Loading...

Your cart (4)

Product thumb

Basic hooded sweatshirt in pink

  • Color: Pink
  • Size: S
$15.00 $31.00
Product thumb

Mid-rise slim cropped fit jeans

  • Size: M
$76.00
Product thumb

Men fashion gray shoes

  • Color: Gray
  • Size: 10.5
$84.00
Subtotal: $198.65
Checkout

ពិធីបុណ្យ រ៉ម៉ាទន ឬ រ៉ាម៉ាដន ឬ Ramadan គឺជាពិធីកម្មសាសនាដ៏មានសារៈសំខាន់ និងមានអត្ថន័យរបស់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋដែលជាសាសនិកអ៊ីស្លាម។ យើងស្គាល់ថាជា ខែបួសរបស់សាសនិកអ៊ីស្លាម ក្នុងឆ្នាំ២០១៨នេះ ចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី ១៧ ខែឧសភា រហូតដល់ថ្ងៃទី ១៥ ខែមិថុនា។  ដោយផ្អែកទៅលើកាត្វកិច្ចដែលត្រូវអនុវត្តក្នុងអំឡុងខែបួសនេះ ពុកម៉ែបងប្អូនដែលមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម ត្រូវស្វែងយល់ និងមានការប្រុងប្រយ័ត្នមួយចំនួន។ តើអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម ត្រូវយល់ដឹងអំពីអ្វីខ្លះនៅក្នុងអំឡុងខែរ៉ម៉ាទន? ជាការពិតណាស់ បញ្ហាមួយចំនួនដែលពួកគាត់អាចជួបប្រទះ មានដូចជា៖ -ជាតិស្ករចុះខ្លាំង ៖ ដោយសារតែមិនអាចហូបអាហារគ្រប់គ្រាន់ដូចសព្វមួយដង ឬក៏ដោយសារកម្រិតនៃការប្រើប្រាស់ថ្នាំបញ្ចុះជាតិស្ករមិនបានកែតម្រូវក្នុងអំឡុងខែបួស។ -ជាតិស្ករឡើងខ្លាំង ៖ ក្នុងករណីអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមដែលមានកង្វះអាំងស៊ុយលីននៅក្នុងឈាមខ្លាំង និងស្ថិតក្នុងពេលមិនបរិភោគអាហារច្រើនម៉ោង នៅពេលនោះជាតិស្ករដែលស្តុកទុកជាទម្រង់ គ្លីកូជេន Glycogen ត្រូវបានយកមកប្រើ ដើម្បីបំលែងជាជាតិស្ករ Glucose។ ដំណាក់កាលបន្ទាប់មកទៀត សារពាង្គកាយនឹងបន្តទាញយក ជាតិប្រូតេអ៊ីន ជាតិខ្លាញ់ ដើម្បីយកមកប្រើប្រាស់ជាប្រភពថាមពល។ ជាពិសេស បើខ្លួនប្រាណយើងដុតជាតិខ្លាញ់យកមកធ្វើថាមពលច្រើន វានឹងធ្វើឲ្យមានសំណល់សារធាតុមួយ គឺពពួក Ketones កើនឡើងក្នុងឈាម។ នៅពេលនោះវានឹងបង្កឲ្យមាន Diabetic Ketoacidosis (DKA) កើតឡើង ដែលអាចបង្កឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតបាន ប្រសិនបើមិនត្រូវបានជួយសង្គ្រោះទាន់ពេលវេលា។ -ការបាត់បង់ជាតិទឹកក្នុងខ្លួន ៖ ជាពិសេស ក្នុងអំឡុងពេលថ្ងៃ និងចំពោះអ្នកដែលធ្វើការ ឬបញ្ចេញពលកម្មច្រើន។ នៅពេលបាត់បង់ជាតិទឹកខ្លាំង វាអាចបណ្តាលឲ្យសម្ពាធឈាមចុះ និងការគ្រប់គ្រងជាតិស្ករក្នុងឈាមកាន់តែមិនមានលំនឹង។   តើអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម គួរធ្វើដូចម្តេចក្នុងអំឡុងខែបួស ឬ រ៉ម៉ាទន? ដោយសារតែការប្រតិបត្តិក្នុងបុណ្យរ៉ម៉ាទន គឺជាទំនៀមទម្លាប់របស់សាសនា ដែលប្រជាជនអ៊ីស្លាមតែងតែខិតខំគោរពតាមយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួរ។ ក៏ប៉ុន្តែ គួរថ្លឹងថ្លែងអំពីសារៈសំខាន់ និងសុខភាពផ្ទាល់ខ្លួនផងដែរ ព្រោះប្រសិនបើសុខភាពបងប្អូនមានកម្រិតមិនសមប្រកប គួរណាតែចៀសវាងការប្រតិបត្តិតាមការគួរ។ យ៉ាងណាមិញ ប្រសិនបើអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមដែលសម្រេចចិត្តនឹងប្រតិបត្តិពិធីកម្មក្នុងខែបួសនេះ ពួកគាត់គួរយល់ដឹង និងអនុវត្តចំនុចមួយចំនួនដូចជា ៖ -ពិគ្រោះយោបល់ជាមួយគ្រូពេទ្យដែលព្យាបាលជំងឺទឹកនោមផ្អែមរបស់បងប្អូន ដើម្បីរៀបចំការព្យាបាលជូនបងប្អូននៅក្នុងរយៈពេលពិសេសនេះ។ មានឳសថគ្រាប់មួយចំនួន និងជាប្រភេទថ្នាំចាក់ ដែលគួរតែត្រូវសម្របសម្រួលកម្រិតដោយប្រុងប្រយ័ត្នបំផុតក្នុងអំឡុងពេលនេះដែរ។ -គួរតែព្យាយាមធ្វើការតាមដានជាតិស្ករក្នុងសរសៃឈាមរបស់បងប្អូនឲ្យបានញឹកញាប់ ជាពិសេសនៅពេលថ្ងៃ ឬ នៅពេលដែលមានរោគសញ្ញាចុះជាតិស្ករ ឬនៅពេលមានអាការៈចង្អោរ ក្អួតនិងអស់កម្លាំងល្ហិតល្ហៃ។ -កត្តារបបអាហារជារឿងមួយចាំបាច់បំផុត។ ដោយសារតែក្នុងអំឡុងពេលខែបួស តម្រូវឲ្យតមអាហារ សូម្បីតែទឹកនៅពេលថ្ងៃ ដូច្នេះដើម្បីបង្ការនូវការចុះជាតិស្ករក្នុងពេលថ្ងៃ បងប្អូនគួរតែបរិភោគជំពូកអាហារណាដែលអាចផ្តល់ថាមពលគ្រប់គ្រាន់ និងរយៈពេលយូរ ដើម្បីទ្រទ្រង់នូវសារពាង្គកាយ នៅពេលដែលត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យទទួលទានអាហារបាន។ អាហារទាំងនោះជាពពួកសារធាតុម្យ៉ាងដែលគេហៅថា Complex carbohydrates ដែលវាជាបណ្តុំនៃម៉ូលេគុលជាតិស្ករ រួមមានទាំងសារជាតិសរសៃ fiber និងវីតាមីនមួយចំនួន។ Complex carbohydrates មាននៅក្នុង គ្រាប់ធញ្ញជាតិ បន្លែ ផ្លែឈើ ដែលវាត្រូវបានរំលាយ និងស្រូបយកសារជាតិចិញ្ចឹមយឺតៗចូលទៅក្នុងឈាម។ -ការធ្វើលំហាត់ប្រាណ គឺជាវិធានការមួយដ៏ល្អសម្រាប់អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម។ ក៏ប៉ុន្តែ ស្ថិតក្នុងរយៈពេលខែបួសនេះ រាល់សកម្មភាពហាត់ប្រាណ ឬបញ្ចេញពលកម្មមួយចំនួនគួរត្រូវមានការកំណត់។ ធ្វើយ៉ាងណា ដើម្បីចៀសវាងឲ្យបាននូវការចុះជាតិស្ករពេក និងការបាត់បង់ជាតិទឹកនៅពេលបញ្ចេញពលកម្មទាំងនោះ។ -ប្រសិនបើចាំបាច់ខ្លាំង ដូចជាក្នុងករណីចុះជាតិស្ករខ្លាំង ដោយអ្នកជំងឺមានអាការៈញ័រដៃជើង បើកញើសស្អឹតជាដើម ជាពិសេសនៅពេលថ្ងៃ បងប្អូនគួរតែពិចារណាផ្អាកការតមអាហារ ដើម្បីទទួលទានអាហារធ្វើឲ្យជាតិស្ករត្រឡប់មកធម្មតាវិញ។ នៅក្នុងករណីសុខភាពមិនអំណោយផលនេះ គឺអាចជាកត្តាជួយឲ្យបងប្អូនសម្រេចថា តើបងប្អូនអាចចូលរួមប្រតិបត្តិក្នុងខែបួសនេះដែរឬទេ។ បកស្រាយដោយ ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ចន្ថា តុលា ឯកទេស ក្រពេញអ័រម៉ូន និងទឹកនោមផ្អែម (មន្ទីរពេទ្យព្រះកុសមៈ) និង  មជ្ឈមណ្ឌលព្យាបាលជំងឺទឹកនោមផ្អែម  ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង​ដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ចែករំលែក

ស្រែងជាជំងឺសើស្បែកមួយប្រភេទងាយឆ្លង ដែលបង្កដោយមេរោគផ្សិតឈ្មោះថា “ឌែម៉ាតូហ្វីត” (Dermatophyte)។ វាអាចកើតលើមនុស្សគ្រប់វ័យ នៅលើគ្រប់កន្លែងទាំងអស់នៃខ្លួនប្រាណ ជាពិសេសច្រើននៅត្រង់កន្លែងស្បែកផ្អឹបគ្នាមានលក្ខណៈបិទបាំង ឧស្សាហ៍បែកញើស សើម ហើយពុំសូវប៉ះនឹងពន្លឺថ្ងៃ ដូចជានៅតាមក្រលៀន ក្លៀក ចង្វែកគូថ ឬចន្លោះម្រាមដៃជើងជាដើម។ របៀបបង្ករោគ ជំងឺនេះបង្កដោយមេរោគ Trichophyton, Microsporum និង Epidermophyton តែមេរោគដែលច្រើនជួបជាងគេ នៅប្រទេសកម្ពុជាយើងគឺ Trichophyton។ មេរោគទាំងនេះឆ្លងនៅពេលដែលមាន ការប៉ះគ្នាផ្ទាល់រវាងស្បែក និងស្បែក ជាមួយនឹងមនុស្សឬសត្វដែលមានកើតជំងឺស្រែង។​ ​វាក៏អាចឆ្លងបានផងដែរ នៅពេលប្រើសម្ភារៈ ឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ផ្សេងៗរួមគ្នាដែលមានផ្ទុកមេរោគដូចជា សម្លៀកបំពាក់ កន្សែង ក្រមា មួក ស្រោមជើង ស្រោមដៃ ស្បែកជើង។ ម្យ៉ាងទៀត វាអាចឆ្លងតាមរយៈការប៉ះផ្ទាល់ជាមួយធូលី ដែលមានផ្ទុកមេរោគនេះពិសេសច្រើនជួបប្រទះនៅប្រទេសមានអាកាសធាតុក្តៅហើយសើម។ រោគសញ្ញា រោគសញ្ញានៃជំងឺស្រែងសម្គាល់ដោយរមាស់មានរាងជារង្វង់ បន្ទះមូល ឬពងក្រពើ ដោយមានក្រមរស្រកាៗ ហើយគែមជុំវិញរាងខ្ពស់ និងក្រហមជាងផ្នែកកណ្ដាល ដែលមានលក្ខណៈដូចស្បែកធម្មតា ឬអាចមានក្រមរស្តើងតិចតួច។ ជួនកាល ពេលខ្លះដោយសារអ្នកជំងឺ បានប្រើប្រាស់ថ្នាំលាបផ្សេងៗ នាំឲ្យរូបរាងក៏មិនច្បាស់ អាចច្រឡំនឹងជំងឺសើស្បែកផ្សេងទៀត។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ គេអាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជំងឺស្រែងតាមរយៈ ៖ •មើលដោយភ្នែកផ្ទាល់ទៅតាមសញ្ញាដែលចេញលើស្បែក (គ្លីនិក) •កោសយកក្រមរដែលនៅគែមនោះយកទៅពិនិត្យ ក្នុងមីក្រូទស្សន៍ ដើម្បីវិភាគរកមើលមេរោគផ្សិត (KOH) •បណ្ដុះមេរោគដោយកោសក្រមរទៅបណ្ដុះរកមេរោគ (Culture)  •ច្រឹបយកស្បែកដែលសង្ស័យមានស្រែងនោះទៅវិភាគ (Skin Biopsy)។ ផលវិបាក ជំងឺស្រែង ជាជំងឺសើស្បែកឆ្លង មិនបង្កឲ្យមាន​គ្រោះថ្នាក់ទេ តែវាធ្វើឲ្យរំខានដល់ការរស់នៅ​របស់អ្នកជំងឺដូចជា រមាស់ អេះ នាំឲ្យដាច់​រលាត់​ស្បែកជាប់មេរោគ ហើយពេលដែលគាត់អេះកន្លែងផ្សេងទៀតនាំឲ្យឆ្លងមេរោគ។ លើសពីនេះទៅទៀត បើរួមផ្សំនឹងអ្នកមិនបានអនាម័យផងនោះ វាអាចមានបង្កបន្ថែមនូវមេរោគបាក់តេរីធ្វើឲ្យមានខ្ទុះ និងហើម ដែលទាមទារនូវការព្យាបាលត្រឹមត្រូវទើបអាចជាបាន។ ម្យ៉ាងទៀត បើសិនជំងឺនេះ កើតនៅលើក្រចក នាំឲ្យក្រចកខូចទ្រង់ទ្រាយ ហើយបើកើតមាននៅលើស្បែកក្បាល វាធ្វើឲ្យសក់ជ្រុះ។   ការព្យាបាល •ករណីកើតលើស្បែកតែមួយកន្លែងតិចតួច អាចប្រើថ្នាំប្រភេទជាក្រែមសម្លាប់ពពួកផ្សិតដូចជា Miconazole ឬ Clotrimazole ,Ketoconazole លាបលើស្បែកមានបញ្ហា ពីរដងក្នុង១ថ្ងៃរយៈពេល៣ ទៅ៤សប្តាហ៍។ បើការលាបថ្នាំមិនបានធូរស្រាល អ្នកជំងឺគួរទៅពិគ្រោះព្យាបាលជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញសើស្បែក។ •ប្រសិនបើកើតមាននៅច្រើនកន្លែង នោះការព្យាបាលទាមទារប្រើថ្នាំលេបទៅតាមកម្រិត និងតាមទីតាំងនៃជំងឺ ហើយអ្នកជំងឺគួរទៅពិនិត្យ និងព្យាបាលជំងឺជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញសើស្បែក។ វិធីសាស្រ្តការពារជំងឺ ត្រូវរក្សាអនាម័យខ្លួនប្រាណជាប្រចាំ ដោយងូត ទឹកសម្អាតខ្លួនជាមួយសាប៊ូ និងចៀសវាងឲ្យខ្លួនប្រាណនៅសើមយូរពេកក្រោយពីងូតទឹក ជាពិសេសហាមស្លៀកសម្លៀកបំពាក់សើមផ្អឹបជាប់ខ្លួនយូរពេក។ ប្រុងប្រយ័ត្នលើការប៉ះពាល់ ការប្រើប្រាស់សម្ភារៈរួមគ្នាជាមួយអ្នកកើតជំងឺស្រែងដោយផ្ទាល់ ព្រោះអាចឆ្លងមេរោគ។ ដំបូន្មានពីវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញ ចំពោះលោកអ្នកដែលកើតជំងឺស្រែង គួរអញ្ជើញជួបជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញផ្នែកជំងឺសើស្បែក ដើម្បីទទួលការពិនិត្យ និងព្យាបាលឲ្យបានត្រឹមត្រូវតាមក្បួនវេជ្ជសាស្ត្រទំនើប។ បកស្រាយដោយ ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ដេង អង្គាបុស្ស ឯកទេសជំងឺសើស្បែក-កាមរោគ និងជានាយផ្នែករងជំងឺស្បែកនៃមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាងដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេង ឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ចែករំលែក

