ភាសាខ្មែរ
English
- Feb 13, 2017 |
- 7 ឆ្នាំមុន |
- 1.9K មើល
ការពិតរបស់កូឡាជែន
នៅពេលដែលនិយាយដល់ Collagen តើអ្នកនឹងគិតដល់អ្វីមុនគេ? ជាការពិតណាស់ បញ្ហាទាក់ទងសម្រស់នឹងលេចឡើងមកមុនគេ ប៉ុន្តែអ្នកមានដឹងដែរទេថាជាក់ស្តែងការប្រើប្រាស់សារធាតុកូឡាជែនក្រោមរូបភាព ផ្សេងៗគ្នាក្នុងគោលបំណងរក្សាសុខភាពមានលើសពីនេះសន្ធឹកសន្ធាប់ ស្របពេលដែលមានការមន្ទិលសង្ស័យមួយចំនួនទាក់ទងនឹងប្រសិទ្ធភាពក៏ដូចជាសុវត្ថិភាពរបស់សារធាតុនេះផងដែរ។ តើអ្វីទៅជាកូឡាជែន(collagen)? Collagen ជាប្រូតេអ៊ីនដ៏សម្បូរម្យ៉ាងដែលមានលក្ខណៈរឹងមិនរលាយ និងរាងជាសរសៃៗ ដែលត្រូវបានផលិតក្នុងរាងកាយរបស់មនុស្សស្រាប់ ដោយកោសិកាមួយចំនួនពិសេសគឺកោសិកាហ្វីប្រូប្លាស (fibroblast) នៃជាលិកាភា្ជប់ (connectivetissue) ឆ្អឹងសាច់ដុំ ស្បែក សរសៃពួរជាដើម។ វាក៏ជាធាតុផ្សំដ៏សំខាន់របស់សក់ និងក្រចកផងដែរ។ វាត្រូវបានផ្សំឡើងពីអាស៊ីតអាមីនេចម្បង៣ គឺគ្លីស៊ីន(Glycine) ប្រូលីន(Proline) និងអ៊ីត្រូស៊ីប្រូលីន (Hydroxyproline)។ រីឯបំណែករបស់collagen ហៅថា gelatin មានតួនាទីមិនខុសពី collagen ឡើយ។ តើ Collagen មានប្រសិទ្ធភាពយ៉ាងណាខ្លះ? Collagen មាននាទីប្រៀបដូចជាអ្នកទ្រទ្រង់នូវរចនាសម្ព័ន្ធនានានៃសរីរាង្គឲ្យមានភាពរឹងមាំដោយវាធ្វើការភ្ជាប់ជាមួយគ្នាផងដែរនូវសរីរាង្គទាំងអស់នៃរាងកាយទាំងមូល។ លើសពីនេះ Collagen ក៏ត្រូវបានដឹងផងដែរថាអាចជួយជំនួសកោសិកាដែលងាប់ក៏ដូចជាជួសជុលឡើងវិញនូវជាលិកាដែលខូចខាតព្រមទាំងការពារការស្រូបយក និងការរីករាលដាលនៃសារធាតុដែលអាចបង្កជំងឺ មេរោគ និងកោសិកាមហារីកបានទៀតផង។ ដូចនេះហើយបានជា Collagen ត្រូវបាននិយមយកមកប្រើប្រាស់ក្នុងរូបភាពវេជ្ជសាស្ត្រ និងគ្រឿងសម្អាងយ៉ាងទូលំទូលាយ៖ ១.ប្រើជាបង់សម្រាប់បិទរបួស ជាមួយនឹងឥទ្ធិពលក្នុងការធ្វើឲ្យរបួសឆាប់ជាសះស្បើយ Collagen ក៏ទាក់ទាញផងដែរនូវកោសិកាថ្មីៗឲ្យមកកាន់ទីតាំងរបួសដោយវាបង្កើតជាទម្រង់មួយសម្រាប់កោសិកាថ្មីៗអាចលូតលាស់បានល្អ និងជម្រុញឲ្យមុខរបួសឆាប់ជា។ គួរកត់សម្គាល់ថាបង់ប្រភេទនេះ មិនគួរជ្រើសរើសប្រើប្រាស់សម្រាប់ការរលាកកម្រិតធ្ងន់ដែលមានដំបៅគ្របដណ្តប់ដោយក្រម៉ស្ងួត ឬក៏អ្នកជំងឺដែលមានប្រតិកម្មជាមួយនឹងផលិតផលពីសត្វគោ ឬសត្វសមុទ្រឡើយ។ ២.