងជំងឺផ្តាសាយនិងជំងឺមួយចំនួនផ្សេងទៀត។ ដូច្នេះ សូមប្រឹក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យរបស់អ្នកប្រសិនអ្នកមាននូវសញ្ញាប្រចាំណាមួយដែលធ្វើឲ្យអ្នកបារម្ភ ឬសង្ស័យ។  បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត Turobova Tatiana ប្រធានផ្នែកជំងឺមហារីកនៃមន្ទីរពេទ្យសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិសែនសុខ អត្ថបទ៖ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម លេខ ៨២ 2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ចែករំលែក

លំពែង ជាសរីរាង្គមួយក្នុងចំណោមសរីរាង្គជាច្រើនដែលគ្រប់គ្នាស្ទើរតែមិននឹងនាដល់។ ជាទូទៅ មុខងារចម្បងរបស់វាគឺជួយដល់ការរំលាយអាហារ និងគ្រប់គ្រងកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាម។ ប្រជាជនប្រមាណក្រោម ២% នឹងត្រូវបានរកឃើញថាមានជំងឺមហារីកលំពែងក្នុងជីវិតរស់នៅរបស់ពួកគេ។ កត្តាហានិភ័យនៃមហារីកលំពែង • ការរលាកលំពែងរ៉ាំរ៉ៃ • ប្រវត្តិគ្រួសារធ្លាប់មានជំងឺមហារីកលំពែង និងហ្សែនដែលអាចបង្កើនហានិភ័យនៃមហារីក (ដូចជា Lynch syndrome ជាដើម) • មានជំងឺទឹកនោមផ្អែមលើសពី ៥ឆ្នាំ • ទទួលទានអាហារប្រភេទសាច់ពណ៌ក្រហម ឬសាច់កែច្នៃច្រើន • ជក់បារី • លើសទម្ងន់ • ភេទ (កើតលើបុរសច្រើនជាងស្ត្រី) • អាយុ (ភាគច្រើនកើតលើមនុស្សចាស់លើសពី៦០ឆ្នាំ តែក៏មានករណីកើតលើអ្នកដែលមានអាយុ២០-៣០ឆ្នាំដែរ) • ជាតិសាសន៍ (បុគ្គលដែលស្ថិតក្នុងជាតិសាសន៍អាហ្វ្រិច-អាមេរិកមានហានិភ័យខ្ពស់ជាងគេក្នុងការវិវឌ្ឍទៅជាមហារីកលំពែង)។ ការព្យាករមហារីកលំពែង ជាទូទៅស្ទើរតែមិនអាចធ្វើបាន ហើយវាក៏ស្ថិតក្នុងអត្រាការស្លាប់ខ្ពស់បំផុតក្នុងចំណោមមហារីកផ្សេងទៀតផងដែរ។ ជាក់ស្តែងត្រឹម ៨%ប៉ុណ្ណោះនៃអ្នកជំងឺមហារីកលំពែងរស់នៅបាន ៥ឆ្នាំបន្ទាប់ពីធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយហេតុថាមហារីកលំពែងពិបាកកំណត់រកនៅដំណាក់កាលដំបូង។ ម៉្យាងលំពែងស្ថិតនៅជ្រៅក្នុងរាងកាយដែលដុំសាច់ដំបូងមិនអាចត្រូវបានមើលឃើញ ឬមានអារម្មណ៍ដឹង និងមិនសូម្បីអាចសម្គាល់បាន រហូតមហារីកបានរាលដាលទៅសរីរាង្គផ្សេងទៀត។ ដូច្នេះ វាពិតជាសំខាន់ណាស់ក្នុងការស្វែងយល់អំពីសញ្ញានៃមហារីកលំពែង។ សញ្ញាទូទៅនៃមហារីកលំពែងដែលអ្នកត្រូវដឹង ១. ភ្នែក និងស្បែកឡើងលឿង៖ មហារីកលំពែងចាប់ផ្តើមនៅផ្នែកក្បាលលំពែងដែលនៅជិតបំពង់ទឹកប្រមាត់។ ដុំសាច់សង្កត់ និងបិតទៅលើបំពង់ទឹកប្រមាត់ដែលនាំទឹកប្រមាត់ពីថ្លើម និងថង់ទឹកប្រមាត់កាត់តាមលំពែងទៅកាត់ពោះវៀនតូច។ តួនាទីរបស់ទឹកប្រមាត់គឺដើម្បីបំផ្លាញប៊ីលីរុយប៊ីន (Bilirubin) ដែលជាកាកសំណល់នៃកោសិកាឈាមក្រហម ដូច្នេះនៅពេលដំណើរការនេះមិនអាចធ្វើបានប៊ីលីរុយប៊ីនលើសបង្កជាសញ្ញាលឿងលើស្បែក និងភ្នែក។ ២. ហើមពោះ៖ នេះគឺជាសញ្ញាដំបូងមួយដែលគ្រប់គ្នាតែងកត់សម្គាល់ឃើញ ប៉ុន្តែវាបែរជាត្រូវបានយល់ថាជាសញ្ញាតូចតាចមិនគួរឲ្យបារម្ភ និងពុំចាំបាច់ទៅជួបគ្រូពេទ្យ។ ៣. បាត់បង់ចំណង់អាហារ និងចង្អោរ៖ មហារីកលំពែងលូតលាស់ក្នុងពោះដែលវាអាចផ្តល់សម្ពាធដល់សរីរាង្គជុំវិញរួមទាំងក្រពះផងដែរ។ ជាលទ្ធផលអ្នកជំងឺមានអាម្មណ៍ចង្អោរ ឬមានអារម្មណ៍ថាឆ្អែតសូម្បីតែមិនបានញ៉ាំអ្វីសោះជាច្រើនម៉ោង។ លើសពីនេះអ្នកជំងឺក៏អាចមានអារម្មណ៍ថាឈឺសូម្បីតែពេលញ៉ាំ។ ៤. ស្រកទម្ងន់៖ ការបាត់បង់ចំណង់នៃការទទួលទានអាហារ អាចងាយនឹងធ្វើឲ្យមានការស្រកចុះនូវទម្ងន់ខ្លួនលឿន ដែលជាធម្មតាកំណត់ដោយការថយចុះលើសពី៥%នៃទម្ងន់ខ្លួន ក្នុងចន្លោះពី៦ខែ ដល់១ឆ្នាំ។ ៥. ឈឺខ្នងចង្កេះ៖ នៅពេលមហារីកលំពែងលូតលាស់ វាសង្កត់ ឬផ្តល់សម្ពាធដល់ឆ្អឹងកងខ្នងផ្នែកខាងក្រោម និងសាច់ដុំខ្នង បង្កឲ្យមានការឈឺចាប់ថេរ។ បើការឈឺចាប់នេះនៅតែបន្តជាដរាប អ្នកត្រូវស្វែងរកការត្រួតពិនិត្យភ្លាម។ ៦. ទឹកនោមពណ៌ស្រអាប់៖ ពណ៌ស្រអាប់នៃទឹកនោមជាញឹកញាប់ត្រូវបានសម្គាល់ថាជាសញ្ញាណដំបូងនៃមហារីកលំពែងដែរ។ ដោយសារតែដុំសាច់បង្កឲ្យទឹកប្រមាត់ចេញតិច និងកម្រិតប៊ីលីរុយប៊ីនក្នុងឈាមកើនឡើង ទឹកនោមក្លាយជាពណ៌ត្នោត។ ប្រសិនអ្នកព្យាយាមបង្កើនការញ៉ាំទឹក ប៉ុន្តែទឹកនោមនៅមិនប្រែពណ៌មកធម្មតាវិញ វាដល់ពេលដែលអ្នកត្រូវត្រួតពិនិត្យរកសញ្ញាដំបូងនៃមហារីកលំពែងហើយ។ ៧. រមាស់ជាប្រចាំ៖ គ្រប់ការរមាស់ស្បែកទាំងអស់គឺជាសញ្ញាព្រមានដំបូងនៃជំងឺមហារីកលំពែង។ ដោយសារប៊ីលីរុយប៊ីនកើនឡើងក្នុងស្បែក ជាមូលហេតុធ្វើឲ្យរមាស់មុនលេចចេញសញ្ញាលឿងស្បែក។ ដូច្នេះបើអ្នកមិនអាចរកឃើញនូវសញ្ញានៃការរមាស់របស់អ្នកដូចជា សត្វខាំ ឬប្រតិកម្មអាល្លែកហ្ស៊ី និងមិនជាបន្ទាប់ពីលាបថ្នាំទេនោះអ្នកត្រូវជួបគ្រូពេទ្យដើម្បីត្រួតពិនិត្យជាបន្ទាន់។ ៨. លាមកពណ៌ស្លេក និងមានក្លិនស្អុយ៖ លាមកពណ៌ប្រផេះ ឬស្លេកជាងធម្មតា និងមានខ្លាញ់ គឺជាសញ្ញាមិនល្អនោះទេ។ វាកើតឡើងដោយសារតែការប្រែប្រួលនៃដំណើរការប៊ីលីរុយប៊ីន ដែលជាធម្មតាវាត្រូវបានបញ្ចេញចោលតាមរយៈពោះវៀនជាលាមក និងមានពណ៌ត្នោតចាស់ ប៉ុន្តែនៅពេលទឹកប្រមាត់មិនមានគ្រប់គ្រាន់ព្រោះដុំសាច់បានទៅរារាំង ទើបធ្វើឲ្យប៊ីលីរុយប៊ីនមិនអាចបញ្ចេញចោលបាន និងបែរជាប្រមូលផ្ដុំនៅក្នុងប្រព័ន្ធរាងកាយទៅវិញ ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យពណ៌ និងរូបរាងលាមកមានសភាពប្រែប្រួល។ នេះអាចបញ្ជាក់បានថាជាមូលហេតុនៃមហារីកលំពែង។ ៩. ឈឺពោះ៖ ការឈឺចាប់ដែលមិនមានភាពច្បាស់លាស់អាចជាសញ្ញាដំបូងនៃជំងឺមហារីកលំពែង ដោយសារតែទីតាំងលំពែងនៅក្រោយ ផ្នែកខាងក្រោមពោះ ក្រោយក្រពះ ដុំសាច់នោះអាចធ្វើឲ្យអ្នកឈឺក្រពះផ្នែកខាងក្រោម ដោយមិនគិតលើអ្វីដែលអ្នកបានញ៉ាំ។ ចងចាំថាវាតែងតែល្អបំផុតក្នុងការត្រួតពិនិត្យនូវសញ្ញាសង្ស័យនិងបញ្ជាក់ថាពុំមានបញ្ហា ជាជាងបាត់បង់អ្វីមួយដែលសំខាន់! បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត Turobova Tatiana ឯកទេសមហារីកចំពោះកុមារ និងមហារីកទូទៅ ព្រមទាំងជាប្រធានផ្នែកជំងឺមហារីកនៅមន្ទីរពេទ្យសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិសែនសុខ អត្ថបទ៖​ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៨០ ©2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ចែករំលែក