គ្រប់គ្នាអាចនឹងធ្លាប់បានប្រើប្រាស់ ស្គាល់ ឬយ៉ាងហោចណាស់ ក៏ធ្លាប់ឮពីកូឡាជែនដែរ មែនទេ? ជាការពិតណាស់ កូឡាជែន ជាប្រភេទវីតាមីនសម្បូរបែបម៉្យាងនៅក្នុងរាងកាយរបស់មនុស្ស រួមមានក្នុងឆ្អឹង សាច់ដុំ ស្បែក និងសរសៃពួរ។ វាជាសារធាតុម៉្យាង ជួយទ្រទ្រង់រាងកាយ បង្កើតជាទម្រង់មួយ ដើម្បីបង្កើននូវភាពរឹងមាំ និងរចនាសម្ព័ន្ធ ពិសេសគុណសម្បត្តិទៅលើផ្នែកផ្សេងៗនៃរាងកាយរួមមាន៖ ១. បង្កើនភាពរឹងមាំ និងជួសជុលសក់ ស្បែក និងក្រចក ជ្រុះសក់ និងបញ្ហាស្បែកមួយចំនួន អាចភាគច្រើនបណ្តាលមកពីការមិនដំណើរការនៃមុខងារទីរ៉ូអ៊ីត ក៏ដូចជាដំណើរការធម្មតានៃភាពជ្រីវជ្រួញដែលតែងកើតមានឡើងតាមអាយុ។ វ័យកាន់តែចាស់ អ្នកប្រហែលសម្គាល់ថាស្បែករបស់អ្នកមានការថយចុះនូវភាពរលាស់នៃស្បែក ហើយវិវឌ្ឍទៅជាជ្រួញ។ មួយវិញទៀតអ្នកក៏អាចប្រហែលធា្លប់មានក្រចកឡើងអង្កាញ់ ឆ្នូត ឬក្រចកងាយបាក់ដែរ ហើយសក់របស់អ្នកក៏ប្រហែលជាអាចចាប់ផ្តើមស្តើង ស្ងួត និងមិនសូវត្រង់។ ទាំងនេះ ព្រោះតែការផលិតកូឡាជែនតាមធម្មជាតិត្រូវបានថយចុះតាមអាយុរបស់អ្នក។ ដូចនេះ ការបង្កើនបរិមាណកូឡាហ្សែន អាចជួយឲ្យស្បែកមានភាពរឹងមាំ និងទន់រលោងដោយសារវាមានលទ្ធភាពក្នុងការបង្កើតកោសិកាថ្មី និងការជួសជុលកោសិកាចាស់ៗ។ តាមការសិក្សាថ្មីៗ ក៏បានបង្ហាញថាអាហារបំប៉នកូឡាហ្សែនមានប្រសិទ្ធភាពប្រឆាំងនឹងការជ្រុះសក់ក្នុងករណីមួយចំនួន។ មនុស្សភាគច្រើនអាចនឹងមិនបានដឹងទេថា ការបន្ថែមការញ៉ាំកូឡាជែនក្នុងរបបអាហារ អាចជួយបន្ថយស្នាមសង្វារ ជួយបង្កើនការរក្សាសំណើម និងភាពរលាស់នៃស្បែក។   ២. គ្រប់គ្រងទម្ងន់ កូឡាជែនក៏អាចជួយគ្រប់គ្រងទម្ងន់របស់អ្នកបានយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព ដែលមនុស្សមួយចំនួនប្រហែលមិនធ្លាប់បានដឹង។ ជាក់ស្តែង Glycine និង អាស៊ីតអាមីណេបង្កើតទម្រង់នៃសាច់ដុំ ដោយបម្លែងគ្លុយកូសទៅជាថាមពល។ ប្រភេទជាលិកាសាច់ដុំគ្មានខ្លាញ់ ផ្តល់ឲ្យមេតាបូលីសរបស់អ្នកកើនឡើង ដោយហេតុថាសាច់ដុំដុតបំផ្លាញកាឡូរីបន្ថែមជាជាងខ្លាញ់។ មានអំណះអំណាងខ្លះក៏បានបង្ហាញផងដែរថា កូឡាជែនអាចជួយកាត់បន្ថយចំណង់នៃការឃ្លានបន្ទាប់ពីអ្នកបន្ថែមរបបអាហារបានរហូតដល់២០%។ ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាងដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេង ឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ចែករំលែក

ខ្ញុំធ្លាប់បានប្រាប់មិត្តម្នាក់ឲ្យប្រើប្រាស់កម្មវិធី ណយស្លុី (Noisli) ហើយគាត់ប្រាប់ខ្ញុំថា ដោយសារវា គាត់មានចិត្តស្ងប់ជាងមុន ដែលជាហេតុនាំឲ្យខ្ញុំចង់ចែករំលែកកម្មវិធីនេះទៅអ្នកទាំងអស់គ្នាដែរ! តាមពិតទៅ ពេលយើងចង់ផ្ចង់អារម្មណ៍ វត្ថុដែលនៅជុំវិញខ្លួនយើងមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់។ ពេលខ្លះមិត្តយើងព្យាយាមចង់និយាយជាមួយយើង ពេលខ្លះទៅមានគេស្វានជញ្ជាំងនៅជាប់ផ្ទះមិនឈប់មិនឈរ។ អ្នកអាចព្យាយាមបើកបង្អួចដើម្បីលឺសម្លេងចាបយំ ឬដើរចេញក្រៅប៉ុន្មានជុំដើម្បីស្រូបខ្យល់បរិសុទ្ធ។ តែកន្លែងដែលយើងធ្វើការមិនមែននៅក្នុងគិរីរម្យនោះទេ។ ពេលយើងបើកបង្អួចមក លឺតែសម្លេងឡានជិះកាត់ ពេលយើងឈានជើងចេញពីការិយាល័យ នៅខាងក្រៅមិនមែនជាព្រៃនៅមណ្ឌលគិរីនោះទេ។ ការបំពុលសម្លេងគឺជាបញ្ហាធំមួយ (នេះរឹតតែធំសម្រាប់អ្នកដែលងាយលឺសម្លេងជាងអ្នកផ្សេង)។ ការបំពល់សម្លេងហ្នឹង អាចមានឥទ្ធពលដល់ខួរក្បាល និងជីវិតរបស់អ្នក ដូចជាតម្លើងអរម៉ូនស្ត្រេសក្នុងខ្លួនអ្នកជាដើម។ តាមពិតទៅ ក៏សមដែរ ដោយសារយើងបានចាកចេញពីជម្រកធម្មជាតិរបស់យើងទៅហើយ។ ពេលគេយកសត្វព្រៃមកដាក់ក្នុងទ្រុងសួនសត្វដែលមានព្រៃតិចនោះ ពួកវាតែងបញ្ចេញរោគសញ្ញាស្ត្រេសតាមផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្ត។ ពេលមនុស្សយើងធ្វើការនៅកន្លែងដែលមិនមានធម្មជាតិ នោះយើងក៏ដូចគ្នាដែរ ដោយសារយើងមានភាព biophilla (ស្រឡាញ់ធម្មជាតិ)។ ជាតិជាមនុស្ស ពួកយើងកើតមក តែងមានចិត្តចង់នៅជាមួយធម្មជាតិ ដោយសារវាធ្វើឲ្យយើងមានអារម្មណ៍ល្អ! ដោយសារហេតុនេះហើយ មានវិធីច្នៃម៉ូដមួយដែលគេហៅថា biolphilia design (ម៉ូដស្រឡាញ់ធម្មជាតិ) ដែលគេព្យាយាមបញ្ចូលធម្មជាតិ ចូលទៅក្នុងផ្ទះ ឬកន្លែងការងារយើង ដើម្បីឲ្យយើងមានអារម្មណ៍ល្អ និងរស់នៅ ធ្វើការល្អជាងមុន។ ទោះខ្ញុំមិនអាចប្រាប់អ្នកឲ្យដឹកដើមឈើដាក់ចូលក្នុងកន្លែងការងារអ្នកក្តី ក៏អ្នកនៅអាចនាំព្រៃចូលក្នុងការិយាល័យអ្នកជានិច្ច! ធ្វើម៉េចទៅ? ប្រើ ណយស្លុី (Noisli) ទៅ! ខាងក្រោមនេះជា វីដេអូ ខ្លីមួយប្រាប់អ្នកថាប្រើវារបៀបម៉េច។ សម្រាប់ខ្ញុំ ពេលបានលឺសម្លេងចាបយំ និងខ្យល់បក់ ខ្ញុំតែងមានអារម្មណ៍ស្ងប់ និងអាចផ្ចង់គំនិតបានជានិច្ច។ អ្នកខ្លះវិញចូលចិត្តសម្លេងភ្លើងឆេះ ឬភ្លៀងធ្លាក់។ សំខាន់ អ្នកអាចបង្កើត និងបញ្ចូលសម្លេងធម្មជាតិដែលអ្នកស្រឡាញ់ចូលគ្នាយ៉ាងស្រួល។ សាកធ្វើ ឌីជេធម្មជាតិម្តងមើល៎! ខ្ញុំដឹងតែម្តង ថាអ្នកនឹងចូលចិត្តកម្មវិធីនេះ! **** នៅតែពិបាកផ្ចង់អារម្មណ៍ដោយសារទូរស័ព្ទរបស់អ្នកមែន? ធម្មជាតិអាចជួយអ្នកបានម្តងទៀតហើយ! អ្នកអាចដូរទូរស័ព្ទរបស់អ្នកទៅជាព្រៃឈើបាន ហើយខ្ញុំបានសរសេរពីវានៅអត្ថបទមួយផ្សេងទៀតម្តងហើយ។ ចុចទីនេះដើម្បីអានវាណា៎! អត្ថបទជាភាសាអង់គ្លេស ៖ Go to the Jungle, from Your Desk រូបពីដើមអត្ថបទ ៖ សាយមិន ផ្រេត្ស (Simon Prades) អត្ថបទដោយ ៖  Vayo -------------------------- វប្បធម៌វ៉ិបសាយ គឺជាវ៉ិបសាយទ្វេភាសានិយាយពីចំណេះដឹងដែលធ្វើឲ្យជីវិតយើងមានន័យជាងមុន! បើចង់អាន មើល និងស្តាប់បន្ថែម សូមចូលទៅកាន់៖ www.wapatoa.com Wapatoa is a bilingual website aims at providing content that makes life more meaningful! If you want to read, watch and listen more, go to wapatoa.com Facebook : វប្បធម៌ - Wapatoa

ចែករំលែក

តើអ្នកស្គាល់ជំងឺstrokeដែរឬទេ ?  Stroke ជាជំងឺដែលធ្វើឲ្យខូចខាត ឬបំផ្លាញកោសិការខួក្បាល ដែលចែកជា២សណ្ឋាន គឺស្ទះសរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល(Ischemic Stroke) ឬក៏ដាច់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល (Hemorrhage Stroke)។ វាជាជំងឺគំរាមកំហែងដល់ជីវិត នឹងបង្កឲ្យមានផលវិបាកជាច្រើន ប្រសិនបើលោកអ្នកមិនបានព្យាបាលទាន់ពេលវេលា។ ខាងក្រោមនេះ គឺជាសញ្ញាមួយចំនួនដែលអ្នកគួរដឹងនៅពេលមានជំងឺ Stroke ( ស្ទះ ឬដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល ) ត្រូវចងចាំពាក្យថា FASTER F : Face : មុខ មិនអាចញញឹមបាន មុខធ្លាក់មួយចំហៀង ឬស្ពឹក A : Arms : ដៃស្ពឹក ឬខ្សោយមិនអាចលើកបាន S : Stability : បាត់បង់លំនឹង វិលមុខ ពិបាកដើរ T : Talking : និយាយមិនច្បាស់ ពិបាកនិយាយ និយាយស្តាប់មិនបាន E : Eyes : ពិបាកមើល មើលមិនច្បាស់ ព្រឹលភ្នែក R : React : *ប្រញាប់ ប្រញាប់  បើមានសញ្ញាដូចខាងលើ សូមប្រញាប់រូសរាន់បញ្ជូនអ្នកជំងឺទៅមន្ទីរពេទ្យដែលមានប្រសិទ្ធភាពព្យាបាលជំងឺstroke ដែលនៅជិតលោកអ្នកបំផុត៕ អត្ថបទដោយ ៖ ហេង សុជាតិ និស្សិតវេជ្ជសាស្ត្រ នៃសាកលវិទ្យាល័យ អន្តរជាតិ