ប្រើប្រាស់ក្នុងវិស័យកែសម្ផស្ស ការចាក់បំពេញសារធាតុ Collagen ទៅក្នុងស្បែកត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បីធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនៅត្រង់បរិវេណស្បែកដែលជ្រីវជ្រួញ ក៏ដូចជាសម្លាកផ្សេងៗផងដែរពិសេសគឺប្រហោងមុខដោយសារមុនជាដើម។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា Collagenនឹងត្រូវបានចាក់បំពេញតែតំបន់ស្បែកផ្នែកខាងលើប៉ុណ្ណោះ និងអាចរក្សាប្រសិទ្ធភាពបានរយៈពេលរហូតដល់ទៅ៦ខែ។ ចំពោះការខូចខាតនៃស្បែកនៅជ្រៅច្រើនបំពេញដោយសារធាតុខ្លាញ់ស៊ីលីកូនឬក៏ប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាអ៊ីមផ្លានតែម្តង។ យ៉ាងណាមិញ ការជ្រើសរើសប្រើប្រាស់នូវវិធីសាស្ត្រនេះត្រូវបានប្រុងប្រយ័ត្នខ្លាំងចំពោះអ្នកដែលមានប្រតិកម្ម ឬក៏អាល្លែកហ្ស៊ីជាមួយសារធាតុណាមួយ និងតម្រូវឲ្យមានការធ្វើតេស្តលើស្បែកជាមុនជាចាំបាច់។ ដោយឡែក ការបង្កើនកម្រិត Collagen ក្នុងខ្លួនឡើងវិញដោយការប្រើប្រាស់ Collagen ក្នុងទម្រង់ផ្សេងៗទៀតក៏អាចជួយឲ្យស្បែកមើលទៅមានសភាពតឹងណែន រលោង និងជួយឲ្យកោសិកាថ្មីៗដុះព្រមទាំងជួសជុលនូវកោសិកាចាស់ៗមកធម្មតាទៀតផង។ ក្រៅពីនោះ សុខភាពសក់ក្រចកនិងធ្មេញក៏នឹងប្រសើរឡើង ដោយឥទ្ធិពលនៃCollagen នេះដូចគ្នា។ ៣.វិធីសាស្ត្រតម្រង់ទិសនៃការកកើតថ្មីរបស់កោសិកា(GTR) ក្នុងការវះកាត់មាត់ធ្មេញ, Collagen ដែលមានទម្រង់ជាស្រទាប់របាំង (membrane) ត្រូវបានប្រើក្នុងគោលបំណងជម្រុញការលូតលាស់របស់កោសិកាជាក់លាក់ណាមួយដោយវាក្លាយជារបាំងសម្រាប់បន្ថយល្បឿននៃកោសិកាអេប៉ីតេល្យូម(Epithelium) របស់អញ្ចាញដែលអាចរំកិលទៅដល់ត្រង់មុខរបួសនោះដើម្បីទុកចន្លោះសម្រាប់កោសិកាថ្មីៗ របស់ធ្មេញឲ្យដុះឡើងវិញបានល្អ។ ម្យ៉ាងទៀត ដោយសារ Collagen អាចស្រូបទៅវិញដោយកោសិកា និងត្រូវបានបំផ្លាញទៅវិញដោយឯកឯងដូចនេះអ្នកជំងឺមិនចាំបាច់តម្រូវឲ្យទទួលយកការវះកាត់ម្តងទៀត ដើម្បីដករបាំងCollagen នេះចេញវិញឡើយ។ ៤.Collagen