ស្ករជាសារធាតុម៉្យាងដែលសឹងតែអាចមានក្នុងអាហារគ្រប់ប្រភេទ និងទទួលបានការពេញនិយមជាខ្លាំង។ ប៉ុន្តែ តើស្ករដែលយើងតែងបរិភោគរាល់ថ្ងៃពិតជាអាចបង្កឲ្យមានជំងឺមហារីកមែនទេ? ម៉្យាង តើប្រភេទស្ករទាំងអស់សុទ្ធតែអាចបង្កជាជំងឺមហារីក? សំណួរ៖ សំណួរមួយដែលតែងត្រូវបានចោទសួរពីសារធារណជននោះគឺ តើការបរិភោគស្ករមានទំនាក់ទំនងជាមួយជំងឺមហារីកដែរឬទេ? ចម្លើយ៖ ការឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួរនេះគឺមិនងាយស្រួលនោះទេ។ ជាក់ស្តែងការសិក្សាបែបវិទ្យាសាស្ត្របានបង្ហាញថា ការបរិភោគស្ករបរិមាណច្រើនលើសលប់ និងរយៈពេលយូរអាចបង្កជាការកកើតខ្លាញ់ក្នុងរាងកាយកាន់តែច្រើនឡើងៗដែលអាចបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកច្រើនប្រភេទ (មហារីកសុដន់ ឬមហារីកពោះវៀនធំ...)។ អាហារដែលសម្បូរស្ករអាចជំនួសតួនាទីសំខាន់ៗរបស់អាហារដែលសម្បូរទៅដោយជីវជាតិ (មានដូចជាវីតាមីន ជាតិរ៉ែ អាហារប្រភេទសរសៃ) ក្នុងការប្រឆាំងនឹងជំងឺមហារីកនៅក្នុងរាងកាយរបស់យើង។ កោសិកាទាំងអស់នៅក្នុងរាងកាយ រួមបញ្ចូលទាំងកោសិកាមហារីក ជាប្រភេទកោសិកាដែលប្រើប្រាស់ស្ករសម្រាប់បង្កើតថាមពលដើម្បីដំណើរការមុខងារប្រចាំថ្ងៃនានា។ រាងកាយរបស់យើងមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការត្រួតពិនិត្យកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមដូច្នេះគ្រប់កោសិកាទាំងអស់សុទ្ធតែអាចទទួលបានការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលគ្រប់គ្រាន់ និងមានស្ថេរភាព។ តើស្ករបានមកពីណា? ស្ករ ឬហៅម៉្យាងទៀតថា កាបូហាយដ្រេត ត្រូវបានរកឃើញក្នុងធម្មជាតិនៅក្នុងប្រភេទអាហារដូចជាបន្លែ ផ្លែឈើ គ្រាប់ធញ្ញជាតិ សណ្តែក សណ្តែកបាយ និងប្រភេទអាហារដែលមានសារធាតុទឹកដោះគោមួយចំនួនទៀត។ ស្ករក៏ត្រូវបានគេបន្ថែមក្នុងអាហារដូចជា ភេសជ្ជៈផ្អែម គ្រាប់ធញ្ញជាតិកែច្នៃ ស្ករគ្រាប់ នំដុត និងបង្អែមជាដើម ។ តើយើងគួរចៀសវាងការបរិភោគស្ករគ្រប់ប្រភេទឬទេ? វាពិតជាពិបាកណាស់ក្នុងការចៀសវាងការបរិភោគគ្រប់ប្រភេទស្ករនៅក្នុងអាហាររបស់ពួកយើង។ បើទោះបីយើងអាចកាត់ផ្តាច់អាហារដែលមានបរិមាណស្ករទាំងនោះបានពិតមែន ក៏ដំណើរការក្នុងរាងកាយរបស់យើងនឹងបំបែកស្ករស្តុកទុកក្នុងសាច់ដុំ និងការបំបែកខ្លាញ់ស្តុកទុក ដើម្បីបង្កើតស្ករ ដែលកោសិកាផ្សេងៗត្រូវការ។ ប្រសិនបើករណីនេះកើតឡើង យើងអាចបាត់បង់ម៉ាស់សាច់ដុំ ទម្ងន់ កម្លាំង និងថាមពលរបស់រាងកាយទាំងមូល។ ក្នុងអំឡុងពេលព្យាបាលមហារីក ការបាត់បង់ទាំងនេះអាចបណ្តាលឲ្យមានការពន្យារពេលការព្យាបាល និងពន្យារពេលការជាសះស្បើយនៃជំងឺផងដែរ។ ហេតុនេះសម្រាប់អ្នកជំងឺមហារីក គួរតែត្រូវបានផ្តល់អនុសាសន៍ឲ្យ៖ - បរិភោគ បន្លែ ផ្លែឈើ គ្រាប់់ធញ្ញជាតិ សណ្តែកនិងសណ្តែកបាយ ដែលសុទ្ធតែជាប្រភេទអាហារផ្ទុកទៅដោយស្ករធម្មជាតិ និងមានសារធាតុប្រឆាំងជំងឺមហារីក មានដូចជា វីតាមីន ជាតិរ៉ែ និងPhytochemicals ផ្សេងៗទៀត។ - កាត់បន្ថយនូវប្រភេទអាហារដែលបន្ថែមស្ករខាងក្រៅនានា។ តើអ្នកជំងឺមហារីកអាចកាត់បន្ថយការទទួលទានស្ករបន្ថែមតាមរបៀបណា? 1) អានស្លាកព័ត៌មានអាហារដើម្បីកំណត់ពីបរិមាណស្ករបន្ថែម៖ ដោយអ្នកអាចស្វែងរកពាក្យស្ករស (Sugar) ស្ករពណ៌ត្នោត (Brown Sugar) ស្កររាវ ស្ករដុំ (Icing Sugar) ស្ករអំពៅ (Cane Sugar) សេរ៉ូពោតដែលមានបរិមាណខ្ពស់ Fructose (High Fructose Corn Syrup) ទឹកឃ្មុំ ទឹកផ្លែឈើដែលមានកំហាប់ខ្ពស់, Molasses, Agave syrup, Maple syrup, Maltodextrin, Maltsyrup, Demerara។  ឈ្មោះផ្សេងទៀតសម្រាប់សម្គាល់ស្ករ គឺពាក្យទាំងឡាយណាដែលបញ្ចប់ដោយ "ose" ដូចជា Sucrose, Fructose, Glucose, Glucose-fructose, Maltose, Dextrose, និង Galactose។ ប្រសិនបើពាក្យទាំងនេះត្រូវបានបញ្ចូលក្នុងតារាងគ្រឿងផ្សំនៅផ្នែកខាងលើបំផុត នេះមានន័យថាស្ករជាសារធាតុចម្បងដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់ក្នុងផលិតផលដែលអ្នកកំពុងបរិភោគ។ 2) កម្រិតការទទួលទានភេសជ្ជៈដែលមានជាតិស្ករច្រើន៖ ឧទាហរណ៍ ភេសជ្ជៈផ្អែមដែលគ្មានជាតិអាល់កុល កាហ្វេ ឬតែដែលបន្ថែមស្ករ និងភេសជ្ជៈផ្តល់ថាមពលនានា។ សូមជ្រើសរើសភេសជ្ជៈដែលគ្មានផ្ទុកស្ករបន្ថែម (Added Sugar) តាមដែលអាចធ្វើបាន។ កាហ្វេ តែដែលគ្មានស្ករ ទឹកសុទ្ធ និងទឹកដោះគោគឺជាជម្រើសល្អសម្រាប់អ្នក។ ប្រសិនបើអ្នកត្រូវការកាល់ឡូរីបន្ថែម សូមព្យាយាមទទួលទានភេសជ្ជៈដែលផ្តល់កាល់ឡូរីខ្ពស់បែបធម្មជាតិនិងសុខភាពល្អ ដែលរួមមាន ផ្លែឈើទាំងមូល ប្រូតេអីុន និងអាហារប្រភេទសរសៃ។  3) បន្ថយបរិមាណអាហារកែច្នៃ៖ ជាធម្មតា អាហារកែច្នៃតែងមានកម្រិតស្ករច្រើន ដូច្នេះអ្នកគួរជំនួសប្រភេទអាហារទាំងនេះ ដោយអាហារសុខភាពវិញ។ 4) រីករាយជាមួយបង្អែមនៅក្នុងឱកាសពិសេស និងបរិមាណតិច៖ ផ្លែឈើផ្អែមធម្មជាតិគឺជាជម្រើសល្អប្រចាំថ្ងៃ។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត Turobova Tatiana ឯកទេសមហារីកចំពោះកុមារ និងមហារីកទូទៅព្រមទាំងជាប្រធានផ្នែកជំងឺមហារីកនៅមន្ទីរពេទ្យសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិសែនសុខ អត្ថបទ៖ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៧៨ ©2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយ

ចែករំលែក

នាពេលបច្ចុប្បន្នជំងឺមហារីកប្រជ្រុយគេសង្កេតឃើញមិនមានបម្រែបម្រួល ឬកើនឡើងគួរឲ្យកត់សម្គាល់នោះទេ ប៉ុន្តែវាកើតឡើងទៅតាមវ័យ និងកត្តាអាយុរបស់មនុស្ស ដោយក្នុងនោះភាគច្រើនកើតទៅលើស្រ្តីច្រើនជាងបុរសពិសេសអ្នកដែលមានអាយុចាប់ពី ៥០ឆ្នាំឡើងទៅ ហើយវាពាក់ព័ន្ធនឹងកត្តាតំណពូជផងដែរ។ និយមន័យ ជំងឺមហារីកប្រជ្រុយ ឬពាក្យបច្ចេកទេសហៅថា Melanoma គឺជាជំងឺមួយដែលកើតឡើងពីបណ្តុំនៃកោសិកា Melanocytes (កោសិកាផលិតជាតិពណ៌) ដោយភាគច្រើនកើតនៅតំបន់ដែលត្រូវពន្លឺព្រះអាទិត្យកាំរស្មីយូវី (UV) ពិសេសនៅលើថ្ងាស ខ្ទង់ច្រមុះ បបូរមាត់ផ្នែកខាងលើ ថ្ពាល់សងខាង បាតដៃ ម្រាមដៃ ក្រចក និងបាតជើង ម្រាមជើងជាដើម។ មូលហេតុចម្បង និងកត្តាប្រឈម មានមូលហេតុចម្បងជាច្រើនដែលបង្កឲ្យមានជំងឺមហារីកប្រជ្រុយ តែកត្តាសំខាន់ដែលធ្វើឲ្យមានជំងឺនេះឡើងរួមមាន៖ • កត្តាតំណពូជ • អ្នកវ័យចំណាស់ដែលមានអាយុចាប់ពី ៥០ឆ្នាំឡើងទៅ • ការប៉ះពន្លឺកាំរស្មីយូវី (UV) • ប្រជ្រុយដែលប្រឈមនឹងពន្លឺព្រះអាទិត្យ។ ចំណែកបុគ្គលដែលមានហានិភ័យខ្ពស់ក្នុងការប្រឈមចំពោះបញ្ហាជំងឺនេះរួមមាន៖ • បុគ្គលដែលមានប្រវត្តិគ្រួសារកើតជំងឺមហារីកប្រជ្រុយ • បុគ្គលដែលមានប្រជ្រុយប្លែកខុសពីធម្មតា ឬច្រើន • បុគ្គលដែលធ្វើការក្រោមពន្លឺកាំរស្មីយូវី (UV)ញឹកញាប់។ រោគសញ្ញា និងយន្តការ ជាទូទៅ ជំងឺមហារីកប្រជ្រុយកម្រលេចចេញជារោគសញ្ញាសម្គាល់ ឬប្រែប្រួលខ្លាំងនោះទេ ប៉ុន្តែវាតែងវិវឌ្ឍបន្តិចម្តងៗខុសពីធម្មតា ឬក្លាយជាកោសិកាមហារីកតែម្តង។ ជាក់ស្ដែង វាបង្ហាញឲ្យឃើញតាមរយៈការប្រែប្រួលនូវ៖ • ទំហំរបស់ប្រជ្រុយប្រែប្រួលលឿន • ប្រជ្រុយមានលក្ខណៈប្រេះ ឬទ្រុឌខូង • ការប្រែពណ៌របស់ប្រជ្រុយទៅជាក្រហម ឬត្នោត ឬខ្មៅខ្លាំង • គែមរបស់ប្រជ្រុយប្រែប្រួលដោយផ្នែកមិនសមមាត្រនឹងរូបរាងចាស់ជាដើម។ ដោយឡែក ប្រជ្រុយគេសង្កេតឃើញមាន ២ សណ្ឋានគឺ៖ • ប្រភេទទី១៖ ប្រជ្រុយដែលដុះមានលក្ខណៈសើស្បែកជួនកាលវាដុះកប់ជ្រៅចូលទៅក្នុងស្បែក។ • ប្រភេទទី២៖ គឺមានលក្ខណៈដុះពងសាច់ពីលើស្បែក ហើយវិវឌ្ឍក្លាយទៅជាដុំពកពណ៌ខ្មៅ។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ជំងឺមហារីកប្រជ្រុយអាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបានតាមរយៈការពិនិត្យទៅលើសញ្ញាគ្លីនិក។ ម៉្យាងវិញទៀតយើងអាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបានតាមរយៈការច្រឹបយកសាច់ទៅវិភាគដើម្បីឲ្យដឹងថាវាជាប្រជ្រុយមហារីកមែន ឬអត់។ ការព្យាបាល និងផលវិបាក ឈ្មោះថាមហារីកប្រជ្រុយមិនមានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរទេ ព្រោះយើងអាចមើលឃើញវានឹងភ្នែកនៅពេលវាមានការប្រែប្រួលរូបរាង លុះត្រាតែអ្នកមិនមានការចាប់អារម្មណ៍ហើយបណ្តោយឲ្យវាតាមដំណើរ នោះវានឹងក្លាយជាកាចសាហាវដូចមហារីកដទៃទៀតដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញបើលោកអ្នកមានប្រជ្រុយនៅលើបាតដៃ បាតជើង ម្រាមដៃម្រាមជើង ក្រចកដៃក្រចកជើង លោកអ្នកចូរប្រុងប្រយ័ត្នព្រោះវាកាចសាហាវខ្លាំងនៅពេលវាចាប់ផ្តើមមានស្នាមប្រេះ ឬបែកមានន័យថាវាបានសាយភាយរួចស្រេចទៅហើយ។ ជាទូទៅប្រសិនបើអ្នកជំងឺត្រូវបានរកឃើញថាមានជំងឺមហារីកប្រជ្រុយនោះការព្យាបាលនឹងធ្វើតាមវិធីសាស្រ្ត ២យ៉ាងសំខាន់ៗគឺ៖ • ការចាក់ថ្នាំគីមី ឬបាញ់កាំរស្មីឡាស៊ែរដើម្បីបំផ្លាញកោសិកាមហារីក។ • ការវះកាត់យកសាច់ដុះ ឬប្រជ្រុយមហារីកចេញ។ ប្រសិនបើមិនបានទទួលការព្យាបាលត្រឹមត្រូវនិងទាន់ពេលវេលានោះអ្នកជំងឺអាចមានគ្រោះថ្នាក់ដោយសារតែកោសិកាបានរីករាលដាលនៅក្នុងរាងកាយដូចជំងឺមហារីកដទៃទៀត។ វិធីសាស្រ្តការពារ ដោយហេតុថានាពេលបច្ចុប្បន្ន បញ្ហានេះកម្រជួបប្រទះ ប៉ុន្តែអ្នកគួរតែការពារខ្លួនពីជំងឺនេះដោយ៖ • ស្លៀកសម្លៀកបំពាក់ឲ្យជិត • ចៀសវាងការត្រូវពន្លឺព្រះអាទិត្យ ប្រសិនបើអ្នកមានបញ្ហា ឬរោគសញ្ញាដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ សូមប្រញាប់មកពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យឯកទេសសើស្បែក ដើម្បីធ្វើការពិនិត្យ និងធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឲ្យបានច្បាស់លាស់ ព្រមទាំងទទួលបានការព្យាបាលត្រឹមត្រូវ និងទាន់ពេលវេលា។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ប៉ុក សាវឿន ឯកទេសសើស្បែក ឡាស៊ែ និងកាមរោគ និងជាប្រធានគ្លីនិកជាតិសើស្បែក និងកាមរោគ អត្ថបទ៖​ ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដី ហេលស៍ថាម ប្រូ លេខ ៧៩ ©2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ 