ចែករំលែក

ព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ ទី ១៣ ខែឧសភា ក្រុមការងារគ្រូពេទ្យស្ម័គ្រចិត្ត ឯកឧត្តម ហ៊ុន ម៉ានី ចំនួនជិត៣០០នាក់ បន្តចុះពិនិត្យព្យាបាលជំងឺដោយឥតគិតថ្លៃ ជូនប្រជាពលរដ្ឋជិត៤ពាន់នាក់ នៅស្រុក ឱរ៉ាល់ ខេត្ត កំពង់ស្ពឺ   (កំពង់ស្ពឺ)៖ ក្រុមការងារគ្រូពេទ្យស្ម័គ្រចិត្ត ឯកឧត្តម ហ៊ុន ម៉ានី ចំនួន២៧៩នាក់ នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៨នេះ បានចុះពិនិត្យ ព្យាបាលជំងឺ និងចែកជូនអំណោយថ្នាំពេទ្យ ដល់ប្រជាពលរដ្ឋចំនួន៣,៥៩១នាក់ នៅវត្តអង្គសំរិទ្ធ ហៅវត្តត្រពាំងជោរ ឃុំត្រពាំងជោរ ស្រុកឱរ៉ាល់ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ដោយឥតគិតថ្លៃ ព្រមទាំងចែកនំបុ័ង និងទឹកសុទ្ធផងដែរ។   ការចុះពិនិត្យ និងព្យាបាលជំងឺជូនប្រជាពលរដ្ឋ របស់ក្រុមការងារគ្រូពេទ្យស្ម័គ្រចិត្ត ឯកឧត្តម ហ៊ុន ម៉ានី ដឹកនាំដោយឯកឧត្តម លេង ផាលី ប្រធានក្រុមការងារគ្រូពេទ្យស្ម័គ្រចិត្ត លោក ហ៊ុន ម៉ានី មានការចូលរួមសហការ លោក ឆាយ ថន ទេសរដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងផែនការ លោក ហ៊ូ តាំងអេង រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងផែនការ លោកស្រី ហង់ លីណា ប្រតិភូរាជរដ្ឋាភិបាល ទទួលបន្ទុកអគ្គនាយក វិទ្យាស្ថានជាតិស្ថិតិ លោកស្រី ដាំ ដារីនី រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការពារជាតិ សំហេង បុរស អនុរដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនិតិសម្បទា លោកឧញ្ញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា លោក វ៉ី សំណាង អភិបាលខេត្តកំពង់ស្ពឺ លោកស្រី ដាំ ដារ៉ានី រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការពារជាតិ លោក ស៊ុំ សំណាង អគ្គនាយក អគ្គនាយកដ្ឋានភស្តុភា និងហិរញ្ញវត្ថុ នៃក្រសួងការពារជាតិ លោក ហ៊ុល សំអុន មេបញ្ជាការកងពលតូចដឹកជញ្ជូនលេខ៩៩ លោក យឹម យ៉ាន់ អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសុខាភិបាល លោក អោ វណ្ណថេន ប្រធានមន្ទីរសុខាភិបាលខេត្តកំពង់ស្ពឺ មួង ធី អភិបាលស្រុកឱរ៉ាល់ លោកសាស្ត្រាចារ្យ នាង បូ ប្រធានសាខាសកម្មជន ក្រុមការងារយុវជនគណបក្សរាជធានីភ្នំពេញ Mr. Peang Phrearoth ប្រធានក្រុមហ៊ុនទឹកសុទ្ធអូរសិលា និងស.យ.យ.ក ស្រុកឱរ៉ាល់ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ យុវជនកាកបាទក្រហមកម្ពុជា យុវជនកាយរិទ្ធកម្ពុជា និងក្រុមការងារ។   ការពិនិត្យ និងព្យាបាលជំងឺ ដោយឥតគិតថ្លៃ ជូនប្រជាពលរដ្ឋនោះរួមមាន៖ ជំងឺទូទៅ មានវះកាត់ខ្នាតតូច ជំងឺផ្លូវចិត្ត ជំងឺទូទៅផ្នែកកុមារ ជំងឺរោគស្ត្រី ជំងឺឬសដូងបាត ជំងឺសួត ក្រពះ ពោះវៀន ជំងឺផ្លូវដង្ហើម ជំងឺប្រដាប់រំលាយអាហារ ជំងឺសើស្បែក ជំងឺព្រូន ជំងឺស្លេកស្លាំង ជំងឺសន្លាក់ឆ្អឹង ជំងឺរលាកថ្លើម ជំងឺកាមរោគ ជំងឺគ្រុនចាញ់ ជំងឺគ្រុនឈាម ជំងឺភ្នែក សុខភាពមាត់ធ្មេញ ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជំងឺបេះដូង លើសឈាម ជំងឺត្រចៀក ច្រមុះ បំពង់ករ ជំងឺតម្រងនោម អេកូសាស្ត្រ...។ល។   ការចុះពិនិត្យ និងព្យាបាលជំងឺជូនប្រជាពលរដ្ឋនេះ គឺជាស្មារតីមនុស្សធម៌សុទ្ធសាធ ដែលស្តែងចេញពីសេចក្តីស្រឡាញ់បងប្អូន ប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងនាមជាឈាមជ័រ ខ្មែរដូចគ្នា ខ្មែរស្រឡាញ់ខ្មែរ ខ្មែររួបរួមគ្នាតែមួយ អនាគតតែមួយ ពោលគឺការព្យាបាលមិនប្រកាន់បក្សពួក សាសនា ឬនិន្នាការនយោបាយណាមួយឡើយ សំដៅចូលរួមកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ របស់ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំណែក។ បញ្ហាសុខភាព គឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះដើម្បីឆ្ពោះទៅរក ភាពជោគជ័យសុភមង្គល ជូនគ្រួសារ និងសង្គមជាតិ។   សូមជម្រាបជូនថា ក្រុមគ្រូពេទ្យស្ម័គ្រចិត្ត ឯកឧត្តម ហ៊ុន ម៉ានី បានចុះពិនិត្យ និងព្យាបាលជូនប្រជាពលរដ្ឋរួមនឹងការចែកជូនថ្នាំដោយឥតគិតថ្លៃ បានចំនួន១៦រាជធានីខេត្តហើយ ដោយក្នុងនោះរួមមានខេត្តដូចជា៖ កំពង់ស្ពឺ, កំពង់ធំ, កំពង់ចាម, ព្រៃវែង, តាកែវ, កំពង់ឆ្នាំង, សៀមរាប, បាត់ដំបង, កណ្តាល, ព្រះវិហារ, កំពត, កោះកុង, ព្រះសីហនុ, បន្ទាយមានជ័យ, ស្វាយរៀង និងរាជធានីភ្នំពេញ។   សូមបញ្ជាក់ថារយៈពេល៦៥ខែ (២០១២-២០១៨) នេះជាឆ្នាំទី៦ហើយ ដែលក្រុមការងារគ្រូពេទ្យស្ម័គ្រចិត្ត ឯកឧត្តម ហ៊ុន ម៉ានី ចំនួន២,៥១១នាក់ ចុះពិនិត្យនិងព្យាលបាលជូនប្រជាពលរដ្ឋដោយឥតគិតថ្លៃចំនួន១៤២លើក ក្នុងនោះព្យាលបាលជូនប្រជាពលរដ្ឋបានចំនួន២៩៣,១៥៨នាក់(ម្ភៃប្រាំបួនម៉ឺន បីពាន់ មួយរយហាសិប ប្រាំបីនាក់)៕