ក្នុងការព្យាបាលរលាកសន្លាក់ឆ្អឹង ដោយយោងទៅលើប្រសិទ្ធភាពក្នុងការកាត់បន្ថយការឈឺចាប់ Collagen ត្រូវបានជ្រើសរើសមកប្រើប្រាស់ក្នុងជំងឺរលាកសន្លាក់ឆ្អឹង។ ប្រសិទ្ធភាពនេះបានមកដោយសារ Collagen ដែលប្រមូលផ្តុំនៅក្នុងឆ្អឹងខ្ចីទៅជួយភ្ញោចកោសិកាដែលនៅក្នុងសន្លាក់ហៅថា Chondrocytes ឲ្យផលិតសារធាតុដែលស្ថិតនៅក្រៅកោសិកា (Extracellular matrix) ដែលធានាមុខងាររបស់ឆ្អឹងខ្ចី។ ដោយឡែក ត្រង់តំបន់សន្លាក់ឆ្អឹងនេះផ្ទាល់ ប្រសិនបើមានកង្វះ Collagen កើតឡើងនឹងធ្វើឲ្យសរសៃពួរក៏ដូចជាសរសៃភា្ជប់ធ្វើចលនាមិនសូវស្រួលនាំឲ្យមានភាពគាំងនិងហើមសន្លាក់និងបញ្ហាដទៃទៀត។ ៥.ជម្រុញមេតាបូលីស និងបង្កើនថាមពល គ្លីស៊ីន (Glycine) ដែលមានក្នុង collagen នឹងជួយក្នុងការស្រូបយកស្ករចូលទៅក្នុងកោសិកា ដើម្បីធ្វើការផលិតថាមពល។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ វាក៏ជួយក្នុងការកសាងសាច់ដុំផងដែរដោយវាទៅដុតរំលាយកាឡូរីច្រើនជាងខ្លាញ់នៅក្នុងសាច់ដុំ។ ៦.បណ្តេញជាតិពុលនៅក្នុងខ្លួន គ្លីស៊ីន (Glycine) នឹងទៅកាត់បន្ថយការខូចខាតនៃថ្លើមដោយវាធ្វើការបឺតស្រូបសារធាតុខាងក្រៅផ្សេងៗមិនឲ្យឆ្លងកាត់ថ្លើម។ លើសពីនោះ វាក៏ជួយឲ្យរាងកាយចៀសផុតពីសារធាតុគីមីជាច្រើន និងកសាងឡើងវិញនូវសុខភាពផ្លូវអាហារផងដែរ។ តើអ្នកអាចបាន Collagen ដោយរបៀបណា? •ការលូតលាស់នៃ Collagen, elastin និងMelanin សុទ្ធតែអាចភ្ញោចតាមរយៈការព្យាបាល ដោយកាំរស្មីឡាស៊ែរដែលប្រើប្រាស់នូវបច្ចេកវិទ្យានៃពន្លឺដែលមានកម្រិតរលកខ្លាំង។ វិធីសាស្ត្រមួយនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់ក្នុងការព្យាបាលស្នាមសង្វារ។ •សារធាតុចិញ្ចឹមមួយចំនូនទៀតដែលអាចទ្រទ្រង់ការផលិត ឬស្រូបយកព្រមទាំងបំលែង Collagenឲ្យប្រើការបានរួមមាន៖ •Proline ដែលច្រើនមាននៅក្នុងស៊ុតផ្នែកស សាច់ ឈីស សណ្តែក និងស្ពៃក្តោប •Anthocyanidins ដែលមាននៅក្នុងផ្លែឈើមួយចំនួនដូចជាប្លេកប៊ែរី ប្លូប៊ែរី ឆៀរី និងរ៉ាស់ប៊ែរី •Vitamin C អាចរកបាននៅក្នុងផ្លែក្រូច ស្ត្រូប៊ែរី ម្រេចនិង ផ្កាស្ពៃ •Vitamin A សម្បូរនៅក្នុងអាហារធ្វើពីសាច់សត្វនិង