ចែករំលែក

ការហូរឈាមមិនធម្មតា ដោយគ្មានមូលហេតុជាក់លាក់ណាមួយ អាចជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងដំណើរការមិនប្រក្រតីនៃមុខងាររបស់កោសិកាឈាមនៅក្នុងរាងកាយ ដែលមួយក្នុងចំណោមនោះ ជំងឺឈាមរាវ ក៏អាចត្រូវបានរាប់បញ្ចូល និងជាជំងឺធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ។ ជំងឺឈាមរាវ ជំងឺឈាមរាវដោយកង្វះគ្រាប់ឈាមប្លាកែត ឬពាក្យបច្ចេកទេសហៅថា Thrombocytopenia ជាស្ថានភាពដែលអ្នកជំងឺមានចំនួនកោសិកាប្លាកែតក្នុងឈាមតិចជាងធម្មតា ដោយជាទូទៅ ចំនួនប្លាកែតត្រូវមានចំនួនចន្លោះពី ១៥០ ទៅ៤៥០ពាន់/១មិល្លីលីត្រឈាម។ ជាទូទៅ ប្លាកែត ជាកោសិកាឈាមដែលមានតួនាទីធ្វើឲ្យឈាមមានកំណកប្រក្រតី និងសរសៃឈាមមាំល្អ មិនជ្រាបឈាម។ ជាក់ស្តែង គ្រាប់ឈាមប្លាកែតក៏ដូចជាគ្រាប់ឈាមស និងឈាមក្រហមដែរដោយពួកវាត្រូវបានបង្កើតចេញពីក្រុមកោសិកាពូជផលិតឈាម (Hematopoietic Stem Cells) ដែលស្ថិតនៅក្នុងខួរក្រហមរបស់ឆ្អឹង (Bone Marrow) មនុស្សយើង។ ករណីចំនួនប្លាកែតថយចុះ វានឹងធ្វើឲ្យមានវិបត្តិកំណកឈាមគឺ ងាយជ្រាបឈាមចេញពីសរសៃឈាម ឬហូរឈាមឥតឈប់។ មូលហេតុបណ្តាលឲ្យថយចុះចំនួនប្លាកែត ដោយសារជំងឺឈាមរាវមានមូលហេតុជាចម្បងដោយសារកង្វះគ្រាប់ឈាមប្លាកែត ហើយការធ្លាក់ចុះនេះអាចបណ្តាលមកពី៖ - វិបត្តិខួរឆ្អឹងក្រហម ឬការផលិតប្លាកែតថយចុះដូចជាករណី៖ ជំងឺខូចខួរឆ្អឹងក្រហម ជំងឺមហារីកឈាម(Leukemia) ការពុលខួរឆ្អឹងក្រហមដោយការចម្លងដោយវីរុស (រលាកថ្លើម សេ ឬមេរោគអេដស៍) ឬពុលដោយការប្រើប្រាស់ថ្នាំគីមី និងសារធាតុអាល់កុលក្នុងកម្រិតខ្ពស់ជាដើម - ប្លាកែតត្រូវបានបំផ្លាញនៅក្នុងឈាមដោយ៖ ជំងឺបណ្តាលមកពីប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ (ITP, TTP, HUS) ឬមកពីឱសថមួយចំនួនរួមមាន Heparin, Quinine, Sulfa-containing Antibiotics និងAnticonvulsants។ល។ រោគសញ្ញា អ្នកជំងឺពុំទាន់ស្តែងចេញជារោគសញ្ញានោះទេ ប្រសិនចំនួនប្លាកែតនៅលើសពី ៥០ពាន់/១មិល្លីលីត្រឈាម។ នៅពេលចំនួនប្លាកែតទាបខ្លាំងក្នុងកម្រិត