ចែករំលែក

ជំងឺគ្រុនឈាម ជាទូទៅត្រូវបានដឹងថាជាជំងឺដែលងាយនឹងរងគ្រោះទៅលើកុមារ ក៏ប៉ុន្តែជំងឺនេះក៏អាចកើតមានចំពោះមនុស្សពេញវ័យ ឬមនុស្សធំផងដែរ។ជំងឺគ្រុនឈាមហាក់បីដូចជាលែងក្លាយទៅជាប្រធានបទក្តៅជាយូរមកហើយក្រោយពីមានយុទ្ធនាការប្រឆាំងនឹងជំងឺនេះជាច្រើនកន្លងមកពីសំណាក់ក្រសួងសុខាភិបាល ក៏ប៉ុន្តែជំងឺនេះនៅតែមិនអាចធ្វេសប្រហែសបានឡើយ ត្បិតតែក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះករណីជំងឺគ្រុនឈាមដែលកើតឡើងនៅតែមានច្រើន។ ជាក់ស្តែង នៅមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែតផ្ទាល់ ស្ថិតក្រោមការតាមដានរយៈពេល ៦ខែចុងក្រោយនេះ (ចាប់ពីខែតុលាឆ្នាំ២០១៧ ដល់ខែមីនាឆ្នាំ២០១៨) មានចំនួនសរុបប្រហែលជាង ១៦៥ ករណីសង្ស័យជាជំងឺគ្រុនឈាមកើតឡើងចំពោះមនុស្សពេញវ័យ។ ក្នុងចំណោមនោះ ករណីដែលផ្ទៀងផ្ទាត់ដោយតេស្ត Serology NS1 ផ្តល់លទ្ធផលវិជ្ជមានមានលើសពី១០០ករណីរីឯករណីផ្សេងទៀតផ្តល់លទ្ធផលអវិជ្ជមានក្នុងតេស្ត Serology NS1 ប៉ុន្តែមានការលេចឡើងនូវសញ្ញាគ្លីនិកសង្ស័យមួយចំនួន ដែលពុំមែនមានន័យថាអ្នកជំងឺមិនមានជំងឺគ្រុនឈាមឡើយ។ និយមន័យនៃជំងឺគ្រុនឈាម ជំងឺគ្រុនឈាមចំពោះមនុស្សធំ មិនខុសពីជំងឺគ្រុនឈាមកើតលើកុមារឡើយ ដោយវាកើតឡើងពីការខាំរបស់មូសខ្លាញី Aedes ដែលមានមេរោគ Flavirvirusបញ្ចូលទៅក្នុងខ្លួនរបស់មនុស្ស និងធ្វើឲ្យមនុស្សឈឺ។ជំងឺនេះត្រូវបានហៅថាជំងឺគ្រុនឈាមដោយសារតែវាអាចផ្តល់ជារោគសញ្ញាគ្រុនក្តៅ និងការហូរឈាម។ ប្រភេទនៃជំងឺគ្រុនឈាមដែលកើតលើមនុស្សពេញវ័យ គ្រុនឈាមត្រូវបានបែងចែកចេញជាបីប្រភេទផ្សេងៗគ្នា Dengue Fever, Dengue Hemorrhagic Fever និង Dengue Shock Syndrome។ ជាទូទៅមនុស្សធំច្រើនតែមានទំនោរនឹងកើតមានជំងឺគ្រុនឈាមកម្រិត Dengue Fever ច្រើនជាង Dengue Hemorrhagic Fever ផ្ទុយពីកុមារដែលច្រើនតែកើត Dengue Hemorrhagic Fever ច្រើនជាង Dengue Fever ប៉ុន្តែប្រសិនបើមនុស្សធំមាន Dengue Hemorrhagic Fever វិញនោះស្ថានភាពនឹងអាក្រក់ជាងការដែលកើតលើកុមារ។ យន្តការនៃជំងឺគ្រុនឈាម មេរោគគ្រុនឈាមនឹងត្រូវបានចម្លងទៅកាន់មនុស្សក្រោយពីមូសខ្លាញី Aedes ខាំ  ដែលដំបូងមេរោគនេះគឺនៅក្រោមស្បែកប៉ុណ្ណោះ   ប៉ុន្តែភ្នាក់ងារបង្ហាញអង់ទីហ្សែនរបស់ខ្លួនយើង ដែលជាពពួក Antigen-presenting cells (APCs)ជាអ្នកចាប់យកមេរោគនេះទៅទីកន្លែងផ្សេងៗ ហើយនាំយករហូតដល់ក្នុងសរសៃឈាមដើម្បីឲ្យរាងកាយផលិតជាអង់ទីករកម្ចាត់មេរោគទាំងនេះ។ស្របពេលជាមួយគ្នានេះដែរ សរីរាង្គរបស់អ្នកជំងឺក៏បានបញ្ចេញនូវពពួកសារធាតុគីមីមួយចំនួនក្នុងរាងកាយរបស់យើងគឺពពួក ProinflammatoryដូចជាពពួកInterleukins  និងCytokines មួយចំនួន ដែលសារធាតុទាំងនោះអាចទៅបំផ្លាញសរសៃឈាមរបស់អ្នកជំងឺហើយអាចបង្កឲ្យមានការហូរឈាម។ គួរបញ្ជាក់ថា កម្រិតនៃជំងឺគ្រុនឈាម ក៏ត្រូវបានសម្គាល់ដោយចលនការ Proinflammation នេះផ្ទាល់ផងដែរ ហើយកម្រិតនីមួយៗកើតឡើងអាស្រ័យនឹងការឆ្លើយតបនៃរាងកាយរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ។ ចំណែកពពួក Antigens (NS1) របស់មេរោគនឹងបាត់ពីក្នុងឈាមរបស់អ្នកជំងឺទៅវិញនៅចន្លោះថ្ងៃទី៣ ឬទី៤បន្ទាប់ពីចាប់ផ្តើមមានការក្តៅខ្លួន។   កត្តាប្រឈម ដូចគ្នាផងដែរ កត្តាប្រឈមនៃជំងឺគ្រុនឈាមចំពោះមនុស្សធំគឺ ពុំមានមូលហេតុដែលពិសេសជាងករណីកើតលើកុមារឡើយ មានន័យថា មិនថាអ្នកមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម លើសឈាម ឬអ្នកពិសាស្រាច្រើន  ក្មេង ឬចាស់នោះឡើយ  គឺសុទ្ធតែអាចប្រឈមនឹងជំងឺនេះបានដូចគ្នាឲ្យតែគាត់ត្រូវបានមូសខ្លាញីខាំ (ជាពិសេសការស្ថិតនៅទីកន្លែងងងឹតក្នុងពេលថ្ងៃ)។ រោគសញ្ញា ចំពោះមនុស្សធំដែលច្រើនមានជំងឺគ្រុនឈាមអាចចេញជារោគសញ្ញាដូចជា៖ •កម្រិត Dengue Fever (DF)៖ ក្តៅខ្លួន (កើតមានសឹងមនុស្សគ្រប់គ្នា) ឈឺក្បាល ក្អួត ចង្អោរ និងការឈឺសាច់ដុំឬឈឺចុកចាប់នៅក្នុងសន្លាក់ហើយពេលខ្លះអាចលេចចេញជាកន្ទួលក្រហមនៅលើស្បែក។ •កម្រិត Dengue Hemorrhagic Fever (DHF)៖ រោគសញ្ញានៃការហូរឈាម ឬហៅថាPlasma leakage syndrome។ ការហូរឈាមអាចមានជាការហូរឈាមធ្ងន់ធ្ងរ និងហូរឈាមតិចតួច ដែលក្នុងនោះករណីហូរឈាមតិចតួចមានដូចជាការហូរឈាមក្រោមស្បែក (purpura or petechiae)ដែលច្រើនកើតមាននៅលើដៃនិងជើង  ឬហូរឈាមអញ្ចាញធ្មេញនៅពេលដុសធ្មេញ ឬខ្លះហូរឈាមច្រមុះជាដើម។ រីឯការដែលហូរឈាមខ្លាំង   អាចមានជាការហូរឈាមតាមប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ (ការក្អួតឈាមឬការបត់ជើងចេញឈាម)   ហើយដែលករណីខ្លះធ្ងន់ធ្ងររហូតដល់ត្រូវការការបញ្ចូលឈាមទៀតផង។ •កម្រិតធ្ងន់ធ្ងរ Dengue Shock Syndrome(DSS)៖ អាចនឹងមានការធ្លាក់ចុះនៃសម្ពាធឈាមជីពចរដើរញាប់ ដែលជាទូទៅបណ្តាលមកពីអ្នកជំងឺបាត់បង់គ្រាប់ឈាម និងប្លាស្មា ដោយសារការខូចខាតនៃសរសៃឈាម។ ជាធម្មតាជញ្ជាំងសរសៃឈាមទប់មិនឲ្យមានការហូរចេញនៃប្លាស្មាពីសរសៃឈាមឡើយ តែកាលណាមានមេរោគគ្រុនឈាម វាអាចទៅបង្កើតជាបណ្តុំអង់ទីករអង់ទីហ្សែនដែលនាំឲ្យមានការបញ្ចេញសារធាតុProinflammatory ទៅបំផ្លាញស្រទាប់សរសៃឈាម ធ្វើឲ្យមានការហូរឈាម រួចក៏បង្កឲ្យមានការធ្លាក់ទាបនៃបរិមាណឈាម ដែលហៅថា Hypovolemic shock។ កម្រិតទី៣ នៃជំងឺគ្រុនឈាមនេះគឺជាកម្រិតធ្ងន់ធ្ងរដែលទាមទារឲ្យមានការព្យាបាលកម្រិតសង្គ្រោះបន្ទាន់ (ICU)។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យចំពោះជំងឺគ្រុនឈាមជាដំណាក់កាលដ៏សំខាន់បំផុតសម្រាប់គ្រូពេទ្យក្នុងការសន្និដ្ឋានអំពីជំងឺ ក្នុងនោះការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យរួមមាន៖ 1. ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យលើរោគសញ្ញាគ្លីនិក៖  មេរោគគ្រុនឈាមគឺប្រភេទជាវីរុស ដែលអាចស្តែងជារោគសញ្ញាប្រហាក់ប្រហែលទៅនឹងការចម្លងរោគដោយពពួកវីរុសដទៃទៀតដូចជាជំងឺផ្តាសាយជាដើមដែលអាចមានរោគសញ្ញាដូចជាការក្តៅខ្លួន ឈឺសាច់ដុំ  ក្អួតចង្អោរ   ឈឺក្បាល(តែគ្រុនឈាមនឹងពុំមានអាការៈហៀរសម្បោរឡើយ)  រួមនឹងសញ្ញាមួយចំនួនទៀតដូចជាការឡើងកន្ទួលក្រហមលើស្បែក   និងការហូរឈាមតិចឬច្រើនផងដែរ។ ក្នុងនោះការធ្វើតេស្តនៅលើស្បែកដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាTourniquet Test  ដោយក្រុមគ្រូពេទ្យ  ក៏អាចដាក់ឲ្យមានការសង្ស័យផងដែរចំពោះជំងឺគ្រុនឈាមនេះបើសិនជាតេស្តនេះបង្ហាញលទ្ធផលវិជ្ជមាន។ 2. ការមើលឈាម (Hemogramme ឬ Full Blood Count (FBC)៖  ជាការរាប់គ្រាប់ឈាម ស ក្រហម និងប្លាកែត ដែលអាចជាសញ្ញានៃការវាយលុកដោយមេរោគគ្រុនឈាមបើ៖ - មានការធ្លាក់ចុះនៃប្លាកែត (តែជំងឺឆ្លងបង្កដោយវីរុស និងបាក់តេរីមួយចំនួនក៏បង្កឲ្យមានការធ្លាក់ចុះនៃប្លាកែតផងដែរ) - មានការកើនឡើងនៃ Hematocrit (កំហាប់ឈាមខាប់)   ដោយសារមេរោគគ្រុនឈាមអាចបង្កឲ្យមានការហូរចេញនៃប្លាស្មា ដែលធ្វើឲ្យបាត់បង់បរិមាណទឹករបស់ឈាមដែលស្ថិតនៅក្នុងសរសៃឈាម - មានការថយចុះ ឬមានការកើនឡើងបន្តិចបន្តួច របស់គ្រាប់ឈាមស។ 3. តេស្តឈាមរកអង់ទីហ្សែន (Serology NS1)៖ ជាការវាស់បរិមាណ អង់ទីហ្សែន NS1 នៅក្នុងឈាមរបស់អ្នកជំងឺ។ ក៏ប៉ុន្តែ ចំពោះតេស្តនេះផ្ទាល់ពុំអាចបង្ហាញលទ្ធផលទេប្រសិនបើអ្នកជំងឺចេញរោគសញ្ញាបាន ៤ ឬ ៥ថ្ងៃ រួចមកហើយនោះ ដោយសារតែ អង់ទីហ្សែនដែលបញ្ចេញដោយមេរោគបានបាត់ទៅវិញទៅហើយ។ 4. តេស្តឈាមរកអង់ទីករ (Serology antibod)៖   ក្នុងករណីដែលអ្នកជំងឺបានចេញរោគសញ្ញាលើសពី៤ ទៅ ៥ថ្ងៃមកហើយ តាមរយៈតេស្តនេះ  គ្រូពេទ្យនឹងតាមដានរកមើលអង់ទីករIgM ឬ IgG ដែលមិនបាត់ទៅវិញទោះអង់ទីហ្សែនរបស់មេរោគបានបាត់ទៅហើយក៏ដោយ។ 5. តេស្ត PCR Virus (Polymerase chain reaction)៖  ជាការពិនិត្យឈាមរកមើល DNAរបស់វីរុសផ្ទាល់តែម្តង។ ដោយឡែក តេស្តនេះគឺមានតម្លៃថ្លៃ   ហើយដែលគេនឹងមិនប្រើប្រាស់សម្រាប់ធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជាទូទៅឡើយ។ 6. តេស្តផ្សេងៗទៀត ៖ គួរឲ្យដឹងផងដែរថា  តេស្តមួយបែបទៀត ដែលហៅថាតេស្តរហ័ស (Rapid test) គឺជាតេស្តទាក់ទងនឹងការរកមើលពពួកមេរោគគ្រុនឈាមនៅក្នុងឈាមរបស់អ្នកជំងឺដែលតេស្តប្រភេទនេះអាចបង្ហាញលទ្ធផលឆាប់រហ័សនឹងមិនមានទាមទារឲ្យមានមន្ទីរពិសោធន៍ទំនើបឡើយ តែផលវិបាកដ៏ធំរបស់តេស្តប្រភេទនេះគឺការដែលអាចមានលទ្ធផលវិជ្ជមានច្រឡំដោយសារវាអាចមាន Cross reactionជាមួយនឹងប្រភេទមេរោគដទៃទៀតនាំឲ្យមានការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យខុស។ តេស្តនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់ករណីដែលយើងសង្ស័យភ្លាមៗប៉ុណ្ណោះប៉ុន្តែមិនអាចយកមកផ្ទៀងផ្ទាត់សម្រាប់សន្មតជំងឺឡើយ។ ដូចនេះ ជម្រើសនៃការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យនឹងជ្រើសរើសទៅតាមស្ថានភាព និងលទ្ធភាពដែលអាចធ្វើបាន។  ទោះយ៉ាងណា តេស្តដែលអាចកំណត់រោគវិនិច្ឆ័យបានច្បាស់ហើយមានភាពលម្អៀងតិចនោះគឺមានតែ Serology NS1,Serology Antibody និង PCR ប៉ុណ្ណោះ។   ការព្យាបាលជំងឺគ្រុនឈាម មកដល់បច្ចុប្បន្នពុំមានការព្យាបាលជាក់លាក់ណាមួយសម្រាប់ជំងឺគ្រុនឈាមឡើយនៅទូទាំងសកលលោកដូចនេះការព្យាបាលរបស់វាគឺអាស្រ័យនឹងរោគសញ្ញាដែលស្តែងចេញ។ - ករណីអ្នកជំងឺមាន Dengue Fever ដែលមិនបណ្តាលឲ្យមានការហូរឈាមខ្លាំងទេនោះគាត់ក៏មិនតម្រូវឲ្យសម្រាកព្យាបាលនៅពេទ្យ ឬបញ្ចូលសេរ៉ូមឡើយ  គឺគ្រាន់តែសម្រាកនៅផ្ទះ និងផឹកទឹកឲ្យបានច្រើនប៉ុណ្ណោះ   (មេរោគអាចធ្វើឲ្យឈាមចេញពីសរសៃឈាម   នាំឲ្យខ្វះជាតិទឹកក្នុងឈាម)។ - ករណីអ្នកជំងឺមាន Dengue Hemorrhagic Fever ដែលអាចបង្កឲ្យមានការថយចុះនៃប្លាកែត   នោះអ្នកជំងឺអាចនឹងត្រូវការការចាក់បញ្ចូលឈាម។ ប៉ុន្តែ គ្រូពេទ្យនឹងសាកល្បងធ្វើការបញ្ចូលសូលុយស្យុងមួយចំនួនជាមុនដូចជាColloid ឬករណីខ្លះ គេបញ្ចូលតែ ប្លាកែត ប៉ុណ្ណោះ ហើយបើសិនជាលទ្ធផលល្អគេនឹងមិនធ្វើការបញ្ចូលឈាមឡើយ។ សរុបមក ការព្យាបាលចំពោះជំងឺគ្រុនឈាមគឺមានការខុសគ្នាទៅតាមករណីនីមួយៗ ដែលនឹងត្រូវសម្រេចចិត្តដោយគ្រូពេទ្យក្រោយពីធ្វើការវិនិច្ឆ័យយ៉ាងល្អិតល្អន់ទៅលើស្ថានភាពរបស់អ្នកជំងឺ ឯការបញ្ចូលឈាមនឹងធ្វើទៅតាមក្រឹត្យក្រមដែលបានកំណត់ត្រឹមត្រូវដើម្បីចៀសវាងនូវផលវិបាកដោយសារការព្យាបាលទៅលើអ្នកជំងឺ។ម្យ៉ាងទៀត ជាទូទៅចំពោះមនុស្សធំដែលកើតមានជំងឺគ្រុនឈាមនឹងត្រូវបានណែនាំឲ្យចូលសម្រាកនៅមន្ទីរពេទ្យ ជាពិសេសគឺករណីមាន Dengue Hemorrhagic Fever (ដែលអាចចូលផ្នែកទូទៅ ឬផ្នែកសង្គ្រោះបន្ទាន់) ហើយក្នុងករណី Dengue Shock Syndrome គឺតម្រូវឲ្យចូលក្នុងផ្នែកសង្គ្រោះបន្ទាន់តែម្តង។ ទាក់ទងនឹងការតមចំណីអំឡុងពេលព្យាបាលក្នុងករណីជំងឺឆ្លងជាទូទៅដែលមិនថាជាជំងឺគ្រុនឈាម  ឬគ្រុនពោះវៀន វាជាការយល់ច្រឡំមួយរបស់ប្រជាជនភាគច្រើន។ ក្នុងករណីនេះ គ្រូពេទ្យនឹងណែនាំឲ្យមានការពិសាអាហារមានជីវជាតិឲ្យបានច្រើន ដើម្បីបំប៉នដល់សរីរាង្គ និងជាពិសេសដល់ពពួកគ្រាប់ឈាមស ដែលជាអ្នកប្រឆាំងនឹងមេរោគក្នុងខ្លួនរបស់យើង។ ករណីត្រូវប្រុងប្រយ័ត្ន ក្នុងករណីដែលមានរោគសញ្ញាក្តៅខ្លួន ហើយមានការសង្ស័យថាអាចជាជំងឺគ្រុនឈាម និងមុនពេលធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យច្បាស់លាស់នោះ អ្នកជំងឺគួរចៀសវាងការប្រើប្រាស់ថ្នាំដោយខ្លួនឯង ក្នុងនោះរួមមានពពួក NSAIDs និងអាស្ពីរីនជាដើម ពីព្រោះឱសថអាស្ពីរីនមានមុខងារទប់មិនឲ្យប្លាកែតចាប់ជាប់គ្នា ដែលអំណោយផលដល់រោគសញ្ញានៃការហូរឈាម ជាហេតុអាចបង្កឲ្យមានការគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងក្នុងករណីដែលមានជំងឺគ្រុនឈាម។ ដូចគ្នាផងដែរ ពពួក NSAIDs ក៏អាចបង្កការគ្រោះថ្នាក់ដោយការហូរឈាមនេះផងដែរ។ ចំពោះការប្រើប្រាស់ថ្នាំពពួក ប៉ារ៉ាសេតាម៉ុល ក៏គួរតែមានការប្រុងប្រយ័ត្នផងដែរ ដោយមិនគួរប្រើប្រាស់ឲ្យលើសពីកម្រិតនៃការប្រើប្រាស់ឡើយ។ ម្យ៉ាងទៀត អ្នកជំងឺក៏ត្រូវប្រយ័ត្នប្រយែងចំពោះកត្តាដែលបណ្តាលឲ្យមានការហូរឈាមដូចជាការដួល បុកទង្គិច និងកោសខ្យល់ជាដើម ទោះបីក្នុងកម្រិតស្រាលក៏ដោយដោយសារមេរោគគ្រុនឈាមអាចបំផ្លាញសរសៃឈាម និងប្លាកែតស្រាប់ធ្វើឲ្យងាយទទួលរងការប៉ះទង្គិចជាងធម្មតា (គ្រោះថ្នាក់បំផុតប្រសិនបើវាបង្កឲ្យមានការហូរឈាមនៅខាងក្នុង)។ ការការពារជំងឺគ្រុនឈាម ការពារជំងឺគ្រុនឈាមសម្រាប់មនុស្សធំមិនខុសពីកុមារឡើយ គឺតម្រូវឲ្យធ្វើការស្លៀកពាក់ជិតៗ និងបើអាចគឺសម្លៀកបំពាក់ដែលមានពណ៌ចាំងៗឬពណ៌ស្រស់ ហើយគួរព្យាយាមកុំស្ថិតនៅទីកន្លែងងងឹត ការលាបផលិតផលការពារមូសនៅលើស្បែក និងការគេងក្នុងមុងជាដើម ដែលនេះជាការការពារបុគ្គល។ រីឯការការពារជារួម គឺការបំបាត់ទឹកថ្លុក ប្រើថ្នាំអាល់បែតក្នុងពាង កម្ទេចសម្បកកង់និងសម្ភារៈដែលអាចដក់ទឹកបាន។ចំពោះការការពារដោយវ៉ាក់សាំង គឺកំពុងតែស្ថិតនៅក្នុងការពិភាក្សាគ្នាក្នុងចំណោមអង្គការសុខភាពពិភពលោកនៅឡើយ ហើយក៏នៅមិនទាន់មានការប្រើប្រាស់ទូលំទូលាយក្នុងពិភពលោកដែរបើទោះបីជាវ៉ាក់សាំងរបស់ជំងឺគ្រុនឈាមនេះត្រូវបានផលិត និងចរាចរណ៍តាំងពីឆ្នាំ ២០១៦មកម្ល៉េះក៏ដោយ។ ផលវិបាកនៃជំងឺគ្រុនឈាម ផលវិបាកនៃគ្រុនឈាមគឺ ការហូរឈាម ឬឈានដល់មាន Shock Syndrome (ការធ្លាក់ទាបនៃសម្ពាធឈាម) ដែលអាចគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត។ អាចមានការប៉ះពាល់ដោយកម្រផងដែរ ទៅលើសរីរាង្គថ្លើមដោយសារមេរោគគ្រុនឈាមនេះ ដែលអាចបង្កឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងររហូតប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិត (Fulminant hepatic failure)។ជារួមមក លោកវេជ្ជបណ្ឌិត បូរី សុថ្ថារិទ្ធ បានក្រើនរំលឹកម្តងទៀត ចំពោះអ្នកជំងឺដែលសង្ស័យថាមានជំងឺគ្រុនឈាម ជាពិសេសពេលក្តៅខ្លួននៅអំឡុងពេលខែវស្សា ត្រូវចៀសវាងការប្រើប្រាស់ថ្នាំដោយខ្លួនឯង មុនពេលដឹងមូលហេតុច្បាស់លាស់ ព្រមទាំងរួសរាន់ទៅកាន់មន្ទីរពេទ្យដែលនៅជិតបំផុត ឬមន្ទីរពេទ្យធំដែលមានលទ្ធភាពក្នុងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបានរហ័ស។ លោកក៏បានលើកទឹកចិត្តផងដែរដល់ក្រុមគ្រូពេទ្យឲ្យបន្តធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឲ្យបានច្បាស់លាស់ (តាមរយៈការវិភាគរោគសញ្ញាគ្លីនិក និងការវិភាគទៅលើលទ្ធផលឈាម អេម៉ូក្រាម ដែលសុទ្ធតែអាចធ្វើទៅបានស្ទើរតែនៅគ្រប់កន្លែងទាំងអស់) ដើម្បីចៀសវាងក្នុងការបណ្តោយឲ្យជំងឺនេះវិវឌ្ឍទៅរកស្ថានភាពដែលធ្ងន់ និងផ្តល់ការព្យាបាលដែលសមស្របទៅនឹងករណីរបស់អ្នកជំងឺ។ បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត បូរី សុថ្ថារិទ្ធ ឯកទេសវេជ្ជសាស្រ្តទូទៅ (Internal Medicine) និងជំងឺឆ្លង នៃមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាងដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេង ឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ចែករំលែក