រុក្ខជាតិមួយចំនួនដែលមានផ្ទុក betacarotene •Copper ដែលមាននៅក្នុងខ្យង គ្រាប់ធញ្ញជាតិ សាច់ពណ៌ក្រហម និងនៅក្នុងទឹករ៉ែសម្រាប់បរិភោគមួយចំនួនផងដែរ។ តើ collagen នឹងត្រូវបំផ្លាញឬបាត់បង់នៅពេលណា? ខណៈពេលដែល collagen ត្រូវបានសំយោគនៅក្នុងរាងកាយរបស់មនុស្សដោយធម្មជាតិ វាក៏អាចនឹងបាត់បង់ទៅវិញផងដែរដោយកត្តាទាំងក្នុង និងក្រៅខ្លួនជាច្រើនរួមមាន៖ •វ័យ ការបាត់បង់នៃ Collagen នឹងកើតមានជាបន្តបន្ទាប់ និងកើនឡើងជាពិសេសចាប់ពីអាយុ៤០ ឆ្នាំឡើងទៅហើយចំពោះស្ត្រីក្រោយវ័យអស់រដូវវិញការបាត់បង់របស់វាជាលទ្ធផលធ្វើឲ្យមានបញ្ហាសុខភាពក៏ដូចជាសម្រស់យ៉ាងគួរឲ្យកត់សម្គាល់ដូចជា ស្បែកយារធ្លាក់ លេចឡើងនូវស្នាមជ្រីវជ្រួញ និងភាពចុះទន់ខ្សោយនៃឆ្អឹងខ្ចីនៅនឹងសន្លាក់ផងដែរ។ •ពេលមានបញ្ហាសុខភាពណាមួយ ឬមានភាពតានតឹងអារម្មណ៍ អំឡុងពេលនេះ មិនត្រឹមតែមានការខូចខាត Collagen ទេខ្លួនប្រាណរបស់អ្នកក៏មិនអាចផលិតគ្រប់គ្រាន់នូវអាស៊ីតអាមីនេដោយខ្លួនឯងបានឡើយហើយលើសពីនេះតម្រូវការនៃសារធាតុសំខាន់ៗទាំងនេះក៏មានការកើនឡើងផងដែរដូចនេះជំនួយពីអាហារបំប៉នពីក្រៅពិតជាសំខាន់។ •ការបរិភោគស្ករក្នុងបរិមាណខ្ពស់ អាហារមានកម្រិតជាតិស្ករខ្ពស់អាចបង្កើតឲ្យមានចលនាការមួយដែលស្ករនៅក្នុងឈាមទៅភ្ជាប់ជាមួយប្រូតេអ៊ីនបង្កើតជាផលិតផលថ្មីមួយដែលទៅបំផ្លាញ ប្រូតេអ៊ីនដែលនៅជិតៗដែលក្នុងនោះក៏រួមមានទាំង Collagen ផងដែរជាហេតុធ្វើឲ្យវាមានសភាពស្ងួត ទន់ខ្សោយ និងផុយស្រួយងាយនឹងខូចខាត។ •ការជក់បារី សារធាតុគីមីដែលមាននៅក្នុង បារីអាចទៅបំផ្លាញទាំង Collagenនិង Elastin រីឯសាធាតុនីកូទីនក៏ជះឥទ្ធិពលដល់សរសៃឈាមដែលធ្វើការនាំសារធាតុចិញ្ចឹមនិងអុកស៊ីសែនទៅកោសិកាផងដែរ។ •ពន្លឺព្រះអាទិត្យ កាំរស្មីស្វាយអុលត្រាពីព្រះអាទិត្យ អាចធ្វើឲ្យ Collagen បាក់បែកហើយ ថែមទាំងអាចធ្វើឲ្យមានការកកើតនៃ Elastin ជាមួយនឹងលក្ខណៈខុសប្រក្រតីដែលជម្រុញឲ្យមានការផលិតអង់ស៊ីមទៅបំផ្លាញ collagen បន្ថែមទៀត។ •ភាពខុសប្រក្រតីនៃប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ (ការប្រឆាំងនឹងខ្លួនឯង) ករណីខ្លះនៃភាពមិនធម្មតានៃប្រ-ព័ន្ធភាពស៊ាំ គឺធ្វើឲ្យមានការផលិតអង់ទីករដែលប្រឆាំងផ្ទាល់ នឹងប្រូតេអ៊ីនរបស់ខ្លួនឯងផ្ទាល់ក៏អាចរួមមានទាំង Collagen ផងដែរ។ ការប្រើប្រាស់ Collagen ពីផលិតផលខាងក្រៅអាចមានផលរំខានអ្វីខ្លះ? •ការកើនឡើងខ្ពស់នូវកម្រិតកាល់ស្យូមនៅក្នុងខ្លួន ជាពិសេសសម្រាប់ Collagen ដែលមានប្រភពពីឆ្អឹងខ្ចីរបស់ត្រីឆ្លាម និងខ្យងច្រើនផ្ទុកនូវបរិមាណដ៏ច្រើននៃកាល់ស្យូម ហើយជាក់ស្តែងភាពលើសលប់នេះនឹងបង្ហាញឡើងតាមរយៈអាការៈមួយចំនួនដូចជា ការទល់លាមក ការឈឺឆ្អឹងអស់កម្លាំង ក្អួតចង្អោរ និងមានចង្វាក់បេះដូងមិនប្រ-ក្រតីផងដែរ។ កាន់តែត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នក្នុងករណីដែល Collagenត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាមួយអាហារបំប៉នផ្សេងទៀតដែលមានផ្ទុកសារធាតុកាល់ស្យូមដូចគ្នា។ •ការមានប្រតិកម្មជាមួយនឹងសារធាតុនៃផលិតផល ដោយសារប្រភពនៃ Collagen ដែលចម្រាញ់ចេញពីសត្វសមុទ្រ ឬស៊ុត ដូចនេះប្រតិកម្មអាចកើតមានឡើងជាពិសេសជាមួយក្មេងៗ។ ដូចនេះ ការធ្វើតេស្តមុនប្រើប្រាស់ពិតជាសំខាន់។ •ផ្តល់នូវរសជាតិនិងក្លិនមិនល្អជាប់នៅក្នុងមាត់ ការប្រើប្រាស់ផលិតផល Collagen ជាមួយទឹកផ្លែឈើដើម្បីបិទបាំងរសជាតិនិងក្លិនមិនល្អរបស់វាអាចនិយមប្រើប្រាស់ ប៉ុន្តែត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះផ្លែឈើដែលមានសារធាតុអាស៊ីតដូចជា ក្រូច ប៉ោម ទំពាំងបាយជូ ប៉េងប៉ោះ ដោយសារវាអាចកាត់បន្ថយឥទ្ធិពលរបស់ Collagen បាន។ •ការបាត់បង់ចំណង់អាហារ អាចនឹងកើតមាននៅអំឡុងពេលប្រើប្រាស់វាផងដែរដូចនេះការប្រើប្រាស់ខុសពីគោលបំណងក្នុងការសម្រកទម្ងន់នឹងក្លាយទៅជាផលរំខានទៅវិញ។ ទោះបីផលរំខានទាំងនេះកើតមានក្នុងភាគរយតិចក៏ដោយ ប៉ុន្តែមុននឹងសម្រេចចិត្តជ្រើសប្រើប្រាស់ ប្រភេទ Collagen ប្រភេទណាមួយ អ្នកគប្បីពិគ្រោះជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត ឬក៏អ្នកជំនាញសើស្បែកណាមួយ ដើម្បីធានាឲ្យបានការប្រើប្រាស់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងចៀសផុតពីផលរំខានក៏ដូចជាគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗ។
ចែករំលែក