ចែករំលែក

ជំងឺហេម៉ូហ្វីលា សម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាហាក់បីដូចជាកម្របានឮ និងស្គាល់ពីប្រភេទជំងឺនេះណាស់។ វាត្រូវបានគេហៅថាជាជំងឺឈាមក្រកក បណ្តាលមកពីតំណពូជប្រមាណ ៧០ភាគរយ និងកើតឡើងដោយឯកឯងប្រមាណ ៣០ភាគរយប៉ុណ្ណោះ។ ជាក់ស្តែងវាជាជំងឺមួយដ៏កម្រដែលអាចស្តែងមានឡើងលើមនុស្សម្នាក់តែប៉ុណ្ណោះក្នុងចំណោម ១០០០០នាក់ និងអាចកើតឡើងបានគ្រប់វ័យ ចាប់តាំងពីទារករហូតដល់វ័យចំណាស់ និងចាត់ទុកជាជំងឺមួយដែលតម្រូវឲ្យអ្នកជំងឺត្រូវរស់នៅជាមួយការព្យាបាលអស់មួយជីវិតផងដែរ។ និយមន័យ ជំងឺហេម៉ូហ្វីលា (Hemophilia) គឺជាប្រភេទជំងឺឈាមក្រកក ឬបណ្តាលឲ្យហូរឈាមភាគច្រើនបង្កឡើងដោយកង្វះកត្តាឈាមកក។ អ្នកជំងឺមិនមានការហូរឈាមលឿនជាងធម្មតាទេ ប៉ុន្តែការហូរឈាមនេះអាចមានរយៈពេលយូរជាងធម្មតា។ តួយ៉ាង ជំងឺនេះត្រូវបានបែងចែកជា ២ប្រភេទគឺ ហេម៉ូហ្វីលា A មាននៅលើអ្នកជំងឺដែលមិនមានសារធាតុ ឬកង្វះកត្តាឈាមកកទី VIII (Clotting Factor ៨) និងហេម៉ូហ្វីលា B មាននៅលើអ្នកជំងឺដែលមិនមានសារធាតុ ឬកង្វះកត្តាឈាមកកទី IX (Clotting Factor ៩)។ យ៉ាងណាមិញ ជំងឺឈាមក្រកក ឬហេម៉ូហ្វីលាមាន ៣កម្រិតពីស្រាលទៅធ្ងន់ទៅតាមបរិមាណកត្តាឈាមកកទី VIII និងទីIX ដែលជាធម្មតាវាត្រូវមានក្នុងកម្រិតពី ៥០ ទៅ ១៥០ភាគរយនៅក្នុងឈាម ដើម្បីអាចបំពេញមុខងារបាន៖ - ជំងឺហេម៉ូហ្វីលាកម្រិតស្រាល៖ មានតែ ៥ ទៅ៣០ភាគរយនៃកម្រិតបរិមាណរបស់កត្តាឈាមកក។ ជាធម្មតាមិនស្តែងចេញជារោគសញ្ញាអ្វីនោះទេដោយមិនមានជាបញ្ហានៃការហូរឈាមឡើយ។ អ្នកជំងឺអាចប្រឈមមុខនឹងការហូរឈាមយូរជាងធម្មតា បន្ទាប់ពីការវះកាត់ ការប៉ះទង្គិច ឬស្នាមរបួសធ្ងន់ធ្ងរ - ជំងឺហេម៉ូហ្វីលាកម្រិតមធ្យម៖ មានតែ ១ ទៅ៥ភាគរយនៃកម្រិតបរិមាណរបស់កត្តាឈាមកក។ ជាទូទៅការហូរឈាមអាចស្តែងមានឡើងបន្ទាប់ពីមានអាយុ ១០ឆ្នាំឡើងទៅ។ អ្នកជំងឺអាចប្រឈមមុខនឹងការហូរឈាមយូរជាងធម្មតា បន្ទាប់ពីការប៉ះទង្គិចមានស្នាមរបួសធ្ងន់ធ្ងរ ឬដកធ្មេញ ព្រមទាំងមានហូរឈាមម្តងម្កាលដោយគ្មានហេតុផលច្បាស់លាស់ ដូចជារោគសញ្ញាជាំ និងហើមសាច់ដុំ សន្លាក់ឈឺចាប់ - ជំងឺហេម៉ូហ្វីលាកម្រិតធ្ងន់៖ មានតិចជាង ១ភាគរយនៃកម្រិតបរិមាណធម្មតារបស់កត្តាឈាមកក។ ការហូរឈាមស្តែងចេញចាប់តាំងពីអាយុ ៤ ទៅ៦ខែឡើងទៅ ដោយគ្រាន់តែប៉ះទង្គិចបន្តិចបន្តួចឬដោយឯកឯង។ អ្នកជំងឺមានហូរឈាម ចេញជាំជារឿយៗ ឬអាចហូរឈាមម្តង ឬពីរដងក្នុងមួយសប្តាហ៍នៅក្នុងសាច់ដុំ ឬតាមសន្លាក់ជង្គង់សន្លាក់កែងដៃ បណ្តាលឲ្យហើម ឈឺចាប់ជាខ្លាំង។  មូលហេតុ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ មិនទាន់មានអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តបានដឹងអំពីមូលហេតុ ឬកត្តាជំរុញពិតប្រាកដណាមួយនៃការកើតជំងឺហេម៉ូហ្វីលានេះឡើយ។ ប៉ុន្តែវាអាចទាក់ទងនឹងកត្តាប្រឈមមួយចំនួនដូចជា កត្តាតំណពូជ ៧០ភាគរយ មានន័យថាអាចឆ្លងពីឪពុកម្តាយទៅកូនតាមរយៈហ្សែន។ ហ្សែនប្រភេទនេះគឺមានសមត្ថភាពបង្អាក់ការសំយោគកត្តាឈាមកកទី VIII និងទី IX ហើយវានឹងបញ្ជូនព័ត៌មានកំណត់ការលូតលាស់របស់ទារករហូតដល់ពេញវ័យ។ ម៉្យាងទៀតជំងឺឈាមក្រកកអាចកើតឡើងដោយខ្លួនឯងដល់ទៅ ៣០ភាគរយ ដោយសារការផ្លាស់ប្តូរហ្សែនផ្ទាល់របស់សាមីខ្លួន។ ដោយហេតុថាជំងឺនេះកើតឡើងតាមរយៈហ្សែន នោះបុគ្គលដែលមានប្រវត្តិគ្រួសារមានផ្ទុក ឬកើតជំងឺឈាមក្រកកសុទ្ធតែមានហានិភ័យខ្ពស់ក្នុងការប្រឈមទៅនឹងការកកើតជំងឺ។  យន្តការនៃជំងឺ ជាក់ស្តែងជំងឺហេម៉ូហ្វីលា កើតមានឡើងទាក់ទងនឹងក្រូម៉ូសូមភេទ X ដែលមានន័យថាបើក្រូម៉ូសូមភេទ X មានផ្ទុកហ្សែនមានជំងឺនោះមានន័យថាបុគ្គលមានជំងឺឈាមក្រកក។ ដោយសារយន្តការបែបនេះហើយទើបបុរសដែលមានក្រូម៉ូសូមភេទ X តែមួយតែងតែមានជំងឺឈាមក្រកក ស្តែងចេញជារោគសញ្ញាហូរឈាម ចំណែកឯស្រ្តីដែលមានក្រូម៉ូសូមភេទ X ចំនួនពីរ គ្រាន់តែផ្ទុកហ្សែនជំងឺតែប៉ុណ្ណោះមិនមានរោគសញ្ញាហូរឈាមឡើយ។ ករណីដែលឪពុកមានជំងឺឈាមក្រកក ប៉ុន្តែម្តាយគ្មានជំងឺនោះកូនប្រុសទាំងអស់នឹងគ្មានជំងឺនេះទេ ចំណែកឯកូនស្រីទំាងអស់គ្រាន់តែមានផ្ទុកហ្សែនជំងឺហេម៉ូហ្វីលាប៉ុន្តែមិនបណ្តាលឲ្យកើតជំងឺឈាមក្រកកទេ។ ប្រសិនបើម្តាយជាអ្នកផ្ទុកហ្សែនជំងឺហេម៉ូហ្វីលាវិញ កូនប្រុសរបស់គាត់អាចមានជំងឺឈាមក្រកក ៥០ភាគរយ និងកូនស្រី ៥០ភាគរយអាចជាអ្នកផ្ទុកហ្សែនជំងឺហេម៉ូហ្វីលាបន្ត។ រោគសញ្ញា រោគសញ្ញានៃជំងឺហេម៉ូហ្វីលាទាំង ២ប្រភេទ អាចស្តែងឡើងដូចគ្នារួមមាន៖ - មានជំាធំៗនៅលើសារពាង្គកាយ - ការហូរឈាមក្នុងសាច់ដុំ សន្លាក់ ពិសេសហើមនៅលើសន្លាក់ជង្គង់ សន្លាក់កែងដៃ និងកជើង ធ្វើឲ្យពិបាកក្នុងការធ្វើចលនា ឈឺចាប់ - ការហូរឈាមយូរជាងធម្មតា បន្ទាប់ពីមុតអ្វីមួយពេលដកធ្មេញ ឬពេលវះកាត់ - ការហូរឈាមយូរជាងធម្មតា បន្ទាប់ពីគ្រោះថ្នាក់និងប៉ះទង្គិច ជាពិសេសក្នុងពេលមានរបួសស្នាមនៅសួត ពោះ និងក្បាល - ហូរឈាមភ្លាមៗដោយឯកឯងនៅក្នុងខ្លួនដោយគ្មានមូលហេតុច្បាស់លាស់ ដូចជាឈាមច្រមុះ និងឈាមតាមអញ្ចាញធ្មេញជាដើម។ ការធ្វើរោគវិនិច័្ឆយ ជាធម្មតា ក្រុមគ្រូពេទ្យនឹងធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយផ្អែកទៅលើគោលការណ៍ ២យ៉ាងដូចជា៖ - ផ្អែកលើរោគសញ្ញា៖ សាកសួរពីប្រវត្តិគ្រួសារដែលធ្លាប់មានជំងឺ ហេម៉ូហ្វីលា - ផ្អែកលើតេស្តមន្ទីរពិសោធន៍៖ គ្រូពេទ្យធ្វើការបូមឈាមរបស់អ្នកជំងឺទៅពិនិត្យដើម្បីបញ្ជាក់ពីស្ថានភាព ឬកំណត់រកប្រភេទនៃជំងឺហេម៉ូហ្វីលាដែលជាតេស្តអាចបញ្ជាក់កាន់តែច្បាស់ថាជាជំងឺឈាមក្រកកមែន ឬយ៉ាងណា ហើយប្រភេទអ្វី។ ការព្យាបាល នាពេលបច្ចុប្បន្ន ជំងឺឈាមក្រកកនេះមិនអាចត្រូវព្យាបាលឲ្យជាសះស្បើយនោះទេ ប៉ុន្តែការព្យាបាលជំងឺឈាមក្រកកត្រូវព្យាបាលអស់មួយជីវិត។ ការព្យាបាលត្រូវធ្វើឡើងដោយធានាឲ្យអ្នកជំងឺឈាមក្រកកអាចមានជីវិតរស់នៅ និងមានសកម្មភាពដូច ឬប្រហាក់ប្រហែលនឹងមនុស្សធម្មតាផងដែរ ដោយគ្មានការហូរឈាម ចៀសវាងពិការភាព ឬបាត់បង់ជីវិត។ ដោយឡែក វិធីសាស្រ្តក្នុងការព្យាបាលអ្នកជំងឺឈាមក្រកកមាន ២យ៉ាងរួមមាន៖ - វិធីសាស្រ្តទី១៖ កត្តាឈាមកក ទីVIII និងទីIX ត្រូវបានគេចាក់បញ្ចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធឈាមដើម្បីបង្គ្រប់វិញនូវការបាត់បង់នូវសារធាតុប្រូតេអ៊ីនកំណកឈាម។ ការព្យាបាលភ្លាមៗនឹងជួយកាត់បន្ថយការឈឺចាប់ និងការខូចខាតសន្លាក់សាច់ដុំ និងសរីរាង្គផ្សេងៗទៀត។ ប្រសិនបើការហូរឈាមត្រូវបានព្យាបាលទាន់ពេលវេលានោះ ការហូរឈាមត្រូវបានបញ្ឈប់ ហើយការប្រើប្រាស់សារធាតុ ឬកត្តាឈាមកកក៏អស់តិច។ ជាក់ស្តែង ថ្នាំសម្រាប់បង្រ្គប់កត្តាឈាមកកនេះមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាហើយ តែវាមានតម្លៃថ្លៃ។ - វិធីសាស្រ្តទី២៖ គេអាចប្រើប្រាស់ប្លាស្មាស្រស់ដែលរក្សាឲ្យកក បន្ទាប់មកចាក់បញ្ចូលទៅក្នុងខ្លួនរបស់អ្នកជំងឺដើម្បីបំបាត់ការហូរឈាម មិនថាអ្នកជំងឺហេម៉ូហ្វីលាប្រភេទ A ឬ Bឡើយ។ យ៉ាងណាមិញ វិធីសាស្រ្តបែបនេះ ត្រូវបានគេឈប់ប្រើប្រាស់ទៅហើយសម្រាប់ប្រទេសជឿនលឿន ដោយសារវាអាចប្រឈមទៅនឹងការឆ្លងមេរោគ។  ក្រៅពីវិធីសាស្រ្តខាងលើ ក៏មានវិធីសាស្ត្រចម្បងបន្ទាប់បន្សំមួយចំនួនទៀតក្នុងការព្យាបាលជំងឺឈាមក្រកករួមមាន៖ - ការស្អំទឹកកក៖ ដើម្បីបញ្ចៀសការហូរឈាម ហើមសាច់ដុំ ឬសន្លាក់ និងបន្ថយនូវការឈឺចាប់ រួមជាមួយការផ្អាកធ្វើចលនា និងរុំដោយបង់យឺតផងជាការ ល្អ - ការព្យាបាលដោយចលនា៖ ដើម្បីកុំឲ្យសន្លាក់រឹងគាំង ឬខូច និងជួយរាងកាយអ្នកជំងឺមិនឲ្យឈឺចាប់ ពិសេសមិនឲ្យរាងកាយពិការ។ បើគ្មានការព្យាបាលទេអ្នកជំងឺឈាមក្រកកកម្រិតធ្ងន់អាចជួបការលំបាកក្នុងការទៅសាលារៀន ឬធ្វើការជាប្រក្រតី ហើយពួកគេអាចនឹងក្លាយជាមនុស្សបាត់បង់កាយសម្បទា ពិបាកក្នុងការធ្វើដំណើរ ការធ្វើចលនា ឬអាចស្លាប់ក្នុងវ័យក្មេងក៏មាន។ ផលវិបាក ប្រសិនបើអ្នកជំងឺមិនបាន ឬយឺតយ៉ាវក្នុងការទទួលបានការព្យាបាលត្រឹមត្រូវ នោះអ្នកជំងឺអាចនឹងមានផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរដែលអាចធ្វើឲ្យអ្នកជំងឺស្តែងចេញមានអាការៈហើម ជាំនៅលើសារពាង្គកាយ ឬបង្កឲ្យមានការហូរឈាមនៅតាមសន្លាក់ និងធ្វើឲ្យមានការឈឺចាប់ខ្លាំងបំផុត ពិសេសអាចបណ្តាលឲ្យសន្លាក់ខូច និងរឹងជាប់គាំង។ នៅពេលមានការប៉ះទង្គិច ឬគ្រោះថ្នាក់លើសរីរាង្គរបស់អ្នកជំងឺ វាអាចឲ្យអ្នកជំងឺក្លាយជាពិការ ឬរហូតដល់បាត់បង់ជីវិតយ៉ាងរហ័សក៏មានផងដែរ បើមានការប៉ះទង្គិចក្បាល។ វិធីសាស្រ្តការពារ ជំងឺហេម៉ូហ្វីលាមិនឆ្លងតាមការហូបអាហារ ការរួមភេទ និងទំនាក់ទំនងផ្សេងៗទេ។ ដើម្បីការពារចម្លងតពូជនៃជំងឺហេម៉ូហ្វីលា អ្នកគួរអនុវត្តវិធីសាស្រ្តមួយចំនួនដូចខាងក្រោម៖ - ចំពោះអ្នកដែលមានប្រវត្តិគ្រួសារមានជំងឺឈាមក្រកកត្រូវទៅពិនិត្យសុខភាពតើអ្នកជាអ្នកផ្ទុកឬទេ? - ចំពោះស្រ្តីមានផ្ទៃពោះជាអ្នកផ្ទុកត្រូវមកពិនិត្យកូនក្នុងផ្ទៃថាតើកូននោះមានជំងឺហេម៉ូហ្វីលាឬទេ? - អ្នកជំងឺនេះ ត្រូវចៀសវាងការប្រើប្រាស់ថ្នាំអាស្ពីរីន ឬអ៊ីប៊ុយប្រូហ្វែន - ចៀសវាងការប្រើម្ជុលចាក់ក្នុងសាច់ដុំ - ត្រូវទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញបើមានសញ្ញាការហូរឈាមខុសប្រក្រតី ។ សូមប្រជាជនទាំងអស់ ជាពិសេសបុគ្គលដែលមានសមាជិកធ្លាប់មានប្រវត្តិកើតជំងឺ នេះត្រូវមកពិនិត្យសុខភាពឲ្យបានជាប្រចាំតាមក្បួនវេជ្ជសាស្រ្ត បើទោះបីជាអ្នកមិនទាន់ឈឺក៏ដោយ។ ម៉្យាងវិញទៀតអ្នកគួរស្វែងរកការព្យាបាលនៅកន្លែងណា ដែលអាចមានលទ្ធផលដែលមានប្រសិទ្ធភាព និងមានគ្រូពេទ្យជំនាញក្នុងការព្យាបាលជាជាងទទួលការព្យាបាលមិនបានត្រឹមត្រូវដែលអាចប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិតចំណាយពេលវេលា និងថវិកាច្រើន។ បកស្រាយដោយ៖ សាស្រ្តាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត ជាន សុផល ឯកទេសរោគកុមារវិទ្យា និងលោហិតសាស្រ្ត នៅមន្ទីរពេទ្យកុមារជាតិ ©2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ 

ចែករំលែក

អ្នកដឹងទេ? កង្វះគ្រាប់ឈាមក្រហមប្រៀបបាននឹងកង្វះយាន្តជំនិះសម្រាប់ដឹកជញ្ជូនក្នុងការផ្គត់ផ្គង់អាហារ និងខ្យល់អុកស៊ីសែនចិញ្ចឹមរាងកាយទាំងមូល។ ហេតុនេះ ដើម្បីបន្តការរស់រានមានជីវិតរបស់កោសិកាក៏ដូចជារាងកាយទាំងមូល ការព្យាបាលមូលហេតុបង្កដែលបណ្តាលឲ្យកង្វះគ្រាប់ឈាមជាប្រការចាំបាច់បំផុត។ កង្វះគ្រាប់ឈាមក្រហមជាអ្វី ? កង្វះឈាមក្រហម (Anemia) មិនមែនជាជំងឺនោះទេ តែជារោគសញ្ញាបាត់បង់គ្រាប់ឈាមក្រហមដែលបណ្តាលមកពីមូលហេតុច្រើនយ៉ាង។ មកដល់ពេលនេះ មិនមានការសិក្សាពីអត្រានៃជំងឺនេះទេ ព្រោះមូលហេតុរបស់វាមានច្រើនដែលតម្រូវឲ្យអ្នកជំងឺទៅព្យាបាលតាមឯកទេសនៃមូលហេតុ។ ដំណាក់កាល និងប្រភេទ បញ្ហាកង្វះឈាមក្រហម មិនត្រូវបានបែងចែកជាដំណាក់កាលដូចជំងឺមហារីកទេ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក្រុមគ្រូពេទ្យឯកទេសអាចធ្វើការវាយតម្លៃស្ថានភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃរោគសញ្ញានេះ ដោយយោងទៅតាមកម្រិតថយចុះរបស់អេម៉ូក្លូប៊ីនរបស់គ្រាប់ឈាមក្រហម(Hemoglobin) បូករួមជាមួយរោគសញ្ញាគ្លីនិកផ្សេងៗដែលអ្នកជំងឺកំពុងមានជាក់ស្តែង (Anemiatolerance) មុននឹងធ្វើការសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសវិធីសាស្ត្រព្យាបាលដែលសមស្របដើម្បីផ្តល់ជូនអ្នកជំងឺ។ មូលហេតុ និងកត្តាប្រឈម ជាទូទៅ មូលហេតុដែលបង្កឲ្យមានបញ្ហានេះត្រូវបានបែងចែកជា ២ប្រភេទគឺ ការថយចុះនៃការផលិតគ្រាប់ឈាម និងការកើនឡើងការបំផ្លាញគ្រាប់ឈាម។ ជាក់ស្តែង កត្តាដែលបណ្តាលឲ្យមានការថយចុះនៃការផលិតគ្រាប់ឈាមមានដូចជា៖ - ថយចុះការរំញោចឲ្យមានការផលិតគ្រាប់ឈាមតាមរយៈអ័រម៉ូនរបស់តម្រងនោមដែលមានឈ្មោះថា Erythropoietin - របបអាហារមិនសម្បូរទៅដោយ ជាតិដែក វីតាមីនបេ ១២ ឬហ្វូឡាត - មានជំងឺក្រពេញទីរ៉ូអុីត (កង្វះការផលិតអ័រម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីត)។ ចំណែក មូលហេតុធំៗនៅពីក្រោយបញ្ហាកង្វះគ្រាប់ឈាមក្រហម ដែលគួរឲ្យតក់ស្លុត និងតែងកើតមានឡើងជាញឹកញាប់នៅកម្ពុជាព្រមទាំងជាមូលហេតុទាក់ទងនឹងការកើនឡើងការបំផ្លាញគ្រាប់ឈាមនោះគឺ៖  - មហារីកក្រពះ - មហារីកពោះវៀន - មហារីកស្បូន - មហារីកមាត់ស្បូន - មហារីកឈាមស៊ីឆ្អឹង (Multiple Myeloma) - ដំបៅក្រពះ ដំបៅពោះវៀនរ៉ាំរ៉ៃ - ដុំសាច់ក្នុងស្បូន - មហារីកឈាម - ជំងឺបែកគ្រាប់ឈាម។ បន្ថែមពីនេះ ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ តាឡាស់សេមី (Thalassemia) ព្រូន តេនញ៉ាសត្វល្អិតក្នុងពោះវៀន និងជំងឺឆ្លងផ្សេងៗ ក៏សុទ្ធតែជាមូលហេតុដែលនាំឲ្យកង្វះគ្រាប់ឈាមក្រហមផងដែរ។ រោគសញ្ញា និងផលប៉ះពាល់ អ្នកជំងឺដែលកំពុងមានបញ្ហាកង្វះគ្រាប់ឈាមតែងស្តែងឡើងនូវអាការៈគួរឲ្យកត់សម្គាល់មួយចំនួនដូចជា៖ - ស្លេកស្លាំង - អស់កម្លាំង - ញ័រទ្រូង - ចង្វាក់បេះដូងដើរមិនទៀងទាត់ - ឆាប់ហត់ ជាពិសេសក្នុងអំឡុងពេលធ្វើការ - ឧស្សាហ៍ក្តៅខ្លួន - ត្រជាក់ចុងដៃចុងជើង - ឈឺក្បាល និងវិលមុខជាដើម។ អាការៈទាំងនេះអាចផ្តល់ជាផលរំខានដល់ការងារនិងសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគាត់យ៉ាងខ្លាំង។ វិធីសាស្រ្តធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ដើម្បីកំណត់អត្តសញ្ញាណថា តើអ្នកជំងឺពិតជាកំពុងកើតមានបញ្ហានេះ ឬយ៉ាងណា ក្រុមគ្រូពេទ្យឯកទេសនឹងធ្វើការសាកសួរអំពីប្រវត្តិគ្រួសារ រោគសញ្ញាជាក់ស្តែង បូករួមជាមួយការធ្វើតេស្តឈាម ឬតេស្តខួរឆ្អឹងខ្នង (ប្រសិនបើចាំបាច់)។ ដូចនេះអ្នកជំងឺស្លេកស្លាំងគួរទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញដើម្បីរកមូលហេតុនៃកង្វះគ្រាប់ឈាមក្រហម និងដើម្បីទទួលបានការព្យាបាលដ៏ត្រឹមត្រូវ។ ការព្យាបាល ដោយហេតុថា មូលហេតុបង្កឲ្យមានបញ្ហានេះមានច្រើនប្រភេទណាស់ ដូចនេះការស្វែងរកឫសគល់នៃបញ្ហារួមបញ្ចូលជាមួយការប្រើប្រាស់វិធីសាស្រ្តព្យាបាលឲ្យបានត្រឹមត្រូវ គឺជាការព្យាបាលដ៏មានប្រសិទ្ធភាពដែលមិនអាចត្រូវបានមើលរំលង។ ល្គឹកណា ដើមចមនៃជំងឺនៅតែមាន នោះបញ្ហាកង្វះឈាមក្រហមក៏មិនអាចធូរស្រាលបានឡើយ។ ឧទាហរណ៍៖ - បើអ្នកជំងឺខ្វះជាតិដែក ការព្យាបាលគឺឲ្យជាតិដែក - បើមូលហេតុខ្វះឈាមក្រហមដោយសារមានហូរឈាមតិចៗរ៉ាំរ៉ៃតាមក្រពះ ពោះវៀន គឺត្រូវរកមើលថាតើវាជាដំបៅធម្មតា ឬដំបៅមហារីកដើម្បីព្យាបាលឲ្យចំទិសដៅ។ល។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា អ្នកជំងឺស្លេកស្លាំង ឬខ្វះគ្រាប់ឈាមក្រហមភាគច្រើនតែងរកជាវថ្នាំជាតិដែក និងវីតាមីនដោយខ្លួនឯងព្រោះមានជំនឿថាអាចប៉ូវគ្រាប់ឈាមវិញបាន។ ប៉ុន្តែ បញ្ហាខ្វះគ្រាប់ឈាមក្រហមមិនមែនសុទ្ធតែត្រូវព្យាបាលដោយថ្នាំជាតិដែក និងវីតាមីននោះទេពីព្រោះមានមូលហេតុផ្សេងៗគ្នាជាច្រើនដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ។ ជាក់ស្តែង ភាពស្លេកស្លាំងអាចព្យាបាលជា ឬមិនជាក៏ទៅតាមមូលហេតុដែលបង្ក។ គួរចងចាំថា ការព្យាបាលមូលហេតុដែលបង្កឲ្យខ្វះឈាមក្រហមជាការចាំបាច់  ការបញ្ចូលឈាមគ្រាន់តែជាការព្យាបាលសង្គ្រោះជីវិតបន្ទាន់ប៉ុណ្ណោះ។ ផលវិបាក ប្រសិនបើអ្នកជំងឺមិនបានទទួលការព្យាបាលត្រឹមត្រូវនិងទាន់ពេលវេលាទេនោះ កង្វះគ្រាប់ឈាមក្រហមអាចបង្កជាបញ្ហាសុខភាពធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើនដូចជា៖ - ខាតបង់ការងារប្រចាំថ្ងៃ  ដោយសារអាការៈហេវហត់ខ្លាំង - កូនអាចកើតមិនគ្រប់ខែ ចំពោះស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ - អាចវិវឌ្ឍជាជំងឺខ្សោយបេះដូង ដោយសារភាពរ៉ាំរ៉ៃនៃចង្វាក់បេះដូងដើរមិនទៀងទាត់ - និងអាចបណ្តាលឲ្យបាត់បង់ជីវិតទៀតផង។ វិធីសាស្រ្តការពារ លើកលែងតែស្រ្តីមានផ្ទៃពោះប៉ុណ្ណោះ ដែលយើងអាចការពារជំងឺកង្វះឈាមក្រហមបាន ក្រៅពីនេះត្រូវការទទួលទាននូវរបបអាហារសុខភាព សម្បូរទៅដោយសារធាតុចិញ្ចឹមគ្រប់មុខ ព្រមទាំងរក្សាឲ្យបាននូវទម្លាប់ពិនិត្យសុខភាពឲ្យបានជាប្រចាំតាមការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យជាប្រការដែលចាំបាច់ និងសំខាន់បំផុតក្នុងការការពារ និងព្យាបាលជំងឺឲ្យទាន់ពេលវេលាព្រមទាំងមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។ “ការលេបថ្នាំជាតិដែក និងវីតាមីនដោយមិនបានស្រាវជ្រាវពិនិត្យរកមូលហេតុឲ្យអស់សេចក្តីអាចជាការផ្តល់ឱកាសឲ្យជំងឺវិវឌ្ឍរហូតដល់ដំណាក់កាលធ្ងន់ធ្ងរ និងនាំមកនូវភាពយឺតយ៉ាវក្នុងការព្យាបាលប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។” បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត សុខ សុធា ឯកទេសជំងឺឈាម និងជំងឺមហារីក នៅមជ្ឈមណ្ឌលជាតិជំងឺមហារីកនៃមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត ©2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ 