សម្ដីក៏ដូចជាពាក្យពេចន៍ដែលអ្នកនិយាយទៅកាន់កូនរបស់អ្នក ជាពិសេសក្មេងតូចគឺសុទ្ធតែមានឥទ្ធិពលដល់ពួកគេ ដែលស្របពេលជាមួយគ្នាគឺអាចជះឥទ្ធិពលដល់ទំនាក់ទំនងរវាងលោកអ្នក និងកូនផងដែរ។ ដោយហេតុថា ក្មេងងាយនឹងទទួលការប៉ះទង្គិចផ្លូវអារម្មណ៍ និងងាយចាប់យកនូវអ្វីដែលពួកគេបានឃើញ និងឮ ដូចនេះហើយ អ្នកគួរមានការប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះការប្រើប្រាស់ពាក្យពេចន៍ ពិសេសក្នុងការសន្ទនាប្រចាំថ្ងៃ។ ខាងក្រោមនេះ ជាសម្តីខ្លះដែលអ្នកគួរនិយាយឲ្យបានជាប្រចាំ ដើម្បីបង្កើតនូវផលវិជ្ជមានដល់ទំនាក់ទំនងរវាងអ្នក និងកូន ដែលក្នុងនោះមានដូចជា ៖ «ប៉ាម៉ាក់ស្រឡាញ់កូន» អត្ថន័យ គឺវិសេសវិសាលណាស់ ហើយវាប្រៀបបានជាកម្លាំងចិត្តមួយដល់កូនរបស់អ្នក ដែលអាចធ្វើឲ្យគេទទួលបានអារម្មណ៍ ក៏ដូចជាឥទ្ធិពលនៃក្តីស្រឡាញ់ពីអ្នកផងដែរ ដែលនេះ គឺមានន័យថា «អ្នកស្រឡាញ់គេក្នុងនាមជាសមាជិកគ្រួសារដ៏ជិតស្និទ្ធ និងគួរឲ្យស្រឡាញ់មួយរូប»។ «កូនឯង រៀនឆាប់ចេះណាស់!» ការរៀនសូត្រអ្វីមួយដែលថ្មី ជាជំនាញដ៏ពិសេសមួយរបស់កូនក្មេង ហើយពេលខ្លះវាប្រៀបបានជាសកម្មភាពនៃការលេងកម្សាន្តរបស់គេដែរដែលជាហេតុធ្វើឲ្យគេមិនបានចាប់អារម្មណ៍ថាខ្លួនឯងកំពុងរៀន តែក៏អាចរីកចម្រើន និងសប្បាយក្នុងពេលតែមួយ។ មិនថាលទ្ធផលដែលគេធ្វើបានល្អ ឬមិនល្អយ៉ាងណានោះទេ សូមកុំភ្លេចនិយាយសរសើរពួកគេ មុននឹងផ្តល់នូវមតិយោបល់រិះគន់ក្នុងន័យស្ថាបនាផ្សេងៗ។ «អរគុណ» កុំភ្លេចថា អ្នកជាគំរូរបស់កូនអ្នក ហេតុនេះហើយ ប្រសិនបើចង់បង្រៀនឲ្យពួកគេចេះអំពីការគួរសម ឬការថ្លែងនូវអំណរដល់អ្នកដទៃ អ្នកត្រូវធ្វើវាជាមុនសិន ហើយការដែលនិយាយជាប្រចាំចំពោះគេ នឹងធ្វើឲ្យពួកគេចំណាំមើល និងអនុវត្តតាមអ្នក។ ជាក់ស្តែង ទម្លាប់នៃការមានអំណរចំពោះអ្វីៗ និងមនុស្សល្អៗនៅជុំវិញខ្លួនជាជំនាញក្នុងទំនាក់ទំនងសង្គមមួយដ៏ចាំបាច់។ «សុំទោស» ស្រដៀងនឹងពាក្យ«អរគុណ»ដែរ អ្នកប្រាកដជាចង់ឲ្យកូនអ្នកចេះគួរសមចំពោះអ្នកដទៃ ដូចនេះហើយ មិនថាជាកំហុសតូច ឬធំនោះទេ អ្នកត្រូវហ៊ាននិយាយពាក្យ«សុំទោស» និងបង្ហាញដោយចិត្តស្មោះ នោះកូនរបស់អ្នកនឹងព្យាយាមនិយាយដូចគ្នា រាល់ពេលដែលគេកសាងកំហុសអ្វីមួយ។ «តើកូនគិតបែបណាដែរ  ប្រសិនបើយើង…?» ការសួរសំណួរបែបនេះ ជាជំហានមួយក្នុងការបង្ហាញនូវកិច្ចសហការក្នុងក្រុមគ្រួសារ ហើយអ្នកក៏អាចដឹងឮអំពីមតិយោបល់ថាតើពួកគេយល់ព្រម ឬមានយោបល់យ៉ាងណាដែរ។  វាក៏ប្រៀបបាននឹងលំហាត់ប្រាណក្នុងការគិតមួយសម្រាប់ពួកគេ   ដែលអាចឲ្យកូនរបស់អ្នករៀនធ្វើការសម្រេចចិត្ត និងមានទំនួលខុសត្រូវចំពោះជម្រើស ក៏ដូចជាការសម្រេចចិត្តរបស់ពួកគេ។   មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះវាក៏នឹងអាចធ្វើឲ្យគេគិតថា គេជាចំណែកមួយដ៏សំខាន់ហើយយោបល់របស់គេក៏មានតម្លៃផងដែរ។ «តោះ!អាន…» ការអានសៀវភៅឲ្យកូនអ្នកស្តាប់ ឬការបង្រៀនកូនរបស់អ្នកឲ្យរៀនអាន ជួយពង្រឹងជំនាញជាច្រើនដល់ពួកគេ ស្របពេលដែលពង្រឹងនូវទំនាក់ទំនងរវាងអ្នកទាំងពីរឲ្យកាន់តែរឹងមាំផងដែរ។ការអាន ជាការរៀនដែលបើកបង្ហាញកូនរបស់អ្នកទៅកាន់ពិភពលោក ជីវិត និងគំនិតជាច្រើន ដែលចាំបាច់សម្រាប់ជីវិត។ «នរណាក៏ធ្លាប់ខុស ក៏មានបញ្ហាដែរ» បញ្ហា និងកំហុសតែងតែកើតមានហើយនរណាក៏ធ្លាប់ជាចំណែកនៃបញ្ហា ឬកំហុសដែរ តែការទទួលស្គាល់ការពិត និងរៀនសូត្រអំពីកំហុសដែលបានប្រព្រឹត្តទាំងនោះ ទើបជាអ្វីដែលមិនមែនមនុស្សគ្រប់គ្នាធ្វើបាន។ រាល់ពេលដែលកូនរបស់អ្នកធ្វើអ្វីខុសឆ្គង ឬមិនបានដូចក្តីប្រាថ្នានោះ សូមលើកឡើងនូវមេរៀនណាមួយដែលអ្នកធ្លាប់ឆ្លងកាត់កន្លងមក ហើយពន្យល់ប្រាប់ពួកគេឲ្យចេះប្រឈម   និងដោះស្រាយនឹងវាប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាងដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេង ឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ចែករំលែក