ចែករំលែក

ជំងឺមហារីក ជាជំងឺមិនឆ្លងចម្បងទី២ដែលសម្លាប់ប្រជាជនកម្ពុជា ព្រោះថាទម្រាំដឹងថាខ្លួនមានជំងឺដ៏កាចសាហាវនេះភាគច្រើននៃអ្នកជំងឺគឺហួសពេលក្នុងការព្យាបាលឲ្យជាសះស្បើយទៅហើយ។ អ្នកជំងឺនៅដំណាក់កាលចុងក្រោយនេះទទួលរងការឈឺចាប់យ៉ាងខ្លាំង ដែលពិបាក និងមិនអាចពិពណ៌នាបានអំពីទំហំនៃការឈឺចាប់ឲ្យអ្នកដទៃ ឬមនុស្សជាទីស្រឡាញ់របស់ពួកគាត់បានដឹងឡើយ។ នៅពេលដែលការព្យាបាលមិនអាចជាសះស្បើយបាន ការថែទាំបំបាត់ការឈឺចាប់ និងការថែទាំសម្រន់គឺមានសារសំខាន់ណាស់សម្រាប់អ្នកជំងឺមហារីកក្នុងដំណាក់កាលចុងក្រោយដោយផ្តល់ឲ្យពួកគាត់រស់នៅប្រកបដោយគុណភាព និងមានភាពសុខស្រួល។ និយមន័យការថែទាំសម្រន់ ការថែទាំសម្រន់ (Palliative care) គឺសំដៅទៅលើការលើកកម្ពស់គុណភាពជីវិតរបស់អ្នកជំងឺដែលប្រឈមការបាត់បង់ជីវិតទាំងផ្នែកផ្លូវកាយ ផ្លូវចិត្ត សង្គម និងជំនឿសាសនា។ គោលបំណងចម្បងមិនមែនដើម្បីព្យាបាលឲ្យជាសះស្បើយនោះទេ ប៉ុន្តែដើម្បីការពារ និងកាត់បន្ថយការឈឺចាប់ បំបាត់រោគសញ្ញារំខានផ្សេងៗដូចជាពិបាកដកដង្ហើម ក្អក ដង្ហក់។ល។ អ្នកជំងឺដែលត្រូវការការថែទាំសម្រន់ អ្នកជំងឺដែលស្ថានភាពជំងឺរបស់ពួកគាត់ធ្ងន់ធ្ងរហើយមិនអាចធ្វើការព្យាបាលឲ្យជាសះស្បើយបានជាពិសេសគឺជំងឺមហារីក។ អ្នកជំងឺផ្សេងទៀតដែលអាចទទួលបានការថែទាំសម្រន់ផងដែរគឺអ្នកជំងឺខ្សោយសរីរាង្គដំណាក់កាលចុងក្រោយ ដូចជាជំងឺក្រិនថ្លើមធ្ងន់ធ្ងរដែលអាចវិវឌ្ឍជាទាចទឹក និងជំងឺខ្សោយផ្លូវដង្ហើមធ្ងន់ធ្ងរដែលនាំឲ្យមានទឹកក្នុងសួតជាដើម។ ផលប្រយោជន៍នៃការថែទាំសម្រន់ ការថែទាំសម្រន់ពិតជាផ្តល់ផលប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើនដល់អ្នកជំងឺ និងគ្រួសាររបស់គាត់ដែលក្នុងនោះមានដូចជា៖ • ផ្នែករាងកាយ៖ ជួយកាត់បន្ថយការឈឺចាប់ខ្លាំងពិបាកក្នុងការដកដង្ហើម ពិបាកបន្ទោបង់ និងរោគសញ្ញារំខានផ្សេងទៀតដែលអាចកើតឡើងពីជំងឺមហារីកផ្ទាល់ ឬការឈឺចាប់អំឡុងពេលព្យាបាល (ចាក់ថ្នាំគីមី ឬបាញ់កាំរស្មី) • ផ្នែកអារម្មណ៍៖ អាចជួយអ្នកជំងឺឲ្យរួចផុតពីជំងឺផ្លូវចិត្តដូចជា ជំងឺបាក់ទឹកចិត្ត (Depression) ឬជំងឺថប់បារម្ភ (Anxiety) ជាដើម • ផ្នែកសង្គម៖ អាចទទួលបានការលើកទឹកចិត្តពីក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញ ក្រុមគ្រួសារមិត្តភក្តិ និងអ្នករាប់អានទាំងអស់ឡើងវិញ • កាត់បន្ថយការចំណាយថវិកាពីការព្យាបាលដែលគ្មានប្រយោជន៍ចំពោះអ្នកជំងឺពីព្រោះក្នុងដំណាក់ចុងក្រោយនេះពុំអាចមានការព្យាបាលណាធ្វើឲ្យពួកគាត់បានជាសះស្បើយឡើយ • រក្សាបាននូវពេលវេលាចុងក្រោយដ៏មានតម្លៃដើម្បីឲ្យអ្នកជំងឺបំពេញការងារដែលគាត់ចង់ធ្វើជាពិសេសការចំណាយពេលវេលាជាមួយគ្រួសារជាទីស្រឡាញ់របស់គាត់។  ដើម្បីផ្តល់ជូនអ្នកជំងឺនូវការថែទាំដ៏ប្រសើរ គឺតម្រូវឲ្យមានការចូលរួមពីក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេស និងក្រុមការងារដែលមានជំនាញជាច្រើនទៀតដូចជា៖ • វេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេសថែទាំសម្រន់៖ ធ្វើការពិនិត្យពិគ្រោះ ចេញវេជ្ជបញ្ជាផ្តល់ថ្នាំ និងតាមដានស្ថានភាពជំងឺ • គិលានុបដ្ឋាក៖ ចូលរួមជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិតក្នុងអំឡុងពេលពិគ្រោះជំងឺ ផ្តល់ថ្នាំទៅតាមវេជ្ជបញ្ជា និងពន្យល់ការប្រើប្រាស់ថ្នាំឲ្យបានត្រឹមត្រូវដល់អ្នកជំងឺ ឬក្រុមគ្រួសារ • អ្នកធ្វើការសង្គម៖ ផ្តល់ប្រឹក្សាផ្នែកផ្លូវចិត្តដល់អ្នកជំងឺឬ/និងក្រុមគ្រួសារអ្នកជំងឺដែលប៉ះពាល់ផ្លូវចិត្តធ្ងន់ធ្ងរ • ឱសថការី៖ គ្រប់គ្រងស្តុកថ្នាំ តាមដានការប្រើប្រាស់ថ្នាំប្រចាំថ្ងៃ ធ្វើរបាយការណ៍ប្រើប្រាស់ថ្នាំប្រចាំខែ។   បញ្ហាប្រឈមផ្សេងៗ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា មានការលំបាកមួយចំនួនដែលកំពុងប្រឈមប្រចាំថ្ងៃរបស់ក្រុមការងារបច្ចេកទេសវេជ្ជសាស្រ្តនៃអង្គការបំបាត់ការឈឺចាប់គ្មានព្រំដែនដែលមានដូចជា៖ • ពិបាកក្នុងការតាមដាន និងថែទាំអ្នកជំងឺជាប្រចាំ ព្រោះអ្នកជំងឺភាគច្រើននៅតាមទីជនបទដាច់ស្រយាលហើយដែលមិនមែនជាតំបន់គ្របដណ្តប់របស់អង្គការ DSF • ពិបាកក្នុងការទាក់ទង ដើម្បីមកពិគ្រោះជំងឺ និងទទួលថ្នាំ ឬតាមដានព័ត៌មានផ្សេងៗ • កង្វះថវិការបស់អ្នកជំងឺដើម្បីធ្វើដំណើរមកពិគ្រោះជំងឺ និងទទួលថ្នាំ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ • ធនធានមនុស្សសម្រាប់បម្រើការងារនេះនៅមានកម្រិតនៅឡើយ • ដោយថវិកាមានកំណត់ជាមូលហេតុអង្គការ DSFមិនអាចពង្រីកសកម្មភាពថែទាំសម្រន់ដល់ផ្ទះអ្នកជំងឺឲ្យបានគ្រប់ខេត្ត ក្រុង។ សម្រាប់អ្នកជំងឺដែលស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលចុងក្រោយ សូមកុំអស់សង្ឃឹមទោះបីជំងឺមិនអាចព្យាបាលឲ្យជាសះស្បើយក៏ដោយ ប៉ុន្តែនៅមានការថែទាំសម្រន់ដែលអាចផ្តល់ឲ្យក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយដោយភាពសុខស្រួល។ ចំពោះក្រុមគ្រួសារអ្នកជំងឺ ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ និងមើលថែអ្នកជំងឺឲ្យបានល្អ ដើម្បីធានាឲ្យបាននូវទំនាក់ទំនង និងភាពស្និទ្ធស្នាល។ សម្រាប់ប្រជាជនគ្រប់រូបគួរតែពិនិត្យសុខភាពឲ្យបានទៀងទាត់ដើម្បីអាចដឹងពីស្ថានភាពជំងឺរបស់ខ្លួនបានឆាប់ និងទទួលបានការព្យាបាលទាន់ពេលវេលា។ "ការថែទាំសម្រន់ផ្តោតសំខាន់លើ គុណភាពជីវិតជាជាងបរិមាណជីវិត" អង្គការ DSF បង្កើតនៅឆ្នាំ១៩៩៦ ជាអង្គការតែមួយគត់ដែលធ្វើសកម្មភាពផ្តល់ការថែទាំសម្រន់ដល់អ្នកជំងឺមហារីកដំណាក់កាលចុងក្រោយក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។ប្រសិនបើអ្នកបានស្គាល់អ្នកជំងឺមហារីកដំណាក់កាលចុងក្រោយ ដែលមិនអាចព្យាបាលឲ្យជាសះស្បើយបាន ហើយកំពុងរស់នៅជាមួយការឈឺចាប់ដោយសារជំងឺរបស់គាត់ និងអស់សង្ឃឹមក្នុងជីវិត សូមទាក់ទងមកកាន់អង្គការបំបាត់ការឈឺចាប់គ្មានព្រំដែនតាមរយៈលេខទូរស័ព្ទ ០២៣ ២១៤ ៩៥៤ ដើម្បីទទួលបានការថែទាំសម្រន់។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ម៉េង ឡាង ឯកទេសជំងឺទូទៅ និងជំនាញថែទាំសម្រន់នៃអង្គការបំបាត់ការឈឺចាប់គ្មានព្រំដែន (DSF) ©2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ   

ចែករំលែក

ការព្យាបាលដោយថ្នាំគីមី ឬភាសាបច្ចេកទេសហៅថា Chemotherapy ជាការព្យាបាលដោយថ្នាំដែលមានប្រសិទ្ធភាពទៅសម្លាប់កោសិកាមហារីកតាមរយៈការបញ្ឈប់ការលូតលាស់ និងការបំបែកខ្លួនរបស់កោសិកាមហារីក។ គោលបំណងចម្បង ៣នៃការព្យាបាលដោយថ្នាំគីមីរួមមាន៖ • ធ្វើឲ្យជំងឺមហារីកជាសះស្បើយ • ទប់មហារីកកុំឲ្យមានការលូតលាស់លឿន និង ពន្យារអាយុជីវិតរបស់អ្នកជំងឺ • បន្ថយការឈឺចាប់។ ការព្យាបាលមហារីកដោយថ្នាំគីមីអាចត្រូវបានធ្វើឡើងរួមគ្នាជាមួយការព្យាបាលផ្សេងទៀតអាស្រ័យទៅតាមប្រភេទមហារីកនីមួយៗ៖ • មហារីកមួយចំនួនតម្រូវឲ្យប្រើថ្នាំគីមីមុនពេលធ្វើការវះកាត់ រីឯមហារីកខ្លះទាមទារឲ្យប្រើប្រាស់ថ្នាំគីមីក្រោយការវះកាត់ • មហារីកខ្លះត្រូវប្រើថ្នាំគីមីមុនពេលបញ្ចាំងកាំរស្មី និងខ្លះទៀតត្រូវប្រើថ្នាំគីមីក្នុងអំឡុងពេលបញ្ចាំងកាំរស្មី • មហារីកផ្សេងទៀតអាចតម្រូវឲ្យប្រើថ្នាំគីមីជាមួយនឹងការព្យាបាលបែបជីវសាស្ត្រ ឬImmunotherapy។ ដំណាក់កាលដែលត្រូវព្យាបាលដោយថ្នាំគីមី ដំណាក់កាលនៃការប្រើថ្នាំគីមីប្រែប្រួលតាមប្រភេទមហារីក ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងដូចជាមហារីកសុដន់ដែលមានទំហំធំលើសពី ៣សង់ទីម៉ែត្រឡើងទៅអ្នកជំងឺនឹងតម្រូវឲ្យធ្វើការព្យាបាលដោយការចាក់ថ្នាំគីមីមុនទើបវះ និងបញ្ចាំងកាំរស្មីតាមក្រោយ។ ផ្ទុយទៅវិញសម្រាប់ដុំមហារីកសុដន់ដដែលតែមានទំហំតូចជាង ៣សង់ទីម៉ែត្រ អ្នកជំងឺនឹងត្រូវវះមុន ទើបបញ្ចាំងកាំរស្មីហើយបើករណីមិនមែនជាដុំមហារីកកាច អ្នកជំងឺនឹងមិនតម្រូវឲ្យចាក់ថ្នាំគីមីនោះទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ សម្រាប់ដុំមហារីកមួយចំនួនផ្សេងទៀតភាគច្រើននឹងតម្រូវឲ្យចាក់ថ្នាំគីមីមុនដាច់ខាត។   របៀបនៃការផ្តល់ថ្នាំគីមី និងរយៈពេល ១. ថ្នាំគីមីចាក់តាមសរសៃ • សរសៃវ៉ែន ដែលរួមមានការចាក់ផ្ទាល់ និងការចាក់លាយជាមួយស៊ីរ៉ូម • សរសៃអាទែរ ដោយប្រើបំពង់ទីបតូចវែងហៅថា Catheter ចាក់ចូលរហូតដល់ដុំមហារីក ទើបបាញ់ថ្នាំគីមីបញ្ចូល ២. ថ្នាំគីមីចាក់ចូលស្រោមពោះ ឬស្រោមសួត ៣. ថ្នាំគីមីចាក់សើស្បែក ៤. ថ្នាំគីមីលេប ៥. ថ្នាំគីមីលាបលើស្បែក (ឧ. មហារីកស្បែក)។ គួរបញ្ជាក់ថា ការព្យាបាលជំងឺមហារីកអាចមានរយៈពេលវែង ហើយប្រែប្រួលទៅតាមប្រភេទនៃមហារីកដែលមហារីកខ្លះត្រូវព្យាបាលដោយថ្នាំគីមីរយៈពេល៦ខែ ខ្លះទៀត៨ខែ និងរហូតដល់១២ខែ។ គម្រោងនៃការព្យាបាលម្តងៗហៅថាមួយវគ្គ (Circle) វាប្រែប្រួលតាមប្រភេទប្រូតូកូលនៃការប្រើថ្នាំគីមីប្រូតូកូលខ្លះចាក់មួយថ្ងៃហៅថាមួយវគ្គ ប្រូតូកូលខ្លះចាក់ពីរថ្ងៃហៅថាមួយវគ្គនិងប្រូតូកូលខ្លះចាក់៥ថ្ងៃហៅថាមួយវគ្គដូចគ្នា មានន័យថាអ្នកជំងឺខ្លះចាក់ ៦វគ្គ ៨វគ្គ និងខ្លះទៀត១២វគ្គ។ ដូច្នេះ រាល់ការព្យាបាលជំងឺមហារីកតម្រូវឲ្យអ្នកជំងឺមកជួបគ្រូពេទ្យតាមគម្រោងនៃការព្យាបាលនីមួយៗឲ្យបានទៀងទាត់បំផុត។ បម្រែបម្រួលអារម្មណ៍ក្នុងពេលព្យាបាលដោយហេតុថាថ្នាំគីមីមិនមែនសម្លាប់តែកោសិកាមហារីក វាអាចធ្វើឲ្យពុលដល់សរីរាង្គផ្សេងទៀតដែលមិនមែនមហារីក ធ្វើឲ្យអ្នកជំងឺចង្អោរ ក្អួត ក្តៅខ្លួនដោយសារគ្រាប់ឈាមសធ្លាក់ចុះ ខ្លះធ្វើឲ្យអ្នកជំងឺជ្រុះសក់អស់ ដែលវានឹងត្រឡប់មកធម្មតាវិញបន្ទាប់ពីបញ្ឈប់ការព្យាបាល។ ម៉្យាង អំឡុងពេលព្យាបាលអ្នកជំងឺអាចត្រូវបានហាមឃាត់ពីការងារដែលប្រើកម្លាំង រីឯប្រភេទការងារនៅក្នុងការិយាល័យគឺអាស្រ័យលើអារម្មណ៍របស់អ្នកជំងឺផ្ទាល់ថាអាចធ្វើបាន ឬអត់។ ការត្រៀមខ្លួនរបស់អ្នកជំងឺ • អ្នកជំងឺត្រូវរក្សាអនាម័យឲ្យបានល្អ ហូបស្អាត ផឹកស្អាត រស់នៅស្អាត រាល់អាហារត្រូវឆ្អិនជានិច្ច សម្អាតដៃ និងកន្លែងគេងជាប្រចាំដោយសារក្នុងពេលព្យាបាលអ្នកជំងឺងាយប្រឈមនឹងការឆ្លងមេរោគ • របបអាហារត្រូវគ្រប់គ្រាន់ យ៉ាងហោចណាស់១៥០០កាល់ឡូរីក្នុងមួយថ្ងៃ ទាំងសាច់ បន្លែ និងសារធាតុទឹក ព្រមទាំងចៀសវាងការតមអាហារផ្សេងៗ • ក្រុមគ្រួសារត្រូវរក្សាការលើកទឹកចិត្តឲ្យផ្លូវចិត្តអ្នកជំងឺរឹងមាំ ព្រោះថាបើអ្នកជំងឺបាក់ទឹកចិត្តគាត់អាចស្លាប់បាន។ ផលរំខានពីការព្យាបាល • ប៉ះពាល់ដល់ក្រពះ ដូចជាក្អួតចង្អោរ • ប៉ះពាល់ខួរឆ្អឹងដែលធ្វើឲ្យគ្រាប់ឈាមសធ្លាក់ចុះ អ្នកជំងឺងាយប្រឈមនឹងជំងឺឆ្លង • ប្រភេទថ្នាំខ្លះអាចស៊ីគ្រាប់ឈាមក្រហមឲ្យអ្នកជំងឺខ្វះឈាម និងតម្រូវឲ្យមានការបញ្ចូលឈាម • ប្រភេទថ្នាំមួយចំនួនតូចមានផលវិបាកពិសេស អាចប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការបេះដូង។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មុនពេលអ្នកជំងឺទទួលបានការព្យាបាល គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការពិនិត្យគ្រប់សរីរាង្គទាំងអស់របស់អ្នកជំងឺ និងផ្តល់ឲ្យនូវជម្រើសនៃការព្យាបាលដែលសមស្របបំផុតដល់អ្នកជំងឺ។ បច្ចុប្បន្នជំងឺមហារីកមួយចំនួនត្រូវបានគេព្យាបាលឲ្យជាសះស្បើយដោយថ្នាំគីមី តែតម្រូវឲ្យពួកគាត់មានទាំងកម្លាំងកាយ និងកម្លាំងចិត្ត តស៊ូជាមួយការព្យាបាល ព្រោះការព្យាបាលត្រូវប្រើរយៈពេលយូរ។ ករណីអ្នកជំងឺជួបផលវិបាកសូមប្រញាប់វិលត្រឡប់មកជួបជាមួយគ្រូពេទ្យវិញឲ្យបានឆាប់កាន់តែប្រសើរ។ សូមកុំរើសអើងអ្នកជំងឺមហារីក សារធាតុគីមីដែលចាក់ចូលមិនអាចឆ្លងដោយការប៉ះពាល់នោះទេ។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត សុខ សុធា ឯកទេសជំងឺមហារីក ជំងឺឈាម និងវេជ្ជសាស្ត្រជាន់ខ្ពស់នៃមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត ©2019 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ 