ជំងឺទឹកក្នុងស្រោមសួត(Pleural effusion) ជាជំងឺដែលបណ្ដាលមកពីមានវត្តមានទឹក(Liquide)ច្រើនខុសធម្មតានៅក្នុងចន្លោះសួត និងប្រអប់ទ្រូង(Visceral and Parietal pleura) ។ ជាធម្មតា នៅចន្លោះរវាង សួត និង ប្រអប់ទ្រូង (pleural space) តែងតែមានបរិមាណទឹកតិចតួច (10-20ml) សំរាប់ជាសំណើមជួយសម្រួល(Lubricate) នៅពេលសួត កកិតជាមួយប្រអប់ទ្រូងក្នុងកំឡុងពេលធ្វើចលនាដង្ហើម ប៉ុន្តែបរិមាណទឹកនេះអាចកើនឡើងខុសធម្មតានៅក្នុងករណីមួយចំនួន។ នៅពេលដែលបរិមាណទឹកនេះកើនឡើងច្រើនក្នុងកម្រិតណាមួយ វាអាចបណ្តាលអោយអ្នកជំងឺហត់ ពិបាកដកដង្ហើម ឈឺទ្រូង ក្អក និង រួមផ្សំជាមួយសញ្ញាមួយចំនួនទៀតប្រែប្រួលទៅតាមមូលហេតុរបស់វា។ ជាទូទៅ គេចែកប្រភេទទឹកនេះជា2ក្រុមធំៗ៖ -Transudative pleural effusion: ទឹកប្រភេទនេះអាចជាលទ្ធផលនៃការធ្លាក់ចុះប្រូតេអ៊ីនក្នុងឈាម ឬ កើនឡើងសំពាធក្នុងសរសៃឈាម ដែលលក្ខខណ្ឌ័ទាំង2នេះជំរុញអោយមានការជ្រាបទឹកពីសសៃឈាមចាក់ចូលទៅក្នងចន្លោះស្រោមសួត។ ជាធម្មតា បើគេវិភាគឃើញទឹកប្រភេទនេះ គេអាចសន្និដ្ឋានបានថាស្រោមសួតពុំមានជំងឺទេ មូលហេតុគឺមកពីជំងឺផ្សេង។ -exudative pleural effusion: ទឹកប្រភេទនេះភាគច្រើនជាផលនៃការរលាកស្រោមសួតផ្ទាល់ដោយមេរោគប្រភេទណាមួយ ឬ ដោយជំងឺមហារីក និងជំងឺមួយចំនួនទៀត។ គេអាចដឹងថាមានទឹកចូលក្នុងស្រោមសួតបាន ដំបូងតាមរយៈការថតសួតដោយកាំរស្មី (Chest X-ray) ហើយគេអាចបញ្ជាក់អោយបានកាន់តែច្បាស់លាស់នូវបរិមាណ ជំរៅ កំហាប់ទឹក និងភាពស្អិត (loculation) ដោយការធ្វើ Ultrasound និង Scan។ ការព្យាបាលជំងឺនេះអោយមានប្រសិទ្ធភាព ទាមទារជាមុន នូវការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យរកមូលហេតុអោយបានត្រឹមត្រូវច្បាស់លាស់ តាមរយៈការសិក្សាលើរោគសញ្ញារាងកាយ ការបូមទឹកស្រោមសួតទៅពិនិត្យវិភាគ (Thoracentesis) ហើយក្នុងករណីខ្លះ គឺតំរូវរហូតដល់ការច្រិបសាច់ស្រោមសួត(Pleural biopsy) យកទៅវិភាគទៀតផង។ ការបូមទឹកពីក្នុងស្រោមសួត ឬច្រិបសាច់សួត ត្រូវធ្វើដោយគ្រូពេទ្យជំនាញ ហើយក្នុងករណីខ្លះត្រូវទាមទារអោយមានការតម្រង់ទិស និងដៅចំណុចដែលត្រូវបូមអោយបានជាក់លាក់ ដើម្បីអោយការបូមមានប្រសិទ្ធភាព និងជៀសវាងនូវផលវិបាកផ្សេងៗ ដូចជា ខ្យល់ចូលក្នុងស្រោមសួត(Pneumothorax) ការហូរឈាមច្រើន និងចាក់ម្ចុលចំសរីរាង្គផ្សេង។ បកស្រាយដោយ វេជ្ជបណ្ឌិត អ៊ឹម វិសិដ្ឋ ឯកទេសជំងឺសួត មន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរសូវៀត លេខ ទូរស័ព្ទទំនាក់ទំនង(017 333 251) ©2018 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាងដោយ Healthtime Corporation ចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូល ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេង ឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ចែករំលែក

Isoflavones អាចរក្សាកម្រិតរបស់អឺស្ត្រូសែនឲ្យនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងបានដោយវាអាចបញ្ចេញសកម្មភាពជាអឺស្ត្រូសែនខ្សោយនៅពេលអឺស្ត្រូសែនរាងកាយចុះទាប និងអាចរារាំងទៅវិញនូវឥទ្ធិពលរបស់អឺស្ត្រូសែននៅពេលអឺស្ត្រូសែនរបស់រាងកាយយើងមានកម្រិតខ្ពស់។ ក្នុងករណីរបស់ស្ត្រីត្រៀមអស់រដូវ ដែលជាទូទៅមានការកើនឡើងនូវកម្រិតអឺស្ត្រូសែនក្នុងរាងកាយ នោះ Isoflavones នឹងធ្វើការរារាំងឥទ្ធិពលរបស់វាទៅលើកោសិកា។ រីឯក្នុងករណីស្ត្រីក្រោយពីអស់រដូវ ដែលជាទូទៅមានការថយចុះនៃអឺស្ត្រូសែនក្នុងខ្លួន នោះ Isoflavones ដើរតួដូចជាអឺស្ត្រូសែន ជាមួយនឹងឥទ្ធិពលស្រាលអឺស្ត្រូសែនក្នុងរាងកាយ។ គួរបញ្ជាក់ថា Isoflavones ២ប្រភេទដែលរកឃើញច្រើនបំផុតនៅក្នុងផលិតផលពីសណ្តែកសៀងគឺ Genistein និង Daidzein  ដែលអត្ថប្រយោជន៍របស់វានឹងត្រូវបានលើកយកមកពិភាក្សាដូចខាងក្រោម៖ 1. ឥទ្ធិពលធ្វើឲ្យឆ្អឹងរឹងមាំ ការសិក្សាលើប្រជាជានអាស៊ី បានរកឃើញថា ស្ត្រីក្រោយអស់រដូវដែលបានទទួលទានអាហារសម្បូរដោយ Isoflavone មានដង់ស៊ីតេរ៉ែក្នុងឆ្អឹងខ្ពស់បើធៀបនឹងអ្នកដែលមិនសូវបានទទួលទាន។ក្រៅពីនោះ ការសិក្សារយៈពេលខ្លីលើរាងកាយមនុស្ស បានបង្ហាញថា Isoflavones អាចបន្ថយការបាត់បង់ឆ្អឹងចំពោះស្ត្រីក្រោយអស់រដូវដែលជាទូទៅអាចបាត់បង់ឆ្អឹងជារៀងរាល់ឆ្នាំក្នុងអត្រាពី ១,៥ ទៅ ៣%។ ឥទ្ធិពលក្នុងការការពារនេះក្នុងរយៈពេលច្រើនឆ្នាំ អាចបន្ថយនូវការប្រឈមមុខនឹងជំងឺពុកឆ្អឹង និងអត្រានៃការបែកបាក់ឆ្អឹងបាន។ 2. សកម្មភាពប្រឆាំងអុកស៊ីតកម្ម សកម្មភាពប្រឆាំង អុកស៊ីតកម្មរបស់ Isoflavoneពីសណ្តែកសៀងត្រូវបានសង្កេតឃើញនៅក្នុងមន្ទីរពិសោធន៍ភាគច្រើនថាអាចបង្កើនភាពធន់នៃLDL ទៅនឹងប្រតិកម្មអុកស៊ីតកម្មដែលកើតមានក្នុងខ្លួន និងការការពារកោសិកាខួរក្បាល បើតាមការពិសោធណ៍លើកណ្តុរឈ្មោលដែលមានបញ្ហាស្ទះសរសៃឈាមខួរក្បាល   និងកណ្តុរញីដែលបានកាត់យកអូវែចេញ។ ម្យ៉ាងទៀត ការការពារការបាត់បង់ម៉ាស់សាច់ដុំក៏ត្រូវបានបង្ហាញផងដែរពីការប្រឆាំងអុកស៊ីតកម្ម ការពារការងាប់របស់កោសិកាសាច់ដុំ ស្របពេលដែលការស្វិតសាច់ដុំជាបញ្ហាដែលកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់ចំពោះមនុស្សវ័យចំណាស់ មានជីវិតមិនសូវសកម្ម ឬអ្នកដែលមានរបួសរយៈពេលយូរ។ 3. សកម្មភាពប្រឆាំងនឹងការធាត់លើសទម្ងន់ ការធាត់លើសទម្ងន់ និងជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជាបញ្ហាខុសប្រក្រតីទាក់ទងនឹងសារធាតុចិញ្ចឹមក្នុងរាងកាយរបស់យើង និងភាគច្រើនមានទំនាក់ទំនងទៅនឹងការប្រឈមនឹងជំងឺសរសៃឈាមបេះដូងមួយចំនួនដែលអាចបង្កឲ្យមានបញ្ហាសុខភាព និងគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត។ Isoflavoneត្រូវបានជឿថាអាចមានសកម្មភាពលើរេសិបទ័ររបស់អឺស្ត្រូសែន ដែលជាលទ្ធផលធ្វើឲ្យមានការថយចុះនូវការប្រមូលផ្តុំជាតិខ្លាញ់ និងការចែកចាយរបស់ជាលិកាខ្លាញ់។ ការសិក្សាមួយដែលបានបោះពុម្ពលើព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មាន Nutrition នៅឆ្នាំ ២០១៣  ក៏បានបញ្ជាក់អំពីអត្ថប្រយោជន៍របស់Isoflavone ក្នុងការសម្រកទម្ងន់ និងការគ្រប់គ្រងជាតិស្ករក្នុងឈាមផងដែរ។ 4. សកម្មភាពប្រឆាំងនឹងជំងឺទឹកនោមផ្អែម Isoflavones  ពីសណ្តែកសៀងអាចមានអត្ថប្រយោជន៍ចំពោះជំងឺទឹកនោមផ្អែមដោយសារសកម្មភាពដូចនឹងអឺស្ត្រូសែនរបស់វា និងការការពារការបង្កើតជាគ្លុយកូសដោយសារការធ្វើប្រតិកម្មរបស់ជាតិខ្លាញ់ ក៏ដូចជាការរារាំងការស្រូបយកជាតិស្ករពីពោះវៀនផងដែរ ដែលជាលទ្ធផលធ្វើឲ្យមានការថយចុះនៃជាតិស្ករក្នុងឈាមក្រោយពីញ៉ាំអាហាររួច។ 5. សកម្មភាពលើប្រព័ន្ធសរសៃឈាមនិងបេះដូង Isoflavone មានលក្ខណៈជីវសាស្ត្រយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការធ្វើឲ្យមានការរីកឡើងនៃសរសៃឈាមអាកទែរ បន្ថយកូឡេស្តេរ៉ូលក្នុងឈាម និងរារាំងការកករឹងនៃសរសៃ ឈាមលើសត្វស្វាញីដែលអស់រដូវ។ Isoflavones អាចរារាំងផងដែរលើការស្អិតជាប់នៃកោសិកា និងបំផ្លាញសកម្មភាពនៃសារធាតុមួយចំនួនក្នុងរាងកាយដូចជា cytokines និង platelet derived growth factor ដែលជះឥទ្ធិពលដល់ការកកើតនៃដំបៅ។ ម្យ៉ាងទៀត សមត្ថភាពក្នុងការប្រឆាំងអុកស៊ីតកម្មរបស់វាក៏អាចបន្ថយរាលដាលនៃប្រតិកម្ម peroxidation របស់ជាតិខ្លាញ់ផងដែរ។ 6. សកម្មភាពលើស្បែក បញ្ហាស្បែកជាច្រើនត្រូវបានសង្កេតឃើញថាអាចកើតមានឡើងចំពោះស្ត្រីអស់រដូវដែលក្នុងនោះមានមួយចំនួនហាក់ដូចជាមានទំនាក់ទំនងជាចម្បងទៅនឹងភាពចាស់ជរា  និងការប៉ះពាល់ជាមួយពន្លឺថ្ងៃ ព្រមទាំងខ្លះទៀតគឺជាលទ្ធផលនៃការថយចុះអ័រម៉ូនអឺស្ត្រូសែនក្នុងរាងកាយ។ Isoflavone ត្រូវបានបង្ហាញមានប្រសិទ្ធភាពបន្ថយភាពជ្រីវជ្រួញ ក៏ដូចជាអាចការការពារស្បែកប្រឆាំងនឹងមហារីក និងជំងឺរលាកស្បែក Erythremia ដែលបង្កដោយកាំរស្មី UV។ 7. សកម្មភាពលើការរួមនៃទ្វារមាស ការរួមនៃទ្វារមាស ជាបញ្ហារួមមួយក្នុងចំណោមស្រ្តីអស់រដូវជាច្រើន ដោយវានាំមកជាមួយនូវរោគសញ្ញារួមមានដូចជា ភាពស្ងួត រមាស់ ធ្លាក់ស រលាក និងឈឺចាប់ពេលរួមភេទ។ ក្នុងការសិក្សាដែលបានចុះផ្សាយក្នុង Journal of Obstetrics & Gynaecology នៅឆ្នាំ ២០១៦ បានបង្ហាញថា Isoflavones  ពីសណ្តែកសៀងអាចជួយសម្រួលអាការៈនៃការរួមរបស់ទ្វារមាសបាន។ 8. សកម្មភាពលើមុខងារនៃការគិត ការសិក្សាមួយដែលបានចុះផ្សាយក្នុងព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មាន Menopause នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៥បានបង្ហាញអំពីឥទ្ធិពលវិជ្ជមាននៃ Isoflavones របស់សណ្តែកសៀង លើមុខងារក្នុងការរៀនសូត្រ ការគិត ក៏ដូចជាការចងចាំ ចំពោះស្រ្តីក្រោយអស់រដូវ។ Isoflavone ពីសណ្តែកសៀងដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់ដោយប្រជាជនអាស៊ីជាច្រើនជំនាន់មកហើយនោះគឺជាសមាសធាតុថ្មីមួយចំពោះពិភពលោក ហើយត្រូវបានលើកយកមកពិភាក្សា  និងសិក្សាលើសត្វ និងមនុស្សជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីធ្វើការស្វែងរកឥទ្ធិពលវិជ្ជមានផ្សេងៗទៀតរបស់វាទៅលើសុខភាព។ ©2018រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាងដោយHealthtime Corporationចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ

ចែករំលែក

ដូចម្តេចដែលហៅថាជំងឺគ្រុនឈាម? គ្រុនឈាមជាជំងឺឆ្លងមួយប្រភេទ បង្កឡើងដោយវីរុសដាំង កើតជាពិសេសនៅរដូវភ្លៀង និងអាចប្រឈមចំពោះមនុស្សគ្រប់វ័យ ទាំងក្មេង និងមនុស្សចាស់។ ជាក់ស្តែង ជំងឺគ្រុនឈាមបង្កឡើងដោយមូសខ្លាញីមានផ្ទុកនូវមេរោគគ្រុនឈាមខាំ ដែលវាមានបែងចែកជា២ប្រភេទ៖ • Aedes aegypti ជាប្រភេទមូសខ្លាញី ខាំនៅក្នុងផ្ទះ • Aedes albopictus ជាប្រភេទមូសខ្លាញីខាំនៅក្រៅផ្ទះ។           បុគ្គលដែលមានកត្តាប្រឈមខ្លាំងជាមួយនឹងជំងឺគ្រុនឈាមខ្ពស់បំផុត រួមមាន ៖ • កុមារអាយុក្រោម១ឆ្នាំ • ហូរឈាមធ្ងន់ធ្ងរ • មានស្ហុករយៈពេលយូរ • កុមារដែលធាត់លើសទម្ងន់ • កុមារដែលមានជំងឺពីកំណើត • ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ • មនុស្សចាស់។          សញ្ញានៃក្មេងកើតជំងឺគ្រុនឈាមស្តែងឡើង ដូចជា៖ • មានក្តៅខ្លួន និងប្រវត្តិក្តៅខ្លួនខ្លាំង ពី៣៩-៤០អង្សា ក្នុងរយៈពេលពី២ទៅ៧ថ្ងៃ • មិនឆ្លើយតបនឹងថ្នាំប៉ារ៉ាសេតាម៉ុលដែលប្រើដើម្បីបញ្ចុះកម្តៅ • មានអាការៈសន្លឹម មិនលេង ញ៉ាំមិនបានអស់កម្លាំង ឈឺក្នុងពោះ ក្អួត ឈឺក្បាល ចុករួយគ្រាប់ភ្នែក  និងរង្វង់ភ្នែក ឈឺចុកចាប់រាងកាយ  កន្ទួលរោលលើស្បែក   និងមានសញ្ញានៃការហូរឈាមផ្សេងៗ។ គ្រុនឈាមចំពោះកុមារមានការវិវឌ្ឍ និងយន្តការដូចម្តេច? ដំបូង មូសខ្លាញីមិនមានមេរោគគ្រុនឈាមនោះទេប៉ុន្តែវាអាចចម្លងបានលុះត្រាតែវាបានខាំបឺតឈាមអ្នកជំងឺដែលមានផ្ទុកមេរោគគ្រុនឈាមក្នុងដំណាក់កាលក្តៅខ្លួន បន្ទាប់មករយៈពេលពី៧-១០ថ្ងៃក្រោយ ទើបវាអាចខាំចម្លងទៅកុមារមួយទៀតបាន ក្រោយមកទៀតរយៈពេលពី៥-៨ថ្ងៃ ទើបកុមារនោះមានស្តែងចេញនូវរោគសញ្ញាដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ។ ជំងឺគ្រុនឈាមមានយន្តការពីរសំខាន់គឺ បង្កឲ្យមានការជ្រាបចេញនៃប្លាស្មាពីក្នុងសរសៃឈាម និងមានការហូរឈាម ដែលអាចធ្វើឲ្យកុមារបាត់បង់ជាតិទឹកនៅក្នុងខ្លួន រហូតដល់មានស្ហុក (ជីពចរខ្សោយហើយញាប់  ត្រជាក់ចុងដៃចុងជើង បែកញើសស្អិត ការបំពេញសរសៃឈាមកាពីលែយូរលើសពី៣វិនាទី និងមានសម្ពាធឈាមធ្លាក់ទាប) ដែលងាយបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិត។ ប្រសិនបើកុមារមានសញ្ញានេះយូរលើសចាប់ពី៤ម៉ោងទៅ នោះនឹងបង្កឲ្យកុមារប្រឈមនឹងការខ្សោយនូវសរីរាង្គមួយចំនួនមានដូចជា ថ្លើម សួត បេះដូង និងតម្រងនោមជាដើម ដែលអាចធ្វើឲ្យកុមារបាត់បង់អាយុជីវិតបាន។          តើធ្វើដូចម្តេច ដើម្បីដឹងថាជាជំងឺគ្រុនឈាម? ករណីសង្ស័យថាកុមារមានជំងឺគ្រុនឈាម គ្រូពេទ្យនឹងតម្រូវឲ្យកុមារពិនិត្យឈាម មើលលើអេម៉ូក្រាម និងតេស្តមួយទៀតហៅថា NS1 អាចមើលដឹងថាកុមារមានមេរោគគ្រុនឈាមបានលឿននៅដំណាក់កាល២-៥ថ្ងៃដំបូងដែលក្មេងក្តៅខ្លួនខ្លាំង ប៉ុន្តែមិនអាចបែងចែកចេញអំពីកម្រិត និងដំណាក់កាលរបស់ជំងឺនោះទេ។         តើធ្វើដូចម្តេច ដើម្បីដឹងពីស្ថានភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃជំងឺគ្រុនឈាម? ជំងឺគ្រុនឈាមត្រូវបានបែងចែកចំណាត់ថ្នាក់ជា៤កម្រិតធំៗ អាស្រ័យលើរោគសញ្ញា និងដំណាក់កាលរបស់វា៖ • កម្រិតទី១៖ ស្តែងចេញជាសញ្ញាហូរឈាមដោយការធ្វើឡាសេតេស្តវិជ្ជមាន (កន្ទួលក្រហមក្រោមស្បែក) និង ជាំលើស្បែកដោយសារការចាក់ថ្នាំ • កម្រិតទី២៖ គ្រុនឈាមកម្រិតទី១ រួមផ្សំជាមួយសញ្ញានៃការហូរឈាមដោយឯងៗដូចជាឈាមច្រមុះ ឈាមអញ្ចាញធ្មេញ ក្អួតឈាម និងបន្ទោបង់ឈាម ជាដើម • កម្រិតទី៣៖ គ្រុនឈាមកម្រិតទី១ និងកម្រិតទី២ រួមផ្សំជាមួយនឹងកុមារមានជីពចរខ្សោយហើយញាប់ ត្រជាក់ចុងដៃចុងជើង បែកញើសស្អិត ការបំពេញសរសៃឈាមកាពីលែយូរលើសពី៣វិនាទីនិងមានសម្ពាធឈាមធ្លាក់ទាប • កម្រិតទី៤៖ ជីពចរ និង សម្ពាធឈាមកុមារយកមិនបាន។ តើកុមារគ្រុនឈាមត្រូវព្យាបាលរបៀបណា? រហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ពុំមានឱសថ ឬការព្យាបាលណាមួយជាក់លាក់ចំពោះកុមារដែលមានជំងឺគ្រុនឈាមនោះទេ ប៉ុន្តែជំងឺនេះអាចធ្វើការព្យាបាល តាមដំណាក់កាលនីមួយៗ និងរោគសញ្ញាដែលកើតមានឡើង។ ជាឧទាហរណ៍ ប្រសិនបើក្មេងក្តៅខ្លួន គ្រូពេទ្យនឹងផ្តល់ថ្នាំបញ្ចុះកំដៅ ឬបើកុមារមានក្អួតផ្តល់ថ្នាំបំបាត់ក្អួតជាដើម។ សំខាន់បំផុត ការព្យាបាលជំងឺគ្រុនឈាមត្រូវពឹងផ្អែក លើការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ប្រសិនបើធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យទាន់ពេលវេលា  នោះកុមារនឹងទទួលបានការព្យាបាលមួយត្រឹមត្រូវសមស្រប ហើយអត្រាស្លាប់ចំពោះកុមារមានជំងឺគ្រុនឈាមក៏ត្រូវបានកាត់បន្ថយដូចគ្នាផងដែរ។         ឱសថ និងអាហារអ្វីខ្លះ ត្រូវប្រើដោយប្រុងប្រយ័ត្ន ឬចៀសវាង? គួរបញ្ជាក់ថា បើកុមារមានអាការៈក្តៅខ្លួននៅរដូវភ្លៀង ឬជារដូវគ្រុនឈាម ហើយសង្ស័យថាកុមារមានជំងឺគ្រុនឈាម  អាណាព្យាបាល  ឬអ្នកថែទាំកុមារត្រូវចៀសវាងនូវការប្រើប្រាស់ថ្នាំ Aspirin ឬIbuprofen ព្រោះវាអាចបង្កផលវិបាកឲ្យកុមារមានហូរឈាមកាន់តែខ្លាំង  បើគាត់ពិតជាមានជំងឺគ្រុនឈាម។  ក្នុងអំឡុងពេលទទួលការព្យាបាលនេះ កុមារគួរទទួលទានអាហារទន់ៗ ហើយញ៉ាំតិចៗ និងច្រើនដង  ចៀសវាងហូបអាហារ ឬទឹកភេសជ្ជៈដែលមានពណ៌ក្រហម ឬក្រមៅ(ដោយហេតុថាពណ៌អាហារទាំងនេះអាចច្រឡំជាមួយនឹងឈាម)។ ធ្វើបែបណា ដើម្បីការពារកុមារពីជំងឺគ្រុនឈាម? • ឪពុកម្តាយ ឬអាណាព្យាបាលត្រូវជ្រើសរើសកន្លែងណាដែល កុមារដេក ឬលេង ឬរៀន ឬហូបអាហារ ដោយមិនឲ្យមូសខ្លាខាំបាន៖       -រក្សាកុមារតូចដេកនៅក្នុងមុងជានិច្ច       -ទីធ្លាកុមារលេងត្រូវមានខ្យល់ចេញចូល និងពន្លឺគ្រប់គ្រាន់។ • សម្អាតទីធ្លាជុំវិញផ្ទះ និងក្នុងផ្ទះឲ្យបានស្អាតជាពិសេសកន្លែងមានទឹកដក់ដែលអាចជាជម្រកនៃមូសខ្លា • ចិញ្ចឹមត្រីក្នុងពាងឲ្យស៊ីដង្កូវទឹក ឬគ្របពាងទឹកជាប្រចាំ ឬដាក់ថ្នាំអាបែតបើមាន • ស្លៀកសម្លៀកបំពាក់វែងៗឲ្យកុមារ • ប្រើស្រៃ្ពយ៍បាញ់លើស្បែកកុមារការពារមូសខាំ។ ប្រសិនបើមាតាបិតាគ្រប់រូបបានជួបនឹងរោគសញ្ញាសង្ស័យចំពោះកូនៗដូចរៀបរាប់ខាងលើ រួមមានអាការៈសន្លឹម មិនលេង   ញ៉ាំមិនបាន អស់កម្លាំង ឈឺក្នុងពោះ ក្អួត ឈឺក្បាល ចុករួយគ្រាប់ភ្នែក និងរង្វង់ភ្នែក ឈឺចុកចាប់រាងកាយ កន្ទួលរោលលើស្បែក និងមានសញ្ញានៃការហូរឈាមផ្សេងៗ  គួរប្រញាប់បញ្ជូនកូនទៅមន្ទីរពេទ្យ ឬមណ្ឌលសុខភាពដែលនៅជិតបំផុតឲ្យបានទាន់ពេលវេលា។ បកស្រាយដោយ ៖ វេជ្ជបណ្ឌិត ក្តាន់ យុវឌ្ឍនា ឯកទេសជំងឺឆ្លង និងគ្រុនឈាម នៃមន្ទីរពេទ្យកុមារជាតិ ©2018រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាងដោយHealthtime Corporationចំពោះគ្រប់អត្ថបទដោយគ្មានផ្នែកណាមួយត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយចូលប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកអាត់ជាសំឡេងឬថតចំលងគ្រប់រូបភាពដោយគ្មានការអនុញ្ញាតឡើយ 