ចែករំលែក

នាពេលបច្ចុប្បន្ន ការយល់ដឹងអំពីមហារីកសុដន់ចំពោះស្ត្រីមានការកើនឡើងគួរឲ្យកត់សម្គាល់ ជាក់ស្តែងស្ត្រីភាគច្រើនបានធ្វើការពិនិត្យសុដន់ដោយខ្លួនឯង ឬធ្វើការពិនិត្យដោយគ្រូពេទ្យជំនាញ។ ចម្ងល់ និងការព្រួយបារម្ភតែងកើនមានឡើងក្រោយធ្វើការពិនិត្យនេះ ជាពិសេសនៅពេលដែលបានដឹងថាពួកគាត់មានដុំសាច់ក្នុងសុដន់ ដូចករណីខាងក្រោម៖ សំណួរ៖ អ្នកជំងឺអាយុ ២៥ឆ្នាំ មកពីខេត្តកំពង់ចាម បាននិយាយថា “ក្នុងអំឡុងពេលធ្វើការពិនិត្យសុដន់ តាមរយៈម៉ាស៊ីនអ៊ុលត្រាសោន គ្រូពេទ្យបានរកឃើញថា ខ្ញុំមានដុំគីសទំហំ ១សង់ទីម៉ែត្រមានទឹកថ្លាខាងក្នុង និងព័ទ្ធជុំវិញដោយសម្បកខាងក្រៅ។ ខ្ញុំមិនមានការឈឺចាប់ ឬមានអារម្មណ៍ថាមានដុំនេះនោះទេ។ តើដុំគីសជាអ្វី? តើវាអាចបង្កឲ្យគ្រោះថ្នាក់ទេ?” ចម្លើយ៖ ដុំគីសជាប្រភេទដុំសាច់ស្លូតមួយប្រភេទដែលជាញឹកញាប់តែងតែកើតមានឡើងក្នុងសុដន់របស់មនុស្សស្រី។ ផ្នែកខាងក្នុងរបស់វាជាសារធាតុរាវការវិវឌ្ឍនៃដុំគីសនេះអាចបណ្តាលមកពីបម្រែបម្រួលកម្រិតអ័រម៉ូនដែលមានក្នុងសារពាង្គកាយ។  មានភស្តុតាងមួយចំនួនបានបង្ហាញថាការកើនឡើងនូវអ័រម៉ូនអឺស្ត្រូហ្សែនលើសលប់អាចជំរុញឲ្យមានការកើតប្រភេទដុំសាច់នេះ។  ដុំគីសក្នុងសុដន់អាចមានវត្តមានក្នុងសុដន់ទាំងសងខាង  ឬតែម្ខាង  ដែលប្រភេទដុំសាច់នេះត្រូវបានបែងចែកជាច្រើនប្រភេទក្នុងនោះមានដូចជា៖ • ប្រភេទធម្មតា (សម្បូរ) និងជាប្រភេទគីសបែប ស្មុគស្មាញ • ប្រភេទដុំទោល (សម្បូរ) និងមានដុំគីសច្រើន • ប្រភេទគីសតូចៗ (ពិបាកស្ទាបរក តែអាចត្រូវបានរកឃើញក្នុងអំឡុងពេលធ្វើអ៊ុល​ត្រាសោន) និងប្រភេទគីសធំៗ (អាចស្ទាបដឹង និងមានទំហំចាប់ពី ២ ទៅ៥ស.ម)។ ទំហំដុំគីសធំអាចដាក់សម្ពាធលើជាលិកាសុដន់ផ្សេងៗទៀតដែលនៅជិត បណ្តាលឲ្យមានការឈឺចាប់ និងមានអារម្មណ៍មិនស្រួលនៅតំបន់សុដន់នោះតែម្តង។ ដុំគីសក្នុងសុដន់អាចត្រូវបានគេរកឃើញចំពោះស្ត្រីគ្រប់វ័យទាំងអស់ វាកើតមានជាធម្មតាទៅលើស្ត្រីមុនពេលអស់រដូវ និងស្ត្រីក្រោយអស់រដូវដែលទទួលការព្យាបាលដោយប្រភេទថ្នាំអ័រម៉ូន។ គីសសុដន់អាចកើតឡើងដោយឯកឯង ឬមិនឯកឯងដែលអាចវិវឌ្ឍយ៉ាងលឿន។ ប្រភេទដុំមហារីកកាចដែលនៅជាប់ជញ្ជាំងកោសិកាគីសគឺកម្រកើតមានណាស់។ រោគសញ្ញាជាធម្មតានៃដុំគីសនេះមានលក្ខណៈរលោងមានរាងមូល ឬពងក្រពើបត់បែនបានយ៉ាងងាយស្រួលនៅក្នុងសុដន់ ព្រមទាំងអាចមានលក្ខណៈស្រដៀងនឹងផ្លែទំពាំងបាយជូរ   ឬប៉ោងប៉ោងដែលមានផ្ទុកទឹកក្នុងនោះពេញ ប៉ុន្តែជួនកាលមានសភាពរឹង និងអាចឲ្យមានអារម្មណ៍ឈឺទៀតផង។ ដុំគីសទំហំតូច ដែលមិនបង្កការឈឺចាប់ប្រហែលជាអាចត្រូវបានរកឃើញតែតាមរយៈការពិនិត្យអ៊ុលត្រាសោនប៉ុណ្ណោះ។ ដុំគីសនេះអាចរីកធំ និងកាន់តែឈឺនៅពេលមករដូវ តែប្រែជាបាត់ទៅវិញក្រោយបញ្ចប់ការមករដូវ។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ បន្ទាប់ពីការសាកសួរអំពីរោគសញ្ញា និងព័ត៌មានទាក់ទងប្រវត្តិគ្រួសាររបស់អ្នកជំងឺរួចរាល់ ក្រុមគ្រូពេទ្យឯកទេសនឹងធ្វើការពិនិត្យសុដន់តាមរយៈរូបរាងខាងក្រៅ និងស្នើសុំការថតពិនិត្យតាមបែបរូបភាពវេជ្ជសាស្រ្តបន្ថែមទៀត។គីសក្នុងសុដន់ងាយស្រួលក្នុងការកំណត់អត្តសញ្ញាណក្នុងអំឡុងពេលពិនិត្យតាមវិធីសាស្ត្រអ៊ុលត្រាសោនក្រោយសង្ស័យថាមានដុំគីស (បន្ទាប់ពីធ្វើការពិនិត្យដោយម៉ាស៊ីនអុលត្រាសោនរួចរាល់) ការប្រើប្រាស់ម្ជុលតូចឆ្មារ (FNA) ដើម្បីបឺតយកទឹកពីក្នុងដុំគីសនឹងត្រូវបានធ្វើបន្ត ដោយដំបូងត្រូវជូតស្បែកខាងលើជាមួយអាល់កុល ព្រមទាំងមានការចាក់ថ្នាំស្ពឹកត្រង់ទីតាំងដែលត្រូវចាក់ម្ជុលបឺតនោះ។ ម្ជុលនេះមានទំហំប្រហែលទំហំម្ជុលបូមឈាមពីសរសៃដៃ។គ្រូពេទ្យឯកទេសនឹងធ្វើការបូមយកទឹកគីសនេះចេញដោយកាន់ដុំគីសថ្នមៗចន្លោះម្រាមដៃរបស់គាត់ រួចរុញម្ជុលចូលជាច្រើនដងដើម្បីបូមទឹកនោះចូលក្នុងសឺរ៉ាំង។ បន្ទាប់មក ដុំគីសនោះនឹងប្រែជាស្វិតដូចជាប៉ោងប៉ោង ដែលត្រូវបានចាក់ទម្លុះ។ ទឹកគីសនៅក្នុងដបពិសេសនេះនឹងត្រូវបញ្ជូនទៅមន្ទីរពិសោធន៍ពិសេសដើម្បីពិនិត្យមើលតាមរយៈមីក្រូទស្សន៍។ បន្ទាប់ពីធ្វើការបូមទឹកគីសរួច អ្នកជំងឺត្រូវមកជួបគ្រូពេទ្យឯកទេសជំងឺសុដន់ក្នុងរយៈពេល១ខែក្រោយ។ ជំងឺមហារីកកម្រវិវឌ្ឍពីដុំគីសណាស់ ហើយសម្រាប់ហេតុផលនេះទឹកគីសដែលបូមមកលាយឡំឈាមតម្រូវឲ្យពិនិត្យតាមរយៈមីក្រូទស្សន៍។ មានតែគ្រូពេទ្យឯកទេសជំងឺសុដន់តែប៉ុណ្ណោះដែលអាចសម្រេចចិត្តបានថាគួរធ្វើការវះកាត់ ឬយ៉ាងណា ពីព្រោះហានិភ័យដែលអាចវិវឌ្ឍដុំគីសដែលមានឈាមឲ្យទៅជាជំងឺមហារីកបានគឺមានតែ ១០% ហើយប្រភេទនៃគីសបែបនេះត្រូវតែវះកាត់ចេញ។ ការព្យាបាល គ្មានការព្យាបាលដែលចាំបាច់សម្រាប់ដុំគីសមានទំហំតូច (តិចជាង ២ស.ម)ទេ ករណីដុំគីសទាំងនោះផ្ទុកទៅដោយសារធាតុរាវ និងមិនបង្កជារោគសញ្ញាអ្វីឡើយ ដែលត្រូវបានធ្វើការបញ្ជាក់ពីអ៊ុលត្រាសោន ឬបន្ទាប់ពីការបូមទឹកគីសរួចរាល់។ ១. ដុំគីសមិនតម្រូវឲ្យមានការព្យាបាលទេ ប្រសិនបើវាមិនបានវិវឌ្ឍកាន់តែធំនិងគ្មានការឈឺចាប់ ឬមានអារម្មណ៍មិនស្រួល តែការបូមទឹកគីសប្រហែលជាត្រូវបានធ្វើឡើងដោយវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញ។ ការបូមទឹកគីសចេញមកបណ្តាលឲ្យដុំគីសប្រែជាស្វិតដោយវាអាចកាត់បន្ថយសម្ពាធ និងភាពមិនស្រួលដែលបណ្តាលមកពីគីសផ្ទាល់។ ទោះបីជាមានការបូមទឹកនេះចេញក៏ដោយក៏ថង់គីសនេះអាចផលិតជាសារធាតុរាវថ្មីបរិមាណប្រហែល៥០%ទៀតនៅពេលអនាគតផងដែរ។ ដូច្នេះ ការបូមយកទឹកគីសចេញអាចត្រូវបានធ្វើឡើងលើសពីពីរដង។ ការលាប់ឬការកកើតថ្មីនៃដុំគីសតែងកើតឡើងជាធម្មតា។ ២. ការវះកាត់អាចត្រូវបានពិចារណាក្នុងករណីគីសកើតឡើងវិញជារៀងរាល់ខែ ឬប្រសិនបើគីសផ្ទុកទៅដោយឈាម ឬករណីមានសញ្ញាណដែលគួរឲ្យព្រួយបារម្ភផ្សេងទៀត។ គីសដែលតែងកកើតទឹកឡើងវិញបន្ទាប់ពីការបឺតទឹកចេញ ២ដង ឬច្រើនជាងនេះប្រហែលជាត្រូវបានវះកាត់ចេញពីព្រោះវាអាចទាក់ទងនឹងជំងឺមហារីក។ ករណីដុំគីសមានសភាពរឹង ការច្រឹបសាច់គឺត្រូវបានធ្វើឡើង។ ៣. ចំពោះស្ត្រីដែលតែងមានគីសជាប់ជានិច្ច ជួនកាលការប្រើប្រាស់ថ្នាំប្រហែលជាអាចជួយមិនឲ្យមានការវិវឌ្ឍដុំគីសបន្តទៀតបាន បើទោះបីជាថ្នាំទាំងនោះមិនមានប្រសិទ្ធភាពចំពោះដុំគីសដែលមានស្រាប់ក៏ដោយ។ ការផ្តល់ថ្នាំជូនអ្នកជំងឺអាចធ្វើឡើងដោយគ្រូពេទ្យឯកទេសជំងឺសុដន់មានបទពិសោធន៍តែប៉ុណ្ណោះ។ សម្រាប់ស្រ្តីដែលមានដុំគីសធម្មតាអាចធ្វើការតាមដានជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ប្រសិនបើស្ត្រីម្នាក់នៅតែអាចស្ទាបដឹងថាមានដុំសាច់បន្ទាប់ពីការមករដូវបានបញ្ចប់ ឬប្រសិនបើដុំសាច់នោះនៅតែបន្តរីកធំ ឬមានការផ្លាស់ប្តូរ ពួកគាត់ត្រូវតែប្រញាប់ទៅជួបគ្រូពេទ្យជាបន្ទាន់។ចំពោះករណីរបស់អ្នកជំងឺខាងលើ គាត់មានដុំគីសតូចធម្មតា ដែលមិនបង្កគ្រោះថ្នាក់នោះទេ។ គីសនេះជួនកាលអាចបាត់ទៅវិញដោយឯកឯង។ គ្រប់គ្នាត្រូវតែធ្វើការពិនិត្យសុដន់ដោយខ្លួនឯងជារៀងរាល់ខែ និងទៅជួបគ្រូពេទ្យឯកទេសជារៀងរាល់ឆ្នាំសម្រាប់ការពិនិត្យរាងកាយ ព្រមទាំងពិនិត្យតាមវិធីសាស្ត្រអ៊ុលត្រាសោន។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត Turobova Tatiana ឯកទេសមហារីកចំពោះកុមារ  និងមហារីកទូទៅ ព្រមទាំងជាប្រធានផ្នែកជំងឺមហារីកនៃមន្ទីរពេទ្យសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិសែនសុខ ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេង ឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ចែករំលែក
Top