ចែករំលែក

ពីពិពណ៌រូបភាព សតិ, រៀនជំនួញបណ្តើរ គូររូបបណ្តើរ, សេចក្តីសំខាន់របស់សិល្បៈ និងសតិមនុស្ស និងរឿងផ្សេងៗទៀត… កនសិរីសុភ័គ ដែលមានឈ្មោះក្រៅហៅថា ទីល ជាសិល្បករវ័យក្មេង ដែលធ្លាប់បានតាំងពិពណ៌គំនូររបស់គាត់ បានធ្វើការបង្កើតភាពយន្តជីវចល និងជាផ្នែកមួយនៃក្រុមសិល្បករដែលមានឈ្មោះថា ខ្ជិលផងដែរ។ អំពី ការគូរគំនូរជីវចលឲ្យបទ Hell ច្រៀងដោយ Sophia Kao … ទីល៖ «សួស្តី បើនិយាយទៅ វីដេអូចម្រៀង  ហ្នឹងគឺខ្ញុំធ្វើតែឯង ប្រហែលជា ៦ ខែ ព្រោះវាច្រើនទាំងការរៀបឈុត និងអ្វីផ្សេងៗទៀត។ ខ្ញុំធ្វើវាទាំងអស់ ដោយខ្លួនឯង ដោយមិនបាន feedback អ្វីពីគេទេ គឺខ្ញុំ ដាក់អារម្មណ៍ជាមួយបទចម្រៀង ហើយចាប់ផ្តើមគូរតែម្តង។ ពេលខ្លះដើម្បីឲ្យបានគំនូរជីវចលរយៈពេលតែ ១០ វិនាទី ប៉ុណ្ណោះ ត្រូវការរយៈពេលគូរអស់ ៥ ទៅ ៦ ម៉ោងក៏មានដែរ ដោយសារ ខ្ញុំគូរគ្រប់សន្លឹក (frame by frame)។  វាអត់មាន ទម្រង់ឆ្អឹង (bone structure) អី ដែលយើងអាចទាញឲ្យវាមានចលនាបាននោះទេ។ បើនិយាយពីគំនិតវិញ ខ្ញុំរកបានខ្លះពី Tumblr ខ្លះ ពី Pinterest ព្រោះវ៉ិបសាយទាំងនេះ វាជាកន្លែងដែលខ្ញុំ ស្វែងរកគំនិត និងការលើកទឹកចិត្ត។ ហើយម៉្យាងវិញទៀត ខ្ញុំយកគំនិតពីបទ ក៏ដូចជារឿងផ្ទាល់ខ្លួនខ្ញុំផងដែរ។» អំពី ការរៀនគូរផ្នែកសិល្បៈ និងរៀនគូរឌីជីថល… ទីល៖ «អត់ដែលធ្លាប់បានរៀនសោះតែម្តង។ គ្រាន់តែថាខ្លួនឯងចូលចិត្តគូរលេង និងចូលចិត្តមើលតុក្កតាតាំងពីតូចមក។ ក៏ចេះតែចាប់យកទម្លាប់ហ្នឹងរហូតមក។ ខ្ញុំគូរតាំងពីតូច តែចាប់ផ្តើមខ្លាំងពេលថ្នាក់ទី ៨ ។ ពេលនោះ ដោយសារខ្ញុំមើលរឿង Naruto ដែលបានជម្រុញទឹកចិត្តឲ្យខ្ញុំចាប់ផ្តើមគូរខ្លាំងជាងមុន។ ក្រោយមក ខ្ញុំក៏ចាប់ផ្តើមអភិវឌ្ឍន៍ស្ទីលគំនូររបស់ខ្ញុំឲ្យចេញពីស្ទីលគំនូរជីវចលជប៉ុនឲ្យក្លាយទៅជាស្ទីលផ្ទាល់ខ្លួន។ បើនិយាយពីការរៀនវិញ  ភាគច្រើន ខ្ញុំអត់ដែលសូវរៀនតាម YouTube ទេ ព្រោះមានអារម្មណ៍ថា យើងតាមគេ មានរបៀបច្រើនពេក។ ខ្ញុំតែងគូរតាមអ្វីដែលខ្ញុំមើលឃើញ និងគិតឃើញ។ មិនអញ្ចឹងទេ គឺគូរតាមរូបយោងទៅវិញ។ និយាយទៅ គឺខ្ញុំរៀនពីកំហុសខ្លួនរហូត។ បើខ្ញុំគូរមើលទៅមិនទំនង ខ្ញុំសាកដាក់ធ្វើបែបផ្សេង ដើម្បីឲ្យវាមើលមកសមវិញ។ មួយទៀត ខ្ញុំរៀនច្រើនពីមិត្តភក្តិជុំវិញខ្លួន ដែលគាត់គូររូបដែរ ដូចប៉ែន ឧត្តមជាដើម។ ពេលហ្នឹង ពួកខ្ញុំទើបចាប់ផ្តើមដូចគ្នា ដូច្នេះ យើងជួយមើលគ្នាទៅវិញទៅមក ហើយរៀនពីគ្នាទៅវិញទៅមកផងដែរ។ បើនិយាយពីការរៀនគូរឌីជីថលវិញ ខ្ញុំក៏រៀនតាមរយៈកំហុសខ្លួនផងដែរ តែម្តងនេះ ខ្ញុំរៀនពី YouTube ច្រើន ព្រោះពីដំបូង ខ្ញុំមិនសូវចេះប្រើ Photoshop ទេ  អញ្ចឹងត្រូវរៀនថា យើងត្រូវរៀបចំជក់យ៉ាងម៉េច ដោយសារវាខុសពីពេលយើងគូរដោយដៃ ដោយប្រើប្រាស់ខ្មៅដៃជាដើម។ » វប្បធម៌៖ «ទីលទើបបានថតរូបបញ្ចប់ការសិក្សាផ្នែកពាណិជ្ជកម្មជាមួយ រិន តារា Photography ហេតុអ្វីបានជាមិនបានរៀនផ្នែកសិល្បៈ តែរៀនផ្នែកពាណិជ្ជកម្មទៅវិញ?» ទីល៖ «ដោយសារប៉ាម៉ាក់គាត់មិនសូវពេញចិត្ត ការងារខាងគូរនោះទេ។ គាត់គិតថា វាមិនមានប្រាក់ចំនូលស្ថិតស្ថេរ។ ធម្មតា ចាស់ៗចង់ឲ្យយើងមានអនាគតភ្លឺស្វាង ដូច្នេះ គាត់ឲ្យទៅរៀនផ្នែកសហគ្រិនភាពទៅវិញ។ ខ្ញុំអត់សូវសប្បាយចិត្តដែរ ប៉ុន្តែក៏រៀនតាមគាត់ ព្រោះយើងក៏អត់មានជម្រើសដែរ។ តាមពិតទៅ ពេលរឿនទើបដឹងថាចំនេះដឹងពីផ្នែកទាំងពីរនេះជួយច្រើនមែនទែន។ ការគូររូបជួយឲ្យខ្ញុំបាត់ស្ត្រេសពីរៀន។ រីឯការរៀនផ្នែកសហគ្រិនភាពជួយឲ្យខ្ញុំទំនាក់ទំនងល្អជាងមុន។  មនុស្សខ្ញុំកាលមុនមិនចូលចិត្តនិយាយស្តី មិនសូវចេះខាងទំនាក់ទំនងនោះទេ។ ប៉ុន្តែពេលខ្ញុំចូលរៀនខាងផ្នែកហ្នឹង ខ្ញុំចេះច្រើនមែនទែន។តួយ៉ាង ពេលខ្ញុំចេញទៅក្រៅ ទៅជួបនិយាយពីខាងការងារគំនូរជាដើម វាជួយខ្ញុំ ហើយខ្ញុំចេះនិយាយច្រើនជាងមុន និងចេះខាងតម្លៃការងារជាដើម។» រូបភាពទី២ ខាងលើ គឺ ពី អ្នកថតរូបតារា ទីល និងក្រុមខ្ជិល… នៅមានរូបឡូយៗទៀត ចូលមើលទីនេះ អំពីការចាត់ចែងពេលវេលាដើម្បីការរៀន និងការគូរ … ទីល៖ «ពេលខ្ញុំរៀន ខ្ញុំទុកការគូរជាការលំហែកាយ និងអារម្មណ៍ ព្រោះបើយើងឲ្យតម្លៃវាច្រើនពេក នោះវានឹងដាក់សម្ពាធលើយើងទៅវិញទេ។ ខ្ញុំចាត់ទុកការគូរជាការបន្ធូរអារម្មណ៍របស់ខ្ញុំវិញ ដើម្បីកុំឲ្យខ្ញុំធុញទ្រាន់នឹងអាហ្នឹងទៀត។ ដូច្នេះវាទាំងពីរអាចដើរទន្ទឹមគ្នាបាន តាមរបៀបនេះឯង។ » វប្បធម៌៖ «អាន ចនផននិយាយថា៖ «យើងមានមន្ទីរពេទ្យដើម្បីជួយព្យាបាលមនុស្ស តែកម្ពុជាត្រូវការសិល្បៈដើម្បីឲ្យមនុស្សមានអត្តសញ្ញាណ មានឧត្តមភាព សន្តិភាព និងសាមគ្គីភាព។ » ការតាំងពិពណ៌ «សតិ» ដែលនិយាយពីជម្ងឺផ្លូវចិត្តផ្សេងៗ។ ពេលខ្ញុំមើលជុំវិញខ្លួន ខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍ថា ចាស់ៗ មានជម្ងឺទាំងនេះដែរ តែគាត់អត់ទទួលស្គាល់នោះទេ។ គាត់សុខចិត្តលាក់បាំងពីក្រុមគ្រួសារ ហើយចុងក្រោយពេលគាត់មានបញ្ហាកាន់តែខ្លាំង គាត់ទៅជាធ្វើអ្វីផ្សេង ដូចជាជះកំហឹងមកគ្រួសារ ឬផឹកស្រាផឹកអីទៅវិញ។ ខ្ញុំក៏សួរខ្លួនឯងថា ហេតុអ្វីបានជាយើងត្រូវលាក់រឿងទាំងនេះ? ណាមួយ នៅកម្ពុជា ក៏មិនសូវមានអ្នកយល់ដឹងពីរឿងនេះច្រើនដែរ។ អ្នកខ្លះគាត់ពិបាកចិត្តតែមួយភ្លែត ក៏នាំគ្នាបង្ហោះក្នុងហ្វេសប៊ុកថាខ្លួនមានជម្ងឺបាក់ទឹកចិត្ត។ ខ្ញុំមិនមែនថាគាត់អត់មានជម្ងឺនេះទេ តែពេលខ្លះគាត់គួរដឹងពីអត្ថន័យវាឲ្យច្បាស់សិន មុនពេលគាត់និយាយអញ្ចឹង ដោយសារវាមិនមែនជារឿងលេងសើចនោះទេ។ ខ្ញុំមិនចង់ឲ្យមនុស្សគិតថា មានជម្ងឺទាំងនេះវាឡូយ ក៏និយាយតាមគ្នានោះទេ។ ម៉្យាងវិញទៀត មិត្តភក្តិជិតស្និទ្ធិខ្ញុំ និងខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់តែម្តង ក៏មានជម្ងឺទាំងនេះតែម្តង។ ឧទាហរណ៍ដូចរឿង ជម្ងឺភ័យតក់ស្លុត (anxiety) ។ ខ្ញុំមានមិត្តម្នាក់ដែលស្គាល់គ្នាជាង ១៥ ឆ្នាំហើយដែល គាត់មានជម្ងឺនេះ ដល់ថ្នាក់ ពេលខ្លះសូម្បីតែខ្ញុំក៏គាត់លែងចង់ជួបដែរ។ គាត់ខ្លាចបំផុតគឺបរាជ័យ ហើយគាត់ចាប់ផ្តើមមានជម្ងឺនេះពេលគាត់ប្រឡងធ្លាក់ចូលសាលាពេទ្យ។ ពេលនោះ គាត់ចាប់ផ្តើមមានអារម្មណ៍តូចចិត្ត ហើយគិតថា ម៉ាក់គាត់មិនពេញចិត្តគាត់ជាដើម។ ខ្ញុំគូររូបនេះដើម្បីគាត់ ដោយសារខ្ញុំបាននៅទីនោះ ហើយខ្ញុំបានឃើញពេលដែលគាត់ទទួលអារម្មណ៍ទាំងអស់នេះ។» អំពីសិល្បៈ និងការព្យាបាលជម្ងឺផ្លូវចិត្ត… ទីល៖ «ពេលដែលខ្ញុំបាក់ទឹកចិត្តខ្លាំងមែនទែន ខ្ញុំអរគុណដល់ពួកម៉ាកជិតស្និទ្ធិរបស់ខ្ញុំ ដែលពួកគាត់តែងនៅកំដរខ្ញុំជានិច្ច។ ប៉ុន្តែខ្ញុំចេញរួចពីជម្ងឺនេះដោយសារខ្លួនឯងដែរ។ ខ្ញុំគិតថា ពេលខ្លះវាផ្អែកលើខ្លួនយើងដែរ។ បើយើងទន់តាមវា នោះយើងប្រាកដជាធ្លាក់ជ្រៅហើយ! យើងត្រូវជម្នះ ថាបើយើងចេញពីអាហ្នឹងរួច យើងមានអ្វីច្រើនទៀតដែលយើងអាចចែករំលែក ដែលយើងអាចធ្វើ និងជួយដល់សង្គមបាន។ ហេតុអ្វីបានជាយើងត្រូវឈប់ត្រឹមហ្នឹង? ពេលខ្ញុំពិបាកចិត្តខ្លាំងមែនទែនហ្នឹង ខ្ញុំខំប្រឹងជម្រុញឲ្យខ្លួនចេញទៅក្រៅ ទោះបីជាទៅតែម្នាក់ឯងក៏ដោយ ក៏ត្រូវទៅដែរ ដើម្បីឲ្យឃើញគេឃើញឯងជាដើម។ ហើយមួយវិញទៀត គឺការគូររូប។ ពេលខ្លះបើសិនជាខ្ញុំមិនបានធ្វើអ្វី មិនបានចេញក្រៅជាដើម ខ្ញុំនៅក្នុងបន្ទប់គូររូបឲ្យបានច្រើន។ វាជួយខ្ញុំ ហាក់ដូចជាវាព្យាបាលខ្ញុំអញ្ចឹង។» សៀវភៅដែលអ្នកចូលចិត្ត ព្រះអង្គម្ចាស់តូច (The Little Prince) ភាពយន្តដែលអ្នកចូលចិត្ត ភាពយន្តពី ស្ទូឌីយ៉ូ ជីប្ល៊ី (Studio Ghibli) [មិនដឹងចាប់ផ្តើមពីណាទៅមែនទេ? អានអត្ថបទខ្លីនេះ ដែលក្នុងនោះយើងបានជ្រើសរើសរឿបពីជីប៊្លី បីរឿងដែលអ្នកគួរមើល!] សិល្បករដែលអ្នកចូលចិត្ត ស៊ីស៊ីល អេកនីស (Agnes Cecile) និងមិត្តភក្តិគំនូរខ្មែរទាំងអស់ កន្លែងដែលចូលចិត្តធ្វើការ ហាងកាហ្វេស្ងាត់ៗដូចជា ប៊ូដាផេស ជាដើម សម្រាប់ការស្តាប់ ៖ សូមចុច ត្រង់នេះ អត្ថបទដោយ ៖  Sokcheng Seang -------------------------- វប្បធម៌វ៉ិបសាយ គឺជាវ៉ិបសាយទ្វេភាសានិយាយពីចំណេះដឹងដែលធ្វើឲ្យជីវិតយើងមានន័យជាងមុន! បើចង់អាន មើល និងស្តាប់បន្ថែម សូមចូលទៅកាន់៖ www.wapatoa.com Wapatoa is a bilingual website aims at providing content that makes life more meaningful! If you want to read, watch and listen more, go to wapatoa.com Facebook : វប្បធម៌ - Wapatoa

ចែករំលែក
Top